w
h>
Uv
It
II
k
Binnenlandsche Berichten.
I i
]l
k
i#
|t>
«VNS5
I§
Wl
|r
IguV
fP
1^/
i^{
I ,i
|v
I<t-
SCHIEDAM 24 Mei 1888.
Hedenmorgen arriveerden alhier met den
trein van 8.3 van Botterdam de heeren
Hein2erlmg,InUe en Forchheimer, professoren
a/d Königl. Techo. Hocbachule te Aken, met
eenige studenten der z Abtheiluog iür Bau-Inge-
liieurawesen" tot een bezoek aan de gemeente
drinkwaterleiding. Aldaar werden zy ontvangen
door den heer J- J. Roelants, directeur der water
leiding, onder wiens geleide de geheele
inrichting nauwkeurig bezichtigd werd. Hoogst
voldaan en nadat zy hunne ingenomenheid met
de voortreffelijke samenstelling der waterleiding
te kennen gegeven hadden, vertrokken zij met
den trein van 11,03 naar 's-Hage, tot het voort
zetten van bunne ^Excursion".
H
Reeds worden verschillende personen ge
noemd, die voor de betrekking van gouverneur-
generaal in aanmerking komen, zooais mr.
baron Van Goltsteio, oud-minister van kolo
niën; jlir, mr. Van Asch van Wyk, lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaaljhr. mr.
Van Karnebeek, oud-minister van buiteuiand-
jche zaken; jhr. mr. Van der Wyck, secretaris
generaal by het departement van koloniën enz.
Tot op het oogenblik echter acht men het
ook in Inuië waurschynlyk, dat de gouverneur-
generaal uitgenoodigd is voorloopig het bestuur
te blijven voeren.
Door den hertog van Saksen-Meiningen ijjn
benoemd tot ridder der Eroeetinieche Huisorde
flu heeren F. Browne van Streefkerk, H. J. J.
Bos, bestuursleden der Rotterdannsche schouw
burg-vereeaiging, en A. H. W. De Gelder,
luitenant-kolonel der mariniers, terwijl aan
den architect van den schouwburg in de Aert
Van Nesstrnat, den heer J. Verheul Bz„ het
kruis van verdiensten voor fraaie kunstenen
wetenschappen is geschonken.
De 102de algemeene vergadering der >Maat-
schappij tot Nut van 't Algemean" werd gister
morgen te tien uren geopend in het gebouw
j»Stroucken"Marnïxkade te Amsterdam.
Vertegenwoordigd waren 291 dep.
De heer A. C. We'theim, door bet hoofd
bestuur uitzijn midden tot voorzitter benoemd,
leidde de werkzaamheden in met een rede
voering, waaraan het volgende is ontleend;
Na een welkomstgroet aan de afgevaar
digden brengt hjj eenige warme woorden
tan hulde aaa den afgetreden secretaris,
mr. A. Kerdjjk, die volgens den spreker niet
alleen gedurende zes jaren de penvoerder,
msar ook de bezielende kracht was van de
maatschappij. De keuze van zijn opvolger, den
lieei J. Biuinwold Riedel, achtte hjj eene
gelukkige.
Wel verre van den onlangs gestreden strijd
thans hier m debat te brengen of dien aao te
.moedigen, wilde hjj de heerlyke roeping der
maatschappij schetsen, die de uitingen des f
levens in zichbehoort op'te nemen en na
verwerking in eigen kring aan de wachtende
menigte moet aanbieden, en om daarin te
slagen den weg der verstandige practiscbe
verzoening dient te volgen; die verzoening,
waarop art. 1 der maatschappelijke grondwet
doelt, die maatschappelijke toenadering en
Wederzydsche steun, rechtvaardigheid van allen
tegenover allen heet. Spreker wilde onder
zoeken hoe het prnctisch mogelijk is, de maat-
sehappelyke verzoening voor te bereiden, en
tot zekere hoogte althans, tot stand
te brengen. Met het stoute woord van Luther
op deo Ejjksdag te Worms geaprokeD, was de
omwenteling op kerkelijk gebied een feit ge
worden, en werd tevens die op staatkundig
en maatschappelijk gebied voorbereid. Niet
meer de machtspreuk zou gelden, men vroeg
zich rekenschap van oorzaken en gevolgeo.
Niet nutteloos werd de groote strjjd, waar
toe de Fransche revolutie het sein gaf, ge
streden. De mecschheid bad hare rechten
leuren kennen, al gal zjj zich van hare plichten
nog niet behoorlyk rekenschap. Geen wonder
dat zij, die niets bezaten, naar alles de handen
uitstrekten. Geen wonder, dat de edelste aspi-
ratiënde reinste bedoelingen machteloos
bleken tegenover de wilde eischen der wer
kelijkheid. Men zag zyn idealen verloren gaan
in den drang der hartstochten, in de worste
ling om het bestaan. De twjjfe! ontstond en
het pessimisme was geboren, dat het vertrou
wen in de toekomst aan het wankelen brengt,
omdat het pessimisme twyfel tot oorsprong
en gevoig heeft. Wat is de vrucht, zoo vraagt
men mistroostig, van al de inspanning, de
offers en van den ai beid verricht, oin de toe
standen te verbeteren, ora de toenadering
mogelijk te maken, om de maatschappelijke
verzoening te verwezenlijken?
Nog beheerscht de willekeur van enkelen da
wenscheu en belangen der menigte. Een woord,
een wapenkreet, en de vreeselyke oorlog maakt
duizenden slachtoffers, terwyl zy de vruchtbare
landouwen in woestenjjeu doet verkeeren en'
bloeiende steden en dorpen in vlammen doet'
opgauD. Eu de wetenschapzij leent zich
tot volmaking der moordtuigen, die met wis
kunstige zekerheid vernieling zullen aanbren
gen, terwyl het ondeiwjjs, dat den mensch
van de onwetendheid zal ontheffen, middel
wordt tot half, dat is tot verkeerd weten.
Van dezen toestand maken de volksmannen
gebruik, zij stellen onmogelijke eischen aan
het leven, eu dreigen met wraak op de niet-
vervuUiog er van. Ja, wjj kennen den strijd
tusscheo kapitaal en arbeid, de gevolgen daar
van, maar ook, en in tegenstelling met den
pessimist, gelooven wy aaa de voortstuwende
kracht van het streven, dat liefde tot voorbeeld
heeft, die met slechts bemint, maar ook arbeidt.
Het ondetwjjs is nog onvolledig, maar het
ontwringt zich allengs aan de routine en aan
de overdrijving, die beide vyanden eener in
grijpende verbetering, en de onderwijzer wordt
zich meer en meer van zjjne beschavende
missie 'bewust.
De woningen zjju slecht, maar de ervaring
van bet gebrekkige is de grondslag tot onder
zoek en bode der verbetering. Belangstelling
en belang gaan samen om herstel aan te
brengen.
De fabrieksarbeid is dikwjjis drukkend en
ontzenuwend, maar de wet, die zich reeds de
party der kinderen heeft aangetrokken, zal
ook voor de volwassenen de werkuren regelen
en op deo grondslag der gezondheidsleer de
ruimten bepalen. Arbeid en kapitaal zijn slechts
vyanden in bet stelsel der moedwillig bedrei-
genden en in de inbeelding der door onwe
tendheid bedrogenen. Maar reeds nu bemoeit
da gemeenschap zich met bet lot van den
werkman. Scbolen voor volwassenen worden
geopend, om het niet geleerde in te balen;
volksbibliotheken worden opgericht, om den
geest te vormen, den smaak te veredelen;
spaarbanken worden gevestigd, ten prikkel
van zuinigheid; coöperatieve vereemgingea
verrijzen, om betere levensmiddelen tot lagen
prjjs te verkrjjgen door het invoeren van het
pensioenstelsel wordt de werkman in den
ouderdom voor gebrek bewaard.
En al is de godsdiensthaat nog niet ver
dwenen, het vooroordeel wordt bestreden door
het oordeel, en dat spreker van deze plaats
het woord voert, dat is de zege van den nieu
wen tijdgeest op verouderde opvattingen. En
toch is die collectieve arbeid onvoldoende. De
sociale quaestie is door wetten alleen te rege
len, door samenwerking alleen op te tossea.
"Wetten kunnen regelen, maar niet verzoenen.
Samenwerking is de groote kracht, die de
individueels krachten aanvult en vermenig
vuldigt, toch is zjj dikwijls ontoereikend om
door te dringen tot het gemoed van hen, die
zich verongelykt achten of niet tevreden wil-
Jen zyn.
In den grooten strjjd ter verbetering win
nen niet altijd de phalanxen; bet voorbeeld
en de toewyding der enkelen hebben dikwijls
grootere, dieper ingrijpende beteekenis voor
bet geven van indrukken, die de zegepraal
voorbereiden. Wat de gemeenschap soms niet
vermag, bereikt het individu. Daarom moet
da strjjd voor beschaving, voor vooruitgang,
voor volksontwikkeling met deugdeljjke wa
pens gestreden worden, die ons in eigen tuig
huis ter beschikking staan. Het initiatief in
eigen kring en werkkring is de ware poging
tot verzoening.
Zoo ook wy, 16000 wilskrachtige, vastbe
raden, moedige leden der aMaatschappy tot
Nut van 't Algemeen". Ieder onzer is trouw
aan het gemeenschappelijk vaandel, ieder onzer
heeft de plicht het te verdedigen, ieder het
recht het op te heffen als de hand die bet draagt
verzwakt.
Be man der wetenschap moet populair zjju,
en zyn kennis met omhullen met diep wjjs-
geenge of streng strategische formulen; de'/:
njjvere man moet zyn belangen met die zjjner T
werklieden vereenigen. De geneeskundige
behoort de vriend tevens van zyn patiënt te?
zyn. De rechtsgeleerde de steun van den
eerlijken man, maar niemands vleier. Be
onderwijzer moet door kernachtig onderwjjs
niet alleen den geest beschaven, maar ook hst
gemoed vormen, Db koopman behoort de
raadsman zyner cliënten te zijn. De dienaar
van den godsdienst zjj de drager van de bljjde
boodschap der liefde by zjjn volgelingen. Be
schryver of dichter moet zyn lezers tot zich
opheffen, niet tot hen nederdalen. En wjj allen,
aldus eindigde spr,, eenvoudige burgers, zorg
zame huisvaders, laten wjj in eigen kring en
bescheiden omgeving de toenadering en de
menschenliefde leeraren, door onze aanmoedi
ging, onze welwillendheid en ons voorbeeld.
Laat ons hen die twyfelen, doen gelooven
door ons geloof, en hen die versagen, moed
geven door onze volharding, Laat ons niet
vermoeid of ontmoedigd worden als het werk
der liefde Diet spoedig begrepen of te lang
miskend wordt Het daagt laDgzaam, maar
de morgen breekt eens aan. Zoo komt de
verzoening door de aaneensluiting, rechtvaar
digheid, plichtbesef en arbeid in bet geloof
van het hoogere.
Deze rede werd met daverende toejuicbiogeti
beantwoord.
Baarna gaf de secretaris verslag van het
hoofdbestuur aangaande den staat der maaW
schappij en zyn verrichtingen gedurende het
afgeloopen jaar, welk verslag als gewoonlijk
zal worden gedrukt
Van 13 tot en roet 49 Mei zyn langs den
Nieuwen Waterweg binnengekomen: 109
stoom- en 20 zeilschepen; vertrokken: 93
stoom- en 19 zeilschepen.
Aan de N. B. Ct. werd gisteren uit Am
sterdam gemeld
Ter beurze alhier werd heden de prolon
gatierente li/a pCt genoteerd. De oudste beurs
bezoekers herinneren zich niet dat da koers
van het geld ooit zoo laag is geweest.
In de volgende maand zullen de onder de
gemeente Zevenbergen gelegen domeingoede
ren, welke vroeger behoord hebben tot het
domein van wjjlen prins Frederik, thans aan
den Staat, in publieke veiling worden gebracht
De maatschappij tot bevordering der vee
artsenijkunde in Nederland zal op het in het
laatst van Juli te Parys te houden congres tot
het onderzoek der tuberculose by menschen en_
dieren, worden vertegenwoordigd 4 door den
heer M. H. J. P. Thomassen, leeraar aan 's rijks
veeartsenijschool to Utrecht,
De Haagsche correspondent van de Middelb,
Ct. deelt mede dat de raad van beheer vau het
gadegeslagen'en meer,;dan eens getracht hem te
doen ophouden; doch deze had zijne stem al luider
en luider veiheven; al wat er in hem kookte en
bruiste, wilde hij "thans uitstorten.
Ook Sletten" had hem geduldig aangehoord,
maar verried .in hot trillen zijner oogleden weder,
dat de op h'em afgeschoten pijlen haar doel had
den getroffen.'
Hij haalde diep adem en vergenoegde zich met
dit antwoord->
«Mijnbeer Van Grnberg, uwe grijze baren alleen
Zijn mij eene verschoonïng voor uwe woorden."
En zich tot Frida wendende, sprak bij
«Morgen verwacht ik u thuis
Na deze woorden snelde hij bet vertrek en
het huis uit, sprong op het gereedstaande paard
en stiet het de sporen zoo heftig in de zijden,
dat het steigerde en toen in galop voortsnelde.
»Zij zal hier blijvenriep de oude den ver
trekkende door het venster na; doch deze hoon-
df liet niet meer. «Gij blijft hier," zeide hij
toen tot zijne dochter. -
„Neen, vader," antwoordde do jonge vrouw,
sik mag hem niet tot het uiterste aanzetten. Ik
weet, wat het hem gekost heeft hier te komen
om mij tot terugkeeren te bewegen. Gij lmdt
do hand, die hij u wilde toesteken, niet zoo ruw
moeten afwijzen."
»Ook gij zoudt mij dus willen overreden om
van hem het genadebrood aan te nemen V' riep
de grijsaard. sNooit zal ik dat doen! Liever
aan de deuren van vreemden een stuk brood
gebedeld."
Vader, vergeet niet dat bij mijn echtge
noot, de vader van mijn kind is!" hernam Frida
op bewogen toon.
Helaas!.... helaas!" riep de oude man. Hij
kon niet meer en zonk uitgeput in zijn stoel.
De overspanning was hem te machtig.
Frida en Lom sprongen hem dadelijk bij.
»Laat mij mot rust I" klonk zijne zwakke stem,
terwijl hij haar afweerde. sHet zou immers de
grootste weldaad voor mij zijn, zoo do eeuwige
rust te mogen ingaan."
IV.
Den volgenden morgen stond Stettea aan het
venster zijner woonkamer. Hij keek in den hof,
maar zag niet, wat er voor zijn oogen voorviel.
Ver over zijn gezichtsveld heen reikte zijn sta
rend oog en zijn gelaat werd weder bleek en
zijne oogleden trilden weer als den dag te vo
ren.
Hij had het rijtuig uitgezonden om zijne vrouw
af te halen. Zou zy willen volgen of weigeren
tri riem ton.ö te keeren, vroeg hij zich af. Hij
keerde zich om, streek met de hand over het
voorhoofd, als om eene verontrustende gedachte
te verdrijven, schreed eenige oogenblikken het
vertrek door en keerde terug naar het venster.
Eindelijk rolde het rijtuig het plein op, en hij
bemerkte zijne vrouw. Een glimlach van vol-
doening gleed over Stetten's gelaat. Opzettelijk
bleef hij roerloos staan en -wendde zich eerst
om, toen hij de kamerdeur hoorde opengaan.
Frida trad binnen en stak hem de nand toe.
vlk stond reeds gereed om te vertrekken, toen
het rijtuig kwam," sprak zij.
„Zoo 1" riep Stetten, zonder hare hand aan
te nemen. Zijne stem klonk heesch, als van ie
mand, wieti de keel wordt toegenepen. sik zeg
n voor eens en voor altijd, dat ik u nooit weer
kom terughalen, als gij het weder wagen mocht
van huis te loopen 1»
De arme vrouw trad eene schrede terug, toen zij
haren man in het dreigend gelaat zag, maar zy
bleef kalm en antwoordde:
„Ik hoop, dat ik er niet meer toe gedrongen
zal worden."
Gedrongen T' hernam.Stetten op bitteren loon.,
vNiemand dringt u, of 't moest de zottepraat var
den ouden man, uw vader, zijn. Ik waarschuw
a, die streken niet weer uit te halen. Ga nuf
Over een uur verwacht ik u aar t ontbijtdan
wil ik u aan mijn vriend voorstellen. Ga nu heen l
Do
vau i
bet t
tea I
eene
heeft,
opges
ouder
By
vertel
de Kt
18 vr.
een ij?/
val? cl
knkap
politie
einde
handij
Uit
Zaten
hoorei
een he
door
150 l
verwo
in dei
verzet
den h
niog I
Zat
station
Heden
(Wordt vervolgd.)
-y.
i
v r J ;'- t w- f N 4jj 5, *4 ''«I'WB
Hut
|fe>
I At V
I®»,
lit'
If-
I-
13*4
-
r<i
1 5
If*
11
I ■*->
'■■ft-in .1 a ii m m ,i
i\
iiii
j
ir
I J.»
If-"-
IV
c
J Sc*
IV
fV'
12
J)i
jnagi
moed
Si
i*5
