Maandag 8 November.
:^'pS97i
A0. 1886.
haagscheTchètsen.
■V ©ertig-ste J a arg'ang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag,
Binnenlandsche Berichten.
De Dierentemster.
"ST
'•'iVv
jlBOKNEMBNtsiMtus, per kwartaal
franco per post, door het gclioele Rijk
iboiiderlijke'nominers
^piiamaggBMggMiBOgB^TOmMigm
1.85.
- 2.50.
- 0,10.
B UKKA.ll! M A S5. KT, K, 1.8 4,
AüvititTfiSTlEPBiJS: ran 1-JU gewone regels mot
inbegrip van eone Courant. 1.ïÖi
Iedere gewone regel meer - O.ID
DltlËMAAT, geplaatst wordt tegen'Tiyukmaai, berekend.
SCHIEDAM, 6'November-1S8C.
Door. de commissie uit: de'Tweede Kamer,
die belast is met het instellen van éeo onüer-
zoek'ouilrent ileu kinderarbeid en den tóestand'
'van fabrieken en werkplaatsen, in eene schets
opgemaakt vitn hoofdpunten, waarover het
onderzoek zal loopen. De inhoud 'van dat
stuk is als volgt
I. Naleving der wet op den kinderarbeid
toezicht op hare handhaving; hare redactie
haar invloed op de kinderen, op de gezinnen,
op de vraag naar andere werkkrachten' ter
vervanging van den verboden kinderarbeid,
en op do betrokken takken van nijverheid^
II. Plaatselijke verordeningen, krachtens
de bepaling der wet op het .lager onderwijs
(art. SU) omtrent het schoolverzuim.
Behalve de naleviog, het toezicht en den
- Id vloed dier verordeningen wordt nog gevraagd
oaar dan'aard en duur (in de onderscheidene
jaargetijden (vnn den arbeidvan kinderen
beneden 12 jaren,buiten de...fabrieks? en
ambachtsnijverheid, in gemeenten waar zoo-
daaige verordeningen niet bestaan..
III. Aard van den arbeid. Daarbjj komen
Ia aanmerking de duur van deu arbeid
(werktijden, rusttijden, overwerk, nachtarbeid,
Zondagnrbeid) .eu het loon (wjjze van bere-
keniog,'- verhouding tot dat van volwassen
mannelijke arbeiders), beide omtrent jonge
lieden vau 12—10 en van 16—18 jaar
omtrent ongehuwde, eo omtrent gehuwde
•vrouwen; alles iu de onderscheidene takken
waq labrieks- en ambachtsnijverheid.
j Voorts de verhouding tusschen liet getal,
■der, volwassen mannelijke arbeiders en dat
der arbeidende personentot de gemelde:
categoriëu behoorende; wijziging iu die ver
houding gedurende de laatste jaren invloed,
op die verhouding uitgeoefend door de richting,
waarin de nijverheid zich heeft ontwikkeld.
IV. Lichamelijke, verstandelijke onzedelijke
.toestand van do in III genoemde.personen,
en de toestand der gezinnen;-var,'gehuwde
vrouwen, in fabrieken of werkplaatsen ar
beidende; verbetering dier toestanden deer
beperking of verbod van arbeid.
V. Beweerde onvermijdelijkheid vao don>
.arbeid der sub III en IV vermelde categoriëu.
van personen, omdat:
a. da. gezinnen de opbrengst van hunnen*
arbeid niet kunnen ontberen
l. sommige takken van nijverheid zonder
dien- arbeid >de mededinging niet zouden kuu-
uec volhouden;
c. het bedrijf op jeugdigen leeftijd moet.
worden aangeleerd
d. sommige soorten van arbeid uitsluitend,
beter of voldoende door kinderen of vrouwen.
kunnen, worden 'verricht;/v f
e. onder sommige omstandigheden handen,
.'te kort kr.'.x-.en,
VI. Toestand van'fabrieken an werkplaat
sen met het oog op de veiligheid, de gezond
heid en het welzijn der werklieden.
Gevaar voor rampen 'en ongelukken, lucht,
licht, verwarmiog, reiniging, afzonderlijke-
ipkalen voof de beide seksen, duur vau het
verblijf in de gebuuwen (rusttijdennacht
arbeid, Zoodagsarbeid).
Uitvoerbaarheid van maatregelen ter ver
betering, .ook ia verband met de belaiigen
der nijverheid,
Metterhaast zal de residentie eene «galerij"
rijker zijn, een knap en forsch stuk bouwwerk
in wittecn roodo zandsteen', op den hoek van
Noordeinde en Houtstraat. Om het feit zelf zou
ik dit niet hebben neergeschreven, hoewel do'
verfraaiing conor stad, welke ook, haren inwonors
niet onverschillig rnag zijn maar dat men zich
ditmaal eens aan'do eischen onzer taal on aan
do- opmerkingen van desbevoegden gestöord hooft
is'oen te zeldzaam verschijnsel,om geon waar
dering te verdienen. Als een staaltje van eer
lijkheid" vermelden de bladen soms wol liet terug
bezorgen aan de eigenaars van verloren voorwor
pen als een staaltje van goeden wil vermold
ik" dan nu dat hot gebouw eerst was gedoopt
«Wilhclmino Galerie" j en dat do Nodorlandsclie
Spectator als onbezoldigde veldwachter steods
op don uitkijk oni vreemdelingen zonder brieven
van aanbeveling over do grenzen terug te jagen
over dien titel terecht viol en do vraag deed,
welke taal dat waswaarop weinig tijUs later
in den gevol het goed Hollundschc woord prijkte
en er, naar ik hoop nog lang prijken zal#Wil-
lielmina-galerij."'
.Do Spectator zal'waarschijnlijk zelf over deze
erkenning zijnor autoriteit niet minder in zijn
schik wezen dun ik..... daar zijne stem
nogal eens die eens roependen voor dooven is.
Trouwens, dut komt er van, als redacties en mede
werkers in rubrieken alsPluksel, Van alles wat,
Korten kléin enz., een toon aanslaan, die de vit—'
zucht geluid doet geven."'
Of wel als zij, hetzij dan uit onbedachtzaamheid,
hetzij in vollen ernst en uit blindo ingenomonheid
mot een persoon of eene zaak, dingen zogt, dio
zouden doen denken dut zij hunne lezers al voor
zeer dom aanzien. Zoo bevat hot laatste uurnmor
van l)a Portefeuille een uit een profetisch oog
punt belangrijk bericht: »Ondor reserve deeicn
we mede, dnt do nieuwe historischo roman van
prof, Ebers, waarvan de titel nog niet bekend
was, en die in don loop dor volgende maand
verschijnen zal, getiteld zal wezen: DieNilhexe.
Mocht dit zoo zijn, dan is het zeker dat de
geleerde schrijver weder in do geschiedenis vau
liet oude Egypte de stof tot een boeiend verhaal
gevonden heeft."
Allo'hulde aan Ebers voor zijne, romans, die
door Rogge's schoone vertalingen ook in ons
land reeds lang het bargorrecht- verkregen heb
ben, Maar te beworon dat' het zeker" is, dat
een werk, hetwelk nog verschijnen moet, en
waarvan de titel nog slechts onder alle voorbe
houd kan genoemd" worden, boeiend" zal zijn,
dat klinkt wol wat kras en vergt le veel van
hét geloof-der lezers aan de oufeilbaarbeid eenor
redactie. De organen der jongeren doen wel eens
scherpe woorden hooron aan hot adres van die
der ouderen; maar waarlijk, soms zijn ze ver
diend
Als ooit eon tweede druk verdiond was, dan
is hot wol door .Vosmacr's vertaling van L. F.
Day's boek, in onze taal bekond onder den
titel: »Do kunst in het dagelijksch leven," dio
thans, tegelijk met oen eersteling van des ver
talers zoon, W. Vosinaer: vin dienst,", bet
licht ziet.
Deze tweede, druk dio ovennis doeerste
met recht oen vrije vertaling heeten mag,'ver
mits llollandscbe toestanden or stoeds in't oog -
gehouden worden -,is vermeerderd mot drie
hoofdstukken, van welke het laatste gewijd is:,
aan de Ilaagsche aardewerkfabriek «Rozenburg".
Men weet bet vrij algemeen, Mr. Vosmaer is
een der iicchtsto steunpilaren van den Nederland-
schen Spectator en een zoer gestrenge kunst
rechter, maar tevens een zoer betrouwbare gids,
cij het ook eon oude. Zijno scherpe, dikwijls van
verontwaardiging glooiende en van satyre over
vloeiende aanvallen op het nieuwe rijksmuseum,
op dészolfs,bouw'en 'inrichting en ,,op de regee-
rir.g, die, dóór deze stjehting wijlende toegoven-
dat «kunst wel regeeringszuak" is nochtans
bowezen beeft, geen specialiteit in de kunst ts
zijn, die aanvallen, zijn indertijd bekend ge
noeg geworden. Vosmaer liéeft er trouwens ook
genoeg over mootén hoorcn,en het is do vraag nog,
of hij zich werkelijk niet een Weinig op hot ideale
hoeft blind gestaard. Intusschon, de .tweede druk
zijner vertalingbewijst' dat zijne autoriteit nog
niet in twijfel getrokken wordt. Zelden las ik
sprekender titel vóór. kernachtiger werk. «Do
kunst in het dagelijksch leven," iedereen kan
weten wat hij in zoo'n boek to verwachten heeft,
en iedereen, die een tehuis bezit, waarin hij oen
voornaam deel van zijn loven doorbrengt en welks
inrichting en aanzien hem durlmlve niet onver
schillig kunnen zijn, zal lust goyoolen het. te
koopen.
Ik weet hot, het eigonlijko huis de vier
muren moet door de overgrooto meerderheid
genomen worden, zooals het is. Zelfs wie een
huis in oigendómbezit', zal menigmaal door
velerlei omstandigheden het moeten nemen,
Roman van ROSENTHAL—Bom*.
:;V'34.
•..-Theresa -was weer zoo goed als geheel hór-
,/steld en haar broeder, evenqens weer gezond. Do
/geneesheer was 'evenwél van meaning, dat zij
;f2jch nog niet mocht blootstellen aan de vermoöic-
/onissen cener' verro reis; daarentegen verklaarde
Sihpt;j.ntieisjdat zij" nu te' Brussel geenrustig
|fèogenbl!k)hóeér, had en zij er eóne gewetenszaak
jïjyaii, maaktey'zób,''8j>Se3ig'-- naar Emdcn te reizen
Stall, mogelijk was, tèneinde'tó'bêpfoeveri don heer
/g^rsumrtnt de gevangenis 'te bevrijden. Haar ge-
f/tuigenis zou, -raeénde zij,een groot gewicht/ in
/-de schaal dos rechts, loggen en, al kon zij door
/teèhe spoedige tusschenkomst de gevangenschap
'/rvanharen vriend slechts eenige uren verkorten,
zij*-, zou er gaarne de kans, van door de reis hare
geheele herstelling cenigo dagen te vertragen,
voor over hebben. Op dit oogenblik gevoelde zij
zich 'gezonden frisch. Mot deze,on dergelijke
tegenwerpingen bestreed zij de zwarigheden, die
haar geneesheer inbracht.
Natuurlijk zette de heer, Arendberg bij dit aan'-,
dringen en jagen geen vroolijk gezicht. Hij mocht
van dien advocaat; eigenlijk liefst niets hooron..
"Veel liever had hij zich de moeite en kosten ge
troost, pen tiental procureurs met de behartiging
van Theresa's, belangen te belasten. Toen. hij
echter heel voorzichtig en als bij pnderstolling
met. deze méeningen voor den dag kwam, ont-
moetto hij in 't geheel geen bijval.
«"VVat zoudt gij doen voor een vriond, die om
uwentwille in de gevangenis smachtte?" vrucg
Theresa,^terwijl zij do goudblonde lokken naar
achteren schudde als een leeuw zijne manen,
;en Arendberg aanstaarde-met oogen, .zoo groot en
zoo doordringend, alsof zij bezig was een haifwildcn
tijger te bedwingen., «Gij zoudt zaakwaarnemers
huren, niet waar, mijnheer, en zelf hier. rustig
uw middagmaal ztttcn gebruiken mot zalm'en-
rijnwijn?" -
Neen, ik zou tot hem gaan," was het antwoord,
en mij borg voor hem stellen; doch in dit
geval.kwant de man op voor den man."
«Geldt dan het vrouwornvoord niet meer voor
hot rechtvoërileTheresa hem tegemoet. «Als
hot hem nu eens aan/ vrienden ontbrak, en eene
vriendin, kwam vpor .hetn op,, en .ik -gij kunt
het u toch wel voorstellen ik wns dié vrien
din, zou daar dan iets kw'èlsonds in gelegen zijn?"
«Ik hoop maar niet," hernam Arendberg, dat -
die advocaat u even genegen is, als gij bót bent
blijkt te zijn. --
En waarom niet vroeg Theresa,' schijnbaar
verwonderd. -
«Hij zou u wel eens tot loon voor zijn op-
ófiering ten huwelijk/kennon-vragen."
.«Dat had hij anders ook wel kunnen doen,"
'riep. ïliefèsa lachend uit. Maar zoo dwnns is hij
nog niet geweest, llij is wat verstandiger, dan
zeker iemand, dio mij overal, volgde, mijne wó-
,ning: binnendrong, alles overhoop: liep un niéts'
anders riep dan: »Jk wil met u-trouwen, juft'rouw
»Nu, zoo erg heb ik mij toch niet aangesteld
»'t Scheelt niet veel, ik overdrijf maar een
beetje."
sMaar ik heb mij later toch veel fatsoenlijker
gedragen."
ȟat geef ik toe; doch moet mij dit beletten,
om een ongelukkigen vriend de band tor redding
toe te steken? Ik n:oet, tot mijn leedwezen,
twijfelen aan uvyo gocdliartigheid, waarop ik tot
hiertoe meende te kunnen bouwen."
üMijn hart bohoort altijd en onverandcrJijlc
aan u, juffrouw Theresa." 1V
»\Velnu, boloof niij dan uwen steun bij het
geen ik ga ondernomen."
Die eisch was 'niot gemakkelijk. Nochtans,
toen Theresa Arendberg hare hand reikte, durfde
He/.e niet nalaten, dio aan te nemen en, al was
't niet van* ganscher harte, tóe te slaan.
»Hn wapneet' zijt gij van plan af te reizen
vroeg hij.
'«Binnen twee dagen hoop ik gereed te zijn."
'I «Nu,' dan zul ik zórgen, op tïjd'in Emden tezijn."
