SPORT,
Letteren, Kunst en Wetenschap.
Be rede Tan den minister van binnen
lundscke zaken.
De Amsterdammer oordeelt, dat de rede
van den heer Tak van Poortvliet, ter beant
woording van de 38 sprekers, die zich in
beschouwingen verdiept hadden, niet beneden
de verwachting is gebleven.
sNiet minder dan twee uren lang stond
de minister met een onverstoorbare gelijk
moedigheid, zakelijk en eenvoudig, de argu
menten te weerleggen, die men tegen het
stelsel der regeering, in het kiesrechtontwerp
belichaamd, had ingebracht. En indien iets
indruk kon maken, dan moest dat wel die
kalme bedaardheid, dat gevoel van zeltbe-
wuste kracht zijn, door Tak betoond, na zoo
veel woordengeklank als er nu gedurende
twee en een halve week over zijn hoofd was
heengegaan. Heel die reeks van kiesrechtspee-
clies, die daar achter hem lag, had, zoo scheen
het, slechts enkele punten ter overweging
overgelatenuit die woordenzee van het par
lement stak voor Tak hier en daar een wit
besehuimde golf op, waarop hij het de moeite
waard achtte te wijzen, maar rustig stond
hij met het roer in de hand, met een vast
beradenheid op het gelaat, als wilde hij
zeggendaar ligt de haven, en als de storm
niet erger wordt, zal ik het scheepje er wel
binnenloodsen."
De Tijd zegt;
»A1 weet men en al heeft men nog zoo
dikwijls ei varen, dat de heer Tak spreekt
om niets te zeggen, toch liet men zich ook
nu verleiden, om aandachtig naar hem te
luisteren. Maar wie gemeend had, dat de
minister van binnenlandsche zaken heden een
uitzondering zou maken, heeft zich in zijn
verwachtingen weer bedrogen gezien".
Het blad maakt er den spreker een grief
van dat bij niet zeide wat in zijn oog de
kern was van het wetsontwerp. Omtrent de
afwachtende houding des ministers tegen
over de amendementen luidt het»Wij zijn
dus na de met ongeduld verbeide rede van
den heer Tak nog even ver als te voren".
sTrouwens, al spreekt het handgeklap bij
het einde der rede ons schijnbaar tegen,
■wij betwijfelen of in 't algemeen de rede wel
eenigen indruk heeft gemaakt".
Geheel anders het Centrumterecht was
er groote belangstelling naar het antwoord",
zegt het blad.
sEn dat antwoord was in een woord vol
maakt. Het was kort, afdoende en volledig.
"Wat de minister ter zijde kon laten, liet hij
weg en behandelde de hoofdzaken met een
kalme geestdrift, die in onze parlementaire
historie niet zonder voorbeeld is, maar toch
altijd treft door haar echt Nederlandsch,
echt Hollandsch karakteristiek".
En later: »De minister was over het al
gemeen zeer gelukkig in zijn betoog, dat op
alle partijen een grooten indruk maakte en
zeker ook weerklank zal vinden bij de natie".
De MiddellitrgscU Ct. is overtuigd, dat
de rede zeker door een groot deel onzer
natie met ingenomenheid zal worden begroet
en een zeer belangrijke bladzijde zal inne
men in de handelingen.
Kernachtig en zaakrijk heeft de minister
het standpunt blootgelegd, door de regeering
in *t algemeen en door hem in t bijzonder
ingenomen tegenover kiesrecht-regeling.
»Wars van oratorische wendingen heeft
de minister nog eens de geschiedenis der
laatste jaren van het kiesrechtvraagstuk in
ons land ontvouwd en de bezwaren weerlegd,
die tegen de voorgestelde regeling zjjn ge
opperd.
»Geen wonder dat luide bravo's weerklon
ken, toen hij zijn flinke en degelijke rede
had geëindigd."
Terwijl in Nederland nagenoeg geen plaats
meer is in de gevangenissen en er nog een
duizend opgelegde vrijheidsstraffen moeten
Buitgezeten" worden, wappert in Zurich de
witte vlag van de gevangenis, ten teeken dat
zij ledig is.
Men kan over dit feit veel redeneeren en
tal van oorzaken van het verschil opsporen;
maar zou niet de statistiek van het drank
misbruik de beste gids tot de oplossing van
het verschijnsel zijn? ArnhCt.)
Teneinde de door wijlen mr. A. Looxma
Upey te Rijperkerk aan de provincie Friesland,
voor het kabinet van oudheden te Leeuwarden
gelegateerde verzameling van oudheidkundige
voorwerpen te kunnen bergen, werd verleden
jaar door bet bestuur van het Friesch ge
nootschap voor geschied-, oudheid- en taal
kunde aangekocht een aan het museum be
lendend gebouw m de Koningstraat aldaar.
Bij de aanbesteding van de inrichting van
dit in Ilollandschen Renaissance-stijl op te
trekken gebouw was minste inschrijver de
heer J. Bottema, te Leeuwarden, voor f 16,666.
Door den heer Looxma IJpey werd tevens
aan de provincie vermaakt f50,000 voor de
kosten van inrichting, onderhoud, toezicht,
oppassing en bewaring.
Omtrent het bijna verdrinken van twee
dames te Zandvoort schrift ons een lezer hoe
hij er getuige van was, dat deze gered wer
den door den badman van aDriehuizen",
Willem Drayer, die reeds ontelbare malen
menschenlevens heeft behouden, zoowel van
badgasten als van schipbreukelingen. Op mijn
aanhoudend verlangen schrijft de lezer
heeft hij mij onlangs een lijst gegeven van
zijne reddingen, wier aantal mij versteld
deed staan.
Tot mijn groote verwondering heeft deze
wakkere, brave kerel, die een vrouw met zes
kinderen heeft, nog nooit van de Maat
schappij tot redding van drenkelingen" iets
vernomen, terwijl toch ieder wel overtuigd zal
wezen, dat zoo er een uit den lande daarop
recht heeft, 'tdeze bescheiden, uitnemende
man moet wezen. (IF. v. d. Z>.)
In Duitschland schijnt bij vele jongelieden
weinig trek voor den militairen dienst te
bestaan. Dagelijks vertrekken via Nieuwe-
scbansHarlingen jongelingen naar Amerika
of zoeken werk bij smeden en andere werk
lieden in Groningen en Friesland, om zich aan
den dienst in Duitschland te onttrekken.
Sinds een paar dagen vertoeft in het hotel
sDen Ouden Doelen" te 's-Gravenhage een
Japansch geleerde, de heer Sahei Ohashi, een
der voornaamste uitgevers in Japan, die eene
Europeesche reis ondernam om zijne relatiën
uit te breiden en zich op de hoogte te stellen
van hetgeen in de voornaamste landen van
Europa in den boekhandel voorvalt. De heer
Ohashi is eigenaar van de Hakubunkwan, een
huis dat in Tokyo een twaalftal verschillende
dagbladen uitgeeft en sedert zjjne oprichting,
nu eenige jaren geleden, reeds meer dan
2000 werken van verschillenden aard het
licht heeft doen zien, waarvan sommige reeds
hun 20n druk beleven. Ter drukkerij van de
Hakubunkwan werken dan ook 6000 werk
lieden.
Ohashi is klein van postuur, eer stroef
dan levendig van beweging, met den eigen
aardig doordringenden oogopslag der Japan
ners, niet zeer vlug vreemde talen sprekende,
overigens het type van een geleerde. Ilij was
hier gekomen uit Antwerpen. Daar en te
Brussel had hij vele relatiën aangeknoopt en
hij hoopte dat ook hier te lande te doen. Onze
uitgevers en drukkers kunnen wellicht hun
voordeel doen met de tegenwoordigheid van
dezen Japansehen confrère, om relatiën met
Japan te vestigen of uit te breiden.
Wat ons vooral interesseerde uit zijne
mededeelingen, is het feit dat liet huis Hoku-
bunkwan zijne groote populariteit vooral te
danken heeft aan het verstandig en veelvul
dig adverteeren. Jaarlijks wordt door dat huis
30,000 dollars aan advertentiën uitgegeven.
(DU. v. Z.-H.)
In een dorp in Zuid-Holland besloten de do
minee en twee boeren zij ner gemeente, alle drie
mannen in bonis, om eerie_belangrijke hoe
veelheid vlas te koopen eb dat dan in den
winter door de minder bevoorrechte gemeente
lieden te laten bewerken. Zoo gezegd, zoo
gedaan: het vlas werd voor gezamenlijke
rekening aangekocht. Maar de prijzen van het
vlas begonnen ineens buitengewoon te stijgen.
Jaap keek Maarten en Maarten keek Jaap be
denkelijk aan. «Kunnen we het op die manier
houden?" ïNeen, we mogen het niet houden 1"
En zonder den dominee iets te zeggen,
verkoopen ze het vlas en brengen hem, die
meer philanthroop dan koopman was, zijn
rechtmatig aandeel in de winst. De natuur
ging bij deze boeren boven de leer.
Ook te Amsterdam heeft een bewoner van
de Nieuwstraat, denkende bier te drinken,
een flesch met carbol gevuld, aan den mond
gezet. Hij nam een teug en zakte een oogen-
blik daarna met een gil in elkaar. De onge
lukkige, die inwendig vreeselijk verbrand was,
bezweek onder hevige pijnen.
Een dezer dagen nieuwgekozen raadslid
in eene Noordholiandsche gemeente schreef
de volgende missive bij de inzending van den
geloofsbrief en de verdere stukken:
»Daar ik ben nomt ben als lit van gemeente
raat op 18 Juli 1893 so weens ikdibenom-
ming aan te nemen hoppen der gos zegen
mij boste karten te wijden ten disten aan
de gemeenten." (IF. B. Ct.)
Op dit oogenblik vertoeven ruim twintig
schilderessen en schilders, uit het buitenland,
in het schilderachtige visschersdorp Volen-
dam. Deze typische plaats aan de Zuiderzee,
bij Edam, trekt meer en meer de aandacht.
De harddravers BOrlofP' en BÜssan", waar
van eigenaar is de heer A. Wassenaar te
Haren, zjjn plotseling gestoiven.
De burgemeester van Vlachtwedde heeft
in eene samenkomst van verveners en arbei
ders te Ter-Apel het voorstel gedaan om
bij het thans aan de orde zijnde swijkgraven''
waarhij het gebruik is dagelijks een dubbel
maatje (jenever) boven hetloonte verstrekken,
den borrel te vervangen door het kostende
bediag in geld. De tijd moet leeren of dit
goede denkbeeld (waarmede men het in be
ginsel eens was) ingang zal vinden. De natuur
gaat zoo vaak boven de leer en vooral
wanneer de gewoonte reeds eene tweede
natuur is geworden.
Bij het einde van 1892 bestonden in de
provincie Friesland 1898 inrichtingen, waar,
krachtens vergunning, sterke drank in het
klein werd verkocht, of 905 minder dan bij
het einde van 1892. Te Leeuwarden daalde
het getal van 268 tot 210. De grootste ver
mindering had plaats in de gemeente Opster-
land, n.l. van 435 tot'115, op eene bevolking
van 14.592 2ielen, dus toch nog 8 inrichtin
gen op 1000 inwoners. Het betrekkelijk
grootste getal had Schiermonnikoog, n.l. 12,
daarop volgt Dokkum met 11.2 op 1000 in
woners. Het betrekkelijk kleinste getal had
Wymbritseradeel, d. 1.2.5, daarop volgen IJlst
met 2.7, Franeker en Hennaarderadeel ieder
met 3.3 op 1000 inwoners.
De opbrengst van het vergunningsrecht in
de provincie daalde van f68,942.45 in'1892,
tot f 50,720.62'/ü in 1893.
De burgemeester van Schoterland (Fr.)
heeft vergunning verleend tot het houden van
een optocht met muziek en vaandels van
Heerenveen naar het «teetfwy-terrein te Oranje
woud op 20 dezer.
Te Erp (N.-Br.) ging Dinsdagnamiddag de
heer Leo van Erp, student in de medicijnen,
met een paar kameraden baden. Plotseling
zonk hij in de diepte weg, en alle pogingen
tot redding aangewend waren vruchteloos.
Ongeveer een uur daarna werd zijn lijk met
dreggen opgehaald.
's-Gravenhage. Morgenvoormiddag ten
halfelf ure zal Z. K. H. prins Heinrich, broe
der van Z. M. den keizer van Duitschland,
per staatsspoor alhier aankomen.
Maastricht. Bij den gemeenteraad is in
gekomen een adres van een aantal ingezetenen
met aanwijzing van ergerlijke misbruiken,
welke bij de laatste verkiezingen zjjn voor
gevallen, en met verzoek om den burgemees
ter, in zijne hoedanigheid van hoofd der
gemeente-administratie en voorzitter van het
armbestuur, uit te noodigen tot het geven
van zoodanig' voorschriften, dat in het vervolg
de ambtenaren en beambten van het gemeente
bestuur en de bank van leening, gedurende
de gewone diensturen niet de functie van
kiesagenten voor den burgemeester uitoefenen.
Dit adres is om advies naar B. en W. ver
zonden.
Ingezonden mededeelingen, betreffende
Kaken van particulier handels-
en. nijverheidsbelang,
SO Cents per regel.
Professor Dr. Reclam liet zich by zijn
leven aldus uit omtrent de Zwitsersche Pillen
van den Apotheker Richard Brandt»Ik heb
Uwe Zwitsersche Pillen vooral in mijne prak
tijk met goed gevolg bij vrouwen toegepast.
2 stuks, een uur na den morgendrank, neemt
men gaarne in, omdat zij zeker werken zonder
pijn of moeite te veroorzaken. Ook voor man
nen die een zittend leven moeten leiden of
oud geworden zijn kortom bij traagheid
der darmbeweging betoonen zij zich gunstig
werkend". Deze aanbeveling maakt alle andere
overbodig. De echte Zwitsersche Pillen van
den Apotheker Richard Brandt, met het
witte kruis op het roode veld, zijn alleen ver
krijgbaar in de Apotheken in doosjes, a 70
Cents.
Hoofddepot: F. E.VAN SANTENKOI.FF
te Rotterdam.
Onze champion-roeier Ooms, die, zooals wij
voor eenigen tijd mededeelden, naar Amerika is
vertrokken, is bij aankomst te New-York door de
Amenkaansche sportlui met gulle voorkomend
heid ontvangen.
Hij maakte er spoedig kennis met Dojle, van
de Pohce-Gasette een bekend Amenkaanseh
sportblad die indertijd Hosner «backte" en nu
wellicht als «backer" (ongeveer als regelaar van
zijne zaken) van Ooms zal optreden.
Ooms roeide in een vreemde boot zijn eigen
skiff was nog niet ontscheept eenige baantjes
om eens te laten zien wat er in hem zatéen
baantje o. a. van drie kwartier. Ooms was over
zich zelf niet ontevreden en klaagde alleen over
de groote hitte. Het scheen dat hij de Newyorkers
ook wel meevielalleen begreeg men zijn slag
niet, die in menig opzicht van die der Amen
kaansche skiffeurs schijnt af te wijken.
Eerstdaags zou Ooms eons, nog maar officieus
evenwel, in een match tegen een amateur zijn
krachten beproeven. (N. v. d. D
Na visum repertum door den veearts Wiersum
te Groningen is gebleken dat de Orloff-hengst Ussan
van den heer Wassenaar aan eene maagkwaal
is gestorven.
Een Indiaan over een wielrijder:
Zoo'n luie kerel, wandelen, maar er toch bij
zitten
Tan 1 October af, wanneer eene nieuwe jaar
gang begint, zal het literaire gedeelte van de
Nieuwe Gids uitsluitend bestuuid worden door
den heer Willem Ktoos, van den aanvang af de
secretaris, met wien da heer F. van der Goes
in de redactie za! blijven, uit welke de hoeren
F. van Eeden en P. L. Tak zullen uittreden.
Het tijdschrift zal eene lijst pnbheeeren van zijne
medewerkers, de oude en de nieuwere, op welke
men zonder twijfel ook de namen der uitgetreden
redacteuren zal vinden.
