Woensdag 9 Augustus.
A0. 1893.
i°. 8332.
eveiienveertig-ste Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag,
Arbeiderswoningen.
Buitenlandsche Berichten.
UITGEVER: J. ODÉ.
M
i.
In ons nummer van 5 dezer gaven we de
voornaamste bepalingen van de pas opge
richte woningmaatschappij «Samenwerking"
te Schiedam. Welwillende inlichtingen stel
len ons in staat omtrent deze onderneming
nadere mededeelingen te doen. Vooraf eenige
algcmeene opmerkingen.
Tusschen de inrichting der woning en den
zedelijken en stofTehjken toestand der bewo
ners bestaat een innig verband. Een bekrom
pen, sombere, vochtige, tochtige, benauwde
woning is schadelijk voor de gezondheid,
belemmert de levensvreugd, jaagt den vader
en de oudere kinderen het huis uit, bevor
dert kroegbezoek, drankmisbruik en onzede
lijkheid. Dit alles is duidelijk en vindt bij
niemand tegenspraak. Evenzeer is men het
daarover eens, dat er overal, in 't bijzonder in
de groote steden, tal van woningen zijn, die
zelfs aan zeer bescheiden eischen niet voldoen.
JSedert vele jaren zijn volksvrienden dan ook
bezig met de toepassing van middelen tot
verbetering. De staat, de gemeenten, ver
mogende particulieren, werklieden, ze hebben
allen het monster van den slechten wonings
toestand op hunne wijze bevochten. Overziet
men bijv. hetgeen in ons land sedert een
hah e eeuw is beproefd en gedaan op dit ge
bied, dan zal men het eerbiedwaardig noemen
Maar bedenkt men welk een gering ge
deelte geschied is van hetgeen behoort te ge
schieden, dan is er alle reden van óntevre
denheid. In 1853 wordt op hoog hevel door
het «Koninklijk Instituut van Ingenieurs"
een onderzoek ingesteld naar den toestand
der arbeiderswoningen hier te landede slot
som is: over 't algemeen is hij allerellendigst,
menschonteereiïd, onhoudbaar, In 1893 wordt
door een particuliere vereeniging een gelijk
soortig onderzoek ingesteld; de slotsom is:
over 't algemeen is de toestand erbarmelijk,
een schande voor de hedendaagsche bescha
ving, onhoudbaar. (Zie Sociaal Weekblad 5
Aug. 1893.) Van veel vooruitgang in die 40
jaar getuigt dit niet
Ook in Schiedam hebben volksvrienden reeds
vóór een kleine 40 jaar een Vereeniging tot
liet verschaffen van goede woningen aan min
vermogenden" opgericht Die vereeniging
heeft de zaak krachtig aangepakt en een be
trekkelijk groote uitgebreidheid verkregen. Ze
bezit thans 112 woningen. Zij heeft voorze
ker een belangrijken invloed ten goede ge-
oefend op de huisvesting der Schiedamsche
arbeiders en daardoor aanspraak verworven
op de dankbaarheid der burgerij. Intusschen
zal zij de eerste zijn om te erkennen, dat
nog zeer veel aan die huisvesting ontbreekt
en dat een tweede onderneming met hetzelfde
doel, zij het met eenigszins andere middelen,
nog altijd een groot en dankbaar arbeidsveld
vinden zal.Van mededinging is natuurlijk geen
sprake, waar beide hetzelfde goede doel be-
oogen. Integendeelzij kunnen elkaar steu
nen en de jongere zuster behoeft de hulp
van de oudere, die rijker aan ervaring is. Het
verheugt ons te kunnen mededeelen, dat die
hulp eenerzijds gezocht wordt en anderzijds
reeds meermalen is verleend.
In een volgend artikel behandelen we meer
in bijzonderheden de nieuwgestichte veree
niging.
ENGELAND.
Het aantal mijnwerkers, dat iu het land
van "Wales den arbeid gestaakt heeft, bedraagt
30,000. Evenwel is het gevoelen daar volstrekt
niet eenparig voor werkstaking. In Lancashire
zullen in deze week verscheidene fabrieken
geheel of gedeeltelijk gesloten worden.
Volgens de Standard hebben de kolen
mijn-eigenaars in Wales en Monmouthshire
eene loonsverhooging van l'/4 toegestaan,
zoodat de arbeid vermoedelijk heden zal
worden hervat.
De patroons der steenkolenmijnen van
Northumberland hebben geweigerd de loons
verhooging van döi/4 percent toe te staan,
welke door de mijnwerkers was verlangd.
Het is nog niet bekend, of de mijnwerkers
nu al dan niet den arbeid zullen staken.
In de Schotsche graafschappen Fife en Kin-
ross hebben gisteren 7000 mijnwerkers de
arbeidsstaking aangezegd ingevolge de wei
gering der mijneigenaars om 25 pCt. loons-
verhoogiug toe te staan.
De eigenaars der plaatselijke stoombooten
te Singapore hebben op den eisch der stuur
lieden om 50 pCt. loonsverhooging wegens
de waardevermindering van den dollar, eerst
25 pCt. geboden, doch toen dit aanbod afge
wezen werd, ten slotte 50pCt, ingewilligd.
DG1X8CEIIHD.
De Feichsanzeiger meldt«Volgens ambte
lijke mededeeling der Russische ambassade
is de Russische regeering voornemens, ook
het Finsche tarief van invoerrechten voor
den Duitschen invoer met 50 pCt. te ver-
hoogen".
ZWITSERLAND.
Het internationaal congres der sociaal-de
mocraten is Zondag te Zurich geopend. Onge
veer 400 gedelegeerden zijn reeds aangekomen,
waaronder 24 gedelegeerden uit Frankrijk,
58~;uit' Engeland,' 57 uit Duitschland,- 6-uit
Nederland, 32 uit Oostenrijk en 30 uit Italië.
De anarchisten deden den eersten zittings
dag op gisteren geheel verloren gaan door
rumoerige scènes te verwekken. Bebel be
streed de anarchistische groep ten heftigste
en heette al hare leden lasteraars.
Nadat in de namiddag bijeenkomst de dis
cussie over de toelating der anarchisten was
voortgezet, had de stemming daarover plaats.
Daartegen stemden de vertegenwooidigers
van Duitschland, Engeland, Australië, Oosten
rijk, Bulgarije, Denemarken, Noord-Amerika,
Italië, Rusland, Zweden en Zwitserlanddaar
voor stemde België. Nederland en Frankrijk'
onthielden zich van stemming.
De uitslag der stemming werd met oorver-
doovend rumoer begroet. Vele anarchisten
scholden de vergadering uit bij het verlaten
der zaal. Er moest geweld gebruikt worden
om de rumoermakers de deur uit te werpen.
NOORWEGEN.
Volgens liet Russische Qrashdanin ver
wacht de Russische regeering eene omwen
teling in Noorwegen, naar aanleiding van
het feit dat Noorweegsche republikeinen
heimelijk op groote schaal wapenen koopen,
welke Noorwegen binnengesmokkeld worden.
De Qrashdanin zegt, dat de Russische regee
ring de vestiging eener republiek in Noor
wegen geenszins onverschillig zou aanzien.
Daarom kreeg de Finlandsche Landdag van
de regeenng bevel, het Finsch-Noorweegsche
spoorweg-ontwerp niet verder te behandelen.
DENEMARKEN.
In het gisteren openbaargemaakte rapport
der koninklijke commissie voor het wetsont
werp tot wijziging der bedrijfswetgeving
wordt voorgesteld, dat voor buitenlandsche
rekening reizende handelspersonen slechts
verkoopen mogen in de steden, aan tot
handeldrijven bevoegde personen en slechts
posten ten bedrage van ten minste 200 kronen.
RUSLAND.
Do Nowoje Wremja verneemt uit goede
bron, dat de Duitsche regeering zich heeft
vereenigd met het voorstel der Russische, om
de onderhandelingen over het handelsverdrag
door eene commissie te Berlijn te doen voort
zetten. De Duitsche regeering sloeg voor, de
bijeenkomst eener zoodanige commissie te be
palen op 1 October (nieuwe stijl). De Russi
sche regeering heeft daarmede genoegen ge
nomen en hare gedelegeerden benoemd.
De vergadering van vertegenwoordigers
van het ministerie van financiën, de rijks
bank en particuliere banken, welke Zaterdag
te Petersburg onder presidium van den minis
ter van financien Witte heeft plaats gehad,
heeft besloten dat de particuliere banken
voorschotten op granen doen moeten tegen
eene rente van 5Vs tot 7 percent, terwijl zij
van de rijksbank het geld te leen krijgen voor
3Va percent. Alle uitgaven, de assurantie
uitgezonderdworden door de bijzondere
banken gedragen.
De verhooging van het tarief van invoer
rechten in Finland voor goederen uit Duitsch
land wordt dezer dagen te gemoet gezien.
PORTUGAL.
Uit Lissabon wordt gemeld, dat de be
grooting van koloniën een tekort aanwijst
van 250 conti de reis.
GRIEKENLAND.
Het kanaal van Korinthe is Zondag geopend.
Na eene godsdienstoefening heeft de koningin
een lint, over het kanaal gespannen, doorge
knipt, waarop de koninklijke familie met de
gezanten en ministers op het koninklijk jacht
Spakterion, gevolgd door 4 door prins George
gecommandeerde torpedobooten en dooreen
Russisch en een Engelsch oorlogsschip ea
verscheiden passagiersbooten, het kanaal door
voeren.
AMERIKA.
Het Congres te Washington is gisteren
weder bijeengekomen. De Senaat heeft even
wel zijne zitting verdaagd, zonder dat de
boodschap aan den president is voorgelezen.
Uit Buenos-Ayres wordt van5 dezer gemeld
De radicalen trekken langzamerhand om
streeks 8000 man bijeen om Pereyra en Tem-
peiley, nabij La Plata, waar de aartsbisschop
en de vrouwen den gouverneur der provincie
smeeken ontslag te nemen.
Het zuidelijk deel der provincie Santa Fé
is in opstand gekomen tegen de radicale
regeering.
Costa, de gouverneur der Argentijnsche
provincie, heeft ontslag genomen en is ver
momd naar La Plata gevlucht. In een adres
aan de provinciale vertegenwoordiging be
schuldigt hij de nationale regeering, dat zij
de oproerige radicalen steunt en beschermt.
Ingevolge de verloven aan de provinciale
troepen, heerscht er te La Plata groote be
zorgdheid voor ongeregeldheden onder de be
volking. Duizend opstandelingen onder gene
raal Campos verlieten Pereira en begaven
zich naar La Plata, terwijl drie duizend man
nationale troepen van Lomas naar La Plata
opgetrokken zijn. Ook de minister van oorlog
is met twee kanonneerbooten daarheen gegaan.
A Z I E.
Uit Bangkok wordt van 6 dezer gemeld:
De ratificatién van de regeling tusschen
Siam en Frankrijk zijn Vrijdag uitgewisseld.
De Fransche minister-resident Pavie hervat
morgen alhier zijne betrekking.
De Fransche vlag is naar Kosi-Chang ge
bracht.
De Siameesche tolbeambten zijn tot het
weder-inneraen van hunne posten toegelaten.
De Fransche kruiser Forfait heeft voor
Ghantaboon het anker geworpen.
Er worden telkens mededeelingen gewis
seld tusschen de Siameesche regeering ea
Abonnementsprijs, per kwartaal 1.85.
Franco per post, door het geheele Ryk2.50.
Afzonderlijke nomtners- 0.10.
BCREAD: BOT STRAAT, ES 3 7.
Advertentieprijs van 110 gewone regels met
inbegrip van eane Courant1.10.
Iedere gewone regel meer. 0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
Z)
Literatuur over dit onderwerp:
Hélèno Mercier, Iets over arbeiderswoningen.
Nutscomimssie. De Arbeiderswoningen iu Neder
land. 1890. Prijs f 1.50.
A. Boëll. Wetgeving op de huisvesting van ar
beidende klassen 1892.
Afdeeling Amsterdam Volksbond. Verslag arbei-
beiderswomngen Amsterdam. 1893.
Tegenwoordig bestuur de heeren*. Dr. G. J.
Vaillant, II. Cool, P. Bnllenburg, Loopuy.t, dr. F
J. Jansen, J. M. v. d. Schalk en H. A. M. Roelants.
