f.1888.
Maandag 14 Mei.
NV 6986.
Eerste Blad
Twee-en-ve er tigs te J aar gang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
Binnenlandsche Berichten.
Abosnementsprus, per kwartaal
JTranco per post, door het gëheële Rijk
Afzonderlijke nommërs. V
1.85.
-.2.50,
- 0.10,
UITGEVER: J. ODÉ.
BUBIIAV: MABKf ;if H8 4.
Advertentieprijs: van 1—10 gewone regels met
inbegrip van eens Courant/110.
Iedere gewone regel meer- .10.
Driemam, geplaatst wordt tegen TWEEMAAL berekend.
Schiedam, 12 Mei 1888,
Vervolg en slot.)
De briefwisseling vrd den Spaanschen
koniog met den hertog van Parma over de
groote onderoemiog was voor anderen zorg
vuldig geheim gehouden. Alleen toen het op
de "keuze van een opperbevelhebber aankwam,
«n Filips daarvoor dén markies van Santa-
•Cruz koos, een man van groote ondervinding
in zeezaken, moest aan dezen wek medege
deeld worden, dat, als de vloot eenmaal' op
de Vlaamsche kusten was gekomen en Parma
zich met een aanzienlijke legermacht daarbij
zou hebben gevoegd, het eigenlijke bevel in
diens handen moest overgaan. Dit beviel den
markies volstrekt niet, en hjj'leverde vrjj wat
vertoogen tegen deze regeling io. Maar koning
Filips had zjjn plannen gemaakt en, verkeerd
of niet, ze moesten uitgevoerd worden. Doch
de markies zou den tocht niet medemaken;
hg overleed, en verkreeg tot opvolger den
hertog van Medina Sidooia, een man, die
Vbo zeezaken zoogoed als niets wist.
Eindelijk, in de laatste dageo van Mei, liep
de vloot uit Lissabon in zee. Ze bestond uit
.oogeveer honderd dertig schepen, w»; voorzien
van 8165 stukken geschut, en bemand met
ongeveer twintig duizend man Spaansche sol
daten, ruim acht duizend matrozen en ruim twee
duizend galeislaven. Maar bovendien waren
or ongeveer twee duizeod personen uit de
aanzienlijkste faroil'ën in Spanje ais vrijwil
ligers aan boord, begeerig naar buit, begeerig
naar roem, hakende naar het voorrecht, ge
tuige te zijo van de vermeestering van twee
rjjken.
Het onderhoud der vloot kostte ongeveer
twaalf duizend dukaten daags, en wordt hierbij
getrokken hetgeen Parma voor bet leger en
de vloot, die hjj in Duinkerkens haven ver-
eenigd had, dagelijks behoefde, dan stijgen
de kosten tot dertig duizend dukaten daags,
«en som. yoor die dagen verbazend hoog, en
ite groot, dan dat zelfs de schatkist van Spanje
met haar rijke hulpbronnen die zonder
uitputting zou kunnen volhouden.
De grootste schepen der vloot waren de
galjoenen, vervaarlijk logge bodems, en weinig
geschikt om zee te bouwen aan den voor-en
achtersteven waren er gevaarten op getim-
merd, aan kasteelen gelyk. Dan vond men er
.onder zoogenoemde galjassen, in ieder waar
van Bschitterende staatsiezalen, hutten, kapel-
den en kansels" werden aangetroffen.
De gaosche vloot bestond wel uit sierlijk
.gebouwde schepen, maar totaal ongeschikt
voor het doel, waarmede ze waren uitgerust.
Een eeoigszins ervaren zeeman kon aanstonds
bespeurendat er by het minste stormweer
.ongelukken zouden voorvallen.
iHet plan was dat de vloot vau Lissabon regel
recht op Calais, dus op deFranscbe, kust
zou aanstevenendaar zou Parma zich met
zeventien duizend beproefde soldaten uit
Duinkerken bg de vloot voegep, en zoodra
de vereenigiog van beide machten was tot
stand gebracht, zou "delandvoogd het opperbevel
op zich nemen. Te Dover zou men dan
aan wal gaande soldaten van Parma, met,
zes duizend man van de groote vloot versterkt,
hadden in last op Londen aan te trekken.
Ondertusschen zou Medina Sidonia Wight
bezetten, om daarna de havens, te beschermen
tegen de aanvallen van Eogelsche of Holiand-
sche schepen, en vervolgens was de verovering
van Ierland aan de beurt.
Buitendien had Filips bepaald, dat Parma
de verantwoordelijke bevelhebber zou zijn;
geen enkele vjjaodelykheid mocht door Medina
Sidonia worden gepleegd, voordat Parma zich
kg de vloot bad gevoegd.
Maarop éen omstandigheid was niet
gerekend 1 Van Duinkerken af tot aan Vlissin-
gen kruisten Nederlandsche-schepen, met een.
zeevolk bemand, dat vrees noch ontroering
kende, dat geleerd had tegen overmacht te
kampen, en dat zich van zjjn taak, namelijk
Parma te verhinderen uit te zeilen om zich bg
de vloot te voegen, zoo goed kweet,'dat de
hertog werkelijk als een gevangene binnen
is moeten blijven en de vloot met haar
onkundigen bevelhebber aan haar lot heeft
moeten overlaten. Wreede teleurstelling voor1
den man, die nog kort geleden had geschreven
»Het zal mjj groote blijdschap zijn, mg met
dit krijgsvolk op Engelschen bodem te zien,
waar'ik met Gods hulp de wenschen,van Uw
Majesteit hoop te bevredigen 1"
Ook de vloot giog het letterlijk niet voor
den wind. In de golf van Bisc aye, om stormen
en woeste zeeën berucht, kreeg zij een eerste
bewgs, dat de verovering van Engeland geen
pieiziertocht was, en het werd 31 Juli, voor zjj
op de Eogelsche kust een ontmoeting met de
Engelschen had.
»De Spaansche vloot telde 136 zeilen, waar
onder negentig groote schepen; de Engelsche
zeven en zestig. Het was een plechtig oogenblik.
De langverwachte Armada bood een statig, bij
kans tooneelmatig schouwspel aan. De schepen
schenen voor een praal vertooning in orde
geschikt, om eene reeds behaalde,overwinning
te vieren. Geschaard in den vorm van een
halve maan, waarvan de horens eene tusschen-
ruimte lieten van zeven Eogelsche mjjlen
voeren die vergulde, trotsche èn hooge, drij
vende kasteelenmet hunne bonte wimpels
en krijgsmuziek, langzaam met een voorkomen
van onbekommerd praalvertpon door hetKanaal,
De kapitein-generaal, de gouden hertog, Juan
Martinez de Recalde, stond in zijne kogelvrije
verschansiog op het dek van zjjn groot galjoen,
San Martin, door generaals van het voetvolk
en kol.onels der ruiterg omringd, die evenmin
als hjj van zeewezen verstand hadden. De
Eogelsche schepen daareotegen - die bjjkans
zonder uitzondering-licht gebouwd, vlug en
gemakkelijk te hanteeren waren konden
om: die logge galjoenen, hulken en galeien,
door geboeide slaven geroeid, gemakkelijk heen
zeilen. De meerderheid ter zee van vrjje En
gelschen," onder zulke bedreven aanvoerders
als Drake, Frobishér en Hawkins van kinds
been af op (3e blauwe wateren te huis bleek
by het allereerste treffen. Zij wonnen den
v'yaod dadelijk de loef af en beschoten hem
bjj tusscheDpoozen met krachtig gevolg, terwijl
het hun gemakkelijk viel, zich aan het bereik
der trage Armada naar believen te onttrekken,
die buiten staat was zeil by te zetten om hen
te vervolgen, ofschoon van eene krijgstoerus
ting voorzien, waarmee zg alle vijandeD, die
haar aan boord kwamenin den grond kon
boren. iWjj zjjo dien Zondagnamiddag eventjes
met hen slaags geweestzeide Hawkins.
Medina Sidonia liet van den voorsteven de
koninklijke vlag hjjschep, en de gansche vloot
spande alhare krachten in, die echter weinig
vermochten, om een algemeen gevecht aan te
biedenhet was vruchteloos. De Engelschen
wezen, terwjjl zg den vijand op de hielen
volgdenalle uitooodigingeo daartoe van de
hand en tastten slechts de achterhoede der
Armada aaD,waarover Recalde het bevel voerde.
De admiraal hield standvastig post en zag zjjne
vlugge tegenstanders onder de oogen, die niet
ophielden met hem te kwellen, te teisteren'
en te ontduikenterwjjl de overige vloot, door
den vjjand van dichtebjj gevolgd, langzaam
het Kanaal opvoer. En zoo werd de strijd onder
het varen langs de kust voortgezet, in bet
volle gezicht van Plymouthvan waar voort
durend booten bg de Engelsche schepen aan
kwamen met versterking en vrjjwilligers, totdat
de strjjd geheel uit het gezicht van de stad
verder voortgezet werd.
De eerste vijf dagen van Augustus waren
werkelijke lydensdagen voor de onoverwinne
lijke vloot, een toestand, die nog verergerd
werd in de volgende dageo. Men wachtte te
vergeefs op Parma; men werd bestookt door
de Engelschen; den 42en Augustus dacht nie
mand op de Spaansche vloot meer aan de ver
overing van Engeland, maar was ieders vurige
wensch, van den opperbevelhebber bovenal:
men '"mocht maar weer'veilig in een Spaansche
haven zijn. Noordwaarts om Engeland heen
nam de vloot den terugtocht pan; vreeselijke
stormen teisterden haar, schip op schip werd
tegen de kusten van Schotland en Ierland ver
brijzeld drie en vijftig deerlijk gehavende
schepen keerden in: Spaóje terug, slechts tien
van de dertig duizend personen van de be
manning zagen hun vaderland weer!
Zoovéél'familiën in1 Spanje hadden betrek
kingen verloren bjj dezen noodlottigen tocht,
dat koning Filips het rouwdragen verbood.
Maar Engeland en Nederland hadden reden
tot juichen, en de Engelschen verrichten
thans een goede daad, nu ze de groote daden
hunner voorvaderen na drie eeuwen in dank*
bare herinnering brengen.
DEN HAAG, 12 Met 1888.
Donderdagnamiddag heeft Z. K. H. de groot
hertog van Saksen-Weimar, vergezeld van
z'gn adjudant, graaf Van Bylandt, een bezoek
gebracht aan de tentoonstelling van oudé
en nieuwe kunstnyverbeid in den Koekamp.
De vorst, die van z'gn voornemen om het
gebouw ..te bezichtigenweinige uren ;yatt
te voren had kennis gegeven, werd in fiet
paviljoen van het bureau, dat dezer dagen
was betrokken, ontvangen door eene com*
missie uit het uitvoerend comité, de beeréa
dr. Louis Mulder, voorzitter, A. W. Storten*
beker en M. M. Couvee Jr., secretarissen,'
en kolonel G. E. V. L. Van Zuylen, pen*
ningmeester, die de eer hadden, den grapt*
hertog rond te leiden door de .verschillende
zalen, en dé inrichting te verklaren. Z. K. H«
was bjj den iogang terstond getroffen door de
flinke ruimte dié het gebouw aanbiedt, be*
zichtigde enkele voorwerpen die reeds ontpakt
waren, en vertoefde geruimen tjjd iu de ver*
trekken voor oude kunstny verheid bestemd,
die door den heer Vao der Keilen worden in
orde gebracht. Met kennersblik bezichtigde hg
verschillende antieke meubelen, die op plaatsjng
wachten, o. a. in het bjjzonder een stoel van
Maria Van Bourgondië. Ook de tuioaanleg en
de fraaie gevel trokken zeer zjjne aandacht,
Bij het verlaten gaf de vorst, die, evenals zjjne
gemalin, de onderneming in verschillende op
zichten heeft gesteund, den wensch te kennen
dat de tentoonstelling een druk bezoek mocht
hebben en zjj ook uit een financieel oogpunt
alleszins uitstekende uitkomsten mocht opie*
veren.
Ook verzocht de vorst het uitvoerend comité
hem van de verschillende photographieën, die
gemaakt zullen worden, een exemplaar toe ter
zenden.
De groothertog en groothertogin verlieten
gistervoormiddag te 10 uren de residentie, ted
einde over Amsterdam de terugreis naar
Duitschland aan te nemen.
De vorsteljjke personen nameo aan de halte
Anna-Paulowoastraat plaats in hel saloorjjtuig,
hetwelk aan den te 10.43 van het station
's-Hage naar Amsterdam vertrekkenden snel*
trein werd vastgehaakt. Aan het station in dé
An na-Paulownastraat werden HII. KK. HH,
verrast door de aanwezigheid van HM. de
koningin en H. K. H, prinses Wilhetmina,
die hunne bloedverwanten nog een harteljjken
afscheidsgroet brachten, en waarbjj de lief
tallige prinses hare tante een fraai bouquet
overhandigde.
Een groote stoet van dames en heeren.def
hofhouding, van burgerlyke en militaire auto*
