N°. 7993.
Tweede Blad.
VBESLAG
A°. i892,
Vr jdag 15 Apr L
Zesenveertigste Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
Kamer van Koophandel en Fabrieken
Gemengde Berichten.
UITGEVER: J. ODÉ.
GOURANT.
iBONNKHBNTSMitjs, per kwartaal
franco per post, iiw» het geheele Rijk
Afzonderlijke nominees
1 4,85.
- 2.50.
- 0.10.
BlIRGiU: BOTRKST It A AT, E 99.
Advzrtxntizphjs: van 1—10 gewone regelt met
inbegrip sen «ets Coortnt.f M.10.
tedere gewone regel meer - 0.10.
DftiBNAAL geplaatst wordt tegen rwtgnrii. berekend.
VAN BE
TE SCHIEDAM
over den toestand van Nijverheid, Handel
en Scheepvaart in 1891.
HOOFDSTUK L
Algemeen O ter zicht.
Over het algemeen genomen was de toestand van
handel en nijverheid gedurende het afgelooper» jaar
gunstiger dan met het oog op verschillende omstan-
digheden, waarvan wij in ons voorgaand verslag mel
ding maakten, mocht weiden verwacht. Wel is waar
kan niet worden gezegd, dat de hoofdtak van industrie
in deze gemeente bloeide, doch, waar die reeds 7.00-
vele jaren achter elkander kwijnde, is liet reeds een
ware verademing van een meer gunstiger, uitslag
te kunnen getuigen. Of echter deze vooruitging
duurzaam zjjn zal, valt te betwijfelen. In Amerika,
waar bet heette, dat de Mac Kinley Tariff Bilt spoe
dig tot bet verleden zou beboeren, ondervindt de
invoer onzer producten nog steeds groots belemme
ring; in Frankryk heeft men de tarieven aanzienlijk
verhoogd en al heet ook Nederland op den voet der
meest begunstigde natie te zullen worden behandeld,
zoodat het minimum tarief op onzen invoer aldaar
zal worden toegepast, hot neemt niet weg, dat de
uitvoer van gedistilleerd naar dat land groote belemme
ring zal ondervinden, zoo niet geheel ophouden. Tegen
deze protectionistische maatregelen van de zijde der
Fransche republiek hebben Duitsddand, Oostenrijk,
Italië, BelgiS, Spanje en Zwitserland zich nauw aan
eengesloten en een uniform tarief vastgesteld, waar
door de handel alweder nieuwe hinderpalen op zijn
weg ontmoet Ook 111 Spanje, dat tegen den eersten
Februari alle handelstractaten met vreemde mogend
heden heeft opgezegd, zaV binnen enkele maanden
het invoerrecht op gedistilleerd uit ons land aanzien
lek worden verhoogd; gelukkig echter is onze regee
ring er nog in geslaagd om te bewerken, dat gedu
rende de eerste zes maanden het oude tarief van
toepassing blijft. Of echter al deze landen wel doen,
door maar steeds het gedistilleerd meer en meer te
belasten, vait te betwijfelen. Niettegenstaande de
omhelzing van het protectionisme door verschillende
vreemde mogendheden, blijft de regeering hier te
lande nog steeds het vrij handelsstelsel toegedaan,
ja zelfs worden er lieden gevonden, die beweren,
dat nu de tyd gekomen is om zelfs die invoerrechten,
die geen phrohibitief karakter dragen, maar alleen
dienen om de schatkist te steunen, gelieel af te
schaffen en zoodoende Nederland te maken tot stapel
plaats voor de overige mogendheden. Zij, die deze
leer zjjn toegedaan en zich daarbij voornamelijk
baseeren op de gestadige toename van den in- en
uitvoer van Botterdam en Amsterdam, zouden wel
doen met een blik te werpen op de industrieën in
de overige gedeelten van ons vaderland; zij zouden
dan zien, hoe in verschillende districten de industrieën
kwjjnen en de nijvere middenstand verarmt Wat
helpt het toch den bouwondernemer of hjj al goed*
kooper zijne deinen en vensters gemaakt uit Noor
wegen kan ontbieden, dan dat hij de vervaardiging
daarvan aan timmerlieden hier te lande opdraagt,
indien hij geen huurders vindt, die in staat zijn op
den duur hunnen huar geregeld te betalen; wat
helpt het den timmerman, of |-,ij a] tegen spotprijs
wijn uit Frankrijk kan betrekken, indien hjj geen
geld genoeg verdient om zich zelfs het genot van
een glas bier te verschaffen. Wenschelijk ware het
dan ook, dat ook hier te lande eens de proef werd
genomen met een verstandige, oordeelkundige pro
tectionistische politiek, zoodat proefondervindelijk
kon worden uitgemaakt, welk stelsel voor ons het
meest aanbevelenswaardige was. In de toekcrost
schjjnt zulk een politiek nog niet ie mogen worden
verwacht, althans de rede van den minister van
financiën, in de Eerste Kamer der Staten-Gene raat
gehouden, deed hem kennen als een warm voorstan
der eener vrijhandelspolitiek.
Ter grondige beoordeeling van de linanclecie
resultaten van den hoofdtak onzer industrie gedurende
het afgetoupen jaar, dient men onze fabrieken in twee
categorieën te splitsen; a. de Weener- ofsehepgist-
fabriekenA. de gewone branderijen.
De eerste categorie werkte met minder ongunstigen
uitslag dan de tweede categorie. De gist in verreweg
de meeste Weenergist-fabrieken vervaardigd was
van zulke goede hoedanigheid, dat zij met de buiten-
landsche producten uitnemend kon wedijveren. Voor
deze gistsoort konden dan ook gemiddeld veel hoogere
prijzen worden bedongen, dan voor die, in de gewone
branderijen vervaardigd. In het midden van het afge-
toope» jaar legde een hevige brand een onzer groote
stoom branderijen in de asch, zonder dat dc eigenaars
nog tot den herbouw daarvan hebben kunnen be
stuiten
De gewone branderijen werkten niet met voordee-
lïgen uitslag. Voor de daarin vervaardigde gist konden
slechts middelmatige prijzen worden bedongen,
terwgl ook de mout wijn prijzen dien grens niet over
schreden. Herhaaldelijk komt het ook voor, dat deze
branderijen werden uitgebroken om tot andere
doeleinden te worden ingericht. In aanmerking ge
nomen de aanzienlijke prijsverhooging der graan
soorten, gif echter de hoofdtak van industrie in deze
gemeente meer reden tot tevredenheid dan in andere
jaren. Dank zij Amerika, dat door rijn aanzienlijken
uitvoer van maïs liet verbod van uitvoer uit Rusiand
als let ware nivelleerde, oefende dat verbod niet dien
invloed op de graanprijzen en dientengevolge op
onze stokerijen als men daarvan verwacht had, en
voorat in het laatst var. tiet jaar ondergingen de
graanprijzen weder eene aanzienlijke daling Van
regeeringswege blijft er echter nog veel te doen om
onze industrie in de hand te wei ken. Ofschoon alge
meen de onbillijkheid der patentwet voor onze bran
dergen wordt erkend en ook de minister van finan
ciën ten volle den ongelijk uitgeoefendeu druk be
vestigde, blijft z|j nog steeds voortbestaan ten spijt
van alle grieven, die van verschillende kanten tegen
haar worden ingebracht. Aan verschillende distilla
teurs in andere steden wordt de bevoegdheid ver
leend op niet geverifieerde biljetten uit te slaan, ter
wgl de distillateurs hier ter stede die faciliteit niet
konden verkrijgen. Bij de beboetbareafsteklngen wordt
zonder aanziens des persoons steeds een vaste boete
geheven, onverschillig of de brander al dan niet als
betrouwbaar en eerlijk bekendstaat. Noodzakelijk is
liet dan ook, dat b|j al hetgeen het particulier
initiatief reeds verricht om de industrie in onze ge
meente weder te doen herleven, de regeering het
hare er toe bijdraagt door milde toepassing der
fiscale wetten om de genomen maatregelen te doen
slagen. Van regeeringswege schijnt echter niets te
verwachten, getuige het oulangs ingediend wetsont
werp tot verhooging van den accijns op het gedistil
leerd.
De gisthandel leverde stof tot tevredenheid op.
Vele branders richtten hunne branderijen In voor
de vervaardiging van 'Weener of sehepgist, die ge
regeld afname vond zoowel in het binnen- ais in het
buitenland. De qualiteit van deze gistsoort werd over
het algemeen zeer geroemd. De uitvoer van gist naar
België en Engeland neemt toe. De prijzen voor de
gistsooiten besteed waren gemiddeld iets hooger dan
die in het vorig jaar
De prijzen der spoeling waren in het afgeloopen
jaar vrjj hoog. Van onverkoopbaarheid van dit artikel
was dit jaar geen sprake, ja zelfs in sommige tjjden
van het afgeloopen jaar was het bijzonder scbaarsch.
De spoelingineelfabriek gaat voort met het meeste
succes hare producten in don handel te brengen,
eene minder kostbare exploitatie wordt toegepast,
terwijl de producten tevens nog verbeterd zjjn door
dien na den wederopbouw der fabrieken nieu ivere
machines in werking zijn gebracht en nieuwere
uitvindingen zijn toegepast.
De scheepvaart was over het algemeen vrij leven
dig. Voorzeker zou zjj nog greater zjjn geweest,
indien niet door het verbod van uitvoer van granen
uit Rusland do invoer van die artikelen stremming
had ondervonden. Voor onze gemeente zou het voor
zeker groote voordeden opleveren, indien de buiten-
laudsclie kooplieden konden besluiten de schepen met
granen uit Amerika en van de Zwarte zee te Schie
dam te doen lossen. Die lossing toch kan hier ter
stede goed kooper geschieden dan elders. Het is te
hopen, dat de importeurs zulten voortgaan de buiten-
landsche kooplieden hierop opmerkzaam te maken.
Vele rappe handen toch, die titans tot lediggang
gedoemd zijn, zouden dan werk kunnen vinden, ter-
wijt ook onze handelskaden een levendiger aanzien
zouden verkrijgen.
De graanhandel zou voorzeker groote winsten heb
ben afgeworpen, indien niet de prijzen waren terug
gegaan. Vooial tegen het najaar ontstond eene aan
zienlijke prijsverhooging, doordien in Rusland, wegens
heerschenden hongersnood, een verbod vatt uitvoer
werd uitgevaardigd. Amerika en andere landen wisten
echter aan de heerschende behoeften te gemoet te
komen.
De veehaddel leverde geen bevredigende uitkomsten
op. Het vette vee was over 't algemeen goedkoop en
het magere vee duur in prijs. Het is te hopen, dat
naar aanleiding der jongste onderzoekingen der
enquëte-caoitnissie voor den landbouw onze veestapel
zal woiden uitgebreid, zoodat kan worden voorzien
in de behoeften aan aanfokvee.
De vetmesterij was evenals de schapen weiderg niet
winstgevend. Door den vroegtnvallendcn herfst en de
daaiaau onafscheidelijk verbonden regens waren onze
landbouwers genoodzaakt hun vee vroegtijdig op te
stallen, zoodat van het land niet die voordeden kon
den getrokken worden, weike men had verwacht.
Ook dc spoeling was hoog in prjjs, hetgeen mede
niet voordeelig was. Op de te Rotterdam gehouden
ten toonstelling van vee en pluimgedierten werden
verscheidene onzer ingezetenen voor hunne inzen
dingen bekroond.
Het gebruik van gas als middel tot verwarming
en als werkkracht is toenemend. Toch heeft onze
gasfabriek niet zulke gunstige financieels resultaten
afgeleverd als in het voorafgaand jaar, hetgeen te
wijten is aan de hooge kolenprjjzen en aan den
strengen winter, waardoor aanzienlijke en kostbare
reparaties noodzakelijk waren.
Het water uit onze gemeente-waterleiding is, hoe
wel van uitstekende qualiteit, voor industrieel ge
bruik nog veel te duur. Vele onzer n|j veren zagen
zich echter genoodzaakt door het slechte en stin
kende grachtwater hunne fabrieken te doen aanslui
ten, teneinde op die w|jze itt hunne behoeften aan
frisch water te voorzien.
De communicatiemiddelen vermeerderden niet in
aantal. Ofschoon tegen verwachting, levert de exploi
tatie van de lijn SchiedamMaassluis belangrijke
fmanrieele uitkomsten op. Eeue verlaging van het
telephoon- en tramtarief tusschen hier en Rotterdam
laat nog steeds op zich wachten; ook de exploitatie
van de tramlijn laat veel te wenschen over. Het
is te wenschen, dat het gemeentebestuur b|j het
verleenen van nieuwe concessie zich het neodige toe
zicht voorbehoudt.
Alhoewel vele werklieden door het uitbreken van tal
van fabrieken zonder werk geraakten, is de toestand
der arbeidende klasse hier ter stede vrij gunstig.
Vele werkgevers deden hunne werklieden tegen on
gelukken verzekeren.
De fabrieksnijverheid was in het afgeloopen jaar
bijzonder levendig. Vele fabrieken weiden ingericht
voor de bereiding van Weener of sehepgist, waar
door dikwijls handen te kort schoten om de bestel
lingen gereed te maken.
De ainbaclitsngverheid leverde stof op tot tevre
denheid. Enkele branderijen werden uitgebroken en
in woon- of pakhuizen herschapen, terwijl eeoige
nieuwe woonhuizen werden gebouwd. Ook gaf de
aanbouw van een meelfabriek eenig werk.
Wordi txrvelgi).
Het gewone verjaarsgeschenk aan Bismarck van
de «getrouwen van lever' is den 6den dezer, nog
acht dagen roeger dan het vorige jaar, overhan
digd. Ook thans was bij de 101 kievitseieren een
gedicht op den grooten stasisman gevoegd.
Volgens een beschikking van den minister van
openbare werken in Pruisen mogen dames, die
alleeu reizen, slechts in coupé's worden toegela
ten, waarin zich reeds andere personen bevinden.
Verlangt zulk een dame uitdrukkelijk een dames-
coupé, en is deze onbezet, dan mag de conducteur
zc alleen laten instappen met toestemming van
den hoofdconducleur.
De afgetreden beul van Engeland, James Berry,
die op het oogenblik voordrachten houdt tot be
strijding der doodstraf, heeft een boek uitgegeven,
waarin hij verhaalt dat alle misdadigers, die door
hem zijn opgehangen, op drie na, hem vóór hunne
terechtstelling volledige bekentenis hunner mis
daad hebben afgelegd, zoodat bij overtuigd is niet
medeplichtig te zijn aan den dood van onschul
dige».
De befaamde Engelschman, die eentgen tijd ge
leden door zijne ongehoorde winsten te Monaco
zulk eene opschudding teweegbracht, de heer
Wells, is tbans weder begonnen. Opéén middag
en avond won hij 12,000 pd. st. Den volgenden
dag verloor hij eerst 5200 pd. st., maar bij het
sluiten van het Oasino had hij weer alles terug
gewonnen.
Te Leonfelden in Opper-Oostenrijk zijn onge
veer 100 huizen verbrand. De kerktoren is er
ingestort, waardoor de pastorie alsmede het
schoolgebouw verpletterd werden. Er moeten ver
scheiden gewonden zijn en éen persoon is in de
vlammen omgekomen.
