Binnenlandsclie Berichten.
wordt verdaagd. Er werd geen troonrede voor
gelezen. Vermoedelijk zal de zitting in Novem
ber opnieuw -worden verdaagd.
De conservatieven te Newcastle hebben
afgezien van hun voornemen om de herkiezing
van den minister John Morley te bestrijden.
Tot de veranderingen van personeel, welke
een noodzakelijk gevolg zijn van de verande
ring van ministerie, behoort ook de verwisse
ling van opperhofmeesteres en paleisdames
der koningin. Koningin Victoria is daarvan
bijzonder afkeerig, maar de oude partij-over
leveringen zijn zoo machtig en tyranniek,
dat de heer Gladstone den moed niet heeft
af te wijken van deze dwaze gewoonte, te
dwazer nog, waar zij voor den politieken
invloed der ministers niet het minste belang
beeft en de verandering van ministerie zelfs
op de bezetting der belangrijkste gezantschaps-
posten geen invloed heeft. De thans noodige
verwisseling van opperhofmeesteres heeft
Gladstone bovendien heel wat hoofdbreken
gekost, want dit ambt moet worden opge
dragen aan eene hertogin en onder zijne
kennissen heeft hij er niet een, die er voor
geschikt is. Ten slotte is toch eene oplossing
gevonden. Graaf Spencer, de nieuwe eerste
lord der admiraliteit, zal tot hertog worden
verheven, waarna zijne beminnelijke gemalin
als opperhotmeesteres zal kunnen optreden.
B S 1 i N D.
Te Petersburg zijn Woensdag 22 personen
aan cholera overleden.
De regeering heeft aan de armbesturen in
Polen gelast, gestreng toezicht te houden dat
de kinderen van werklieden voortaan uitslui
tend onderwijs genieten in de Russische taal.
ITALIË.
Er wordt bericht, dat de minister Giolitti
voornemens is den dag voor de algemeene
verkiezingen vast te stellen op den 23 October.
De minister van oorlog zal zich in de vol
gende week naar de Alpen begeven, waar be
langrijke manoeuvres worden gehouden, naar
■welke de koning wellicht ook zal komen kijken,
daar Z. M. zich in de buurt bevindt.
Volgens de Daily Chronicle heeft de paus
gelast dat alle pelgrims, die ter gelegenheid
van zijn bisschoppelijk jubilé naar Rome ko
men, op ziju kosten in de bijgebouwen van
het vatikaan zullen worden gehuisvest. De
pelgrimstochten vangen in September aan en
zullen tot Mei van het volgende jaar duren.
T U R K IJ E.
Blijkens de Donderdag door de Indép. Beige
uit Konstantiaopel ontvangen berichten om
trent de reis van den Bulgaarschen minister
president StambulolT naar de Turksche hoofd
stad, is hij hoegenaamd niet door den sultan
ten gehoore ontvangen, maar heeft hij, na
afloop van de Sdamlik, een onderhoud van
een half uur gehad met den grootmeester
van eeredienst Munir pacha, waarna hij zich
begeven heeft naar den grootvizier en den
baar werd het pad; meer dan eens ontving de
hei der een harden slag en werd hem het verwijt
toegesnauwd »gij leidt ons op een dwaalweg,
spitsboef." Maar de herder wendde zirh kalm om
en antwoordde koel
»Wilt gij naar den Friezekamp, edele heer?
Of werwaarts verlangt gij dat ik u leide In
twintig jaar ben ik zelf er niet geweest
maar deze weg en geen andere leidt er heen."
Het gemompel der ruiters gaf den aanvoerder
te kennen, dat zij zijn drijven moede werden.
Hij keek met meer naar hen om, en vervolgde
al vloekende en scheldende zijn nachtelijken tocht.
De gang der paarden werd al meer en meer
onvast, reeds bleef do een of andere ruiter in
't moeras steken en vertraagde daardoor den rit.
jLaat de schuiken in 't moeras stikken, als
zij mij niet volgen kunnen 1" donderde de aan
voerder. ïHunne angstkreten zullen het ge
broed, dat hier huist, nog opjagen. Vooruit,
gids, vooruit of mijn paard gaat over je heen."
Hannes versnelde den pas, droeg de fakkel
minister van buitenl. zaken, bij wie hij er op
moet hebben aangedrongen dat de Porte wat
openhartiger met Bulgarije zou omgaan, in
beider belang. Voorts zou hij hebben aan
gedrongen op afdoende maatregelen tegen de
Bulgaarsche uitgewekenen, welke in het Turk
sche rijk tegen het vorstenhuis samenspannen,
op bevordering van den aaoleg van een spoor
weg Sofia-Kustendil-Seres-Salonica en op
deelneming door de Turksche regeering aan
eene te Philippopel te houden nationale ten
toonstelling.
P E R Z I E.
De cholera-epidemie is oorzaak dat in ver
schillende streken volslagen regeeringloosheid
heerscht, daar de overheidspersonen, onmach
tig iets tegen de bevolking uit te richten, de
vlucht nemen.
AMERIKA.
Uit Buffalo wordt gemeld dat de toestand
zoogoed als onveranderd is. Er had gisteren
geenerlei verstoring der orde plaats, doch
men vreest dat de werkstaking zich nog verder
zal uitbreiden. Tot handhaving der orde zijn
8000 man troepen aanwezig. Eenige goederen
treinen vertrokken gisteren onder militaire
bescherming.
Naar men verzekert, heeft het losbranden
der Gatling-kanonnen onder de mijnwerkers
te Coalcreek vreeselijke gevolgen gehad, zoodat
er een aantal dooden gevallen zijn. Kolonel
Anderson wordt gevangen gehouden en zorg
vuldig bewaakt, teneinde te voorkomen dat
hij gelyncht wordt. De onder zijne bevelen
staande militie gaat nog steeds gewapender
hand te werk. Waarschijnlijk zal het slechts
mogelijk wezen groote rampen te voorkomen,
indien er troepen van het staande leger ge
zonden worden.
Uit Knoxville wordt gemeld: De mijnwer
kers tastten gisteren tweemaal de militaire
macht in Coalcreek aan, doch werden beide
keeren teruggeslagen. Na een bloedig gevecht
zijn 500 man troepen naar Coalcreek gezonden.
Er heerscht hier groote opgewondenheid en
te Buffalo staan de zaken stil. De hoofden
der werkstaking verklaren, dat op de spoor
wegen, beheerd door Van der Bilt, de arbeid
is gestaakt, evenals op die van de lijnen
Erie, Highvalley en Buftalo-creek. De werk
stakers verklaren dat, alvorens toe te geven,
zij hunne operatiën ten westen tot Chicago
en ten oosten tot Newyork zullen uitbreiden.
AFRIKA.
Volgens berichten uit Tanger bieden vele
opstandelingen in Marokko hunne onderwer
ping aan. De op verzoek van eenigen hunner
hervatte onderhandelingen hebben intusschen
niet tot een bevredigend resultaat geleid. Daar
op is gedreigd dat de regeeringstroepen den
strijd zouden hervatten, zoo de opstandelingen
zich niet spoedig onderwierpen.
hooger, doch de raadsheer zag niet den hoon
en de walging, die op het rimpelige gelaat van
den eenvoudigen dorpeling lag. Uit de verte
weerklonk geroep en gevloek, steeds drassiger
werd bet veenland, breede slooten moesten
worden overgesprongen, de schimmel van zijn
nevenman zakte ineenmaar heer Nicolaas
rustte niet, en volgde zoo snel hij kon den gids,
wiens tred lichter en vlugger werd, naarmate
zij meer het einddoel van den tocht naderden.
Slechts twee ruiters vergezelden nog hunnen
aanvoerder, de overigen waren verloren of
achtergebleven. Het aanslaan van een hond
zeide den aanvoerder, dat het doel bijna bereikt
was, en vuurde hem nog meer aan. Hij deed
het paard zijne laatste krachten inspannen
en toer. dit wederom steviger grond onder zijne
voeten voelde, stoof het met zijn berijder voor
uit. Op dit oogenblik bleef Hannes achter. De
grauwe muren der eenzaam gelegen hoeve
doemden uit het nachtelijk donker op, een
licht scheen er flauwtjes te branden, en iangs
De Tentoonstelling van den
Boekhandel.
Men kan de tentoonstelling van den boek
handel in het Paleis voor Volksvlijt" te
Amsterdam beschouwen van twee standpun
ten: van een technisch en een aesthetisch
standpunt.
In beide opzichten geeft deze tentoonstelling
heel wat te leeren.
Men behoeft slechts de groote zaal van
het paleis even door te wandelen om over
tuigd te worden, dat het boekdrukkersbedrijf
in de laatste jaren met reuzenschreden is
vooruitgegaan. Schier alles, wat vroeger door
de vaardige hand van den werkman moest
geschieden, wordt nu langs machinalen weg
tot stand gebracht.
Alleen .den zetter heeft de machine nog
niet kunnen verdringen. Wel zijn herhaal
delijk proeven genomen met een zet- of
distribueer-machine, maar deze bleek geen
practische resultaten te hebben. Dit is ook
zeer gemakkelijk na te gaan, als men weet
■welke verschillende lettersoorten, randen en
vignetten in het z.g. smoutwerk worden
gebruikt.
En waar blijft men met den smaak, die
ook op het dx-ukwerk zijn stempel moet
drukken; kan men dit aan een machine
overlaten
De letterzetterij is nagenoeg op dezelfde
hoogte blijven staan, waarop zij reeds voor
vele jaren stond. Wel heeft zij eenige ver
beteringen ondergaan en is zij in het bezit
gekomen van nieuwe hulpmiddelen, maar
van een vooruitgang als dien der boekdrukkerij
is geen sprake. Men zou zelfs eene niet al te
gewaagde stelling verkondigen, wanneer men
beweerde, dat de zetterij eer achteruit- dan
vooruitgegaan was.
En uit een aesthetisch oogpunt beschouwd,
is deze stelling zeer goed te verdedigen.
Vroeger had iedere voorname drukkerij hare
eigene lettex-soorten en versierselen, zoodat
elke drukkerij als 't ware haar eigen karakter
legde in het werk dat zij drukte.
Leg maar eens een kenner het een of andere
oude boekje voor; hij zal onmiddellijk, zonder
het titelblad te zien, weten te zeggeD, dat hef
boekje in die eeuw en daar of daar gedrukt is.
Tegenwoordig is dat geheel anders gewor
den. Dezelfde lettergieterij levert dezelfde
lettei-soorten aan meerdei-e boekdrukkerijen
daardoor is het individueele karakter van het
boek verlorengegaan, en vertoont zich slechts
nog in eenige kostbare prachtuitgaven, zooals
die nu en dan nog wel eens verschijnen.
Toch openbaart zich hier en daar nog een
streven om den stijl te blijven huldigen, dat
wil zeggen om eenheid en harmonie te bren
gen in de uitmonstering van het boek, deze
in overeenstemming te brengen met den
de leemen hutten stormde heer Nicolaas, slechts
door éen ruiter gevolgd, naar de hoofddeur der
woning. Zij was gegrendeld, doch hij sprong
van het paard en trapte het vergane hout in
stukken. Hij zag niet, hoe daar buiten in de
heide de lichtende fakkel van den schaapherder
uitging, hij hoorde het verwijderd geroep zijner
ruiters niet meer, maar ijlde over een steenen
drempel het lichtschijnsel tegemoet.
Als verblind deinsde hij een oogenblik terug.
Een dichte xook sloeg hem bij 't openen der
deur tegemoet en betemmerde zijne ademhaling
op den haard brandde een groot turfvuur, en
in den armluchter vlamde de pijnboomtak. Een
kreet van ontzetting weerklonk en Frederik
sprong op van de bank, waarop Hilla rustte, en
trok zijn zwaard te barer en zijner verdediging.
Doch de forsche stem van den raadsheer weer
klonk door het vertrek
sLaal uw wapen rusten, knaap 1 Huist gij
hier te middden van dwepers en misdadigers
Zijn de wederdoopers nog als vanouds, de lusten
inhoud er van en met het doel, waarvoor liet
moet dienen.
Het is niet vleiend voor onze nationale
kunstnijverheid, maar de verklaring kan hier
niet achterwege blijven, dat aan onze Neder-
landsehe uitgaven in 't algemeen dat karakter
ontbi-eekt, en in dat opzicht doen wij niet
voor onze Duitsche naburen onder.
Hetzelfde verschijnsel evenwel kan men
niet alleen waarnemen bij ons boekdrukkers-
werk, maar in bijna alle voortbrengselen
onzer kunstnijverheid vertoont ach dat ge-
hi-ek aan stijl en karakter. In 't algemeen
laten wij te veel aan het toeval over, zonder
rekening te houden met de eischen van den
goeden smaak, met de aesthetische regelen,
door de verschillende stijlen voorgeschreven.
Vergelijk eens den stylaal behandelden
sAlmanach des amateurs de reliure" (Fran-
sche afdeeling) met zjjn fraaien geciseleerd
lederen band in den stijl der 15de eeuw,
met zoovele smakelooze, overladen stempel-
banden, waaraan de Nederlandsche afdeeling
buitengewoon rijk is.
Wat in de architectuur het geval is, geldt
in zekeren zin ook voor het boek. Evenals
een gebouw, moet ook een boek den stempel
dragen zijner bestemming.
Wat bijvoorbeeld te zeggen van een Fran-
schen spoorweg- eu reisgids in groot-quarto
uitgave
Wat te zeggen van de dikwijls onhandige
formaten, waarin onze Hollandsche romans
soms verschenen?
Wat eindelijk te zeggen van sommige kin
derprentenboeken, met kleine letter gedrukt
en voorzien van een band, coquet behandeld
met teere kleuren, waarvan de bekoorlijkheid
door een enkel vlekje ontsierd wordt?
Dit zijn slechts enkele voorbeelden uit de
vele, welke deze tentoonstelling oplevert.
De zin voor het schoone, gepaard aan dien
voor het practischeoch, die voorbeelden
zijn zoo schaarsch.
Den Franschman vergeven we gaai-neziju
buitensporig- groote ..reisgidsen,, want in veie
andere opzichten toont hij zijn zin voor het
practische.
Evenals de Engelschman als 'tware met
een krant geboren wordt, zoo is de Fransch
man geboren romanlezer. Geen land ter
wereld, waar die romans zooveel aftrek vin
den als in Frankrijk. Een Franschman leest
ovei-al: aan tafel, op reis, in zijn schafttijd,
zelfs in bed bij kaarslicht.
Het is dus niet meer dan natuurlijk, dat
de uitgevers zorgden voor een handig formaat,
waardoor een boek verkregen wordt dat men
overal kan meenemen.
"Vandaar, dat de meeste Fransche romans
nagenoeg hetzelfde formaat hebben, post-
octavo, terwijl onze Hollandsche uitgevers, wat
het formaat betreft, op de meest willekeurige-
w|jze te werk gaan.
Ook ten opzichte van de leerboeken valt het-
des vleesches genietende. Weg met uw wapen,
of mijne ruiters zullen u neervellen. Wilt gij
de deerne beschermen, bescherm haar dan voor
de vlammenwant de brandstapel is haar zeker
loon
Woest stormde hij op Hilla los, maar Frederik
slingerde hem met kracht terug; de eenige
ruiter, die hem had kunnen volgen, snelde te zijner
hulp, doch aleer deze iets had kunnen uitrichten,
ging de van riet gevlochten deur van het zij
vertrek open, en stond de grijsaard, die hierin
woonde, op den drempel. Het rosse toortslicht
verlichtte zijn gelaat, en de gouden keten, die
anders aan den muur hing, glinsterde op zijn
donkerkleurig gewaad. Luid, scherp, snijdend
klonk zijne stem door het vertrek
»De brandstapel I" Nicolaas Lourens, lost zich
daarin de liefde voor uw kleinkind op?"
(Wordt vervolgd.)
