Binnenlandsche Berichten.
SCHIEDAM, 27 November 18M).
De gedelegeerde der Brazil iaansche schat
kist te Londen heeft de tlagaladen verwittigd,
dut hij gemachtigd is het gerucht te logen-
- stralT-n, dat de voorloopige regeering toezicht
zou uitoefenen np de voor het buitenland be
stemde telegrammen,
OOSTEN K IJ K.
De Kamer van afgevaai digden behandelde
de begrooting. Jokai betoogde da volstrekte
nooiljtikelijklieid, dat Hongarije nauw ver
bonden zy aan Oostenrijk en dal het de
inwendige politiek van het keizerlijke gouver
nement moreel en metterdaad eteuoe, zoo
nnodig goed en bloed daarvoor ten offer
brengende. Het drievoudig verbond (zeide'
sprekn) ral langen tjjd den viede verzekeren.
Ginar Appenny bepleitte de houding der
oppositie, veiklaaide dat hij en zijne vrienden
tegen de begroolsng zouden stemmen, en
voegde er bij dat s'ecbts de verwijdering van
Tisza uitzicht kon geven op ernstige hervor
mingen.
AMERIKA.
De gedelegeerden van Brazilië zijn officieel
op het Pan-Ameiikaimsche congres toegelaten.
TWEEDE KAMER DER STATEN-GENERAAL.
Zitting van 2G November.
De beer Domela Nicuweuhuis was in de ver
gadering tegenwoordig.
De tribune was heden vol van koloniale
specialiteiten en Indische gasten, nieuwsgierig
om de debatten te volgen over de Indische bo-
grooting, heden aangovangen.
't Werd ingeleid door den hear Schaepman,
piet om breedvoerige koloniale beschouwingen
te houden, doch om to verklaren dat hij zijn
nog altijd aanhangige interpellatie over de stoom
vaart in Indiü introk.
Daarna opende de heer Van Nuncn het vuur,
niet om hulde te brengen aan het financieel
beleid van den minister van koloniën, waartegen
hij gewichtige bedenkingen had, in echtte den
minister voortvarend genoeg. Het aanmerkelijk
deficit dezer begrooting was hem een doorn in
het oog. Hij berekende, dat in do laatste 3 jaren
de inkomsten met 4Va niiHioon waren achteruit
gegaan en do uitgaven met 7 miliioen gestegen,
zoodat een nadeelig verschil van 12 miliioen
beslaat, waarbij nog komt dat de tegengang
van den opium-sluikhandel vermeerdering van
uitgaven, en de beperking van hot gebruik ver
mindering van inkomsten zal leveren.
Hij zag in de voortgaande ontwikkeling van
de particuliere industrie ten koste van den zwaar
belasten inlander een groot gevaar en drong er
op onn de koffie-cultuur zooveel mogelijk los
te maken van do particuliere industrie. Over
het algemeen adviseerde hij tot grooto behoed
zaamheid in zake de gouvernements koffie-cultuur.
Krachtig drong hij aan op verbetering van
inkomsten, o. a. uit het zoutmonopolie, en op
bezuiniging op beslnnrsorganisatiën om te komen
tot het herstel van het financieel evenwicht.
Behalve tegen 's min. financieele politiek, neer-
komendo, op vermeerdering van uitgaven en ver
mindering van inkomsten, had de lieer Norman
ernstige bedenking tegen 's min. politiek beleid
in zake Atjeh, tol-eetilieid, de subsidieering van
Alolmmrnedaansdio sectescholen en de vaccine.
Spr. achtte ook de veniouping van de Brandowijns-
baai niet de voornamen van onze Koningin en
Prinses niet betamelijk.
In bijzonderheden wees hij op tal van tekort
komingen van bet Indisch bestuur, in het belang
van de bevolking of hare inlandsche regeerders.
Spreker drong aan op opbelfing der beri-beri-
eomtnissie of haar herstel met of zonder den
secretaris. Hij wraakte 's ministers optimisme in
zake do geneigdheid van Atjeh tot onderwerping.
Uitvoerig werd gcdebatleord over het voorste!
der commissie voor de verzoekschriften, om het
adres van den heer Henry Tindn], oyer da onvol
doendheid onzer defensie, te verzenden aan den
minister van oorlog, met verzoek om inlichtingen.
De lieeren Lieftinck, Seytïardt en Goeman
JJorgesius verdedigden het, op grond van het
groot belang en de noodzakelijkheid om de
waarheid te leeren kennen.
De hoeren De Savornin Lobman, Sclmeptnan
en De Beaufort bestreden het, en meenden dat
do zaak bij de oorlogsbegrooting kon behandeld
worden.
Het voorstel der commissie werd verworpen
met 55 tegen 15 stemmen, zoodat dus be
sloten is tot noerlegglng van hot adres ter
griffie.
Bij het voortgozet debat over de Indische
begroeting bestreed de heer Vt. IC. van Dedem
uitvoerig de financieele politiek des ministers,
zijn gemis aan hervormingszucht en zijn staat
kundig beleid.
De lieer Cremer kwam vooral op tegen de
Atjeh-poiitiek des ministers, en wonsclite, dat de
gouverneur van Atjeh meer maelit zou hebben
om desnoods actief op te treden. Voorts drong
hij aan op iiet maken eener scheopvaartrege-
ling.
Morgen voortzetting.
Door de politie is aangehouden en uaar de ge-
vaogeois te Rotterdam overgebracht de persoon
van A. A. N., dia gisteiavond aan de wonin
gen van velschillende ingezetenen heeft ge
bedeld, onder hel valsche voorgeveo (daar hy
ongehuwd is) datzjjne viouw van een tweeling
was bevallen. N. is reeds verscheidene malen
in handen der justitie geweest.
Heiiennamiddag ten 12 ure werd braod
ontdekt in een der lokalen vazi de in aanbouw
zijnde school aan deu Noordmoleo, die met
behulp van spuit 5 is gebluscht. De braad is
ontstaan in krullen, en eenige balken en
plankeu zyn vet brand. Vermoedelijke oorzaak
is het aansteken van pijp of sigaar.
VerbeteringOp vooistel van den heer
W. F. Tak, werd gisteien door dealgemeene
vergadering van de Maatschappij van Land
bouw, afd. Rotterdam, Schiedam en omstreken,
te Rotterdam gehouden, besloten tezynertijd
een adres aan de Tweede Kamer der Staten-
Generaal te richten tot verwerping vau het
voorstel Bahlmann tot invoering (en niet zooals
in oos vurig nummer is medegedeeld tot ver
hooging) van de giaantechlen.
De minister van financiën heeft beslist, dat
wegprs en meters, die uitsluitend uit een ge
meentekas, niet ook door den handel, worden
bezoldigd, patentvry zyn. terwyl diegenen van
hen die door bijzondere personen, niet uit
openbare kassen, worden betaald, wel is waar
otider de patentplichtigen behooren, doch zoo
hun bedryf slechts van weinig beteekenis is
met in de belasting behoeven te worden be
trokken. {Tijd.)
De minister van oorlog is voornemens de
miliciens, die nog niet in de behandeling van
hei nieuwe geweer geoefend zijn, iu het voor
jaar daaitoe onder de wapenen te roepen.
In den laaisten tjjd is de vraag der al of
niet grondwettigheid der voorgedragen onder
wijswet, vooial naar aanleiding van het ver
slag der Eerste Kamer, op den voorgrond
getreden. Het Handelsblad heeft uit de ge
schiedenis der grondwetsherziening betoogd,
dat van strijd met de grondwet geea sprake
kan zijn. Met openbaar onderwijs toch was niet
anders bedoeld dan onderwjjs, van overheids
wege gegeven, zoodat gesubsidieeid bijzonder
ondeiwys, zelfs al is het sectie onderwijs, niet
atrydt, tegen de voorschrifteu der grondwet.
E»n beioep op Tburbecke vooral staaft deze
opvatting.
Ook prof. Buys houdt tegenover rnr, Kerdyk
in hel Sociaal Weekblad zyti opvatting vol.
Heelt hij in zijn weik over de groudwet gezegd,
dat het geldelijk steuuen van bijzonder onder
wijs met de bedoeling der grondwet niet
strookt, daarmede is z. i. niet gezegd, dat de
tegenwoordige wetgever onbevoegd is een rege
ling te maken, die in den gedachtenkring
van 48 niet past. Mocht men niet dus handelen,
men zou alle voorwaarden voor een goede
wetgeving prijsgeven.
Mr. Kerdyk, op dat betoog repliceerende, ziet
daarin verwarring tusschen de bedoeling van
de grondwet en den grondwetgever. Ook
mr. Van Houten, door prof. Buys in't geding
geroepen, bestrijdt zyn betoog in de N. ït Ot.
Hy komt tot de conclusie, dat niet elk subsi
diestelsel door du grondwet wordt veroordeeld,
maar wel het on voorwaardelijk en onbegrensd
subsidiestelsel van het ontwerp.
In een op 10 dezer te Utrecht gehouden ver
gadering van voorstanders van het openbaar
volksonderwijs uit alle deelen des lands is
besloten aan eeo in die vergadering benoemd
centraal comité, bestaande uit de heeren mr.
E. van Lier te Amsterdam (voorzitter), dr. H.
Blink te Amsterdam, mr. B. Denekamp le Rot
terdam, A. H. Gerhard te Amsterdam, T. Hei-
oer te Hindeloopen, mr. A. J. E. Jolles te
Amsterdam, jhr. mr, D. W. van Andringa de
Ketnpenaer te Zutfen, G. B. Lalleinan te Am-
sierdani, mr. J, A. Levy te Amsterdam, Roelof
Luyten te Haarlem, J. C. Marx te Utrecht, J.
Voute Czte Amsterdam en mr. S. Katz te Am
sterdam (secretaris), op te dragen, alsnog zoo
danige maatregelen te nemeo, als leiden kun
nen tot vei wei ping van het ontwerp tot wijzi
ging der onderwijswet door de Eerste Kamer.
Naar aanleiding daarvan is door dat comité aan
de Eerste Kamer een adres verzonden, waarin
de hoop geuit wordt, dat de poging om het peil
der volksontwikkeling te veriagen, op de wijs
heid der vergadering moge afstuiten. Het comi
té wyst er op, dat het wetsontwerp aan de
opentmie volksschool de noodige krachten ont
houdt, de opleiding der onderwijzers bederft en
door het verplicht schoolgeld de bedoeling der
grondwet, om overal voor voldoend lager
oudetwjjs te zuigen, miskent. Daargelaten of
hetsubsidieeieo vao kerkelijke scholen met
de tnllykheiil en met de groudwet te rijmen
is, kunueu zy, die dit gevoelen zyn toege
daan, geen vrede hebben «net een regeling,
die de openbare volksschool ter wille der ker
kelijke scholen bederft, geen wildeo greep in
de schatkist toelaten, zonder controle vao
den staat over het besteden der gelden,
en dat alles om het droombeeld van den
vrede! Mag de toekomst onzer kinderen aan
een onbereikbaar ideaal worden opgeoff-rd
Het comité wraakt de jongste verkiezin
gen voor da Tweede Kamer als bewijs voor
den wensch der natie. De verkiezingen
werden niet alleen door het onderwijsvraag
stuk beheerscht en door de verkiezingen voor
de Prov. Stalen is de volgens sommigen op
6 Maait 4888 uitgesproken volkswensch in
hooge mate onzeker geworden.
De gevolgen van een vergryp aan het
hoogste volksbelangzouden, meent het comité,
voor het thans levende eo voor volgende ge
slachten misschien onherstelbaar zyn.
Door de Kamer van koophandel te Leeu
warden is besloten aan de Tweede Kanoer een
adres in te dienen, strekkende om het wets
voorstel van den heer Bahlmanc, tot heffing
van een invoerrecht op graneo, niet aaa te
nemen.
Wegens opheffing der Ommerschans zal
met 4 Januari a. s. te Veenliuizen een groote
verandering onder het personeel plaats grypen.
Eenige oude ambtenaren hebben reeds aan
zegging ontvangen, dat zy op dien dag wor
den ontslagen. Zij worden door jongere amb
tenaren van Ommerecbans vervangen.
Naar de N. 2b. Ot. verneemt, heeft het
comité voor de organisatie der tentoonstelling
van voorwerpen tot beveiliging van den werk
man in fabrieken, besloten de tentoonstelling
in 4890 te Amsterdam te honden, en zal
eerstdaags aldaar da eerste vergadering van
het comité-generaal plaats hebben.
Ongeveer 150 werklieden van de fabriek
ïyflöbord zyn Maandagmorgen niet op het
werk verschenen. Overigens gaat alles daar
zyn geregelden gang.
De werkstakers hebben eene vergadering-
gehouden onder leiding van Emnnts, waar
ook het woord is gevoerd door Kalsbeekuih
Amsterdam. Het kapitaal heeft het natuur
lijk weder moeten ontgelden. Besloten is
eischen te forrouleerea en deze aan de direc
teuren der fabriek toe te zenden, waarop-
men Zaterdag antwoord verwacht. By het:
niet inwilligen daarvan zal men een aige-
meene werkstaking op de fabriek Fyenoord
tegen Maandag a. s, zien te bewerken.
Uit Pernis meldt men dat door den hoogen
vloed de buitenpolders diep onder water ge
zet zyn. Er is daardoor echter geen schade
ontstuun.
Door de politie le Haarlem is wederom
een valsche gulden in beslag genomen, voe
rende de beeltenis van Koning Willem III
en het jaartal 4865, en blykbaar bestaande
uit lood.
Lamine, de vermoedelijke dader van den
moord op Driessen, te Stein, is gisteren onder
sterk geleide uit de gevangenis te Maastricht
naar laatstgemelde gemeente oveigebracht,
taneinde met zijn slachtoffer te worden ge
confronteerd.
By eenen landbouwer te Beek bij Breda
hebben de muizen voor 45000 gulden aan
geldswaardig papier opgeknabbeld.
De dienstbode van den heer J. S. te Amers
foort overkwam Zaterdag een verschrikkelijk
oogeluk. Bóven het vuur gezeten, naar men
vermoedt, geraakten hare kleederen in brand,
hetgeen zy, doordien ze het reukvermogen
mist of dit althans in zeer geringe mate be
zit, eerst bemerkte toen zy pijn gevoelde.
In haar schrik vlood zjj naar de binnen
plaats, waar zjj, door haar geschreeuw, werd-
opgemerkt door den heer G. 0., die zich toe
gang tot de plaats verschafte en de vlammen
met water bluschte, evenwel niet voordat
het onderste gedeelte van het lichaam vreesa-
ljjk was gebrand. De ongelukkige is naar het
ziekenhuis overgebracht.
Wegen3 achterstallige huur werd te Rozen'
daal eeo gebrekkige man met zyn boeltje op
straat gezet, 's Mans inboedel bestond uiteen
stuk tafel en stoel, een stroozak, een paar
krukken eneen houten been.
Ouder de oudheden van de stad Bolsward
behoort een zaodlooper, die wellicht meer
dan drie eeuwen oud is en nog steeds dieust
doet. Een zeer eigenaardig gebruik toch is
daaraan verbonden. Zoodra de stadliuieklok
het uur aaugeeft, waarop de veigadering van
den gemeenteraad is uitgeschreven gewoon
lijk zeven uur 's avonds treedt de stads
bode de vergaderzaal binnen eo plaatst den
zandlooper voor den voorzitter. Zoodra deze
lediggeioopen is wat ongeveer een kwartier
vereischt valt de presidentiala hamer, eo
wordt de vergadering geopend. De leden, dia
daarna binnentreden, verbeuren de helft van
hun presentiegeld. Zeker eene oude, maar
daarom geene slechte gewoonte, welker navol
ging voor menige vergadering aanbevelens
waardig wezen zou.
Rotterdam. Op verschillende punten
hadden Zaterdagavond te dezer stede botsingen
plaats tusschen het volk en de colporteurs-
van Recht voor Allen. Aan de Meent werd'
het een hunner lastig gemaakt door eenige
jongenshy werd toen door een onderinspec--
teur van politie verlost. Maar toen hij daarop
in deo Oppert opnieuw zyn blad begon uit 10"
roepen, zag hjj zich spoedig ingesloten doer
een aantal mannen, die onder het zingen van
«Oranje boven" het hem zoo benauwd maak
ten, dat de politie hem andermaal in bescher
ming moest nemen. Hetzelfde had ook in do
