Wlaandag 29 September.
N°. 7597.
A°. !890.
Eerste Blad.
ier-en-veertigste Jaargang.
1.S5.
- ü.r.o.
- o.io.
Verschijnt dagel ks, uitgezonderd Dinsdag.
UITGEVER: T. ODÉ.
mg.
BinneiiLnHlsclie Berichten.
AwNNKMi-'NTSrriiJSper kwartaal
franco per post, door liot gelieele Rijk
r AfjMuf#lijke nommerl
«ÜUEAt: M A K T, 15 1 2 41.
Advertentieprijs: van 110 gewone regels n,et
inbegrip van eene Courant10.
Iedere gewone regel meer- 0.10.
Dit IRMA ui geplaatst wordt tegen TWEEMAAL berekend.
Dit nummer Iiestaat uit drie binden.
flunc.KMKisTKft en Wr:rtiounKiis van Schie
dam roepen op de o u d-s t r y d e r s gereg-
tigd tot liet dragen van liet metalen
i^kruls of de cltndcl-nicdnllle, die in
bclioeftigo omstandigheden verkeeren, om
zich vóór of op den In October e.k. ter
gemeente-secretarie aan te melden.
Schiedam, den 20 September 1S90.
Schiedam, 27 September 185)0.
Onder de Duitsche bladen van beteekeriis
behoort niet vergeten te worden de in merg
en been conservatieve Rrevz-Zciitmg. Vroeger
kon liet als officieus bind worden beschouwd,
doch van Bisinarcks tijd af liet de regeering
het blad stil zijn weg gaan, en dat bet na
tuurlijk met de sociale denkbeelden van
keizer Wilhelm II ook niet ingenomen is
behoeft geen betoog. Liberalen, radicalen on
socialisten zijn bet reactionnaire blad een
doorn in het oog. Daarom heeft het verba
zing verwekt, toen in dit blad een artikel
verscheenrechtstreeks u*n liet adres van
den hoogeu adel gericht, waaraan men zonder
overdrijving den naam van een locken-
hoclpredikatie kan geven.
Er moeten in piooge kringen schandalen
zijn voorgevallendie opspraak hebben ver
wekt. Bedekt worden ze in sommige bladen
aangestipt, besproken worden ze des te meer.
Dit heelt de Krcus-Zuituny gehinderden
zonder er vloekjes om te windenricht het
blad zich aldus tot de hooggeplualstentot
den adel in den lande, liet zijn edellieden,
aldus heet het, die in den laatsteu tijd meer
malen te Berlijn sensatie makende voorvallen
hebben veroorzaakt en daarbij een houding
hebben aangenomen, die niet strookt met de
eischen, die aan de dragers van oude namen
mogen worden gesteld. Bijzonderheden wor
den natuurlijk door do Krcttz-Zeilung niet
medegedeeldmaar het blad aeht liet zijn
plicht, te herinneren aan den vrceselijkcn ernst,
die ons uit krankzinnigheid en zelfmoord, de
gevolgen van een leven zonder kracht en
iuelitaanstaart.
Wanneer groote vermogens op de renbaan
of in de speelclubs verdwijnen, in plaats van
tot het lioogc doel van zedelijk herstel van
het volk te worden aangewend, wanneer het
leven in ellendige liefdesgeschiedenissen vooii
ijgnat, die wel een aanvang, maai' geen
einde hebben dan hebben zij gelijk, die
vol verbittering roepen weg met deze niets
doeners, hun uur heeft geslagen Deze kreet
Kil en moet sterker worden, naarmate de
hoogere standen, vooral de adel, voortgaan
het voorbeeld te geven van nutteloozo ver
spilling van krachten en de verbittering der
groote menigte te wekken, die zelfs in de
afgeiegemlste hoeken liet .onderscheid kont
tussclien zulk een leven en plicht. Zal men
dan nooit iets leeren uit de geschiedenis
Nauwelijks honderd jaren is het geleden,
dat de feudale monarchie en met haar alles,
wal nog in de middeleeuwen worstelde,
bezweek voor den storm van den derden
stand, die gelijke rechten eischte.
De teekenen des lij tbs worden minder
dan ooit begrepen. Niemand bekommert
zich over hen; men denkt: xaprès nous le
dóluge", de zondvloed na ons. Men behoeft
niet aan te némen, dat de sociale omwente
ling die te minder zal uitblijven, hoe
duurzamer die lichtzinnige levensopvatting
blijkt noodwendig dezelfde gewelddadige
vormen zal vertoonen, als aan de politieke
omwentelingen eigen waren; aan liet wezen
der zaak en haar revolutionnairen aard zal
dat niets veranderen.
Hadden Singer, Bebel of Liebknecht, en
hoe de socialistische leiders in Duitschland
verder heeten mogen, hetzelfde gezegd, zij,
wien het aangaat, hadden eenvoudig de
schouders opgehaald, misschien gelachen;
maar hier spreekt een orgaan van den adel
zelf, een woordvoerder van de Jonkerpartij,
tot zijn partijgenoolen, met een ernst, die niet
nalaten kan, diepen indruk te maken. liet is,
van het standpunt van de Kreuz-Zuiittng
beschouwd, een daad, die van hoogeu zede-
lijken moed getuigt.
Wc hebben van een ander leekensormoen
le gewagen, van een sermoen aan liet Neder-
landsche volk. De welsprekendheid, die er in
doorstraalt, is van geheel anderen aard dan
die van de Kreuz-Zeitung. Hol is liet bekende
.blad Da Volksvriendbestrijder van de alcoho
lische dranken, dat de aandacht vraagt van
het Ncderlandsche volk voor de offers, die
jaarlijks op ons klein grondgebied aan god
Bacchus worden gebracht.
Aldus luidt hetDe som, jaarlijks in
Nederland aan sterkeu drank besteed, be
draagt f20 per hoofd, tegen fl.CO aan zeep.
Ruim zevenmaal zooveel wordt aan sterken
drank uitgegeven als aan tabak.
Viermaal zooveel aan sterken drank als
aati suiker.
Acht en zestig millioen gulden meer dan
aan koffie.
Vijftig millioen meer aan sterken drank
dan aan rund- en kalfsvlecscli.
Drie en een half maal zooveel als aan
steenkolen en turf voor huiselijk gebruik.
Vier en zestig millioen gulden meer dan
liet lager onderwijs kost.
Een en veertig millioen gulden meer dan
aan woninghuur in de steden wordt betaald.
Een en zestig millioen meer dan aan
woninghuur ten platten lande.
Ruim tienmaal zooveel als aan levens-
verzekeringspremiëii.
Ruim driemaal zooveel als aan inleg van
spaarbank.
Vindt ge 't ietsvat eentonig, weet dan dat
eentonigheid, gepaard aan zekere klimming
in het opsommen der feiten, zeer indruk
wekkend kan zijn. Lees er uw eigen ver
sland, uw eigen hart eens op na.
In de hoofdstad des rijks wordt gebedeld
om vijf duizend gulden, voor een proef om
de kinderen van armen en ellendigcn te
voeden en te reinigen. En daarover worden
vellen vol geschreven, beschouwingen gehou
den, het voor en tegen gewogen, tot er niets
meer te wikken en te wegen valt; alles om
vijf duizend gulden, en negentig millioen,
dat is negentig duizend gulden, duizendmaal
genomen, wordt er per jaar in Nederland
aan alcoholische dranken verspild!
En nu mogen de socialistische leiders zeg
gen als maar eens onze denkbeelden werke
lijkheid worden, dan zal de arbeider den
jenever vloekenons dunkt, wc moesten de
zaak omkceron: eerst den jenever vloeken,
de negentig millioen besparen en besteden
aan brood en zout, aan wat tot reiniging en
versterking des lichaams dient, en dan den
nieuwen toestand onder de oogen zien.
Negentig mil!toon aan alcoholische dranken
verspild, en straks als dc winterkoude nijpt,
geen voedsel, geen dekking, geen verwarming!
't Is om le watertanden voor een rekenaar,
om daar in welsprekende cijfers te verkon
digen, hoeveel brood, hoeveel vleesch, hoeveel
brandstof voor negentig millioen guldens te
verkrijgen is. Maar bedroevend is het voor
den nienschcnvriend, als hij in 185)0 een
uitspraak, in 1870 gedaan, nog niols van haar
waarde heeft zien verliezen: »De jenever is
de groote vijand van ous volk. Sinds nicer
dan tweehonderd jaar ging z:i stralleloos
haar gang, verpestend al wat er rein in onzen
atmosfeer is, vermoordend al wat er goeds
en edels in ons volk gevonden wordt!
Negentig millioen aan alcoholische dranken
offert Nederland in de spanne lijils van een
enkel jaar
Nog een sermoen; 't is van den heer
Tindalvan den man die honderden mil-
lioenen door Nederland aan zijn verdediging,
die geen verdediging is, verspild acht. Nu
een nieuwe begroeting voor het volgend jaar
is ingedienden or weder millioeuen voor
oorlog en marine zijn aangevraagd, heeft do
lleer Tindal zich opgemaakt en heeft zich
naar het Loo begeven, om aan Zijne Majesteit
zijn denkbeelden te verduidelijken. Daar
word hein ecluer dooi den dieustdoenden
adjudant te kvimen gegeven dat men van
wege 's Ivonings gezondheidstoestand dezen
zelfs zijn verzoek om audiëntie niet durfde
overbrengen. Ln daaruit trekt nu de heer
Tindal de conclusiedat Zijue Majesteit
eigenlijk in een soort van gevangenschap
wordt gehouden, of niet in staat is de regeu-
ring waar te nemen. Daar de lieer Tindal
aan het eerste geval niet gelooft, besluit hij
tot liet bestaan van het laatste. Er waren
er Velen die de denkbeeldon van den lieer
Tindal gauscli niet ongerijmd, vonden, en die
aan zijn moed en zijn energie een woord van
hoogeu lof niet onthielden.
Zijn laatste ontboezeming heeft hem geen
goed gedaan, te meer daar hij weten kon,
welke weg in een constitutioneelen staat als
de onze diende ingeslagen te worden.
Zijn leekensermoen is noch opwekkend,
noch waardig.
SCHIEDAM, 27 September ISDO.
Op het Loo is gisteren met den trein van
1.5-1 aangekomen dc erfprins van Bcntlieim
met zijne gemalin en twee zoontjes.
De Koningin met gevolg ontving hare
bloedverwanten aan hel station. De ontmoe
ting was allerhartelijkst.
De vorstelijke personen blijven eenigedagen
als gast op het paleis.
Den In October e.k. zal het veertig jaren
geleden zijn, dat de lieer J. "Wijma op zestien
jarigen leeftijd zijn loopbaan begon als onder
wijzer van den vierden rang. Sedert dien
tijd is de lieer Wijma onafgebroken bij het
openbaar onderwijs werkzaam geweest. Na
twee jaren hoofdonderwijzer te Terhciden
te zijn geweest, aanvaardde hij in 1859 de
betrekking van hoofd der toen pas gestichte
school te O. en N. Matenesse, om bij de ver-
eeniging dier gemeente met Schiedam aan
een der openbare scholen alhier zijn werkkring
voort te zetten.
De wijze, waarop de heer Wijma hier
gedurende deze lange reeks van jareij werk
zaam was, getuigt te zeer voor hem, dan
dat het noodig zou zijn, hierop in het breedc
te wijzen. Wij gelooven echter de tolk te
zijn van tal van ouders, oud-leerlingen en
leerlingen, wanneer wij den wenscli uilen,
dat ome gemeente nog jaren het voorrecht
zal mogen smaken, den heer Wijma aan
liet hoo d van een onzer openbare inrichtingen
werkzaa n te zien.
De D'.Sehiedamsche Spoeling-Vcreeniging"
zal op d 5 aanstaande landbouwtentoonstelling
te Tilburg exposeeren liet door lmar vervaar
digd spoeüngmeel waarvan wij reeds
vroeger melding maakten alsmede een
tweetal runderen met iiet spoclingmeel vet
gemest, een van welke runderen op de dezer
dagen gehouden landbouwtentoonstelling te
Dordrecht met cene eervolle vermelding
werd bekroond.
Aan liet ministerie van waterstaat, handel
on nijverheid to 's-Gravenhage is gisteren o. a.
