)DE
1
J
s
A", 590
Maandag 3 Maart.
N". 7449,
ken.
Eerste Blad.
i
I
uKool,
M. 1,
uitjes,
itjcs,
enz.
ir-en-veert gste Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
ir,
kt-
ir.
U ITGK VKrTT^OD F.,
ws,
Abonnementsprijsper kwartaal
franco per post, door het geheele Rijk
Afzonderlijke nommors
J 1,85.
- 2.50.
- 0.10.
BUREAU: HARK 11, B. 1*1,
Advertentieprijs: van 1—10 gewone regels met
inbegrip van eene Courant. 1.10
Iedere gewone regel meer - 0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
Wrrk-
Kama»
lechteo,
ellners,
ouwen,
i dienst-
f 1,85
frant*
aeere»
uidatn,
era,»
woAea
Schiedam 1 Maart 1890.
Gisteren was het de dag der herstemmin
gen voor den Duitschea Ryksdag. Hoe ze ook
mogen uitvallenhoevele van de verkiezingen
ook aan regeeri» gsgezmde candidateu de over
winning bezorgen de rijksregepring zal het
wear op een accoordje moeten gooienwi! ze
een meerderheid m den Ryksdag hebbeo om er
mede te regeereri. De centrum- ot katholieke
party heeft by de eerste stemming 91 can-
didaten gekozen gezien en 22 in herstemming
gekregen. Zy is de sterkste m aantalzy
beeft het in haar macht, de regeering mo-
gelyk of onmogelyk te maken, Pnns Bismarck's
blad heeft reeds doen uitkomen, dat de regee
ring hot nu zou willen wagen meteen nieuwe
Conservatieve party, bestaande uit conserva
tievan vry conservatievan eo katholieken.
Alzo» zou er dan broederschap bestaan tus-
Schen prins Bismarck en den heer Windthorst,
den leider der katholieken. Doch vonr deza
-er toe overgaat, met de ryksr-geeimgroede
te gaanzal er nog vry wat verhandeld
geboden, gedongen moeten wo'den. De party
des hreren Wmdthorst verstaat uitnemend de
kunst om. wanneer ze hulp verleent, daarvan
te gelegener tyd de rekening m te dteneo en
voldoening daarvan te vorderpn.
Wat een merkwaardig teeken destijds mag
besten, is de winst, door de sociaal-democraten
by data verkiezing verkregen. By de vat kie
zingen van 1887 behaalden baar can.hdaten
by de eerste stemming in zes districten de
OverwÏDninRnu is dit getal gestegen tot twin
tig en komen er nog negen en vijftig tu
herstemming.
Werd r-a dezen uitslag het woord «ontbin
ding" reeds gemompeldnaar men verzekert,
moet de rijkskanselier daar niet aau denken,
maar hebben gezegd, dat deze Rijksdag maar
in baar eigeo vet smoren moest. Daarmede
it echter de quaestie niet opgelet. Zal daartoe
medewerken de internationale arbeids-con-
ferentie, die in deze maand te Berlijn zal wor
den gehouden De keizer van Duilschland geeft
blyken, een oog te hebben voor de nooden des
lyda, die noch door dwangweticr, noch door
een staat van beleg worden bezworen. En
een blijk van gezond verstand mag het wor
den genoemd, dat aan de verschillende regee-
riogen, die tot deelneming aan de confereotia
lijn uitgenoodigd, is verzocht geen diplomaten,
maar deskundigen als afgevaardigden te zen
den. Nu is het ten minste te vervrachten, dat
geen onge wasscben handen aan het werk zullen
gaan.
De beraadslagingen dezer conferentie he
aven hoogst belangryk te zullen z'yn. Er
sullen stroomingen en tegenstroomingen van
gedachten z'yn. Ia bet Engelsche Parie-
neutwaar men gewoon is belangryke
ttken zonder verwijt aan de orde te stellen,
werd de zaak der conferentie besproken
meer speciaal de duur van den arbeid
per dag. Een der leden stelde voor, dat aan
de Engelsche afgevaaidigd-n ter conferen
tie zou worden opgedragenten minste
een beperking van den werkdag aan te be
velen. Natuurlyk kwam toen van andere zyde
de werkdag van acht uren »er sprake, en
werd deze zeer aaobevolen, Opmerkelyk is
het, Jat de radicaal Bradlaugh zich zeer sterk
hiertegen verklaarde; de Eogelsch» nijverheid
zou zich daarmede nooit vergenoegen ijj xnu
met dezen werkdag haar ondergang tegengaan.
De betrokken minister antwoordde zeer be
scheiden op een eo ander, en verklaarde alleen
dat de Engelsche regeering zich ter conferentie
earigszins op den achterg-ond zou houden.
Ook België schijnt met dit gedeelte van
het onderwerp minder ingenomen te zyn, en
zoo zal waarschijnlyk de uitkomst der con
ferentie z'yn, dat van eeu reglemeoteenng naar
Duiische manier wel niets z„l bomen.
0»k de Fiansche regeering zal zien door een
drietal gemachtigden ter conferentie doen ver
tegenwoordigen. Natuurlyk had de regeering
omtrent dit punt op een interpsllotie te ant
woorden, en ze deed dit werkelyk op zeer
verstandige wijze. De heethoofden ergeren zich
natuurlyk, dat Frankrijk op een officie-I» con
ferentie, onder de leiding van een Piuisisch
minister, vraagstukken van maatschappelijken
aaid gaat bespreken.
Maar die heethoofden hebben meer noteo
op hun zang. Op hun aandrang is de jeugdige
hertog van Orleans niet over de grenzen ge-
biacht, maar naar de centrale gevangenis te
Clairvaux overgebracht, opa laar zyn straftijd
van twee jaren door te brengen. Dit laatste
is oog met zoo zeker; maar zeker |i het, dat
de reeeeiing het gevoelen der afgevaardigden,
wel niet in de openbaie zitting, maar
toch officieus heeft gevraag,!, en voor het
krijgsgeschreeuw der rad cale,, is gezwicht.
Waanim dit jooRe menech niet eenvoudig
over de grenzen gezet? Elke dag. dien hy in
de gevangenis doorbrengt, verhoogt zyn popu
lariteit, en ten slotte spelen de rahcalen in
de kaart der monarchisten. Ook de Paiijsche
gemeenteraad het zich hnoren. Als g\j dezen
loslaat, laat dau ook de mynweikers los, die
in de gevangenis of in het bagno zuchten 1
Maar deze gemeenteraad vei gat dat moord
en mishandeling deze mynw-rkers hebben
gebracht, waar ze thans zyn, en dat de streek
van den hertog vau Oileaos daarmede toch
met kan worden vergeleken. Doch, zuo zijn
de Ffa'flscheu,
De wijziging in het personeel der ministers
heeft reeds zooveel pennen in beweging ge
bracht, dat de producten daarvan een niet
zeer bescheiden boekdeel zouden vullen. Dui
delijk is er een zekere tegenzin te bespeuren
bij de kotholiekeo, en vooral hun hoofdorgaan
steekt dit niet onder stoelen of banken. Het
boofdoigaan der anti-revolutionairen maakt
hej dan ook naar. Zegt Da Standaard: »als
do heer Keuchenius wd wordt hy met een
verpletterende meerderh-id te Go-s gekozen",
dan antwoordt De Tijd: zacht wat De
meerderheid kan écrasant zijn namelijk
indien mee. zeker is van de hulp der katho
lieke kiezers!" B-grepan, o Standaard?
Ten slotte geven wy een m«'kwaardige be
schouwing van het Handelsblad, getiteld
zDe Standaard ontdekt Amerika". Deze be
schouwing noemen we m»rkwaardig; hoe
meer er van dezen aard bet licht zien, hoe
bpter, Z- luidt als volgt:
He Standaard ontdekt Amerika, Soms
wordt het ouderhart gewond, als voor het
eerst in een dierbaar kind een minder goed
trekje of een gevaarlijke neiging bespeurd
wordt.
o GónBStet drukt» dit gevoel van
smart aandoenlijk uit, toen hy schreef:
ïlk heb een leelijk trekje
Ontdekt in 't lieve 'nart
Van mijn aanvallig bekje,
Dat mij vervult met smart."
öp dezeRd" wyze is net hethehhend gemoed
van De Standaard gpwond. Het blad heeft
zekere gevaarlijke neiging en richting ontdekt
in d" katholieke party, in den vriend en
bondgenoot en aqsocé met wien de anti
revolutionairen te vamen het land regeeren.
He Standaard heefteen ontdekking gedaan.
We ihel l«i haa, mede onder het persoverzicht
in ons Ochtei dblad van heden. Daar vi>'dt
men een uittieksel van He Standaard over
de jongst» Encycliek van den pau«.
Wel mag men zeggen dat liefde soms ver
blindt en rlat ouders soms onveiwach(8 fouten
ontdekken in de kinderen, welk» de geheele
familie, de kennissen en dienstboden al sinds
lang kennen.
Da Standaard deelt zyn ontdekking io »de
jongste Ei eyehek" dus mede
»Nu toch wordt aan liet Episcopaat jn elk land
da macht en de bevoegdheid verleend, om op elk
gegeven punt te beslissen, hoe het Ruoinsch-
Catholieke deel der bevolking zich in politieke
aangelegenheden te gedraaen heeft. En wie dat
advies niet volgt, zondigt tegen hot heilige.
dEh al weten we nu ook, dat dit alles in 'heorie
fraai klinkt, maartn de pi aktijk voor mannen van
invloed toch een doode lettor blijft, dit neemt
niat Weg, dat het beginsel, dut hierin ligt uitge
sproken, toch steeds verder doordringt, en ten
slotte in Roomsche landen het Episcopaat tot feite
lijk regeerder van het land dreigt te maken".
Standaard dit nu, waarmede g'y aanvangt,
is overtollig
We moeten opkomen voor de volkoman
consequeutie en vasthoudendheid van Rome,
O Standaard.
Wat gjj thans scbynt te ontdekken ia wat
gy zelf tde jonjtte JUncycUek" noemt zult
gy m al de oudrre Ook kunnen vindrni 1
Wanneer hst Epwcopaat in Nederland b,v,
verbiedt dat de plaatsvervanging worde af
geschaft, weet het R lomsch-katholieke deel
der bevolking hoe het zich in deze politieke
aangelegenheid, van welke ons volksbestaan
kan afhangen, gedragen moet.
De katholieken zyn aan die gehoorzaam
heid gebonden door tal van vorige er cyclte-
ken, zoodat de ontdekking van De Standaard
ongeveer gelyk staat met die van een naï-veo
dorpeling, die, pe> «ton nschip te N-wYmk
aangekomen, aan den dorpepredikant op du
Veluwe zou samen vk heb Amerika ontdekt."
Se Standaard neweert »dat de encycliek
van den paus vonr katholieken van invloed
een doode letter bluft". Dit zou ec 'ter met
vee| helpenwanneer tiet blad gelyk heelt en
»dat dit beRinsel bet Episcopaat tot feuelyk
regeerder van het land dreigt te maken".
Zonder op eeingerlei wyze afbreuk te wiheö
doen aan de kennis welke Da Standaard
natuurlyk hebhen kan vao de ineemng vau
katholieke staatsli~d-»> of mannen van invloed,
vragen wy ecfu-r, of oude maar nu ve> koe
lende liefde Se Standaard met te tegiter
gestemd heeft.
Zullen byv. de katholieken van invloed tóef
pers. dienstplicht stemmen, als het episcopaat
op dit gegeven punt beslist heelt, ilat ze met
mag ingevoerd wrmien, daar het belang der
kerk m stryd is n et het belang van het land 7
Is de heer Schaapman niet reeds hij-
gedraaid
Hoe ter weteld komt het toch, dat De
Standaard zoo plui-ehi g d« ontdekking gedaan
beetiwelke hm. gi<>t"ren in do volgende
Wooiden medodgllde
vNog erger wordt het, als Leo XIII voor heel het
zichtbaie lichaam dei hiërarchisch geïnstitueerde
keik maar één orgaan erkent, t, w. don bisschop
van Rome.
Hiermee toch woidt geheel de regeling der
plichten voor do leden dezer kerk in het staat
kundige afhankelijk gemaakt van hel cêne dogma
van 'j peuten onfeilbaarheid, dat nog pas twintig
jaien oud is, en destijds onder de hoogste digni-
taussen der Rtitnn-che kerk zelvo ernstige be
strijding vond.
Feitelijk toch kom) zoodoende alles neer op de
vraag, of de inspnatio, die aan de profeten eU
apostelen ten deel t tel, ook nu nog het deel i
van den bisschop van Rome, zoo dikwijls hij spreekt
ex ealhtdra.
Gevolg hiervan nu is. dat de strijd, die ooispron-
kelijk stond tusschen goddelijk en monschchjk ge
zag, goddelijke en menschehjke rechten en godde
lijke en mensclielijko belangen, nu w>rdt
omgezet in een stnjd tusschen het ge/og, du
rechten en de behingen van dan burger-taat
«■enerzijds, an hat gezag, de rechten en de belan
gen des pausen en zijn keik anderzijds.
Weet men daarbij nu, hos ver de paus voor
zijn kerk deze rechten uitstrekt, en op welk*