A0. 1886. n Maandag 9 Augustus. M 6532i Eerste Blad Kennisgeving. Veertigste Ja ar ér. anar. I V Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag, Binnen! and sche Berichten. AbÖ'NNEMENTSIMiijs per kwartaal 'franco per post, door het gehcele Rijk Afzonderlijke nommers 1.85. - 2.50. - 0.10. BUREAU: MARK*, ISA. AdvertGntieprus: van 110 gewone regels met inbegrip van eene Courant1.1(7/ Iedere gewone regel meer0.10» Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend. Inrfgtlngen, welke gevaar, schade of hinder kunnen veroorzaken. De Burgemeester on Wet houders Van Schiedam, Gelet op Art. 8 der Wet van den 2den Jun'y 1875 (Staatsblad no. 95); Geveu kennis aau de ingezetenen, dat aan de firma WOUTERLOOü en BERKELAAR en hare regtverkrijgenden vergunning is ver leend tot uitbreiding harer Stoomlioutza- gerU ia <len's-Gravelandschen polder, kadas ter sectie F, o. ul030, door bijplaatsing van .ego raamznag en drooglokalcn. Schiedam, den 6 Augustus 188G. De Burgemeester en Wethouders voornoemd, j'. B. NO LET L.B. - De Secretaris, A. W. MULDER. Schiedam 7 Augustus 1886. In het midden der achttiende eeuw was Amsterdam nogmaals het looneel van hevige opschuddingen. Bij de uitroeping van den stadhouder Willem IV in 1747 hoopte de bevolking, zoo in Holland als in andere ge westen op herstel van grieven. Een der voornaamste redenen van ontevredenheid was de wyzei waarop de belastingen, met name de accjjnsen werden geïnd. Deze werden sedprt onheugelijke tijden aan de meestbie denden verpacht; langzamerhand wareo pach ters en pachtersbedienden in minachting ge raakt. Er kwam later een tjjd, dat de min achting in haat- overging, en er was maar een geringe aanleiding noodig, orn tot dade lijkheden te geraken. De meeste pachters waren ijjke liodeo geworden, maar, zeide bet volk, ten koste van de schamele gemeente; als die schamele gemeente eens de handen uit de mouweu giug steken, zou T er spannen. Io Friesland werden in 1748 de pachten afgeschaft. Zoodra men daarvan in de andere provinciën kennis kreeg, ontstonden er, in Zomermaand vaa dat jaar, opi oerige bewegin- ogen in Holland. Ze begonnen te Haarlem ïloegpn van daar over naar Den Haag en Leiden, en braken weldra ook te Amsterdam Uit. Vooral in de laatste plaats, zegt Wago- 0 Baar, werd zoo hevig tegen de huizen der pachters gewoed dat men daarvnu hier te lande nimmer de wedergade gezien liad. Het oproer begon te Amsterdam op de Botermarkt; door- eenige personen werd boter gekocht/zonder daarvan aan het pacht- iirkanloor do verschuldigde pacht te betalen, hetgeen door de 'pachters, uit vrees, ooglui- Jtend werd losgelaten. Kuil te voren wuren briefjes rondgestrooid, waarbij elkeen tegen den 20en Juni op den Dam genoodigd werd, om de pachten te zien afschaffen. De regeering had intusscheu de kapiteinen 'dar verschillende schuttersvendelen by zich ontboden en dezen gevraagd; of men in geval van nood op de schutterij tot handhaving der orde zou kunnen rekenen. Tot hun groote teleurstelling moes- ten de burgemeesteren vernemen, dat ver scheidene schutters zich hadden laten ontval len dat er by hen geen voornemen bestond, pachterswoningen te beschermen, ingeval deze werden aangerand. Het misnoegen werd grooter, toen van de pui van het stadhuis de plakkaten der Staten van Holland werden afgekondigd, waarbij de pachten iu die provincie werden gehandhaafd. Maandag 24 Juniwas de Amsterdamsche marktdag. Op de Botermarkt was het vol. De bedienden van de boterzacht zaten in hun kantoor, gaven pachtbrieljes uit aan ben, die ze begeerden, maar lieten even als 'de vorige week toe,—dat veleu boter.. kochten zonder pacht te betalen. Een kwajongen begon baldadigheden, en toen een politieagent hem wilde wegjagen, begon 't grauw te schelden en welhaast met steeuen te werpen, terwijl dfl glazen van 't pachtkautoor weiden ingeslagen. De kolonel der ecbutiery, Willem van Looit, zag zich ten laatste, toen woorden niet hielpen om het grauw te bedaren, genood zaakt inet scherp te laten vuren,'t geen drie doodeu en eenige gekwetsten ten gevolge had. Een der dooden was een onschuldige, die zich uit nieuwsgierigheid oj- de Bolermaikt had gewaagd; een andere was een wijf, dat zich op de meest onwelvoeglijke wijze aan de schutters en burgers verlooudeen dat een doodeljjke wond ontving. Het heette nu dat burgers op burgers haddeu geschoten; men was woedend op den kolonel Van Loon, wiens huis tjjdens het oproer uit vrees voor plundering, door schutters werd bewaakt. Van de Botermarkt verdreven, kwam het gepeupel voorbij de woning der pachters Adriaan en Pieter De Nooi, die op de Keizers gracht, bjj de Botermarkt, woonden. In een oogwenk was dat huis leeggeplunderd, terwijl het aanwezige geld in de gracht ges/neten werd. Deo directeuren van den impost op de wyneo, die door de kroeghouders en kroeg bezoekers zeer gehaat werden, ging het niet beter. Wagenaar schryft daaromtrent het vol gende: »Hel kostbaarste huisraad, schilderyen, boeken, gemaakt zilverwerk, alles werd. ge schonden of vernield. De wijnen en sterke dranken, die meD in de kelders dezer lieden in groeten overvloed aantrof, werden gulzig ten lyve geslagen of baldadig geplengd. Gé- heeleu okshoofden werd de bodem ingesmeten: en de'ruode wyn stroomde zoo rykclyk door de geien en riolen, dat er lid water in do gracfctea door geverfd werd. Met den avond en toen het grauw uu den drank in het lijf had, wakkerde de woede, en borst uit tot de dartelste baldadigheden: ontziende het gespuis zich niet, openbare ontucht te plegen, terwjjl hunne makkers met plunderen én-zwelgen bezig waren. Men wil, dat aan een huis, behalve de stukvaten en okshoofden, wel dertig duizend flesscben vol wyn opgezopen of vernield zijn. In de meeste huizen werden al de vertrekken, tot boven in den top, ledig geplun derd; eo-somtijds zware stukken huisraad en geldkisten naar beneden gesmakt, dat alles daverde en kraakte, daar het neerkwam; ook werden de plunderaars, die beneden stonden en het afgesmeten huisraad verder verbrij zelden en in het water droegen, dikwjjls ge kwetst en gedood door kasten,Tafels, deuren, die, zonder, iemand te ontzien, ten venster werden uitgeworpen." Dit lieve leven duurde twee dagen; toen waren omstreeks twintig pachterswouingen ieeg geplunderd, en do belhamels hadden lijsten bij .zich, waarop nog verscheidene huizen stonden aaogeteekeud, atiu welke hetzelfde lot beschoreu was. Toen begreep toch eindelijk de schutterij, dat het genoeg was. By een nieuwen aanval van het gepeupel op een pachterswoning werd het grauw uiteengedreven, waarbij slechts een Zweedsch matroos werd gedood, wiens ljjk men by de béenen aan de galg hing. Twee dagen later werden Pieter Van Dort, Deen tuinman van slegt gerugt," en seeu viouwmeut-ch," welk schol,bokkingen limoenen aan Ue Beurs plagt te vemen, opgehangen. Beiden haddeu de meeste plunderingen aange- voérd. sDe Karul", zegt Wagenaar, silieu 't grauw Burgemeester noemde, omdat hij, bij een der Pagteren, een grooten paruik geroofd en opgezet bad, sloeg geen geluid, Lueu hjj naar de galg werd gevoerd. Het wyf daar entegen schreeuwde eer zy gehangen werd, jjseljjk wraak, burgers, wraakI Bij deze terech tstelhng ontstond''nogmaals opschudding; de schutterij schoot met scherp, waarbjj weer doodeu* en gekwetsten vielen, ea toen nude schrik onder de menigte kwam, en zij een goed heeukomen zocht, raakten velen onder deu voet, en werden deerlijk vertrapt, terwijl er nog een veertigtal in het water smoor- deur-'- - Dit was het slot vau hel befaamde pachters- oproer, dat, behalve de dooden en gekwetsten, aan A msterdam wegens de schadevergoedingen schatten geld heeft gekost. SCUIEDAM, 7 Augustus 18S0. In de gisteren gehouden vergadering van het Nuts-departement alhier is, uit de ingeko men voordracht ter benoeming van een lid in het hoofdbestuur der maatschappij, gekozeu de heer dr. J. Zaajjer te Leeuwarden. Offlctoelo Modcücelhigon. De gewone audieutievan den minister van justitie zal op Dinsdag, 10 Augustus a. s., niet plaats hebben. De dames Van Tienhoven, Van Wasseneer Catwjjck, Roëll, Schorer Twis3 en Quack, hebbeo de volgende circulaire verzonden Ue ondergeteekenden ineenenovereenkom stig de inspraak van Hollands hart te hande len, wanneer zij haar zusteren oproepen, een bydrage te willen offeren, om een gedenk- teeken te plaatsen op het graf van mevrouvf BosboomToussaint. Mevrouw Bosboom—Toussaint is in onzen leeftijd wel de degeljjkste en waardigste ver tegenwoordigster geweest van het ideaal, dat Nederlandsche vrouwen kunnen bereiken. Ootmoedig en eenvoudig ging zy haar weg, en vervulde zy haar plichten. Doch tegelijker tijd schiep haar dichterlijk brein een wereld vau beelden en gestalten, verrijkte zy' de pbantasie onzer natie met een schat van edele, gedachten en gevoelens. Haar doei, om aan het thans leveude volk bet perspectief van zyu historie iu haar rornaos te geveu, heeft zij ten vuile verwerkelijkt. Rem eu verhtfifeud is de iudruk, die vau haar' werken uitgaat. Zij was weldoenster en opwek ster van ons volk. Wjj brengen haar zeker de liefste hulde, wanneer wjj haar aandenkeu in oua gemoed bewaren. Toch zal het zyn eigenaardige beteekeois hebbeo, wanueer de wandelaar, die het kerk hof te 's-Gravenhage bezoekt, by den steen, die het stoffelijk hulsel der groote afgestorvene dekt, een zichtbaar teeken ziet, dat Nederlands vrouwen haar niet vergaten, toen zjj de oogeu - sloot. Ook dankbaarheid wil een symbool en een uitiug. Wjj roepen u op, aan dezen wensch, zeker ook vao uw hart, te voldoen, en ver zoeken u vriendelijk ons, hetgeen gy daarvoor zoudt willen afstaan, te-doeu toekomen, v Naar wjj vernemen, zullen de volgende Duitsche tooueelspelers in het aanstaande seizoen hier optredenPos sart; Anna Haverland, de te Berlijn zeer gevierde, jeugdige kunstenares Junkerma nn, bjj- zonder bekend door het speleu van stukken, getrokken uit Fritz Reuter's romans, iu het plat Dnilscade sedert jaren vermaarde II e d wigNietnan n-R a a b e, en B a r n a y. (N. S. Cl.) In het orkest der Rolterdamsche opera zal, naar wjj vernemen, in het volgeude seizoen de plaats van eersten violoncellist uiet vervuld worden door den heer E b e r I e, doch door deu heer Paul PulI, gewezen lid vau Bilse'e

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1886 | | pagina 1