Gemengde Berichten.
wel degelijk aan het openb. onderwijs schade
toegebracht, verbetering van den algemeenen
toestand van het 1. o. niet het doel der wets
wijziging geweest is.
In bijzonderheden werd dit door spr. nader
uiteengezet, en al eerbiedigde hij de opvat
ting van velen, volgens welke de herziening
der wet op het 1, o. een werk van verzoening
is geweest, hij achtte de tijden ernstig, en
uit al hetgeen hij uit de thans bestaande
wijziging had aangevoerd, kwam hij tot deze
gevolgtrekking
Sclmde dus aan het openbaar onderwijs;
gemis aan waarborg, dat op de bijzondere
school goed en deugdelijk onderwijs gegeven
wordt.
Aldus is thans de positie.
Welke is daartegenover onze plicht
Een ernstige vraag. Immers, de openbare
school heeft, volgens den tegenwoordigen
minister van binnenlandsche zaken, de richting
van ï't Nut".
De strijd geldt dus de richting, waarin wij
arbeiden.
Het antwoord kan echter geen ander zijn
dan inspanning van aller krachten, aanwer
ving van nieuwe strijders, beleidvol samen
werken. In eendracht ligt machtvereende
kracht mankt den strijd lichter en het voor
uitzicht op de overwinning greater.
Daarvan waren de leden onzer mij. in de
eerste 25 jaren van haar bestaan doordron
gen Neerlands pijlbundel was hun ten teeken.
Hij sloeg het geschiedboek der mij. op om
door tal van voorbeelden uit de geschiedenis,
zoowel van de mij. als van hare departe
menten, te bewijzen, dat bij den arbeid, die
de mij. wachtte, aller inspanning noodzake
lijk, aanvulling der gelederen gewenscht is.
De arbeid der departementen is uitteraard
verschillend, doch het doel waarnaar zij stre
ven, is hetzelfde. Verscheidenheid in den
vorm, eenheid in richting; evenals bij het
mozaïek, bont in kleur, verschillend in vorm,
de duizenden kleine deelen den harmonisch
geheel vormen, zoo werke ieder departement
op zijn wijze, maar alle tot versterking van
de' kracht, tot verhooging van den roem
onzer mij.
De arbeid van den departement of van
enkelen baat niet voldoende.
Hoe wakker en flink Nijmegen zich houdt,
hoe krachtig Leeuwarden zich inspant, hoe
veel werkkracht kleinere departementen, als
Abbekerk en Lambertschaag, Akkrum, Bode
graven, Gorredijk, Loppersum, Nieuw-Beerta,
Nieuw-Lekkerland, Oldeboorn e. a. ontwik
kelen, wij hebben noodig een levee en masse,
en daarop mogen wij ons nog niet beroemen,
al noemde ik slechts enkele departementen
en is het getal van wakkere medestrijders
veel grooter.
Ik weet ging spr. voort dat in tegen
stelling met den aanval, die prikkelt en de
krachten de hoogste spanning doet bereiken,
de verdediging van bet eenmaal verworvene
de gemoederen gewoonlijk minder in vuur
brengt. Over het algemeen acht men het
geschetste gevaar te ernstig voorgesteld, de
geuite vrees te overdreven, doch naar mijn
vaste overtuiging moet onze mij. dat zijn
de departementen hare krachten verza
melen en is een beroep op aller medewerking
gerechtvaardigd. Schouder aan schouder
moeten wij staan.
Al eerbiedigde hij de opvatting van velen,
volgens welke de herziening der wet opliet
I, o. een werk der verzoening geweest is,
hij acht de tijden ernstig.
Voor hem is van beteekenis, dat de velen,
die het minimum van f2.40 per jaar als
schoolgeldhefling op de openb school te laag
beschouwen, in het bekende werk »de Pacifi
catie" op bl. 56 gerustgesteld worden met de
opmerking, sdat in verscheidene gemeenten
lot dusver niets geheven werd en aan die
gemeenten niet plotseling de heffing van een
iipog schoolgeld opgelegd kon worden." Hem
strekt tot groote behoedzaamheid het feit, dat
velen de wijzigingen in de onderwijswet veen
eerste stap" heeten en opruiming der openb.
school in het vooruitzicht stellen. Hy vindt
reden tot bezorgdheid, dat de tegenwoordige
minister van binnenl. zaken het openb. onder
wijs alleen voor zoover verheffen wil tot voor
werp van de aanhoudende zorg der regeering,
als het dienen kan tot veiligheidsklep".
Daartegenover is werkzaamheid niet vol
doende, maar algemeene krachtsontwikkeling
plicht. Want dan 2ullen, als gij .straks uw
zegel hecht aan het achtste beschiijyingspunt,
correspondenten der later te benoemen com
missie bij voorkeur departementen otdepar-
tementsbesturen zijn, omdat niemand méér
ijver ontwikkelt, meer beleid toont dan zij.
En dan zal later ook van ons allen getuigd
worden, dat, dank onzer energie, onzen arbeid,
de boom van ons volksonderwijs vaster 'én
vaster wortel geschoten heeft in Nederlands
vrijen bodem, ten zegen van ons volk.
Gij herinnert u, dat op een verg. vuor
christ. nat. onderwijs, te Haarlem gehouden,
een lid der anti-rev. partij gezegd heeft, dat
hy liever de geheele openb. school zag ver
dwijnen en het oude ïNut" zich maar met
haar moest bemoeien.
Mocht het ooit zoo ver komen, dat de
openb. school bezwijkt onder de aanvallen
barer tegenstanders, dan hoop ik, dat onze
mij. nog voldoende levenskracht zal bezitten
om het beginsel, dat aan de openb. school
ten grondslag ligt, in toepassing te brengen.
Doch zonder strijd, zonder krachtige verde
diging onzerzijds zal zij, naar mijn innige
overtuiging, niet vallen. Daarvoor, niet waar?
staan wij haar borg. Wel is onze mij. oud,
maar de redenaar op haar eeuwfeest ge
tuigde het zoo juist verouderen doet zy
niet, als zij de jeugdige zonen en dochteren
das volks opvoedt, wijzer en beter maakt.
Dan blijft zij krachtig. En aan die kracht
paart zich bij haar, als voordeel van haar
ouderdom, beproefde trouw aan de openbare
volksschool, voor haar nog steeds het sym
bool van volkseenheid, van volkskracht.
Bij het gehouden debat tusschen de hh.
Domefa Nïeuwenhuis en Bax, dezer dagen te
Zaandam, hetwelk door een zeer talrijk pu
bliek werd bijgewoond en in de beste orde
afliep, noodigde aan het slot ds. Bax den heer
Nieuwenhuis uit om in den volgenden winter
een dergelijk debat te houden over de stelling:
■«Eigendom is diefstal". Deze uitnoodiging
werd door den heer Domela Nieuwenhuis
terstond aangenomen.
Te Appelsga trad Domela Nieuwenhuis
Dinsdagmiddag voor de werkstakers op,
eerst in eene vergadering van vrouwen, daarna
in eene van mannen. Hij sprak over de
kracht van vereeniging en noemde liet een
verblijdend verschijnsel, dat de vrouwen mee
doen en ue mannen krachtig ter zijde staan.
Hij drong aan op volhouden.
In den toestand in het veen was niet de
minste verandering merkbaar. Het laden van
schepen gaat geregeld door.
Bij de Hollandsche IJzeren-Spoorwegmaat
schappij is een nieuw abonnements-systeem
ingevoerd van een abonnement Ie klasse op
de hoofdlijnen en 2e klasse op haar lokaal
spoorwegen, geldig over een geheel jaar op
al die lijnen, tegen betaling van f 500 in eens.
Het reisbiljet bevat aan de achterzijde een
photogrnphisch portret van den houder.
De algemeene vergadering der sNederland-
sche Vereeniging tot afschaffing van sterken
drank" zal den 26n en 27n Juni e. k, te Zeist
plaats hebben.
De gymnastiek-uitvoering, op 1 Mei 11.
door de laagste vier klassen van het Erns-
miaansch gymnasium en eenige leden vau
de »Rotterdamsche Gymnastiek- en Scherm-
vereeniging" onder leiding van den heer S.
van Aken gegeven, heeft voor de Rotter-
damsche gezondheidskolonies eene bate van
f900,57 afgeworpen.
By het bestuur der gymnastiekvereniging
jiSparta" te Breda is van den heer N. J.
Cupérus te Antwerpen bericht ingekomen,
dat door omstreeks 200 turners zal worden
deelgenomen aan het te houden turnbonds-
feest.
De commissie- voor de stedelijke gasfabriek
te Leiden heeft bij den gemeenteraad aldaar
een voorstel ingediend om de gasprijs, welke
onlangs op 5 ets. per MJ. gebracht werd,
wederom te verhoogen tot 6 ets.
Op liet geneeskundig congres te Berlijn,
waaraan tevens eene tentoonstelling van
werktuigen, geneesmiddelen enz. is verbonden,
heeft het comité voor de staalwaterbron te
Haarlem ook het staalwater uit Ja bron te
Haarlemmermeer ingezonden.
Door de Haariemsche tramway-maatschappij
zijn gedurende de twee Pinksterdagen 7532
personen vervoerd.
Gisterochtend omstreeks 10'A uur ontstond
er brand in een van de zoogen. Oude Huizen
van den Fijenoorddijk. Aangezien deze rij
huizen uit 12 stuks bestaat, waarboven éen
zolder, terwijl de verschillende huizen slechts
door houten beschotten gescheiden zijn, stond
binnen 15 minuten het geheele blokin lichte
laaie. Spuiten en die van de fabriek
Fijenoord waren spoedig op het terrein,
dadelijk gevolgd door de stoomspuit No. 3.
Daarna volgden Nos. 5, 4, 1, 2, 6 en stoom
spuit No. 2.
Door dezen brand zijn 24 gezinnen zonder
dak, waarvan de meesten niet verzekerd
waren. De brandmeester A. Driebeek hield
op het terrein eene collecte voor de niet
verzekerde bewoners, die bij de f90 opbracht.
(jy. b. ot.)
Gisterochtend had op de rivier de Maas,
nabij Bolnes, eene aanvaring plaats tusschen
de raderstoomboot Johan de Wit II en een
met zand beladen aak, toebehoorende aan J
Kreuk, te Ouderkerk a/d. IJsel, waardoor
laatstgenoemde schuit onmiddellijk in de diepte
wegzouk, De opvarenden, vader en zoon, zijn
beiden gered en aan het Kralingsche Veer
aan wal gebracht.
Eene vreemde vangst heeft men gister
morgen in het Rijks-Entrepotdok' te Amster
dam gedaan. Eenige werklieden zagen langs de
kade een jongen ijrend op zijn gemak rond
wandelen. Het gelukte, den vogel te van
gen. Men dacht dat het een vluchteling uit
Artis" was, doch bij onderzoek bleek dat daar
geen vogel werd gemist. Men heeft het dier
aan Artis" geschonken. (Ilbl.)
Te Hilversum ontstond Dinsdagavond, bij
de godsdienstoefening in de Ii.-k. kerk een
groote opschudding, doordien een baldadige
jongen een brandenden voetzoeker te midden
van eenige vrouwen wierp
In allerijl trachtte een ieder de kerk te
verlatenvele vrouwen kregen het op de
zenuwen en werden in de pastorie gedragen.
Gelukkig zijn geen ernstige ongevallen ge
beurd, hetwelk in de paniek van het ©ogen
blik zeer goed het geval zou kunnen geweest
zijn.
De jongen, die in haast de kerk was uit-
geloopen, werd buiten spoedig gegrepen en
door den koster met behulp van een ander
naar het politiebureau gebracht, al waar proces
verbaal tegen hem werd opgemaakt.
Zondag zijn nahij Nunspeet twee perceelen
jong denneubosch, bet eene groot l'/s, het
andere Vs hectare, door brand vernield. Er
valt thans niet meer aan te twijfelen of deze,
zoowel als de vorige boschbranden, moeten
aan kwaadwilligheid worden toegeschreven-
Te Hoenderlo onder Apeldoorn stierf eerr
drietal weken geleden eene jong gehuwde
vrouw in het kraambed. Thans is in de
■woning waar die vrouw overleed, in eene
linnenkast het geraamte van een pasgeboren'
kind gevonden. De politie heeft termen ge
zien, om een streng onderzoek in testellen-
Onder Oud-Diemen geraakten Maandag
avond een twaalftal opgeschoten jongens van
16 tot 18 jaar aan het vechten. Een hunner
ontving een messteek in de linkerdij en
overleed Dinsdag aan de gevolgen.
De heer Van der B., uit Oudenbosch, had
Maandag te Etten liet ongeluk in volle vaart
van zijn rijwiel te vallen, waardoor hij met
het hoofd op den harden weg terechtkwam.
Naar het gastuuis gebracht, bleek bet, dat
hij schedelbreuk had bekomen. Zijn toestand
laat weinig hoop op herstel.
Te Ooy nabij Zevenaar heeft zekere Hoo-
genkamp, schoenmaker, zijne vrouw met een
mes eene gevaarlijke wonde aan den hals
toegebracht, zoodat men vóórhaar leven vreest.
De dader, die veel misbruik van sterken drank
maakt, is voortvluchtig. Het mes, waarmede
de verwonding werd toegebracht, is gevonden-
rernis. De heer J. van Dijk heeft voor
de benoeming tot havenmeester bedankt.
's-Gravendeel, De vereeniging sNuten
Genoegen" alhier heeft het initiatief genomen-
om den 75sten gedenkdag van Waterloo
alhier feestelijk te gedenken. Zij zal zich
tot den gemeenteraad wenden om de ver-
eischte toestemming.
Te Murchau, in Bohemen, is het nog verre
van rustig. Troepen werkstakers doorkruisen
de streek, om te beletten dat in sommige mijnen
de arbeid hervat wordt. Opnieuw is troepenver-
sterking derwaarts gezonden, teneinde verdere*
vernieling tegen te gaan. Waar de troepen zich
vertoonen, gaan de werkstakers zonder verzet-
uiteen.
Het onweer, dat Zondagnamiddag boven Parijz
en omstreken woedde, en dat van 4 tot 6 uur
duurde; heeft aanzienlijke schade aangericht.
In de stad zelf liep alles vrij goed af, maar in
de buitenwijken en de omstreken werd door detv
hagel groote schade aan vruchten en bloemen
veroorzaakt. Volgens ooggetuigen vielen er hagel-
steenen als duiveneieren. "Vooral het Bois de
Boulogne en de zich daarin bevindende «Jurdin
d'acclimatisation" hebben veel van het weer te
lijden gehad. De voorstelling in bet ïGran
Plaze de Foros" in de rue Pergolise, waar de-
Parijsche stierengevechten worden gehouden,
moest gestaakt worden, daar door den hagel alle
ruiten in den nieuwen koepel werden vernield,
waardoor een schade van f 10 000 werd veroor
zaakt, en de circus, waar gestreden wordt, geheet
onder water stond. Het publiek werd door schrik
bevangen en vluchtte. In Cureznes, Argenteui!,-
Courbevoie, Asrnières enz. is bijna de geheele
wijnoogst vernield.
Ook Maandag was het weer zeer ongunstig-
Het regende bijna den geheelen dag, terwijl het
daarbij zeer koud was, zoodat wen in verscheiden
buizen weder stookte.
Dezer dagen was een vrouw tusschon 20 ert
30 jaren op een der torens van de Notre Dame
te Parijs geklommen, waarop het publiek voor
eene kleine som toegang beeft. Op de omgang
gekomen, sprong zij plotseling, zonder dot iemand
dit kon verhinderen, omlaag en kwam te recht
op een man, die rustig op straat wandelde. De
vrouw was dood, maar de ongelukkige op wien-
zij viel, leefde nog en werd in zorglijken toestand
naar het ziekenhuis vorvoerd.
De eerste opvoering van bet passiespel te Ober--
