IPfUlMSiMÊ&CHElMgfe
Armenzorg.
fll. 7'"-V. i'J/ï'Xïiïy-.
f Post en Telegraphie.
l>e TentoonstcUlag In1 den MoeUamp
'/•Altakerk^'Ba'aïIe^assau/BezóoienjBosurB,
Deinuoé, Diepenheim; Ek en Wiel, 's-Gntyénmoër.
's-Grévenpolder,VGreyelduin-fcapeile,''s-Héér-
Aréndsk'erkë, Hengelo (GeldL) V Hypolitushoef,
Katwijk a'/d Rijn, Nibbixwoud, Renësso, Scheuk,"
Sloten (Pr.;, Sprang, Vlachtweddé, Voorst, Vuren,
Westwoud en Zuidbroek.
BergEtna, te Leeuwarden,'' en mr.E.VatoLoón,
te Groningen. -
Vanwege do algeroeeno synode nam zitting
de lieer E. César Sogers,te Leiden, en voor
Noord-Holland dó heer H, j. Calkoen, te Edam.
te^n^rotesteeron, (wetende Vdftt'wlks'njdeliou
zijnik' protesteerdan maaralleen tegen do too-
lating (yan-een.dergelijk voorwerp ddar, waar bet
te dóen is óm, kunst, toegepast op nijverheid
Zoo zou ik nog een p oos met schrappen kun
nen doorgaan. Wérkelijk heb ik ih mijn catalogus
allé nummers doorgeschrapt, die op dózè tentoon
stelling niet thuis hooren, en het is verbazend
hoeveel hiaten er op deze wijs ontstaan zijn. Ik
heb niet. aldus gehandeld met do voorwerpen
bewonderenswaardige voorwerpen van
vrouwelijke kunstvaardigheiddat ware onbillijk.
Niemand zal durven ontkennen, dat bijvoorbeeld
de vervaardiging van kunstige'kantwerken wél
'degelijk tot een hooge orde van nijverheids-
voortbrengselen behoort, en -ik heb eerbied voor
de bedrevonheid 'van Marie Hóyer te Rotterdam
en voor den" goeden ëmaak van méj? Tonnot,
leërares aan de H. Burgerschool; te "Leiden. Ik
heb. niets dan lof voor de inzendingen der
Haagsche Industrieschool vod'r meisjes, van de
afdeeling Kunstnaaldwerk der Rijksschool voor
Kunstnijverheid te Amsterdam, Die inzendingen
bohooron hier met volle recht'thuis. Maar als
bijvoorbeeld mejonkvrouw Boele Van Hensbroek
eèri geborduurd tafelkleedinzendt als geheel op
zich zelf staand vrouwelijk handwerk eén
cadeau voor dezen of genen spreek dan toch
niet van nijverheid f Waar zou de ruimte van
daan moeten komen, als eens alle dames hare
handwerken gingen inzendenen hoé vréémd
zou menige dame opzien, als zij eens 'h besté Hing
kreeg naar aanleiding van het door haar inge-
zondcne1
Iqtusschen, zeer gaarne wi! ik nu de voor
werpen er toch eenmaal zijn eii voor zoover ze
niet uitsluitend vrouwelijke kunstvaardigheid ie
zien geven,-want hierin betuig ik mijn onkunde,
enkele inzendingen prijzen. De bloemen op
het vuurscherm van moj. v. Wisselingh zijn uit
muntend geschilderddeze jongedame heeft een
open oog voor de tcere vormen en kleurscha-
keeringen van het heerlijk bloemegpjk. Het
borduurwerk op hét stoeltje van mejfSchrauwen
te Rotterdam is zeer verdienstelijk. De faience-
beschildering van Anna Ds Beer is fraai; dé
rozen en .violen ,van mej. Da Haas og onder
scheidene' voorwerpen zijn als zoo van den stengel
gesneden. Het meerendeel, der inzendingen op dit
gebied strekt waarlijk ster opluistering."
Verder wandelend, komen we bij proeven van
typografie. Menigeen zal. met belangstelling de
gebogen platen beschouwen, .dienende voor do
rotatiepers der Zuid-Hollandsche drukkerij. Ik
herinner mij nog met welk een onverdeelde be
wondering ik voor 't eerst zulk een pers aan
schouwde, en hoe er van.den opgémaakten letter
vorm in luttel tijds éeh vaste metalen afdruk
genomen werd, die, hal vè-cirkelyormig gebogen,
met nog zulk een afdruk juist een rolronden
cylinder vormde, nauwkeurig passend om don
cylinder van de pers. Hoe aan de aenè zijde der
pers het blanke papier aan e#h stuk van vele
honderden meters lengtó tot ton zware rol opge
rold was, en hoé aan dé andere zijde de Avondpost
gedrukt en opgevouwen, kant en klaar uitge
worpen werd, met een snelheid van twèe exem
plaren in een seconde. Ik dacht destijds dat de
werktuigkunde welhaast haar laatste woord op
het gebied van. -drukkunst zou gesproken hébben,
en ik denk hetnog. Ik zie waarlijk niet in,
welke verbeteringen thans nog zouden kunnen
aangebracht worden tenzij men den verbijs
terden toeschouwer aantoeverij wil doen ge-
looven. En. de wetenschap verricht wondorem
Door' haar voorgelicht, zal, wie weet het, do
rotatiepers .wellicht, op bare beurt door een nog
volmaakter!, werk tuig verdrongen worden, Plox.
(Vervolg; en slot in 't volgend-nummer.)
Er blijft (mij nog. over oen laatsten blik pp.
énkele inzendingen te slaan, waarbij meer dan
vroeger de zigzagvorm noodig is. Over de zeer
De procureur-generaal bij den Hoogén Raad
heeft gisteren conclusie genomen in zake hei ker
kelijk geschil Van Nederhórst-den-Berg, Zich veto
éenlgende, met de leer der Amsterdamsche recht
bank, die de vórdering der dolcerenden afwees,
omdat zij niet bewezen hadden kerkvoogden te
zijn, concludeerde ZEHA. tot verwerping der
cassatie-voorziening. De uitspraak is bepaald op
10 October a. s.
Clir. Ger. Kerk.
Tot do evangeliebediening is toegelaten de heer
P. Do Groot, cand. te Nes.
HM. MM. de koning en de koningin hebben
een milde gratificatie doen toekomen aan den
in behoeftige omstandigheden verkeerenden Jacob
Pronk, rustend zeeman, in de Boegstraat te
Sch'eveningen, den zoon van Pronk die koning
"Willem I in 1813, toen déze vorst te Scheve-
ningen landde, aan' wal heeft gedragen.
"De Martha-stichting te Alfen'a/d Rijn," eene
toevlucht voor onverzorgde kindéren en halfweezen,
ontving volgens haar maandblad in de maand
Augustus aan liefdegaven, behalve kleeren enz.,
f 772.401/j.;
Er worden in deze stichting reeds 130 kin
déren verpleegd. Vele aanvragen tot plaatsing
van onverzorgde kinderen moesten geweigerd
werden.
niet, eensdeels'omdat deze tot opluistering der
tentoonstelling dient, anderdeels omdat we niet
misdeeldzijn van uitnemende en alleszins be
voegde critici.Intusschen stip ik aan, dat ik
nog geen enkele maal mijne soms vermoeiende
aanteekeningen ter plaatse sloot, of eene lang
durige beschouwing der kapitale schilderij van
onzen Mesdag verzoette den arbeid.
Thans rondziende, kan de inzending van de
firma Boldoot de aandacht-niet ontgaan. Maar
ik bid u, wat ter wereld doen deze fleschjes,
kannetjes en andere, vaak afschuwelijke prulla
ria, met allerlei odeurs gevuld, op'een tentoon
stelling van kunst, toegepast op nijverheid?
Zeker, der firma Boldoot komt lof toe voor de
wijze, waarop zij haar fabrikaat exploiteert, en
Op elke andere tentoonstelling zou hare inzending,
een goed figuur makenmaar hier Kom
Rechts omslaande, vinden wo een inzending,
die een woord van waardeering verdient. Zij
bestaat uit een twintigtal voorwerpen, voorna
melijk in koper, van de firma B. Van Wijk alhier.
Drie vierde dezer inzending getuigt van goeden
wil het overige vierde tevens vani technische
bedrevenheid. Ik houd van metaalbewerking.
Voor een bekwame hand en een ontwikkeld ver
stand heeft zij grooto voorrechton. Een fraaj
uitgevoerd werkstuk in metaal, al is hot klein,
maakt op mij den indruk van een grootsche daad.
Nietwaar? het is een edel vak, het schijnbaar
onbuigzame ijzer, het koper, te dwingen tot beval
lige en sierlijke vormen, fijn en teer soms, als
ware het een zacht te kneden deog. .Hoe
fraai nu zijn deze oud-Hollandsche candelabers,
die muurplaat met haardstel in stijl Bodewijk*
XIV1 Hoo jammer van dat salonkroóntje, dat de
vervaardigers niet in plaats van het oud-Delftsch
porselein de monteering óok van koper gemaakt
hebben! Zij zouden er toe in staat geweest zijn
- - Immers, de voorgevel van het gobouw der
jEerste Levensverzekering-Maatschappij" aan den
Kneuterdijk alhier getuigt van de vaardigheid
dezer inzenders. Do toch al bezienswaardige
Kneuterdijk klassieke grond ligt in het cen
trum der stadwie de residentie bezoekt en be
lang stelt in hedondaagsche kunstnijverheid, ga
dezen voorgevel eens zien 1 Dc portiek moge
eenigszins gedrukt schijnen,—-dit is niet de schuld
der firma Van Wijk.
Op hét gebied van metaalbewerking is hier
nog to zien een gesmeed ijzeren boom met tweo
kraaton, van den "smid Thomas te Sehevehingen.
Deze boom heeft reeds op een andere tentoonstel
ling dienst gedaan, en toen reeds spoet het mij, dat
de vervaardiger zijn krachten niet op iets woar-
digers beproefd had. Ik heb van dozen smid beter
'werk gezien, altb&ns edeler werkwant wat ove
rigens 's, mens technische bedrevenheid betreft
hoeden voor dézen boom af I
,In de bewerking van edele metalen staat de
firma. Van Kempen met éen groote inzending
bovenaan. Dat wil zeggen, de pracht, de weelde en
de hoeveelheid der inzending verbijstert, maar
•fide zooveel kleinere,bescheidener, inzonding der
firma Recsor diijgt waardig naar de kroon. Waar
lijk, den bewerker-.der edele metalen dreigt altijd
het gevaar, dat hij het oog der menigte door eene
schittering vanI, grootheid> misleiden zal, alsof de
kunst bij de kubieke ei meet 1 De firma ,Van Kem
pen schittert, en terechtmaar zij heeft machtige
mededingers 1
Dé volière niét voetstuk, gemaakt van koper,
"zink en blik, en bestaande uit 217 stukken, in den
verin van een Zwitsersch buisje, is.het aan
kijken niet waard. Hóe liét do commissie ih vredes
naam dit geknutselde lor toeHeet misschien dat
vuurscherm van mej. Vah Rijswijck, "uit visch-
graten saamgesteld, óok kunst, toegepast op
nijverheid 1 Ik zag,do dames, zich voor dit prul
verdringenEilieve, waarin zit de waarde?
In het geduld misschien, waarmee de vieze mate
rialen zijn schoongemaakt Dan zal ik ér niet
Itoomaoh-kathólieke Kerk.
De paus heeft den heer H, J. Smidt,.'vicaris-
generaal van den R.-k. aartsbisschop te Utrecht,
benoemd tot zijn huisprelaat. SS;
B U RG ERL1J K E STAN I).
ïeficren: 20 September. Hegmert,-;zoon'
van J. M. Rij keu en L. De Bcujju, Ploegsiraat
Overleden s 20 September. Johannes
IJoenderop, oud 4 maanden, in een vaartuig.
21. Bernardus Brouwer, oud 9 maanden,
Minderbuttrl.
Ondertrouwd t 20 September. W. C.
Oranje en E. C. Slugters. A. Sitton éa
D. De Jong. P. Van Noortwgk eu A. Feteris.
T. Rovers en E. De Leger. A. P. Jeup
eu H. C, M. Bgtenhoorn. J. G. C. Beukers
eu C. G. M. Van der Hejjden. J, VVeber
én B. H. Bakkes.
De raadkamer der arrondissements-rechtbank
te Maastricht heeft rechtsingang verleend met
bevel tot gevangenhouding1'. tegen do huis
vrouw van J. M. H., en 2°. tegon een postbode
P, W. H., beidon te Maastricht, de eerste be
schuldigd van brandstichting, de iaatstè van ver
duistering.
Bij een breed gemotiveerd vonnis, waarvan de
voorlezing een uur duurde, heeft de arrondisse
ments-rechtbank teAmsterdam gisteren in de
zaak der valsehe munters uitspraak gedaan en
hen "veroordeeld: jan Hendrik Mevius tot vijf,
Antón Karei Holi tot zes en Willem Frederik
Smitshuyxen tot 7 jaren gevangenisstraf. Onder
vermindering voor de beidé eerste veroordeelden
Mevius en Heil van den duur hunner preventieve
gevangenis.
^Dë eisch van het,O. M. was respectievelijk
vijf, zeven en negen jaren.
A. J. Kok, meubelmaker te Arnhem, wiens von
nis van 4 jaar gevangenisstraf Dinsdag door het
hof in hooger beroep werd bevestigd, is tegen
deze uitspraak in cassatie gekomen. -
Scuisuau 21 September,
Boggé en Gerst zonder handel.
HoutwUn 1 hoteering der makelaars
Jenever t Ainaterd. proef f 15, per
bectol. Ct. zonder fust on zonder belasting,
Spóellugbcura f 0,80 per ketel.
BS.- de Schiedamsche Spoeling-VereeDiging
f 0.80 per ketel.
Delft, 20 September.
Bij kalme markt waren heden de graanpijzen
algemeen iets flauwer,
Westlandsche",Tarwe f 7.75 a f8.50, Zeeuw-
sche f8.00 a f9.25; Westl. Rogge f 5.00: a
f5,75, Zeeuwsche, f5.00. a 16,25. -Chevalier-
Gerst, f5,00 a f6.25, Westl. Zomer- f 4,50 a
f5.50. Korte llaver f4.00-a 1'4.50, Jange
f3.00 a f3.50. Duivenboonen f7.00 a f7.50.
Paardenboonen f 6.00 a f 6;50. Bruine
Boonen f9.00 a f 11.50. Groene Erwten
f 9.00 a f 10.25. Witte Erwten f6.00 a f6.50.
Aan de stadswaag gewogen van 14 tot 20 Sep
tember: 800 achtsten en 84 zestienden vaten
Boter, wegonde te zaseen 46840 kilogram. Prijs
f52 a f60 het vierdo, f 1.30 a f 1.50 liet kg.
Vette koeien lo qua!, van f 400 tot t"235,
2e qua!, yan f435 tot f 460 'kalfkoeiën 4e
qual, van f170 tot f 240 2e qual. van f130
tot f150; vaarkocien le qual, van f-130 tot
1470, 2e qua!, van f90 tot f440; vette kal
veren 4e qual. van f 54 tot f65, 2e qual. van
f 28 tot f,40; vette schapen 4e qual. -van f49
tot f23, 2e qual. van f l4 totf 17 lamschapen
4e qual, van ftot f—2e qual. van f
tot fvette lammeren van t 13 tót f 19;
weilammeren van f— tot f—-magere varkens
van f 15 tot f21, biggen van f4.tot f9
nuchtere kalveren van f 7.-— tot f 22; paarden van
f40 tot f 430 stieren van f50 tot f 105ossen
van f tot f
-Rundvleesch 53 a 58 a 63ets,vet kalfs-
vleesch 60 70 a 75 ets,schapenvleesch 4S
a_54 ets.; iamsvleesch a,—alles per kg.
Gouda., 20 September.
Vette varkens 20 a 23 c. per Vs kg., biggen
yóor Loiiden 49Va'a 20 ct. per Va kg., magére
f 0,85 a f-1.20 per-weekvette schapen f 18;
af 30, zeuglammeren f 41 a f 20, graskalveren
f20 a 50.
Bot e r. Goe- f 4.30 a f 4 40, wei- f 4.05
a f 4.2Ö pér kg.
VLAARDINGEN.i Van de.haringvisscherij
zijn gisteren alhier binnengekomen2 schepen, te
zamen aanbrengende 45 last.
PERNIS. Gisteren kwamen alhier 2 sloepen
binnen, te zamen aanbrengende 220 ton zoutevisch
en 800 schelvisschcn.
KRALINGSCHE VEER. Gisterochtend wer
den aan de markt alhier aangevoerd91 zalmen,
die voor f 1.50 tot f 1.90 per Vs kilo werden ver
kocht. Nog werd aangevoerd 4 winterzalm.
Ned.Iierr. Kerk.
'(Ber o epen: te Nijkerk o/d.: Velnwe ds. Mi-
Güpner, to Harderwijk; te Ameide c. a, ds. J.
F. De Klerk, te Dirkslahd.
(Toezeg gingvan beroep naar Vledder
nan ds, L. Scholte, te Heveskes. v
A a h g o n o menhet beroep naar Pijnakker
door ds. L. J. Blanson Henkemans, te Bahr en
Lathum,-' v - V-'
Bedankt: voor het beroep naar Opeinde
door ds. H. Van Eyck van Heslinga, te Koilumor-
zwaag c. a,; naar Scberpénissé c. a. door
ds. B. Wielinga, te Kruiningen,
Het Algemeen Ooliegie van Toezicht" en het
beheer der kerkelijke' góederen en fondsen heeft
in zijne 'vergadering van Woensdag aan de algè-
meene kas der synode een gift van 14000 ge-
schonkén, ter tegemoetkoming in de proceskosten,
door1(de kerkelijke besturen in de laatstë tijdén
gevoerd.; yj);yv.
.Tot voorzitter, onder-voonitter en.secretaris
werden voor 4889 gekozende heeren mr. B. P,
baron; van Verschuer, te Arnhem; mr. Jj O.
Sedert de jongste 'ólficieélé opgaaf zijn de vol
gende hulppostkantoren opengesteld voor den
dienst' derVrijkspostspaarbank'V J
Kolmschate, Grubbenvorst; liaps, Hemrik, Lot-
tum; Nieuwebrug (Fr;), Nieuw-llelievóet, Oudkerk
(Fr.), Ruinen," Sellingen, Slijk-Ewijk; 'Spijk eri
Ulft. j f
jVoor dy behandeling van brieven met aange
geven waarde boven f600 do hulpkantoren té:
i. aT:1'
r'V-vi'fSt'-Jt'-'-1'-} -j,':', j:vi".'.'Hyj*nji'-„V*'v-i "vV
