A0. 1892.
Maandag 11 April.
N°. 7990.
Berde Blad
Zesenveertigste Jaargang,
Biimenlandsche Bericht.en.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
PIT GEVER: J. ORÉ.
BOKEI I's BO?EBSïKAAT, E 2 7.
SCHIEDAM, 9 April 1892.
La question brülante, tie vraagsof Neder
land moet berusten in de regeling van zijn tijd
volgens den meridiaan van Greenwich, dan wel
of het moet trachten zulks naar dien van Mid
den-Europa te doen plaats vinden," werd Don-
dei dagavond in eene door de handelsvereenï-
ging v Helpt elkander" te Arnhem belegde
vergadering behandeld door de beide, thans
algemeen bekende kampioenen in deze zaak,
de heeren prof. Hubrecbt en Hoefer. De
laatste begon met een historisch overzicht
te geven van de wijzewaarop voorheen
de tijden werden geregeld, en bracht in
herinnering, dat in 1890 zijn eerste artikel
over den zónetijd was verschenen. Voordat
de spoorwegen bestondenbekleedden de
zonnewijzers nog eene voorname plaats. In
1808 werd echter in Frankrijk reeds een
decreet uitgevaardigd tot bet aannemen door
heel het land van een middelbaren tijd, dien
van Parijs. Als een staaltje hoe hier te lande
vroeger met den tijd werd omgesprongen
haalde spreker aan, dat hem uit het archief
te Hattem was gebleken, dat de schooljongens
daar indertijd belast waren met het bijzetten
van het uurwerk. In de dagen, toen diligence
en trekschuit als middelen van vervoer nog
in bloei waren, kon men den conducteur of
schuitenvoerder toeroepen: wacht even, Ik
moet nog mijn valies krijgen, mijn jas halen
of iets dergelijks". Sedert den aanleg der
spoorwegen verdwenen deze faciliteiten en
moet een ieder zorgen op den aangegeven
tijd gereed te zijn. Van toen af werd bet
noodzakelijk een algemeenen t\jd in te
voeren en, vermits een wereldtijd tot de
utopieën behoort, deze voor verschillende
staten afzonderlijk te bepalen. Amerika had
75 spoorwegtjjden. Om een einde te maken
aan de verwarringen, die hieruit ontstonden,
kwam men daar op het denkbeeld om het
zónestelsel in toepassing te brengen. Voorde
practijk werd hierbij evenwel niet mathema
tisch te werk gegaan, maar hield men reke
ning met de belangen der landen, die 't
meest met 1 of 2 zónes te maken hadden.
In 1884 werd voor de invoering van een
wereld-zónestelsef een congres gehouden te
■Washington, tot bijwoning waarvan de ver
schillende staten van Europa waren mt-
genoodigd. Hier deed zich liet geval voor,
dat de Fmnschen geen Engelsch of Duitsch,
de Duitschers geen Fransch of Engelsch ver
stonden, enz. Toen dit bezwaar eindelijk door
tolken was opgeheven, bleek bet, 'dat de
keuze van den meridiaan, dien van Frankrijk
of Greenwich, een twistappel was tusschen
Frankrijk en Engeland, Die van Greenwich
werd aangenomentsaar Frankrijk ging
daarin niet medehet behield dien van Parijs,
Amerika voerde 4 tijden in.
In de jongste vergadering van de sVerein
der deutschen Eisenbahn-Verwaltungen",
waartoe ook Nederland was uitgenoodigd,
werd door de spoorweg-autoriteiten bepaald,
dat wij den meridiaan van Greenwich zouden
aannemen. Rumenië nam noch den Midden-
europeeschen, noch den Greenwich-tijd, maar
sloot zich aan by het Oosten, als hebbende
naar die zijde de meeste belangen. België,
dat tot dusverre nog geen eenheid van tijd
had, nam ook in het burgerlijk leven voor
alle gemeenten, Brussel uitgezonderd, den
Westeuropeeschen tijd aan. Frankrijk blijft
den meridiaan van Parijs behouden. Neder
land zou, wel beschouwd, eenheid van tjjd
met de zee moeten hebbenmaar, waar deze
er geen tyd op nahoudt, brengen onze be
langen mede, dat wij ons regelen naar onze
buren in vet Oosten, d. i. naar den Midden-
europeeschen tijd. Bevonden wij ons in het
midden van een vast land, dan zou over de
keuze van den meridiaan geen verschil kun
nen bestaan. Nu echter moeten onze handels
belangen, die wij met de zee niet kunnen
bespreken, boven alles gaan en daarom is
aansluiting bij den Mïddeneuropeeschen tijd
zeer gewenscht, ja noodzakelijk. Kunnen wij
liet daarheen leiden, dan zal België ons op
den duur wel moeten volgen. Ziehier in korte
trekken, *t geen de beer Hoefer op aangename
en onderhoudende wijze mededeelde.
Daarna trad prof. Hubrecbt op om de prac-
tische voordeelen van het zónestelsel uiteen
te zetten. De spoorwegen, die er bet meeste
belang bij hadden, begonnen daarmede en
toen dit goed ging, volgden de regeeringen.
Zoo ook Nederland. Maar waarom, zeide spr.,
jnu alleen Nederland en België" bij den meri
diaan van Greenwich in te lijven, terwijl, bij
eene consequente toepassing van het aange
nomen stelsel, ook een deel van Noorwegen,
Duitschland, Zwitserland en Italië daarbij had
den behoord? Zullen wij thans in het burgerlijk
leven de nieuwe regelÏDg van den spoorwegtijd
volgen of hiervoor den Amsterdamse hen tijd
behouden? De regeering gaat voor post en
telegiaaf met 1 Mei a.s. reeds met den spoor
wegtijd mede, en blijven wjj rustig afwachten,
dan bestaat er groot gevaar, dat wjj op den
duur wel moeten volgen. Een altijd doorgaand
verlies ran dag het meerder gebruik van
kunstlicht is dan liet gevolg. Beide deze fac
toren zijn in 't nadeel der hygiëne. En dat tal
van hygiënisten en doctoren dit evenzoo he
grijpen, moge blijken uit de vele bewijzen van
instemming met hetgeen ik in mijne couran
tenartikelen in 't voordeel eener aansluiting
bij den Middeneuropeeschen tijd aanvoerde.
Voorts hebben meer dan 3000 Nederlanders
in dringende verzoekschriften aan den minister
Zich bjj rujjn streven aangesloten.
sZoo ook de Kamers van koophandel te
Rotterdam, AmsterdamDordrecht, Leiden,
Middel buig, Delft, Enschede, Doesburg enz.
20 lithografen, wier arbeid bij kunstlicht
zoovele moeilijkheden na zich sleept, vele
horlogemakers, zelfs leveranciers van kunst
licht o. a. 3 eigenaren van gasfabrieken
zonden mij betuigingen hunner adhaesie."
Overigens herhaalde deze spreker in hoofd
zaak 'tgeea men uit de verschillende dag
bladartikelen zijnerzijds beeft kunnen verne
men en besloot hij met een warme opwekking
tot algemeene deelneming aan den strijd,
die ons, vooral den handel, bij overwinning
voordeel zal bezorgen. Grijpen wij de gele
genheid, die ons winst kan baren, niet gretig
aan, dan dreigt gevaar, dat wij zullen wor
den gegrepen door eene, die verlies aanbrengt.
Bij den dank des voorzitters van Helpt
elkander", den heer G. J. Hoojjer, narnens de
vergadering aan de geachte sprekers van den
avond gebrachtnoodigde deze de aanwezi
gen waaronder ook stedelijke autoriteiten
uit tot teekening der adressen om aansluiting
bij den Midd en-Europ&tjjddie in de zaal
gereedlagen. Voorts deelde hij mede, dat de
min. van binnenl. zaken aan vroegere adres
santen had geantwoord, dat hunne adressen
niet tot hemmaar tot den minister van
waterstaat hadden moeten zijn gericht Zij
die tot deze taatsteu behoorden, konden door
thans nogmaals te teekenen, de begane fout
herstellen. (Arnh. CL)
De lieer A, Hahn, Keizersgracht 285. te
Amsterdam, heeft op het gebied van den
manufacturen handel een belangrijke uitvin
ding gedaan, n.l. een zelJwerJeende meet- en
knipmachttté voor het meten en afsnijden van
stukken kleedingstof als anderszins. De heer
Hahn heeft reeds in alle landen octrooi op
zijne uitvinding genomen en staat op liet
oogenbltk in onderhandeling met eene Duit-
sche maatschappij, die het recht voor de
fabricage en verkoop in Duitschland en Neder
land waarschijnlijk voor de som van 500,000
mark zal overnemen.
De zelfwerkende meet- en knipmachtne
bestaat in hoofdzaak uit de volgende deelen
Twee metalen rollen, die, hoewel op een en
dezelfde as loopende, beide in tegenoverge
stelde richting draaien, en waarvan de eene
het te meten stuk afrolt, de andere het ge
meten gedeelte weder oprolt; verder een
bord met wijzerplaten waarop alle gangbare
maten en de onderdeeleu zijn aangegeven,
en die dienen om de machine de stof juist
op die maat te doen afsnijden, welke de
winkelier noodig heeft. Zet men bijv. de
drie wijzers voor .eters, decimeters en centi
meters, onderscheidenlijk op 3, 5 en 7, en
stelt men de machine in beweging, na de
stof in de daartoe bestemde ruimte te hebben
geschoven, dan springt op het oogenbük dat
3 meter 57 centimeter der stof gepasseerd
zijn, een schaar te voorschijn en knipt de ge
meten hoeveelheid af. Zoodra de schaar haar
arbeid heelt verricht, springt zij terug en
te gelyker tijd worden alle wijzers zelfwei kend
weder op O geplaatst, zoodat de machine
weder onmiddellijk gereed is om een nieuw
stuk af te nieten.
Bij het opmaken van den inventaris van
groote magazijnen, kan de schaar buiten wer
king gesteld worden. De machine meet dan
eenvoudig liet ingelegde stuk en de wijzers
wijzen naar verkiezing in yards of meters de
juiste maat aan.
Het bericht in ons tweede blad dat de
heer dr. H. Persoon te Wateringen over
leden zou zjjn is onjuist. Wel is zijn toestand
zeer zorgelijk.
De commissie voor de noodlijdenden te
Beets heeft ruim f 6600 uitgegeven voor
eetwaren, beddegoed en kleeding. Voor het
laatste werd ruim f 2200 besteed. Met de
bedeeling is nu opgehoudenalleen zieken
en kraamvrouwen krijgen neg wekelijks be
deeling.
Eerstdaags zal de commissie raededeelen
wat er waar is van de beschuldigingen door
dr. Vitus Bruinsma aan het adres van het
commissielid Toering gericht en hoe de beer
Nawjjn tegen haar optreedt. Van tal van
gevers en geefsters heeft de commissie be
richt ontvangen, dat zij alleen te beschikken
had over de gezonden gelden.
De profesan volapüka" dr. H. van de Stadt,
te Arnhem, doet in de Arnh, Ct. wederom
eenïge mededeetingen omtrent de wereldtaal.
Ook de Chineezen houden zich met de beoe
fening dezer taal bezig.
De heer Van de Stadt ontving een kalen
der, in het Chineesch en in volapük gesteld
en op rijstpapier gedrukt. «Blijkbaarschrijft
hij neemt de beoefening van volapük aan
de kustplaatsen in China toe. Bij de reeds
vroeger gegeven adressen van Chineesche
volspükans, die gaarne met buitenlanders
correspondeeren, voeg ik nog dit: Sole Liu
Yun-tung, care of Mssrs Boyd aud Co., Araoy,
China. Bij het correspondeeren met Chineezen
blijkt het wenschelijk, de kosten van antwoord
in overigens willekeurig gekozen ongebruikte
postzegels in te sluiten."
Altoos practisch, die staartkoppen, tot in
hunne volapüksche gedachten wisselingen
Donderdagmiddag is de 17-jarige stoker
der stoomtram van Leiden op VG raven hnge,
die voor het eerst als zoodanig dienst deed,
naby de Vink onder de gemeente Zoeter-
woude door de tram oven-eden, tengevolge
waarvan hij onmiddellijk dood was. Hoewel
de oorzaak van bet ongeval niet met zeker
heid bekend is, schynt in dezen aan ongeluk
te moeten worden gedacht. De politie van
Zoeterwoude onderzoekt de zaak.
co om it.
Abonnementsprijs, per kwartaal
Franco per post, door het geheele Rijk
Afzonderlijke notniners
f 1.85.
- 2.50.
- 0.10.
ADVERTENTIEPRIJS: -<»n 110 gewone regels met
inbegrip van eens Courant1.10.
Iedere gewone regel meer- li. 10
DRtEMAAi, geplaatst wordt tegen twe#siui. be.eb end.
