A". 1889. Maandag 25 November. H\ 7382; Eerste Bladl 3 rie-en- veertigste Jaargang. Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag. Binnenlandsche Berichten. UITGEVER: J. ODÉ. OUD, 4BCHSK«ibntsprus. per kwartaal t*u0 per post, door het geheele Rijk jkhonderlijlte nommers f 1.85 - 2.5a - 0.10. H li IJ 13 A IIMARKT, B 1 4, ADT«*Y*l<VI«PaU8: Tan 1—10 «««nu. >n«l inbegrip tan een* Courantf 1 li. Iedere gewone regel meer,11, Drikiuai, geplaatst wordt tegen vwaicauti. berekend. OU Kommer beslaat uit drie ltladcn. Schiedam, 23 November 1889, Een van de vreedzaamste revolution, die •ooit uitgebroken zijn, heeft voor enkele dagen do aandacht tot zich getrokken, nl. deBrazih- aansche. Na een paar eeuwen als Portugeesch wingewest te z'yn geregeerd, heelt Brazilië eerst in deze eeuw een keizer bekomen van Por- 'tugeeschen bloede, en wel uit het huis van Braganza, en z'yn tweede keizer heeft verleden week de beleefde boodschap ontvangen, dat de Brazilianen het thans verder wel zonder hem konden stellen, en dat hij, onder dank betuiging voor de vele den lande bewezen diensten, van zijn hooge waardigheid ontheven was, De republiek Brazilië heeft alzoo een einde gemaakt aan het monarchaol bewind in Amerika en de laatste betrekking met Portugal verbroken. Wanneer we de wyze nagaan, waarop Por tugal van 1661 af, toen de Nederlanders het joVerzuimd Braziel" aan eerstgenoemd land af- Btonden, het heerlyke land beeft geregeerd, dan zien we, dat de Portugeezen vry wat op hun kerfstok hebben. Ilet was het meest be krompen stelsel, dat ooit toegepast is. Geen olijfboom mocht er geplant, geen wijngaard aangelegd worden, want Portugal leverde olijven en wijngeeu fabriek mocht wordan gesticht, want Portugal zou uit zijn fabrieken de kolonie we! voorzien. Geeu zout mocht in Brazilië worden gewonnenwant Portugal leverde zout, en hief van alles hooge inko mende rechten. Doch toen in 1808 de Franscheo Portugal bezetten, wist de koninklijke familie niet beter te doen, dan naar de onderdrukte kolonie te vluchten. Dat was een zegen voor het land, waar van toen af milder beginselen heerschende werden, Landbouw en fabrieken begonnen te bloeien, en in 1815 werd Brazilië een koninkrijk, •toen de vorstelijke familie in Portugal haar oude rechten terugkreeg. De Brazilianen ver langden echter volkomen afscheiding van Portugal, en deze kwam tot stand, toen koning Johan aan z'yn zoon Don Pedro de regeering afstondvan toen af dagteekent het keizerrijk. De tegenwoordige, thans ontslagen keizer werd door den uLtand zyns vaders reeds op vij (jari gen leeftijd op den troon geplaatst, niet ten ge- noege van het geheele volk, waarvan toen reeds een gedeelte vau de republiek droomde. Wanneer men den keizer by diens afscheid dankte voor bewezen diensten, dan is dit geen phrase, maar niet anders dan de volle waar heid. Brazilië is onder zijn vijftigjarige regee- ring zeer vooruitgegaan. De kroon op z'yn werk is geweest de" afschaffing der slavernij. Doch juist deze daad heeft hem veel «gaoden •berokkend, en het is misschien een vereeniging wan vroegere slavenhouders wet aodere ontevredenen geweest, die den vorst ten val hebben gebracht. Er komt nog bij, dat de echtgenoot zijner dochter, die hem by gemis van een zoon moest opvolgenbjj het volk gehaat was, en men van dezen, wanneer z'yn echtgenoote eenmaal keizerin was geworden niet veel goeds verwachtte. Deze echtgenoot de graaf van Enis een kleinzoou van den vroegeren koning vaoFrankryk, Louis Philippe, wiens familie door de gebeurteoissen in Bra- zilië weder een harer droombeelden, het bezit van tronen in rook ziet verdwijnen. Of de verandering gunstig zal werken? Wie zal 't zeggen; de Zuidamerikaansche repu blikeinen z'yn nu eenmaal niet bekend wegens ordelievendheid en geen toonbeelden van geleidelijke ontwikkeling. De partijwoede bederft er veelen omwentelingen belmoren tot da verschijnselen, die geregeld lerugkee- ren. Het zou jammer z'yn voor het r'yke maar behalve aan de kusten nog weinig bekende Braziliëals met de repnbliek ook de verwarring in het land ware gekomen. Te Brussel is thans een congres bijeen, dat een van degroote vraagstukken dezer ee u w gaat behandelen de beteugeling en bestrijding van den slavenhandel. Dit congres belooft er een uit den goeden, ouden tjjd ie worden dat is namelyk van langen duur. Voornamelijk zal het zich met Afrika bazig te houden hebben. Daar heerscht de .slavenhandel nog onbelemmerd. Wat de edele Gorden er over heeft gescliieven, wekte de verontwaardiging van de beschaafde wereld wat de beroemde reiziger Stanley er vao mededeelde, heeft die verontwaardiging doen stygen. Doch bovenal heeft dieFransche kardinaal Lavigerie zich de zaak aaugetiokkea, omdat de toestand daarginds schijnt te verergeren. We lezen ergens: ide beschaving, die men aan de halfwilde volken wil brengen, heeft een zwarte schaduw: »de jenever, de ge weren." De arme negers in de binnenlanden van Afrika hebben geen middel vau verweer tegen de slavenjagers, die aldus dubbel ge wapend z'ynmet de verleiding en met het geweld. Het baat weinig of inen de kusten be waakt de kwaal moet in het hart worden aan getast. Nu is dit echter moeilijker geworden dan ooit. De zoogenaamde Arabische slavenhande laars in Afrika hebben begrepen, dat hun ïberoep" werd bedreigd, Zy hebben zich ver- eenigd. De beweging van de Mahdisten is veel minder toe te schrijven aan een uitbarsting van Mohammedaansch fanatisme, dan aan bet verzet van deindustrieelen in menecheuvleesch. Zy hebben een ring gesloten en deze specu latie met deu Mahdihuu stroopopop touw gi-zet. Misschien is het congres nog byeen, als Stanley, die io Januari vei wacht wordt, vau zyne reis zal z'yn teruggekeerd en belangwek kende mededeeliugea kan doen. Maar zelfs met zyne medewerking is het vraugstuk moei lijk eo, naar het schijnt, zoogoed als onop losbaar. Door zachte overreding zal men geen Arabier overtuigen, dat de mishandelde neger z'yn broeder is en geen stuk vee. Zal men dan geweld aanwenden in het hart van Afrika, onder de voor een Europeaan zoo ongunstige omstandigheden Het donkere werelddeel verslindt de eene expeditie na da andere. Jammer dat b>j dit congres de staatkunde weer in 'tspel komt. De Franscben nemen het hun iaudgenootkardinaal avigerie, kwalijk dat hy Frankrijk in moeilijkheden brengt, dat liy onvoorzichtig is geweest. Hy 'heeft zyne onderneming onder bescherming gesteld van Bismarck, die ons daardoor dwingt in discussies met hem tu komen, weike voor onze builenlandsche betrekkingen nadeelig kunnen zijn, wordt gezegd, In Frankryk verzekert men dat een verdee- ling van Afrika de ware bedoeling der confe rentie is. Ziedaar het gevaar, dat een zaak van 'zu ere philantropie da oorzaak zou kunnen worden van diplomatieke verwikkelingen. 8C11IBMA9I, 23 November 1889. Uit Den Haag wordt ons geseind, dat de minister Mackay verklaard heeft tegen de op heffing van de godgeleerde faculteit aan de universiteit van Amsterdam te z'yn, daar deze ophelfing in stryd zou zijn met de wet, welke voor lioogescholen met het jm promovendi ge lijke eiscben stelt. Uit de bewoordingen van het telegram blykt niet ep grond van welke aanleiding de minister, in het tegenwoordig stadium der quaestie, zich daarover verklaard heelt. (N. v. d, D.) De heeren mr. J. A. Levy, G. B. Lalleman, J. Vofite Cz., mr. E. van Lier, mr. S. Katz, te AmsterdamJ. C. Marx, te UtrechtRoelof Luyten, te Haarlem, en B. Denekamp en I.A. van Gilse, te Rotterdam, hebben een adres gericht aan de Eerste Kamer der Stateo- Generaal in zake de onderwijswet. Zij betoo- t»en, op grond, van de geschiedenis der grond wet en van aitikel 194, dat bet door de Tweede Kamer aangenomen ontwerp in strijd met de grondwet is en de grondwettelijk be staande volksschool in haar hartader aantast; dat met de volksschool de volkseenheid zal worden prijsgegeven en dat het ontwerp, be halve zijn vergrijpen tegen volksonderwijs en volkseenheid, nog by de natie de meening wekken, dat men licht vaardig! ijk de grondwet ter zijde stelt. De adressanten hopen daarom, dat de Eciate Kamer het ontwerp zal afstemmen. De Arnh. Ct. komt op tegen het advies van professor Buys, die het ontwerp aanprijst als een conpromis. Zij acht dit het eerste vootf- beeld in onze coiistitutioneele geschiedenis dat een ontwerp in zulk een betraurens- waardigen en gevaarlijken vorm ingediend werd en de politieke partyen op die wyze officioele erkenning als organen van het staats leven vonden. Maar zy ontkent dat hier zulk een compromis is, vermits hljjkt dat de meer derheid der liberaL partij in het land niet deelt het inzicht van liet kleinste deel barer vertegenwoordigers in de Kamer. De Eerste Kamer moet daaromzoo zy het outwerp aanneemt, hare beslissing gronden op motie ven in het wetsontwerp zelf gelegen, en niet voortgevloeid uit daaraau vreemde ovei wegin gen cu berekeningen, die misschien in deu smaak zouden vallen van casuïsten en slimme politiekers, maar een treurig bewys oplevereö van gebrek aan moed en ovei tuiging Id di( hooge staatslichaam. Maar vooral moet da Eerste Kamer niet in dit wetsontwerp ziett een vergel'yk over de ouderwysquaestie, dooï de politieke partyen toegekend, want èn da houding van het grootste deel der liberals Tweede-Kamerfeden èn de vele inkomenda adressen bewyzen dat het dit allerminst is. De heer F. Domela Nieuwenhuis, lid def Tweede Kamer, zal Zondag als spreker op treden te St.-Anna-Parochie in Friesland, ovef de revolutie vau 1789. Er zal gelegenheid tot debat z'yn. Yermoedelyk is dus de keel-ongesteldiieid, welke den heer Nieuwenhuis belette om ia het openbaar voor zyne eigen kiezers op ta treden en ook om by het er.quète-debat inde Tweede Kamer tegenwoordig te zijnthans weder geweken. Holland-Antwerpeu, het geïllustreerd ge*' deukblad, door de firma F. van Ditmarta Utrecht uitgegeven ten voordeele vun du slacht offers der ramp te Antwerpen, is verschenen, De teekemngen welke het bevat, de letter kundige en muzikale bijdragen, in éen woord de geheele uitvoering is met veel zorg eu smaak bijeengebracht. De uitgever deelt ons mede dat hy reeds een bedrag van 5Ü0Q francs aan den Belgi schen gezant te 's-Gravenhage heeft ter hand gesteld. Van bovengenoemde firma ontvingen w|j ook het eerste nummer van de sNedeiInndsche Illustratie, Geïllustreerd Nieuws van den Dag", dat smaakvol is bewei kt. De inhoud van dit nummer is: Twee diuombeelden, door Ben- Ooi, met twee illustiaties door Joh. Hiaaken' siek. Onthulling van het standoeeld te Brixham: 1688—1888, door H. Tiedeman: met twee illustraties naar photographieën. - Voor dames, door Bertha. Kunsten letteren# J. J. L. tan Kate, door B. H. van Brremeu, met illu3tiatie en portret. Onze prijsvraag. Sioep-phdosophie, door Manus Kwast, met illustratiëo ran li. Nora, met illustratie

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1889 | | pagina 1