l
A0. 1891.
Maandag 9 Maart.
N°. 7709.
Eerste Blad
ij f- ©n-véer t ig-s te Jaargang.
ferschïjnt dagelijks* uitgezonderd Dinsdag.
UITGEVER: J. ODÉ.
BüBÏBAV: B'0'TKRI.TRAAT, B 2 7.
BiiineiilaiHlsche Berichten.
QURA1T.
fceONNKMKNTSPKiJS, per kwartaal
Sranco per postiloor liet geheele Rijk
Afzomleilijke noininers
1.85.
- 2.50.
- 0.10.
Advertentieprijs: van 110 gewone regelt met
inbegrip van eene Courant1.10.
Iedere gewone regel ineer- S.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal betekend.
JMt nummer bestaat uit drie bladen.
Schiedam, 7 Maart 1891.
Niemand zal beweren dat onder hen, die
door de zon der fortuin worden besclynen,
-de keizer van Oostenrijk een eerste 'plaats
inneemt. Onze dichter Poot heeft eens ge
zongen
Geruster zit men onder rieten daken
Dan op den hoogen troon."
Waarschijnlijk heeft de man dit van hooren
zeggen gehadmaar hoe dit zijh| heeft
wel eens zaken verkondigd, die minder waar
heid bevatten dan de bovengenoemde dich
terlijke stelling. Keizer Frans Jozef, die thans
reeds meer dan veertig jaar op den Oosten-
rijkschen keizerstroon zetelt, heeft een leven
vol smartelijke beproevingen achter zich. Hij
is verdrongen uit den Duitschen statenbond,
zijn grondgebied is verkleind; hij heeft de
.onafhankelijkheid van het koninkrijk Hon
garije moeten erkennenis ten bewijze van
de erkenning dier onafhankelijkheid te Pesth
gekroond, bekleed met de sieraden vau den
Heiligen Stefanus, en heeft in zijn huis de smar
telijkste verliezen geleden, verliezen waarvan
de wedergade schaars wordt aangetroffen:
.zijn broeder, de keizer van Mexico werd
•doodgeschoten; zijn eenige zoon, de troon
opvolger, schoot zich zelf dood onder omstan
digheden die allerminst vorstelijk kunnen
worden genoemd. De arme! toen zijn jongste
dochter trouwde, noemde hij haar trouwdag
den laatsten gelukkigen dag in zijn leven.
Het is een zeer zonderling rijk, waarover
keizer Frans Jozef regeert. Het is zoo geheel
anders dan elders. In ons land b.v. wordt
aan den vooravond der verkiezingen druk
geredevoerd. Het is de sterkste politieke
maag ten eenenmale onmogelijk, de voorge
zette spijzen te verduwende oude strijd
tusschen politieke paitijen heeft plaats ge
maakt voor een strijd tusschen een politieke
en éen paar kerkelijke fractiën, die het onder-
'ling ook al weer aan den stok hebben. Maar
toch het zijn allen Nederlandei's, die tegen
elkander in het krijt treden. Geheel anders
is 'dit in Oostenrijk. Daar heelt men ook
vertegenwoordigers van de radicale, liberale,
conservatieve en clericale partijenmaar
bovendien heeft men hier te rekenen met de
-nationaliteitener zijn Duitschers, Hongaren,
Czechen of Bohemers, Italianen, en allen,
- allen hebben hun wenschende monarchie,
die - Oostenrijk-Hongarije heet, is een lap-
pendekpn van allerlei kleuren, van rassen, die
iede» hun zin willen hebben en tusschen
welke een groote verwijdering bestaat.
Een'Oostenrijksch staatslnan, die den toestand
kan beheerschen, 'is een 'duizendtkuhstèriaar,
en toch heeft graaf Taaffe, als eerste minister,
i dit tot heden met sucees kunnen doen.
Zal het zoo blijven De verkiezingen voor
den 'ostenrijkschen Rijksdag, nog niet geheel
geëindigd, zullen hierop het antwoord geven.
En naar den voorloopigen uitslag te oordeelen,
is de toekomst ver van rooskleurig. Duit
schers en Czechen staan pal tegenover elkan
der, en wat het ergste isoveral worden de
gematigden van alle partijen door heethoof
den vervangen. De zoogenaamde Oud-Czecben,
gematigde Bohemers, wier wenschen inder
daad bescheiden waren tegenover bet Duit-
sche element, hebben moeten wijken voor
Jong-Czechen, die voor Bohemen vragen, wat
Hongarije verkregen heeft: een zelfstandige
regeering, en een zeer slap verband met de
groote monarchie.
Dan treedt nog een zeer gevaarlijke fractie
op den voorgrondde anti-Semieten. Deze
hebben hun aanvoerder gevonden in een
hoog-adellijk en schatrijk heer, prins Aloys
van Lichtenstein. Om propaganda te maken
voor zijn denkbeelden, ontziet deze heer zich
niet, in de gemeene kroegen van Weenen
redevoeringen te houden voor socialisten en
democi-aten, waar op liberalen en joden wordt
gescholden.
Dit zijn alle bedenkelijke verschijnselen
de Oostenrijksche monarchie behoort niet tot
de innerlijk sterke, en toch moet met haar
gerekend worden, als het op het behoud van
den vrede in ons werelddeel aankomt.
De vrede in ons weielddeel! Ze hangt
immers aan een zijden draad. Dit heeft het
gebeurde in Frankiijks hoofdstad weder
duidelijk geleerd. Frankrijk telt onder zijn
zonen opbiuisende naturen, die geen gelegen
heid laten voorbijgaan, om bun haat tegen
Duitschland te toonen.
Het gebeurde in Frankrijks hoofdstad, toen
de moeder van keizer Wilhelm er vei toefde,
ga' aan de radicalen een welkome gelegen
heid om hun hart eens op te halen.
De viaag rijst, of de Fransehe legeeiing
niet krachtiger tegen de luidruchtige leden
van de Ligue des Paliiotes had kunnen en
moeten optreden. Genoeg, zij heeft dat niet
gedaan; ze heeftalleen aan de Duitseh-keizer-
ltjke regeering de meest geruststellende ver
zekeringen gegeven, en deze heeft daarmede
genoegen genomen, maar In het gebeurde
tevens aanleiding gevonden de scherpe maat
regelen aan de oostelijke g. enzen weer iu
hun ganschen omvang uit te voeten. De
Elzassers zijn alzoo weer het kind van de
rekening.
Opmerking verdient het, dat de Russische
bladen onvei holen het gedrag van de Fran
sehe schreeuwers goedkeuren. Dat teekent
den toestand.
In Italië redeneert men er anders over;
daar'heerscht ongerustheid. Ook onder het
nieuwe ministerie blijft de leusVasthouden
aan het verbond met Oostenrijk en Dtfitsch-
land". De Opinions geeft het ronduit te ken
nen: «Het drievoudig verbond eischt offers
van Italië. Maar wat Italië opofferen moet,
komt ten goede aan het Europeesche staten-
verbond en aan Italië's veiligheid."
Boulangei' doet weer van zich spreken. Hij
heeft Jersey verlaten en zich naar Brussel
begeven.
Aan de betoogingen tegen keizerin Frederik
te Parijs is deze heer niet vreemd geweest;
dat is van publieke bekendheid. Nu kan het
niet anders, of de Engelsche regeering is over
het gebeurde zeer misnoegd, en Boulanger
schijnt het voor zijn veiligheid noodig geacht
te hebben, den gastvrijen Britschen bodem
te verlaten, en in België's hoofdstad den loop
der zaken af te wachten. De communicatie
met zijn satellieten is daar nog wel zoo ge
makkelijk als van Jersey uit. Zou de man nog
hopen op groote dingen in de Fransehe repu
bliek? Waarom zou hij niet? Zoo dwaas is
hij liet, of hij beseft, dat het getal dwazen
in F'fankrijk nog zeer groot is.
De Amerikaansche republieken in liet zui
den van dat werelddeel zjjn in hun gewonen
toestand, dat isin gisting. Zelfs Chili, waar
steeds orde heerschtewaar handel en nij
verheid bloeidenis in beroering en men
kwam in verzet tegen een hoofdigen presi
dent, die zich niet ontzag het nijvere Iquique
te laten bornbardeeren.
In Brazilië en Argentina is het niet beter
gesteld. Werkelijk, men vraagt zich af: zijn
dat nu <le zegeningen der republiek en men
schudt het hoofd.
SOIUEUAM, 7 Maart 1891.
De voorloopige lijst van kiezers van leden
van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
bevat '1298 namen van kiezers in deze ge
meente, die van leden der Provinciale Staten
1294, en van den gemeenteraad 1289.
Oatwerp-manifcst van de „Liberale Unie"
aan de kiezers.
Aan de '.berale kiesveteemgingen is het vol
gende ontwei |i-manifest ter overweging en bespre
king toegezonden. De definitieve be<-pieking heeft
plaats in eene algemeene vergadering van de Unie,
op Zaïeidae H April, 's voormiddag» te halfëlf,
in het gel«ïin\ «Eensgezindheid", Spui, te Amster
dam.
Au.n de Kiezers.
De Tweede Kamer der Staten-Generaal, voort
gekomen mi de veikiezingen van 1888, zal weldra
hare loopbaan hebben volbracht. Nog enkele
maanden en wederom zullen de kiezers geroepen
worden tot samenstelling van dien tak der ver
tegen wouidigtng. Het Nederlandsche volk heeft
zich dus i ekenschap te geven van hetgeen het
thans ter, einde spoedend tijdperk voor 's land sbe-
lang heeft opgeleverd. Met de daarin opgedane
ervaring voor oogen, zal het hebben te beslissen, in
welke richting 's lands zaken zullen worden be-
stuuid in d> eerstvolgende wetgevende periode.
Het beleid der tegenwoordige meerderheid heeft
alom teleurstelling gebaard. Bedriegen niet alle
teekenen, dan wendt het land zich af van partijen,
die getoond hebben zijn behoeften niet te begrij
pen, veel minder die te kunnen bevredigendan
vei langt het niet anders, dan zijn vertrouwen to
hergeven |ian eene waarlijk liberale staatkunde.
En voorzeker zal de natie bereid zijn dat te doen,
wanneer deze staatkunde blijk geeft van haar
ernstige begeerte om zich te wijden aan het tot
stand brengen van de hervormingen, die het be
lang van het Nederlandsche volk eischt.
Welke die hervormingen zijn, wat dus het
wachtwoord moet wezen bij de aanslaande ver
kiezingen, ons schijnt het niet twijfelachtig.
De kiesbevoegdheid voor de Tweede Kamer
der Staten-Generaal worde door nnbekrompen
toepassing van het voorschrift der grondwet uit
gebreid ook tot den kring der werklieden, die
reeds te lang daarvan verstoken bleef. De wet-,
gever ga aanstonds zoover, als een eerlijke iut-
legging der grondwet hem veroorlooit. Onder
vaststelling van de noodige waarborgen tegen
misbruik, geve hij het kiesiecht aan alle meer
derjarige mannelijke Nederlanders die, bij een
eigenhandig geschreven aanvrage aan het plaat
selijk, bestuur hunner inwoning, hun verlangen
te kennen geven om op de kiezerslijst te worden
geplaatst, of op eene andere door de wet voor
te schrijven wijze toonen te kunnen lezen en
schrijven en belang te stellen in de openbare
zaak. Behalve de bedeelden en de overigeinde
grondwet aangewezenen, blijven daarbij echter
uitgesloten zij. van wie blijkt, dat zij niet in staat
zijn zelf in hun onderhoud en in dat van hun ge
zin te voorzien. Persoonlijke invulling van het
stembiljet in het lokaal der stemming worde
voorgeschreven.
Hervorming van het samenstel onzer belastin
gen worde met alle kracht ter hand genomen.
Niet langer worde gedraald met de invoering
cener progiessieve directe belasting, die eeri einde
maakt aan het onduldbaar privilege, dat het roe-
rend vermogen thans geniet. In verband daarmede
moet ile patentbelasting betzij opgeheven, hetzij
vervoi ind worden; de accijnzen op eeiste levens
behoeften moeten vervallen, de druk der mutatie
rechten moet worden verlicht. Zoo noodig worde,
de successiebelasting mtgebieid, echter zoodanig,
dat, voorzoover zij in de rechte lijn woidt gelieven,
de kleine vermogens in geen geval zwaarder wor
den belast In het algemeen woide gewaakt tegen
te zware belasting van den kleinen middelstand
en rekening gehouden met de belangen van den
landbouw, dien gewichtigen tak van onzo volks-
welvaait.
Met deze hervormingen moeten maatregelen
gepaard gaan, om de gemeenten in hare finan-
cieele moeilijkheden te gemoet te komen.
Wordt uwe en onze wensch vervuld, dan zal,
als straks de stembus wordt geopend, het aan
bangig ontwerp tot regeling van den krijgsdienst,
in hoofdbeginselen ongewijzigd, dank zij de mede
werking van de meerderheid der liberalen, reeds
tot wet zijn verheven.
Mocht dit onverhoopt niet het geval zijn, dan
neme op bet liberale program eene voorname
plaats in: eene legerinrichting, in hoofdzaak over
eenkomende met het stelsel, in het ontwerp-Ber-
gansius neergelegd,eene legerinrichi ing die gegrond
is op het beginsel van den persoonlijken dienst
plicht, en welke getuigt, dat Nederland vast
besloten iszijne onafhankelijkheid en zijne neutrali
teit tot het uiterste te verdedigen.
Met betrekking tot het arbeidersvraagstuk
hebben wi> in hoofdzaak slechts te herhalen, wat
daaromtrent in ons programma van 1887 werd
gezegd. Onze wenschen te dezen luiden
