A". 1889.
IMaandag 28 October.
N°. 7362.
Eerste Blad.
KElNiNISGEViiNG.
Jrie-en-veertigste Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
U IT Gr K V E R.KOU fc.
P. f van dijk van matenesse.
Binnenlandsche Berichten.
A.BONNK«KNT).paiJS., per kwartaal
franco per post, door het geheide Rijk
Afio-ileilijke nummers
1.85
- 2.50.
- 0.10.
R l' B K A II M X 1 T K IS».
AbvraTKNrispftijg: *an 1—10 genot,/ regeU raat
inbegrip v*n eene Courant. f i.lff
lodere gewone regel meer,if,
Drikmaai. geplaatst wordt tegen twkkmaü. berekend.
Inrlgtlngeu, welke gevaar, sclmile of
hinder kunuen veroorzaken.
Burgemeester en Wethouders van
Schiedam,
Gelei op art. 8 der Wel vnn d«o 2den Juni)
1875 (Staatsblad no. 95);
Geven kennis aan de ingezcieneig dal ver
gunning is verleend aan J. S, KLEKAMP
en zijne teulverkrjjgenden lol Oprlgtlng
eerier kuiper),) in liet pand aan de Raam, I
wijk F no. 281, kadaster sectie A no. 393
en 938.
Schiedam, deu 26en October 1889.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Re Secretaris
A. W. MULDER.
Schiedam, 2G October '1889.
Voorzeker heeft het Nederlandsche volk
nog nooit met zooveel aandacht het oog ge
vestigd op het doen en laten van de Eerste
Kamer der Stateu-Generaul als m deze som
bere heifsldngen. En vvie zou durven bewe
ren, dat de natie niet genoeg heeft gedaan
om het genoemde booge staatslichaam op
de hongte te brengen van den staat der
gemoedeten, nu het geldt de beslissing over
de aan haar ooi deel onderworpen wet op
het lager onderwijs, wie dit zou durven
beweren, hij zou eenvoudig toonca eeu vreem
deling in Jeiumiem te zijn,
In tal van adressen zijn haar de bezwaren
ontvouwd, die tegen de/.e wet kunnen worden
aangevoerd. Uit sDen Griel", heet zijniet
de Eersteling der Vrijheid" werd het der
Kamer onomwonden herinnerd, dat de subsidie,
•aan de bjjzondere scholen te serieeoen,slechts
iten goede zou komen aan de Roomse he pro
paganda in ous land. Ge N, Rolt. Courant,
nagaande of werkelyk het advies van de com
missie vau voorbereiding, die eenstemmig oor
deelde dat de aanneming van de wet was in
's lands belang, ook beteeken t in het belang van
het onderwijs, somt de nadeelen, die dit onder-'
jjverp met zich brengt, volgemlerwjjze op
;»Deze wet, in plaats van baar zorgen voor de
kleiuen en armen, die liet onderwijs zon uoodig
hebben, te vei dubbelen (de gegoeden zullen
wel zorgen, dat hun kinderen niet te kort
-komen,) gaat de krachten der school vei zwak
ken. Om aan de kerk een handgift te doen,
stelt zy een premie op het afleveren van half
bakken meesters. Ann een regeering, die onder
den geestelykèn plak zit, geeft zy de middelen
in handen (door het ellendige schootgeld-
avtikel) om gem .eutebeslureu in hup goede
.iorgeo voor het onderwijs te dwarsbooroen.
Zij opent de gelegenheid, op 's lands kosten
een menigte bijzondere scholen in het leven te
roepen, die aan deeischen van goed nndeiwijs
niet voldoen; scholen, z.eker by uitstek geschikt
om ïUnlholieUen in merg en been" aan te
kweeken bet ideaal, dat een Sehaepman
in geestdrift biengt maar niet om zelfstan
dige rrmnneri, nog tot anderen su ijd dan voor
de kerk toegerust, aan de maatschappij te
schenken."
Het is waar, aldus vervolgt de R. R, Ct.,
voor de bijzondere scholen, waar hol met het
onderwijs ernst is, zal de wet van goeden in
vloed kunnen zijn; zij zal de middelen geven
om de noodige klachten aan de. school te ver
binden en wie zou daarvoor niet gaarne uit
de gemeeue middelen zien bijgedragen Maar
voor hoevele scholeu zal de bydiage niet de
oorzaak van verzwakking, van ontbinding zijn I
De geloofsverdeeldheid spaart, in ons seciari-
sche land, de school evenmin als de kerk, en
met deze wet vervalt de eeoige band, die de
imlirisieljjk-rationale" school nog verhindert
iu allerlei schooltjes, doleerend, syuodaal, af
gescheiden en de hemel weet van welke secten,
uiteen te gaan schooltjes, waar de zuiverheid
der leer weinig, maar het onderwijs veel te
Wenschen zal overlaten.
Tegenover het vele kwaad, dat de wet het
ondeiw'ys zal toebrengen, valt bet weinige
goeds, dat zy stichten zal, geheel in het niet.
Deze beschouwing, waarin van overdreven
volstiekt geen spiake is, wordt op vele punten
Zells door tal vati anti-ievoluiionnnn en gedeeld
trouwens, velen dezer hebben zich in hun
organen onomwonden uitgelaten; »de winst
is aan Rome, wat dr. Kuyper en de zijnen
ook mogen beweren aldus ledeneeien deze
met-liberalen. Toch outbreekt het van liberale
zijde ook niet aan stemmen, die voor de aan
neming van het ouUvetp zyn door deEeiste
Kamer, waarin vijf en dertig liberalen tegen
vijftien rnet-hbeialen zetelen.
Men meent dat daardoor de schoolstrijd
zal geëindigd zijn, dat de gevolgen, die de uil-
voering der wet na zich zal sieepen, zoo sieik
sprekend zullen zyn, dat de natie zich van de
verhuilden kerkelijke pailijeu zal afwenden
en de populariteit der libeiale paitij er door
zal woiden veisterkt. Tegeu deze beweringen
levert de Arnhemsche Courant het volgeud
welsprekend betoog:
Uier en daar wordt eone gevaarlijke stom
gehoord, welke juist op grond van gewichtige
bezwaren tegen deze wet, die zich volgens des
kundigen bij do uitvoering eorst in hun vollen
omvang zullen doen gevoelen, do wonsehelijkheid
van hare aanneming in het liberaal partijbelang
betoogt, Wanneer deze wet in werking komt,
zegt zij, zullen de nadceligo gevolgen op het
onderwijs zelf, op 's lands financiën voor de in
gezetenon, vooral in don hatclijken vorm van
belastingverhooging, zóó zichtbaar en tastbaar
worden, dat hot anti-liberaal regooringsstelsol bij
de eerstvolgende verkiezing geheel wordt afge
dankt en da liberale partij weder aan de Regee
ring gebracht. Do hoogloeraar Sproijt, dio in
Burgerplicht deze opvatting verdedigde, vond zulk
eene insidieuso politiek blijkbaar schrander
en zóó wél overlegd, dat hij de aanneming niet
alleen van deze onderwijswet, maar zells van
Bahtmnnn's graanrechten aaiuied wanneer de
kiezers duurder brood moestun eten, dan zouden
zij wol inzien, dat zij bedrogen zijn geworden.
Matericelo waai beid schuilt er zonder twijfel in
dezen raad. Hut is niet to ontkonnon, dat do
liberale partij met deze onderwijswet af te stem
men ivellicht voor bet oogenblik lure engere be
langen schaadt. Hij enkelen neemt zij daardoor
don schijn op z.icli van onverdraagzaamheid en
oniiiseliikkehjklieid tegenover hetgeen dag aan
dag als eene uiting vnn den volkswil wordt uit
gekreten. Wij bevestigen niet dat liet z.oo is,
maar erkennen de mogelijkheid van eon korten
tijd van verdere impopulariteit, doch voegen er
bij, dat die in elk geval slechts tijdelijk zal wezen.
Daarentegen geven wij volinonuig toe, dat de
kwade gevolgen van de nieuwe onderwijswet wel
tor ilegc voelbaar zullen zijn voor elk belasting
schuldige. Al bleef de vermeerdering van Rijks-
uitgaven hij de acht ton, die de Regeering ge
heel in 't wilde raamt, daar zij niet in staal is
toestanden to beoordeclen, die nog niet bestaan,
zelfs nog niet in staat van wording zijn, dan
nog is or verbooging van lasten tot dat bedrag
to wachten, tenzij de Minister van Financiën ook
het opeenstapelen van tekorten als toppunt van
financieclo wijsheid van zijne laatste pseudo-libo-
rale voorgangers wij navolgenmaar de wet
levert do schatkist over aan de door niets bo-
pel'kte, door niets gecontroleerde hebzucht der
kerkelijke partijen. De voorwaarden, in art. 54bis
gesteld, zijn zóó onbestemd, zóó onbeduidend,
zóó uitermate gemakkelijk te vervullen, en do
daarbij te rifder ure gevoegde tusschenkoinst van
Gedeputeerde Staten zóó volkomen ceneonbotee-
kenonde administiatiove komedie, omdat daarin
geen enkel element van tempering is to vindon,
dat bet land weldra zal overdekt worden niet
ontelbare schooltjes, die, al beantwoorden zij aan
de voorwaarden van dit artikel, allerminst vol
doen aan do eiselien van oen deugdelijk onder
wijs; zij zullen alleen schade doen aan het open
baar onderwijs en diep grijpen in de schatkist.
Behalve dit financieel bezwaar, dat wegens de
onvermijdelijke gevolgen van belastingverhooging
voor de gocdo ingezetenen bij uitstek voelbaar
zal wozon, zullen nog allerlei administratieve
moeilijkheden zich voordoen, welku aan de auto
riteiten, die met de uitvoering der wet in aan
raking komen, voor de zóöveelsto maal zullen
loeren, dat wetten maken op het papier en wet
ten uitvoeren in de practijk Uvea hemelsbreed
verschillende zaken zijn.
Dit is alles volkomen waar, cn wij twijfelen
er niet aanof tie uitvoering van een wet als
deze zal onvermijdelijk in de gemoederen eene
omkeering teweegbrengen ton gunste der liberale
partij, voor zoover dio omkeering nu reeds niot
door de ervaring van hot laatste jaar zich voor
doet. Maarhoezeer hiervan overtuigd en daar
om toegevende, dat het zeer eng en laag opge
vat partijbelang zou medebrengen, dat men Imn,
die niet bobben willen hooien nu eens voelon
laatacluen wij dc dtts fluisterende stem geen
goede raadgeefster. Men vorgeto nietdat het
hier geldt een allergewichtigst volksbelang
waarbij eenheid, toekomst, misschien onafhan
kelijkheid der natio betrokken zijn. Met zulke
hooge belangen mag niet worden gespoeld, mo
gen geen proefnemingen worden gedaan. Is de
liberale partij met hen, die en wij goloovon
terecht zulke gevolgen van de schoolwet ver
wachten o'. ertuigd van de nadeolige werking
barer bepalingendan mag ze haar niet aan
nemen. Dat zij de kans op eene herleving barer
populariteit, nadat de hatelijke wet zal zijn uit»
gevoerd, er aan wage, zich desnoods blootstella
aan het tijdelijk verder vorkomen van de volks
gunst, dio vroeger haar deel was; indien zij
hare roeping als politieke partij hoog opvat, on
het plichtmatig acht, de gevaren oti bozwarorl
te voorkomen, die eene partijregeoring met eert3
partijdige wetgeving over het vaderland staat t0
brengen dan zal zij wat ook voor een kort
oogenblik het oordeel dor kiezers mag zijn
althans do achting voor zich zelve behouden, diö
haar de achting van anderen zekerder bezorgen
zal dan coucilialie en transactie over hare his-
lorischo beginselen.
Ze» is het, zeggen wy de Arnhemmer van
panschel bs. na.
r—
- -j
SCIIIRIIAM, 20 October 1881).
Z. M. de Koning zal bij de plechtige ter
aardebestelling van het stoffelijk overschot van
Z. M, den koning van Portugal, dom Luiz I,
vei legenwoordtgd worden dour HD. minister"-»
resident te Lissabon, den heer mr, L. 11. RuyS*
senaers.
Blijkens het afdeelingsverslag der Eerstd
Kamer over de consignatiewet hadden vela
ledende intrekking der voordracht wprt-
scbende, ernstig bezwaar tegen toekenning der
bevoegdheid, ook aanbod van gereede betaling
te doen geschieden iu bankbiljetten. Afleert
sommigeu vereenigden zich met die bepaling/
Bij het in den luop dezer maand te Rot
terdam gehouden examen van scheepsmeters
voor de zeeschepen hebben o. a. vo'iiaan da
heeren W. O lStnsu de Groot en H. Clement f
beiden van Schiedam.
Wij ontvingen vau de stoomvaai tmaat-»
schappij nZceland" du Enzelscbe uitgave van
hare inetsmauk bewei kte wintel-dienstregeling/
Deze gids, waarvan 20000 exemplaren iu da
Ilollandsclie en 20 0ÜO in de Engebche taal
worden gediukt, is bij genoemde maatschappij
en bare agenten kosteloos verkrijgbaar.
Door den minister vau bmnenlaodschd
zaken is op een verzoekschrift van ingezetenen
van Klaaswaal, om voor die gemeente eed
afzonderlykeu burgemeester te benoemen
geantwoord dal de tegeuwoouiige tuntaris
tot November 1890 in functie is, zoadat eerst
bij eene hei benoeming op huu vet zoek l.aa
gelet worden.
De vanwege bet min. v. W. II. en N. in
het openbaar veikochte gebruikte frankeer-,
pust- en telegramzegels hebben eene som op
gebracht van f 1944,57.
Voor 2200 gebruikte postzegels van f 1 werd
f704,S0 betaald, per stuk dus 32'/a cent.
De rijkscommissie voor de examens ter ver
krijging vaneen diploma alsstuurman aan boord
van koopvaardijschepen zal, aanvangende den
1'2u November, te9i/2 uur, zitting houden t«f
Amsterdam, in het raadhuis aldaar.
