Binnenlandsche Berichten
Gemengde Berichten.
op het kermisterrein staande kramen en
tenten in verband met het mogelijk voor
komen van gevallen van besmettelijke ziekte.
(N. B. Ci
Te Meppel is Donderdagnamiddag aange
houden een jongeling uit Wolvega, die zich
heimelijk met ongeveer f 1000 uit de ouder
lijke woning had verwijderd. Bijna de ge-
heele som werd nog in zijn bezit gevonden.
Te Dorenwerd is uit den Rijn het lijk van
een net gekleed persoon opgehaald. Op het
lijk werd behalve een gouden horloge en
eenige brieven nog f 8.50 aan geld ge
vonden.
Een 10-jarige drenkeling te 's-Hertogen-
bosch heeft het behoud van zrjn leven te
danken aan eene dame, die zonder aarzelen
te water sprong en hem redde.
De cursus voor houisIOjd van den lieer
A. Wlkfoclsen, te Ktöbenhavn.
VI.
We hebben weer eenige dagen van inspan
ning achter ons. Pas zijn we de moeilijkheden
van de spookschaaf eenigszins te boven, of de
heer Mikkelsen komt met de fijne spanzaag. Deze
dient om langs cirkolomtiekken en golvende
lijnen te zagen en verschilt met de andere alleen
in de breedte, die maar een halve cLI bedraagt.
Dit werktuig herinnerde mij aan de vroegere
figuurzaag, hoewel hare behandeling geene na-
deeüge, maar evenals de eerste of breede spanzaag
eene voor het lichaam zeer gezonde beweging
eischt. De grootste moeilijkheid bij de hanteering
dezer zaag, is het haaks zagen. Wanneer ik er
nu bij zeg, dat ons bont drie cM dik was en
wij langs cirkelomtrekken moesten zagen van
twee, drie en vier cM straal, dan ligt het voor
de hand, dat dit bij velen voor de eerste maal
mislukte en in den vrijen tijd werd overgedaan.
Nog kwam daarbij, dat de leider niet alleen
eischte, dat de ringen zonder breken er uit kwa
men, maar dat zij zoowel naar yoren als achter
waarts verschoven konden worden zonder klem
men. Ging de zaag dus maar een weinig scheef,
zoodat de ring aan den achterkant smaller of
breeder werd, dan aan den voorkant, dan paste
hij niet bij verschuiving. Men werd dus genood
zaakt dubbel oplettend te zijn. Deze oefening
werd toegepast op een ronde schijf van anderhal-
ven cM dik, die door aanhechting van een dwars
liggend balkje tegen den draad dienst kon doen
voor deksel. Hier werd een weinig buiten de
lijn gezaagd, om het voorwerp met de spook
schaaf verder af te werken. Werd deteekening
tot nu toe met den passer gemaakt, zoodat zij
altijd zuiver was, bij de volgende oefening,
zagen langs golvende lijnen, moest de teekening
voor het grootste deel uit de vrije hand gemaakt
worden. Wij begonnen met een symelrisch
figuur, dat veel overeenkomst heeft met den
hoefvorm. Stond de teekening nu niet zeer zui
ver, dan was de beste zager niet in staat zijne
oefening naar behooren af te maken, want de
eisch was weer, dat de uitgezaagde hoef zóo
haaksch was, dat hij zoowel naar boven als be
neden zonder klemmen verschoven kon worden.
Hoe gaarne wij andere dagen liever hadden door
gewerkt dan theorie te houden, thans ruimden
wij met pleizier alles op om te luisteren naar
betgeen ons over den arbeid en de werktuigei
dus ditmaal over het praetische deel der slojd,
verteld zou worden. Zooals ons bij de opgave
der verschillende werkstukken al was opgevallen,
onderscheidt de heer Mikkelsen het praetische
deel der slöjd in oefeningen en toepassingen.
Aan de oefeningen vooral hecht hij voor de kin
deren de meeste waarde. Daardoor lei,ran zij de
werktuigen hanteeien, iets dat voor allen arbeid
een eerste vereischte is. Bij de toepassingen, als
het maken der deelen en bet samenstellen daar
van tot een geheel, komen dan nog moeilijk
heden genoeg met de constructie en de afwer
king. Laat bijv. een eenvoudig bakje maken.
Men moet kunnen zagen en schaven, om uit
een piank het noodige hout te halen en glad te
maken; daarna volgt de constructie der deelen,
het afzagen en schaven der kanten, en ten slotte
het samenstellen en afwerken.
Hoe hij den arbeid en de werktuigen verdeelt en
op welke gronden die verdeeling berust, daarover
een volgenden keer. Thans gaan we nog eens uit,
wat hier wel noodig is, daar men anders den
arbeid niet zoa kunnen volhouden. De heer Mikkel
sen had verzocht met ons de oorlogshaven te
mogen bezichtigen, en daarom trokken alle cur
sisten er heen. We verdeelden ons in groepen en
kregen de noodige gidsen.
Wij Hollanders hadden een goed Duitschspre-
kend 2n luitenant tot gids. Hij leidde ons overal
heen en gaf de noodige verklaring. In het bij
zonder trokken onze aandacht, de wapenzaal, de
kanonnenbewaarplnatsen, dè oude wapenen en
de groote weikplaatsen. Wij zagen twee nieuwe
torpedoboofen in aanbouw. In de modellenkamer
vertoefden wij zeer lang. Daar waren alle soorten
van oude en nieuwe schepen te zien, tot zelfs
gondels, prauwen en galeien. Zeer voldaan en
dankbaar namen wij afscheid van onzen gids en
wande'den door Kiöbenhavn naar het Örstedpark,
een zeer mooi aangelegd plantsoen roet een
grooten vijver in het midden. De groote natuurkun
dige, naar wien het park is genoemd, staat in
brons op een hardsteenen voetstuk met den tele
graafdraad in de band op een heuvelsje, een
overgebleven deel van de geslechte vesting. Ver
der vmdt men in datzelfde park nog een twin
tigtal beelden, die verschillende personen voor
stellen, als de stervende Gallier, de discuswerper,
de worstelaars, Jeanne d'Arc enz. Voor ons,
Hollanders, was het een ongewoon iets, zoovele
bronzen beelden in éen park te zien. Tegenover
een der uitgangen staat de technische school,
die dikwijls dcor ve'e buUenlandscha handwerks
lieden bezocht wordt. Den volgenden dag gingen
we na afloop van de les naar Charlottenlund,
ongeveer een half uur van Kiöbenhavn. Wij wa
ren ultgenoodigd door den heer Ntjland op Vil
voorde, niet ver van Charlottenlund, zijn tuin
bouwschool te komen bezoeken. De schooi en alle
daarbij behoorende tuinen zijn het eigendom van
den heer Ntjland, die geen kosten spaart om zijn
Inrichting in alle opzichten tot een opleidingsplaats
te maken voor de toekomende tuinlieden van
Denemarken. Behalve dat vele leerlingen op eigen
kosten deelnemen aan den cursus, zijn er ook
die van staatswege gesteund worden. Welke
planten, boomen en heesters daar te zien waren,
kan ik onmogelijk opnoemen. Beter weet ik dat
het souper, dat ons werd aangeboden, zeer goed
maar erg zonderling was. Verbeeld u, in 't mid
den van het terrein staat een prachtige villa,
omgeven door een grasvlakte. Vóór de villa
staan eenige lange tafels netjes gedekt en met
groote bloemstukken voorzien. Voor ruim 200 per
sonen waren ongeveer 60 a 70 zitplaatsen aan
wezig. Behalve onze cursus waren vele andere
vereenigingen uitgenoodigd. De overigen namen
plaats op 't gras. Daar verschenen eenige be
dienden met groote schalen gevuld met brood
en achter hen reden eenige wagens met fleschjes
bier. De heer Nijland hield een toespraak, waariu
hij den gasten een heerlijk maal toewenschte en
allen gingen naar de tafel, voorzagen zich van
brood en bier en vleiden zich in het gras onder
den heerlijken blauwen hemel neder, om den inner-
lijken mensch te versterken. Veel pleizier maakten
we daar tijdens en na dien maaltijd. Vooral nam de
gezelligheid toe, toen de tuin om de villa a giorno
verlicht werd en den gasten eon glaasje punch
werd toegediend. De glazen werden uit groote
kannen, die op tafel stonden, gevuld. De dames
en de vele bedienden konden het werk bijna
niet aan. Vele zangen werden gezongen, toe
spraken gehouden en pleizier gemaakt. Toen
we huiswaarts keerden, namen we weer een
aangename herinnering van de omgeving van
Kiöbenhavn mede. Want, hoe groot Kiöbenhavn
ook zijn moge, en hoeveel parken en standbeel
den er gevonden worden, de Hollandscbe steden
zijn in vele opzichten de hoofdstad van Dene-
maiken voor, wat de woningen en vooral de
zindelijkeid aangaatdoch daarover wel eens later.
Kiöbenhavn, Tl Aug. 1893.
A. VA.N WAART.
LUCHT DE BEDDEK.
Het is een door cijfers bewezen feit, dat de
gemiddelde ouderdom van den mensch in de
laatste dertig jaar belangrijk achteruitgegaan is.
Dit is eene ernstige opwekking aan allen,
om de huiselijke gezondheids-omstandigheden te
verbeteren.
Ernstige, wetenschappelijke onderzoekingen
worden dagelijks gedaan, om de juiste wegen
daartoe aan te wijzen. Tbans wenschen wij de
aandacht te vestigen op het volgende punt
Onze huid is zoodanig ingericht, dat zij steeds
met de lucht in aanraking behoort te zijn, want
ze moet de langen helpen in de werkzaamheid
van het ademhalen. Door hare poriën (onzicht
baar kleine openingen) ontsnappen de gassen
en komt de lucht binnen. De huid dient, om
verbruikte, nadeehge of nuttelooze stoffen te
verwijderen. De huid is ook een bloedberei-
dtngsorgaan.
Die werkzaamheden der huid kunnen nooit
behoorlijk en op natuurlijke wijze plaats vinden,
wanneer het lichaam in plaats van door zuive
re dampkringslucht, omringd is door eigen
afscheidings-stoffen. Het gevaar van verkeerde
behandeling der huid ligt in ons nachtgewaad
veel meer dan in onze dagkleeding.
Het bed, waarin wij een derde deel van ons
leven doorbrengen, heeft een grooten invloed op
onze geheele levenswijze.
Daarbij is in geen enkel deel van bet huis
(het privaat uitgezonderd) de lucht zoo slecht,
als in het slaapvertrek en geen deel heeft zoo
aanhoudend frissche lucht noodig als de slaap
kamer. Veeren nemen in vochtige lucht 2025
pCt. water opze geven een bedompte lucht
en elke onaangename geur is het bewijs, dat er
iets nadeeligs aanwezig is.
In plaats van dagelijks de bedden eenige uren
aan de werking van droge lucht en zonneschijn
bloot te stellen, ze doelmatig te luchten, wordt
het bed door de huismoeders, die zoo angstig op
orde letten, als een grafheuvel opgestapeld en
opdat vooral de frissche lucht er niet bij kunne
komen en het beddegoed niet uitdamps na een
slaap van acht uur, wordt er een sprei over
het bed gelegd, welke natuurlijk de vuile lucht
en alles wat de veeren opnemen, gevangen
houdt.
Een arts vond tien soorten van bacteriën en
schimmelsoorten in vochtige veeren bedden
Door een reeks van onderzoekingen, om den
invloed van het licht op bacteriën na te gaan,
werd gevonden, dat cholera- en typhus-bacillen
en velerlei rottings-bacterien in 't water reeds
na de werking van het zonnelicht in een uur
tijds waren gedood. De kiemdoodende kracht
van het licht werkte ook door vastere stoffen
heen.
Licht en lucht zijn het goedkoopste, werk
zaamste en meest verbreide middel om ongun
stige gezondheidstoestanden te verbeteren.
Voor de huiselijke gezondheid is het daarom
noodzakelijk, deze machtige bondgenooten tegen
onze onzichtbare vijanden in geenen deele door
gordijnen, dekens enz. uit onze woningen of
door belemmering van hunnen werking op linnen
goed en bedden te weren.
De huisvrouwen moesten ieder uurtje dat
het mooi, droog weder is zorgvuldig gebruiken
om bedden, dekens, matrassen enz. doelmatig
te luchten en de nadeelige stoffen door uit
kloppen te verwijderen, liet gevolg zal te groo-
ter zijn, hoe gemakkelijker lucht en licht bij
eenvoudig opmaken der bedden daarin kunnen
doordringen.
Met fijn, sneeuwwit linnen wordt het ver
keerde en ongezonde bedekt en men put daaruit
den moed, zijn lichaam vele uren lang aan een
bed toe te vertrouwen.
Dat men toch niet alleen zorg drage voor de
uiterlijke reinheid van het bed, maar ook op
het inwendige lette.
De veeren en overtrekken moeten vooral voor
het opnemen van vuil en vochtigheid bewaard
blijven, want waar geen licht en lucht kan bij
komen, daar ontstaan de broeinesten van tallooze
ziekte-veroorzakers, daar huist bij voorkeur de
dood.
Do vochtigheid der bedden houdt natuuilijk
ook het linnen vochtig en veroorzaakt bij het
zich te bed begeven regelmatig een onaangenaam
gevoel van koude, dat eerst langzamerhand
veidwijut. Vandaar komt het, dat menigeen
den geheelen dag niet warm kan worden,
bij anderen ontstaat een lichte slaapkoorts;
velen zien verlangend uit naar den slaap en doen
allerlei pogingen om hun zenuwen, die tegen
de koude en ongelijke verwarming protesteeren,
te bevredigen.
Hoe noodzakelijk is toch het Juchten der bed
den in de vrije lucht wegens het koolzuur, dat
er in achterblijft. Door onderzoek werd aan
het licht gebracht, dat het koolzuur-gehalte in
beslapen bedden 's morgens tot 6.96°/0„ bedraagt
en 1%0 is reeds voldoende, om de lucht tot
inademen ongeschikt te maken. Nu is koolzuur
zwaarder dan de dampkringslucht, alleen flinke
beweging is in staat, dezen vijand der gezond
heid te verdrijven, die zoo dikwijls de oorzaak
is van bleekzucht, bloedarmoede, longkwalen en
zenuwachtigheid. Vp:)
Het is voor de warmtelijders hier te lande
misschien een troost te vernemen, dat het in
Spanje nog veel warmer is. Te Madrid stond da
thermometer Woensdag op 112° Fahrenheit in
de schaduw, en de temperatuur van den grond
was in de zon 122° F, Op vele plaatsen is door de
aanhoudende droogte groot gebrek aan water.
In sommige districten zullen, naar men vreest,
geheele kudden vee moeten omkomen, ais er niet
spoedig regen valt. In verscheidene dorpen be
sproeien de boeren bij het wannen de deel met
wijn, omdat er geen water is.
SCHIEDAM19 Augustus 1893.
In de zitting der Tweede Kamer van
Woensdag deelde de minister van koloniën
in 't debat over de scheepvaartregeling in
Atjeh mede, bericht te hebben ontvangen,
dat Toekoe Oemar zich heeft onderworpen.
Hiervan zegt thans het Hbd.:
Wij vernemen uit zeer betrouwbare bron,
dat de onderwerping van Toekoe Oemar een
zeer belangrijk feit is. Deze Toekoe Oemar is
toch de invloedrijke schoonzoon van Toekoe
Nanta, die in 1873 hoofd der VI moekims
(een onderdeel van de Sagi der XXV moekims)
was en ons destijds zeer vij'andig. Genoemde
Toekoe Nanta onttrok zich later aan h«t
bestuur en aan het verzet en werd vervangen
door zijn half idioten zoon Toekoe Rajoet,
die geheel zonder invloed is. Het werkelijke
hoofd is de schoonzoon, bovengenoemde Toe
koe Oemar.
Deze nu heeft er veel belang hij om met
het Ned. gezag goede vrienden te zrjn,
wegens zijn pepertuinen langs de Westkust.
Hij is een energiek man en naar het schijnt
voor een Atjeher zeer beschaafd en ontwik
keld. Het zal dus voor een groot deel van
het Ned. bestuur afhangen of hij aan onze
zijde blijft. Voor de pacificatie van Groot-
Atjeh en Atjeh's Westkust zal hij belangrijke
diensten kunnen bewijzen. Hij had zich vroe
ger reeds onderworpen, doch uit wraak wegens
slechte behandeling, op een oorlogsschip onder
vonden, heeft hij een sloep afgeloopen en
ons weder den oorlog verklaard.
Met zijn onderwerping schijnt thans een
niet onbelangrijke politieke overwinning be
haald. Teneinde afdoend bewijs te geven
van zijn goede gezindheid, heeft het ge
noemde hoofd de nmoslemin" (de aanhangers
der spriesterpartij", in tegenstelling met de
ladatpartij") uit de VI moekims verdreven.
Tengevolge der onderwerping zijn thans alle
versterkingen in die streek, waaronder de
veelbesproken Kaloet, ontruimd en door
or.ze vrienden bezet.
Op last van den burgemeester van Rot
terdam inspecteert dr. Beekhuis dagelijks de
