Ir.J.G.GLEICHIM.
Zaterdag 6 Juni
N°. 7771.
KENNISGEVING.
Feuilleton.
Het goud van de Orion,
A". 1891
ij f - n -v© ©rt g-ste Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag,
UITGEVER: J. ODÉ.
BCKEADi BOriKITRAAT, jj.
Voor de verkiezing van een lid
der Tweede Kamer op 9 Juni
».s. wordt aanbevolen de Heer
COURANT.
abonnementsprijs, per kwartaal1.85.
Jranco per post, door het geheele Rijk- 2.50.
Afiondeilijke nommers- 0.10.
Advertentieprijs: ran 1—10 gewone regels met
inbegrip van eene Courant. 1.10.
Iedere gewone regel meer0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal betekend.
De Burgemeester van Schiedam,
Brengt bij dezen ter kennis van de Ingezetenen
Dat het kohier van het Patentrecht, Mo. 10
dezer gemeente, over het dienstjaar 1890/91,
door den Heer Provincialen Inspecteur der Directe
Belastingen te Rotterdam, op den Sm Juni 1891
executoir verklaard en op heden aan den Ontvangerder
Directe Belastingen ter invordering overgemaakt is.
Voorts wordt bij dezen herinnerd, dat een ieder ver»
plicht is zijnen aanslag op den bij de wet bepaalden
voet te voldoen; alsmede dat vac beden af de ter
mijn van drie maanden ingaat, binnen welken de
reclames tegen dezen aanslag behooren te worden
ingediend.
En is hiervan afkondiging geschied, wa»' het
behoort, den 4den Juni 1891.
De Burgemeester voornoemd,
VAN DIJK VAN MATENESSE.
Schiedam, 5 Juni 1891.
{Vervolg en slot.)
De studie over dr. Kuyper, waarover we
in ons nummer van Maandag jl. het een en
ander mededeelden, bevat nog enkele merk
waardige redeneeringen. Zoo de volgende
Wat is, wat bedoelt de anti-revolutionnaire
partij Duizenden goedgeloovige orthodoxe
leden der Herv. gemeente zijn tot die partij
toegetreden, in de overtuiging dat zij daartoe
geroepen werden ter wille van de liefde voor
God en Christus. Heeft men zich ernstig
rekenschap gegeven van 'tgeen men deed,
heeft men zich niet laten verleiden, als Eva,
door Satan
De anti-revolutionnaire partij gaat geheel
op ia dr. Kuyper. Hij is daarvan het begin
en het einde. Het centraal-comité, de depu-
taten, het zijn de marionetten van dr. Kuyper,
niets meer, niets minder. Hij beheerscht ze
allen zonder onderscheid, de meesten door
hunne wereldsche hoogmoed te vleien. Dr.
Kuyper had sujetten noodig, om de partij,
waarvan hij de ziel zou zijn, te vormen. Bij
het organïseeren moesten eerst »Deputaten"
bijeengebracht worden, van wie schijnbaar
de leiding zou uitgaan. Hij riep daartoe samen
personen, gedeeltelijk uit de hooge standen.
Hi; vroeg niet of deze laatste zoogenaamde
mode-orthodoxen of waarachtige Christusbe
lijders waren; 'tmoesten in hoofdzaak zijn
lieden, die hunkerden naar een eerepost en
vooral zonder geestesgaven, zonder zelfstan
digheid.
In den aanvang vergiste dr. Kuyper zich
wel eens in de keuze, er werden leden be
noemd, die bleken eene eigene opinie te
hebben, die geen nevenbedoelingen hadden
en zelfs oppositie durfden voeren tegen den
president, natuurlijk dr. Kuyper. Een oogen-
blik zelfs heeft zijne positie gevaar geloopen.
't Gelukte hem echter meester van het terrein
te blijven. De stouten werden uitgezet, en
hjj is daarna voorzichtiger geworden, Niemand
mocht voortaan in het centrum van zijne
partij worden toegelaten, die hem niet naar
de oogen zag. Zoo zijn de deputaten ge
worden dr. Kuyper, zoo is het centraal
comité geworden dr. Kuyper, zoo is de anti-
revolutionnaire partij geworden dr. Kuyper.
Daarin ligt het groote gevaar, dat Kerk
en Staat van de anti-revolutionnaire partij
dreigt.
Menschenkennis heeft dr. Kuyper en hij
wist zijne sujetten uitstekend te kiezen en
te kneden.
Wij hebben hiervoor reeds aangetoond, hoe
weinig staat men kan maken op dezen man.
Al de partijen waarmede hij overlegt, laten
hem koud ook de anti-revolutionnaire
partijDeze is hem middel, geen doel. Zijn
doel is vernietiging van de Nederlandsch-
Hervormde kerk, ook in haar verband tot
den Staat. Bereikt hij dat doel, dan is zijn
vrije universiteit gered.
Een zeer welmeenend «Hervormd Neder
lander" geeft in zijne brochure Bij de Stem
bus van 1891 de volgende zeer behartigings-
waardige waarschuwing, die tot ernstig na
denken brengt.
«Die eisch van gelijkstelling der vrije uni
versiteit met de rijks-universiteiten hangt
zeer nauw samen met dr. Kuypers groote
plannen van kerkhervorming.
«Een en ander willen wij trachten in het
licht te stellen, door de opmerkzaamheid te
vestigen op zaken die wèl bekend zijn, maar
waarop men, naar ons voorkomt, niet genoeg
heeft gelet; en die in verband met hetgeen
tot heden toe van de zqde der doleerenden
werd gedaan en gesproken, ons een kijkje
gunnen in de plannen van den grooten volks
leider.
«Dr. Kuyper zou zich vermoedelijk heel
wat minder op politiek terrein geroerd hebben,
indien de synode der Nederlandsche Her
vormde kerk in den jare 1884 had kunnen
goedvinden, om de theologanten der vrije
universiteit in onze kerk tot het predikambt
toe te laten.
«Had zij dat toegelaten, dan ware hij ge
makkelijker gekomen tot dat doel, waartoe
hij nu tracht te geraken langs den zooveel
moeieüjker en omslachtiger weg der politiek.
»Hoe toch stonden de zaken? In
1884 had zijne kostbare stichting reeds vier
jaar bestaan. Er waren jongelieden, die de
universiteit van dr. Kuyper moesten verlaten
Doch, waar zouden zij geplaatst worden
«Had de synode toén maar een weg ge
opend, dan had dr. Kuyper rustig en onge
merkt kunnen doorgaan met de ondermijning
van het gezag in de Nederl. Hervormde kerk!
»Dan zou de positie zijner kweekelingen
hem voorloopig geen zorg hebben gebaard;
en dezen aldus voorloopig geplaatst in de
kerk, zou hij als zijne keurbende van instruc
tion hebben voorzien, om, zoo in Amsterdam
alle mijnen goed waren aangelegd, het sein
tot een algemeenen opstand te geven.
«Geen wonder dus, dat deze scherpzinnige
leider in JDe Heraut van Juni 1884 schreef:
rzoo het Ood de Heere gehengt, eene poorte
voor onze jongelingen te openen (in de Nederl.
Herv. kerk) zullen zij daarvan een dankbaar
gébruik maken." Nu die poorte evenwel niet
werd geopend, zag het er kwaad uit
»Doeh, wie ook voor zulk een schakel zin
ken zou, dr. Kuyper zonk niet!
«Met een verbazende snelheid veranderde
hij van positie, en de man, die in Juni 1884
«een dankbaar gebruik zou maken van de
poorte", schreef in datzelfde blad, toen de
synode het daarop betrekking hebbende voor
stel had verworpen: r>Dc strik die satan
vóór de voeten onzer jongelingen had ge
worpen, ie door de genade onzen Gods ver
broken."
»Van die ure af aan moest de Hervormde
Roman van H. ROSENTHALBonin.
56.
Willem las dit schrijven. Het scheen hem uit
een onbekend land te komen, een land, waarvan
hij althans maar een tlauwe heugenis had. Maar
wat hij zich nog zeer goed herinnerde, was de
belofte, waaraan hij gebonden wasterug te kee-
ren naar dat land en dat meisje te huwen. Alles
in hem kwam daartegen in verzet; maar tocb,
wanneer hij eene vergelijking ging maken tus-
schen Njetta en Flora, dan viel die niet in het
voordeel der laatste uit. Hier, in bet warme land,
ijskoude, daar, in het ruwe Noorden, warmte en
gemoedelijkheid. Daar oprechte liefde, al was het
dicjvan een natuurkind en even ruw en bandeloos
als de omgeving, waarin zij werd gekweekt
Werkschuwheid en terughouding. Of zou hier de
JJliefde te schaamachtig zijn, om zich naar buiten
te vertoonen Geesje want ook aan haar dacht
hij in den laatsten tijd weder meer dan vroeger
wel was ook een beschaafd, ontwikkeld meisje,
een meisje bovendien van karakter', maar die
toonde toch wel, dat zij hartelijk kon beminnen.
Flora zou misschien een minder sterk sprekend
karakter bezitten en zich meer door het gevoel
laten leiden. Gevoelde hij ook iets voor haar?
Die vraag rees telkens en telkens weder bij hem
op. Hij moest zich zeiven bekennen, dat zijri ge
voel niet sterk sprak en gemoedelijkheid zijn
zwak niet was. Integendeel, de vrouwen lieten
hem koudvoor huiselijkheid had hij weinig aan
leg en huwelijksgeluk trok hem niet aan. Wat
was het dan toch, dat hem tegenover Flora zoo
wonderlijk stemde, zoodat elke aanraking met
haar zijn hart onrustig deed kloppen? Ja, zoo
besloot Willem dan weer, dat zou toch liefde
moeten zijn.
Maar wat dan aan Njetta te zeggen In zijn
laatsten brief had baar geschreven, dat hij vreesde
haar nooit te zullen beminnende liefde komt
niet, maar is er, vóór wij er ons zelf van bewust
zijndit had Njetta genoeg ondervonden. Die
redeneering echter had blijkbaar geen vat op dit
meisje. Hij moest haar ook zonder liefde huwen,
en ditkon hij eenvoudig niet. Hare genegenheid
jegens hem ging veel te veel van haar zelve uit,
was te eigenbatigvandaar ook die afgedwongen
belofte. Doch als hij nu niet tot haar kwam, zou
Njetta dan ook tot hem komen Zoo iets kon zij
best ondernemen, daar kende bij haar wei voor.
En wat zou hij dan doen Haar volgen en bier
alles wat hem aantrok, zijn studie, het terrein
van zijne werkzaamheid, zijne vinding, alles in
den steek laten, om elders van nieuws aan te be
ginnen? Neen, dat kon hij nietEn waarheen zou
hij trekken Naar Amerika Om een meisje naar
een vreemd werelddeel reizen om er misschien
met moeite een nieuw veld van werkzaamheid te
ontginnen Nogmaals neen 1 Daartegen kwam zijn
mannelijke trots in verzet. «Ik zal haar schrijven,
dat het uit moet zijn met onze betrekking en wil
dan de gevolgen rustig afwachtenhet is de eerste
storm niet, dien ik het hoofd heb moeten bieden."
Zoo besloot Willem zijne alleenspraak.
17e Hoofdstuk.
Driemaal was Willem nu naar Venetië gekomen,
maar zijne herbaalde bezoeken hadden geen de
minste verandei ing gebracht in zijne verhouding tot
Flora. Deze sprak tegen hem weinig meer dan vol
strekt noodig was en zoo kwam het ook, dat hij
over hare jeugd, haar verleden, hare ervaringen en
het verlies van baar vermogen nooit had hooren
spreken; want ook de heer Lombardi wachtte
zich wel daarover te beginnen, daar hij hem Flora
niet als eene arme wees wenschte voor te stellen.
Deze meende, dat daarvoor nog gelegenheid ge
noeg zou zijn, wanneer de jonkman zich eens
verklaard had. Over een jaar zou hij ook voor een
voldoende huwelijksgift kunnen instaan, want de
fabriek wierp tegenwoordig genoeg winsten af.
Wel vond de heer Lombardi Willems gedrag
tegenover Flora wat vreemd, maar dacht hij
alle mannen hebben hunne eigenaardigheden,
vooral de Engelschen, in 't bijzonder ook de
mannen van wetenschap en talent. Deze geleerde
had echter niets, wat een meisje ongélukkig zou
kunnen maken; integendeel, zijne manier van
leven was zoo ingetogen, too soiled, dat hij ais
'tware voor huisvader geboren was en er voor
Flora geen beter echtgenoot kon worden uit
gedacht
Wordt vervolgd.)
