Tal van personen zijn voor eenige dagen
te Barcelona gevangengenomen, onder welke
verscheidene Franschen en Italianen, die er
aan het hoofd stonden der anarchistische
beweging. In liet huis van een dier Franschen
werd een bundel papieren gevonden, hou
dende de briefwisseling met anarchistische
vereenigingen in de geheele wereld. Die
schrifturen moeten veel licht verspreiden over
zaken, tot nu toe in het duister gehuld. Er
werden ook twiuilf zwaar gevulde en van
lontkoorden voorziene ontplofbare bommen
ontdekt. Net is voor liet overige zoogoed als
zeker, dat de persoon, die te voren op de Plaza
Real gedood was en waarschijnlijk geen tijd
Imd gevonden om te vluchten, zelf de bom
geworpen hadal tl mus zijne zakken waren
gevuld met papieren uitknipsels over het
verhandelde in anarchistische vergaderingen,
met handgranaten, enz.
finder de gevangengenomen personen be
vindt zich een uiterst gevaarlijk tnensch,
Emilio Hugas genaamd, die reeds sedert jaar
door de politie opgespoord werd en op wiens
aanhouding generaal Blanco voor twee jaren
cene piemic vnri 50<l du ros had hi (gelooid.
Allo gevangenen waren opliet oogenblik dat
zij gegrepen werden tot de tanden gewapend.
De zaal hunner bijeenkomst was met zwart
behangen en voorzien van het opschrift
Gedenkt de slachtoffers van Xeres".
1* 0 IE T IT ti A t.
De Kamer heeft definitief de financieels
voorstellen aangenomen, strekkende tot ver-
hooging der belastingen en tot het treffen
eener verstandhouding met de buitenlandsche
financiers.
K O K E N I
De uitslag d<*r verkiezingen voorden Senaat
is dat de conservatieven in het eersle college
42de oppositie slechts 9 zetels gewonnen
hebben. In beide Kamers beschikt de regee-
ring dus over eene krachtige meerderheid.
jiiiiiimiliimlsoko lierieiile 11.
SCHIEDAM, 10 Februari 1802.
De voorstelling van «Stadslucht" in onzen
schouwburg was gisteravond druk bezocht,
hetgeen brj de opvoering van zulk een karak
ters luk bij uitnemend beid geen verwondering
zal harm. «Stadslucht" toch is een blijspel
waarin ieder acteur en actrice een karakte
ristieke rol vervult, waarin iedere rol iets te
zeggen, te beteekenen heeft. Uit het leven
gegrepen is de belnngryke inhoud, geestig,
bespottelijk vaak zijn sommige personen en
scènes, maar niettemin zijn de schrijver." ge
bleven binnen de perken van het natuurlijke
en hebben zij hun geestesproduct niet doen
mank gaan aan bombast en onnatuur.
En wat de bezetting der rollen betreft
het puikje van het personeel der vercertigde
RoUerctanische tooneelïsten trad op. Verdien
stelijk acteerde de heer Van Kerckhoven als
de fabrikant Sehroter, die uit vrees voor het
geluk van zjjn kind, een afkeer heelt van al
wat grootsteedse!) is en zelfs na het huwelijk
zijner dochter uog meermalen een onaan
gename woordenwisseling heeft met zijn
schoonzoon, die in de kleinere plaats maar
niet gewennen kan. Ten slotte echter is de
vader niet meer bestand tenen den alge-
meenen aandrang en gaat naar Berlijn. Geheel
in zijne rol was de heer Tartaud als Frits
Fiemming, die tot op het laatst van 't stuk
als man van karakter zijne principes hand
haaft, ondanks de vele invloeden tot wijziging
daarvan op hem geoefend. Een voorbeeldige
vrouw is Sabine (mej, Altda Klein), die zoo
geheel met haren echtgenoot meeleeft, in alle
Opzichten een met hem is. Hoe naïef treedt
zij tegenover haar hardnek kigen vader op, die,
aanvankelijk niets van hare vet loving wil
lende wetenten slotte toestemt onder de
voorwaarde dat zij en haar echtgenoot zich
zullen opsluiten en begraven in een plaatsje,
waar liet intellect het onderspit meel delven
voor conventioneele vormen en kleingeestige,
bekrompen denkbeelden. Eer, oogenblik echter
dreigt haar geloof, hare zelfstandigheid te wan
kelen tengevolge van het giftig mad, door
lastertongen gestrooidtreffend is dat tooneel-
tjewaarin we man en vrouw een teedere
samenspraak zien houden over plannen voor
de toekomst, waarbij de liefhebbende vrouw
in het belang van haren echtvriend ten slotte
niet toegeeft aan de kleinsteedsche bekrom
penheid. Welverdiend was hier liet luid
applaus.
Welk een geheel andere rot speelt het
echtpaar Lenz {de heer Henri de Fries en
mevr. Van Eysden Vink). In tegenstelling
van liet vorige echtpaar, zijn deze twee het
niet eens en haalt de man zich door voort
durend uitgaan een welverdiende berisping op
den hals. Hoe goed blijft ook deze vrouw in
haat' rol; zij waarschuwt haar man en ver
maant hem ernstig, maar toch getuigt haar
toon van neiging lot toenadering. De vervui
ling dezer rol was aan goede handen toe
vertrouwd.
Een aangename verschijning is dokter
Crusius (de heer D, Haspels), Wat leeft dat
oude, verschrompelde gelaat op bij de ont
moeting van een Berlijner, wien hij hulpen
steun toezegt voor zijne plannen tot ontvluch
ting naar Berlijn. Hoe herleeft in hem de
oud-student en stelt hij zich schadeloos voor
zijn 30-jarige levend-begraving, zoodat hij zich
zelf-, tegen zijn heerschzuchtige vrouw verzet
en de Berlynsche reünie gaat bijwonen. Wel
zijn de middelen ter ontkommg wat kras en
opzienbarend, maar voor iemand, die uit een
langdurige gevangenschap in vrijheid komt,
zijn zij alleszins te billijken. Meesterlijk was
het spel van den heer Haspels.
Bij de overige rollen zullen wij niet uitvoerig
stilstaan, doch alleen ver lelden, dat ook die
naar waarde werden vertolkt. De heer Van
Eysdeit, als Bernard Gempe, wekte het mede
lijden op wegens zijn steeds te laat komen
met goede denkbeelden en plannen en zijne
heihanldt'iyU vruclitelooze pogingen tot een
verovering op het selioone geslacht, in bet
belang van anderen. De dames CoefinghV<
derman en Faa^en Van Velzen kweten zich
eveneens goed van hare niet zeer dankbare
taak; zij waren voortreffelijke typen van
bemoeizieke losteranrsters.
Het voorstuk je sVóor het diner", dat in
den heer en mevrouw Van EysdenVink
goede vertolkers vond, is vrij onbeduidend.
Het onderwei p is een gesprek tusschen een
zenuwachtige vrouw en haren man over
het ophanden zijnde diner, welke eerste door
overprikkel) itg Inn er zenuwen tier haalde
malen in zwijm valL
Het Scluediunsche publiek, dat deze voor
stelling Uijwoigle. zal ongetwijfeld met ons
den wensclt koesteren, dat meermalen derge
lijke leerrijke, geestige toonee[stukken hier
ter slede zullen worden opgevoerd, zoowel
tot bevordering van goeden smaak als tot
vorming van liet karakter.
Aan de Arnh. Ot. woi-dt uit Den Haag
gemeld, dat de minister \an oorlog, tenge
volge der gemaakte opmerkingen, zyne nood
wet zal intn-kken en op het voorbeeld zijner
voorgangers zich tot eene voordracht ter
vei letiging van den diensttijd voor twee lich
tingen zal bepalen.
Naar wij vernemen, is het adres van pl. m,
45,0l'0 ingezetenen in den lande tegen de toe
passing der coopcnitiewet door H. M. in han
den gesteld van den minister van justitie, aan
wiens departement, het een punt van onderzoek
uitmaakt in verband met de voorstellen der
staatscommissie betreffende de nuamlooze
vennootschappen. (Avon dp.)
De centrale liberale ki es v e reen i ging iu het
district Alkmaar heelt lieden deu lieer rnr. VV.
van der Kaay met eenparige stemmen can-
didaat gesu 1voor het iiJiuu.ilschup der
Tweede Kamer.
Naar wij vernemen, bestaat bij de officieren
der rijdende artillerie bet voornemen om in
het volgend jaar het 100-jarig bestaan van
dat korps op feestelijk wijze te herdenken.
Ook een aautal oud-officieren van dat wapen
zullen daaraan deelnemen.
Naar aanleiding van de aaneensluiting van
vele suikerraffinadeur in de Vei-eenigde Staten
en elders, ten doel hebbende de ruwe suiker
prijzen te drukken, is bij eenige beetwortel-
suikerfabrikanten in Nederland de vraag ont
staan of zij niet zeiven hunne ruwe suikers
bij lage prijzen in de aanstaande campagne
zullen gaan raffineereu. Wordt dit plan door
gevoerd, dan zal in de suikerindustrie eene
groote omwenteling plaats vinden.
Door den inspecteur van het geneeskundig
staatstoezicht is de typhus (fei-ris typkoïdea)
te Kat wij k-aan-Zee epidemisch heerschende
verklaard. Er kwamen nogal eenige gevallen
met doodelijken afloop voor. Het gebruik van
onzuiver drinkwater, alsmede liet dikwijls
zonder noodzaak bezoeken van lijders werkte
de uitbreiding der ziekte in de hand.
Ten behoeve der verschillende instellingen
der rijks-universiteit te Leiden heeft de heer
C. J, Hering te Paramaribo, van wten liet rijk
reeds vroeger belangrijke geschenken ontving,
eene verzameling van 279 boekwerken, meest
alle over Amerika handelende en te zamen
436 boekdeelen vormende, ten geschenke ge
geven.
Naar aanleiding van het initiatief, door de
«Maatschappij tot Nut van 't Algemeen"
genomen, ter opriehting van v o k S k r e-
dietbanken, stelt het Handelsblad het
groote nut van dergelijke inrichtingen in
het licht.
«Tal van kleine landbouwers, neringdoen
den, kleine bazen zouden gaarne een behoor
lijke, zelfs ruime rente betalen, indien zjj de
noodige gelden voor hun bedrijf konden
opnemen en allengs uit de gemaakte winsten
afbetalen. Zij verlangen geen philanthropic,
maar gewoon krediet, vertrouwen in hun
eerlijkheid om het geleende prompt af te
doen. Zij kunnen wel geld krijgen maar
op welke voorwaarden 1 Meestal slechts door
buitensporig hooge rente, vaak met verpanding
van een of ander stuk goed, en zijn dan
veelal overgegeven aan geldschieters, die hun
bij tegenspoed tot den laats ten cent ontnemen
en hen tot den bedelstaf brengen.
Zjjn die menschen niet te helpen 1 Geluk
kig behoeft het antwoord niet ontkennend te
luiden. De machtige hefboom van onze eeuw
de associatiede vereeniging, die tal van
kleine krachten tot een groote verbindt,
de toepassing van het oude «eendracht maakt
macht" op stoffelijk gebied kan ook hier
uil komst brengen. Duitschland, dat thans
reeds ongeveer 2300 kredietbanken voor kleine
steden en dorpen bezit, heeft getoond welke
kracht in die samenwerking is gelegen."
Dat dergelijke instellingen ook hier te lande
mogelyk zijn, bewijzen de enkele reeds be
staande, b.v. de Haagsche spaar- en voor
schotbank, in 1375 opgericht, en die allerminst
een kwijnend leven leidt.
«Zullen nu" zegt het Handelsblad ten
slotte «de volksbanken, waar de landbou
wer, de kleine industrieel de neringdoende
niet uit plfilanthropiemaar als gewoon
krediet, voor matige rente voorschot kan
erlangen, als paddenstoelen uit den grond
rijzen Wie ons volk kent, zal dit niet ver
wachten: «de kat uit den boom zien" is een
echt Nederlandse!) spreekwoord, en geldt ten
plattelande schier overal.
Eenige jaren geleden deelden wij mede,
hoe een dorpsburgemeester in Frankrijk de
boeren er toe bracht de nieuwerwetsche
werktuigen te gebruiken. Hij hield daarover
geen lange betoogen maar schafte zich zelf
er eenige aan. Toen de boeren bemerkten
hoeveel vlugger de veldarbeid bij hun burge
meester daarmede ging en hoeveel ruimer de
opbrengst was, vroeg eerst een, dan een
tweede de machines ter leen, om 't ook eens
te beproeven. Schijnbaar aarzelend stond de
burgemeester het toe en toen duurde het
niet lang of allen wilden ze gebruiken en er
huur voor betalen. Ten slotte weiden de
machines voor gezamenlijke rekening van alle
boeren, b kleine afbetaling, overgenomen,
en allengs meer aangeschaft langs coöpe
ratieven weq.
Zoo zal het ook roet die vooi'schot-volks
banken gaan. Zij zullen bij tien- en honderd
tallen komen, als er maar eerst op enkele
plaatsen eenige zijn verrezen en haar nut is
gebleken. Daarvoor nu wordt op de depar
tementen van het Nut gerekend en op de
medewerking van mannen en ook vrou
wen «van goeden wille". Door het voor
beeld moet de klasse der bevolking, die er
't meest behoefte aan heeft, de macht der
vereeniging van van eigen hulp ook voor het
verkrijgen van krediet leeren kennen."
»De staal behoort in het algemeen belang
datgene te verrichten, wat nuttig is, wat de
hand vindt om te doen, en wat hij zonder
bezwaar kan doen. Het utiliteitsbeginsel moet
hier heerschende zijn."
Aldus lezen we in de brochure, getiteldr
«Naar aanleiding van het tienjarig bestaan
der Rijkspostspaarbank" door P, J. F. du Bois,
hoofdcommies ter directie dier bank.
Of de staat welgedaan heeft, onder zijne
bemoeiingen «het sparen" op te nemen,kan
blijken uit het aantal boekjes, dat op 31 Dec,
4890 in omloop was. Dit getal bedroeg
tweehonderd een en tachtig duizend acht
honderd zeventig, met een saldo van een en
twintig en een kwart millioen gulden. Deze-
cijfers zijn te welsprekend, om er tot toelich
ting nog iets bij te voegen.
"We vernemen verder uit het werkje van
den heer Du Bois, dat het sparen in ons va
derland van jaar tot jaar toeneemt. Wel gin
gen tengevolge van de oprichting van de-
rijkspostspaarbank 23 betrekkelijk kleine-
spaarbanken te niet, maar niettegenstaande
het aantal inleggers bij de rijkspostspaarbank
met ieder jaar belangrijk is toegenomen, was
dit eveneens het geval bij de meeste instel
lingen van de departementen der «Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen".
Zoo steeg o. a, in tien jaar lijds de Spreng
in de Nutsspnarbank te 's-Gravenhage 266
pCt. en de uitbetaling tot 279 pCt.niet
tegenstaande de rijkspostspaarbank in 4S8t
werd opgericht,
"Wenschelijk wordt het door den heer Da
Bois geacht, dat het rentegevend maximum,
dat is de som, die een inlegger hoogstens in
de rijkspostspaarbank kan plaatsen, worde ver
hoogd die som bedraagt thans achthonderd
gulden, 't welk bij de buitenlandsche spaar
banken bijna algemeen het geval is.
Er zijn thans in ons land 1206 postkanto
ren aan welke de dienst der spaarbank is
opgedragen, terwijl het directiepersoneel te-
Amsterdam tot 49 ambtenaren is geklommen-
We bevelen deze nuttige instelling zeer in
de aandacht onzer lezers aan.
In Den Haag hebben de laatste dagen des
avonds volksverzamelingen plaats vóór het
krankzinnigengesticht. Dinsdagavond was het
zelfs zóo druk, dat de politie ruimte moest
maken.
Van de onthullingen van mevrouw Staten-
over het Haagsche krankzinnigengesticht is
reeds partij getrokken door een tooneel-
sch ijver. Hare brochure is verwerkt tot een
drama, dat te 's-Gravenhage reeds werd opge
voerd en nu ook te Amsterdam in «Tivolt"
zal worden vertoond.
Tegen een der saarngescholeneu te Jubbega-
op Maandagochtend is o. a. ook preces-ver-
