Gemengde Berichten.
Hoek-van-li oil au (1.
Te Stockholm heeft een fabrikant, J.
C. G. Bolinder, nieuwe waterkranen uitge
vonden, die zich zelf sluiten alleen door den
druk van het water en sterker zijn dan de tot
nu toe gebezigde. Op iedere leiding kan met
gemak zulk een kraan worden aangebracht.
Inhoud van no. 35 van het Geïllu
streerd Zondagsblad.
De horlogemaker en zijn vrouw I. (geïllu
streerde novelle naar het Engelsch door A. K.)
Een nieuw internationaal geschilpunt (met twee
illustraties), Voor 't eerst naar school (met
illustraties). Hendrik IV en Falstaff (met
illustraties). Thusnelda en Germanicus (met
illustratie). Een huiselijk tafereel (met acht
illustraties). Voor de huishouding. De
stadhouder van den Khalief. De prijswinners
van de raadsels XL VIII en XLIX. k Is maar
een uitdrukking (met illustraties). De bevol
king der Europeesche Staten. Hoe wij elkaar
begroeten. Anekdoten. Hoe de slangniensch
goedkoop met zijn kinderen reist (met drie illu
straties). Een antwoord van Talleyrand.
Gedachten ter overweging. Dat is minder
(met illustratie). Nieuw prijsraadsel LX.
Die dubbelganger. De bekroonde Anekdote-
proeve No. 16. Schaakrubriek. Mededee-
lingen.
Maassluis. De bomschuit Dorp Scheve-
ningen, schipper Roeleveld, aan boord heb
bende ongeveer 400 ton haring, is heden
nacht met de binnenkomende stoomboot
Werkendam in aanvaring geweestverloor
een zwaard en bekwam een gat in stuur
boordszijde midscheeps. De bom werd omhoog
gezet en zal na lading en vischtuig gelost te
hebben, opgesleept worden naar Vlaardingen.
Zevenaar. Bij de herstemming ter ver
kiezing van een lid der Provinciale Staten
zijn uitgebracht 2087 stemmenvan onwaarde
19. Gekozen de lieer J. M. L. Behaard, met
1048 stemmen. De heer F. E. Terwindt had
er 1020.
worden. Meerdere sconcurrenzfahigkeit" dei
Duitsche fabrieksproducten op de wereldmarkt
zal retourlading bezorgen en voedsel voor ge
regelde scheepvaartlijnen.
Bedenken we nu, weikon reusachtigen voor-
uitgang de Duitsche artikelen op de wereldmarkt
hebben gemaakt sedert 1870 en welke kracht
het Germaansche volk heeft ontwikkeld na zijn
met goeden uitslag gevoerden strijd tegen de
Romaansche volken, dan is er recht om te geloo-
ven, dat dit krachtige ras met zijn aanleg om
wetenschappelijke studie dienstbaar te maken
aan de industrie, zijn werkzamen aard en eenvoud
van zeden, eene groote toekomst te gemoet gaat
in de eerstvolgende eeuw.
Is die tot steeds meer bloei komende Rijn
streek in staat een x>Rotterdam on Maas" in het
leven te roepen Stellig jaGelegen als wij
aan de zee tusschen het welvarende binnenland
en Engeland, het voorportaal van den gehealon
wereldhandel, vraagt Duitschland slechts goed
door ons bediend te worden, met zulke volmaakte
hulpmiddelen als dit heden ten dage geschieden
kan. Ais deel van sRotterdam on Maas" nu
is de jongste spruit van de krachtige Rotterdam-
sche haven te beschouwen. Do Hoek is Rotterdam,
vpn daar ontvangt het leven en de nieuwe
relatién, die in de scheepvaait door haar moch
ten worden aangeknoopt, worden gedeeld met
de moederstad. Bewees niet reeds de Great-
Eastern dat zij prijs stelde op de aangeboden
gunstige toestanden en kan men nu zeggen dat
de bloei van de Rotterdamsche havens vermin
derd is, nu de passagiers ginds afstappen
Als diepgaande graanschepen den Hoek kun
nen bereiken en van daar uit het graan over
Rotterdam gaat, beteekent dit verlies voor Rot
terdam als haven 1
Is niet dat gebeele verkeer daarginds financi
eel en personeel afhankelijk van Rotterdam
't Is niets dan een troef meer in banden tegen
over concurreerenda havens zooals Antwerpen.
't Zal onnoodig zijn, aan te toonen, hoe ge
heel anders 't gesteld is met de verhouding van
eene plaats als Vlissingen tegenover Rotterdam.
Die plaats zou zich zelve ontwikkelen, de Hoek
kan buiten 't Rotterdamsche huishouden zulks
niet doen.
Te hulp komen, dat kan eene vestiging zoo
als de Hoek met kaden en spoorverbindingen,
doch nimmer concurreeren. De scheepvaart en
de handel zoeken in de eerste plaats de centra van
bevolking mits gunstig gelegen. Geene hooger
onkosten dan te Londen en Liverpool en toch is
daar 23 pCt. van den totalen Engelschen in- en
uitvoer.
De onkosten ifrom ship to the truck" te
Liverpool b.v. zijn haast meer dan de gebeele
vracht over den Atlantischen Oceaan en toch hel
pen de ongeloofelijke krachtsinspanningen van
havens zooals Barrow eigenlijk gezegd niets.
Voor wol zijn die kosten te Liverpool 7 sh. 2 d.
per ton, te Ba.'row 1/9 wat baat het echter
deze laatste
Nog is de diepte tot Rotterdam tamelijk vol
doende, doch wie voorziet niet steeds dieper
gaande schepen voor de naaste toekomst.
Zat dan Rotterdam niet den Hoek noodig
krijgen, evenals Bremen reeds nu Bremerhaven
behoeft
Bieden die diepe scheper, goedkoopare vrachten
aan, dan zal het artikel ten slotte alleen daar
mee bediend willen worden en ongelukkig Rot-
'terdam, zoo bet dan moet achterblijven.
De Hoek zij dus niet beschouwd als een con
current, maar als eene nieuwe troefkaart, die
het spel van Rotterdam komt versterken.
Be cursus voor lioufslïijcl van den Jiecr
A. mikbelscn, te HIBbcnlinvu.
VIII.
Thans zijp we begonnen met den beitel. Dit
werktuig wordt evenals het mes, door den heer
Mikkelsen, voor eene der gevaarlijkste gehouden
in de handen der kinderen. Daarom kregen wij
hij de verklaring en bespreking vele aanwijzingen
en opmerkingen, die in acht genomen moesten
worden, bij het gebruik zooveel mogelijk ver
wondingen te voorkomen.
Het hout, dat bewerkt za! worden, moet door
flinke klemschroeven goed vastgezet worden op
de schaafbank, zoodat er geen gevaar kan be
staan van wegschuiven of uitschieten gedurende
de bewerking. Bij het steken dwars over do nerf
heeft de beitel een loodrechten stand en wordt
het heft door beide handen omklemd. De stand
van het lichaam is, als bij het zagen. Bij het
schuin over en langs de nerf steken, rust de
linkerhand op de bank of op het werk en bestuurt
den beitel, terwijl de rechterhand hem voort
duwt. Hier worden maar twee verschillende
beitels gebruikt, n.l. een van ongeveer twee en
een van bijna éen cM breed. Met den eersten
maakt men omtrekken, zoowel volgens rechte als
gebogen lijnen de tweede dient om gaten te
steken. Bij deze oefeningen is het meer de in
spannende, dan de zware al beid, die ons in do
zomerwarmte naar het einde der les doet verlan
gen, vooral wanneer men alspraken heeft ge
maakt, om 't een en ander van Kiobenhavn te
gaan zien. Het plan was, den ronden toren een
bezoek te brengen.
Deze 3G M hooge toren diende vroeger voor
observatorium, doch het dreunen door het rijden
der wagens heeft hem daarvoor ongeschikt ge
maakt. Om boven te komen, behoeft men geen
trappen te klimmen, doch steods een hi eed, steil
oploopend pad te volgen, dat overeenkomt met
een schroefgang. Men verhaalt, dat Beterde Groote
te paard naar boven reed, terwijl zijne vrouw
hem in een rijtuig, bespannen met vier paarden,
volgde. Op het plat van den toren een verras
send gezicht over de stad en de Sund. In het
hek boven vindt men een zeldzaam schoon smeed
werk.
Een volgenden Zondag gingen we naar den
Rosenborgtuin. Zooals bet slot Frederiksberg en
tuin vroeger een eigendom van éen der vorsten
was, is ook het slot Rosenborg en tuin aan het
publiek afgestaan. Het slot zelf is in 1G04 ge
bouwd in Nederlandschen Renaissancestijl op last
van Christiaan IV. Nu doet het dienst als mu
seum. Men vindt er een chronologische verza
meling der Deensche koningen. In den tuin was
een groot feest, waar men voor 25 bre toegang
had. De opbrengst was ten voordeele van de
invaliden. Duizenden menschen stroomden er
heen. 't Was dan ook de moeite waaid. Alles
was netjes versierd. Piachtige tmpeeen van ver
schillende wapens versierd roet oude helmen en
harnassen. Op verschillende plaatsen in den
grooten tuin militaire muziek, luciitbaiop<.tijging,
tableaux, gymnastische voorstellen en schermen.
Vóór het slot een groote kermis. Alles jirachtig
verlicht. Hier viel het ons op, hoe kalm de
Denen zijn.
Men zag hier veel beweging van een groote
massa menschen, doch hoorde geen leven. De
draaimolens stapte men in en uit zonder die opge
wektheid of als bij ons. Zingende troepjes
trof men niet aan. Hetzelfde ondervonden wij
op een vroegen morgen op de visch- en groenten-
markt. Wat kunnen die menschen bij ons een
lawaai maken, doch hier alles kalm. Ook zagen
wij brandalarm maken. Een man kwam adem
loos aanloopen, sloeg een ruitje van een brand-
sein stuk en belde.
't Was dicht bij het abattoir. Eenige oogen-
blikken daarna kwam een brandweerwagen,
waarop 6 mannen zaten en vele slangen zicht
baar waren.
De wagen werd getrokken door twee vurige
paarden. Kort daarna passeerden ons nog eenige
van die wagens, ook met brandladders beladen.
In een open rijtuig kwam daar de majoor der
brandwacht aanrennen. Doch menschen zag men
hier niet hard loopen, misschien omdat het niet
veel te beteekenen had. Een groote massa cokes,
op een terrein bij de haven opgestapeld, lag te
rooken. Eén spuit bleef er, alle anderen en ook
de majoor reden weg. De brandweer schijnt hier
goed ingericht. Ze heeft in Kiobenhavn een zeer
groot terrein tot oefening.
Een verslag te leveren van ons bezoek aan
Thorwaldsens museum, daartoe acht ik mij niet
in staat. Dat is met recht een kunst-halle, de
trots der Denen. Het gebouw heeft vier vleugels,
in 't midden een groote open plaats met een zeer
eenvoudig graf van den grooten kunstenaar. Het
bevat al de kunstwerken, die Thorwaidsen zijne
vaderstad heeft vermaakt. De Christuszaal vooral
trekt de aandacht. In de voorhalle staat een zeer
groot ruiterbeeld van keurvorst Maximiliaan I
van Beieren, dat in München in brons te vin
den is. Van het Thorwaldsen-museum gingen
we naar het oudheidkundig museum, een gebouw
in de nabijheid van Christiaansborg. Hier !S een
groote verzameling oude wapenen en werktuigen
te zien, die zijn opgegraven in Jutland. Uiigeholde
boomstammen, die vroeger als lijkkisten dienst
hebben gedaan, vindt men er met de kleederen
die de overledenen hebben aangehad. Wapenrus
tingen uit vroeger en later tijd. Ook de oude
folterwerktuigen ontbreken niet. Onderwijl we
zoo rondliepen van het eene museum naar het
andere, werden den Denen, die als gast of gids
bij ons waren, vele vraaen gedaan over verschil
lende toestanden. Het is liebt te begrijpen, dat
het onderwijs dan hetdruk«t besproken werd en
geen wonder, want de regeling van het onder
wijs verschilt zeer veel van de onze. Leei plicht be
staat hier sedeit 1814. De kosten van onderwiis
op de volks- of communaalschnlen worden dooi
de gemeente gediagen, In Kióbenhavn zijn acht
tien van zulke scholen behalve de velepnvaat-
scholen.
Eenige hebben wij er bezocht. Vooral de
gemeenteschool wekte onze veibazing. Volgens
den directeur kregen ei van 's morgens 8 tot 1
uur 600 kinderen en van 1 tot G uur nog eens
600 andere kinderen onderwijs. Ongeveer 20
lokalen ieder voor 36 kindeien waren over drie
zalen verdeeld, zoodat ook hier trappeiiklimmen
tot de dagelijksclie oefeningen behoort. Onder
die lokalen waren ook een groote gymnastiek
zaal en eene ruime kleedkamer, 't Aantal onder
wijzers beloopt ongeveer 40. Behalve de ons
bekende vakkon, wordt in Denemarken iedere
week 4 a C uur aan godsdienstonderwijs besteed.
Dat is bij de wet voorgeschteven. Het salaris
der onderwijzers is zeer uiteenloopend. De be
vordering hangt af van 't aantal pun'en, dat
op het eenige onderwijzers-examen wordt behaald.
Om hoofd eener groote stadsschool te worden,
moet men vee! punten behaald hebben en een
bepaalden tijd gewoon onderwijzer geweest zijn.
De dorpsondervvijzets nemen bij hunne aanstel
ling de verplichting op zich den kerkdienst waar
te nemen tegen een jaarwedde van 20
kronen.
Kiobenhavn, 1G Aug. 1893.
A. van WAART.
In eene badplaats in Fransch Zwitserland
wordt op het szwarte bord" vanwege den
badarts den dames verzocht om bij droog weer
hare sleepan op te tillen, om het opstijgen van
stof te vootkomen. Bij nat weder wordt haar
toegestaan ze te laten sleepen, daar dit tot
reiniging van de straat kan bijdragen.
De politieverordening van Batenburg bevat
een artikel, bepalende, dat geen vrouwen uit Ba
tenburg in koffiehuizen aldaar mogen vei blijven.
In de jongste zitting van den gemeenteraad aldaar
is een poging gedaan om dit artikel vervallen te
verklaren. Die poging is echter mislukt.
Het jongste officieele weekbericht omtrent de
cholera in Rusland luidtKiew 520 ziekte
en 184 sterfgevallen, Nishni Novgorod 408 en
191, Dongebied 245 en 109, Samara 19S en 75,
Kalisch 97 en 33, Kazan 75 en 28, Gherson
54 en 32, Minsk 32 en 15, Simbirsk 31 en 11
te Moskou komen gemiddeld 90 ziekte- en 30
sterfgevallen daags voor.
Volgens de nieuwste berekening wordt er op
de geheele wereld jaarlijks negenhonderd milüoen
kilogram papier gemaakt. Daarvan wordt de helft
450,000,000 kilogr., gebruikt voor drukken, i/c
voor schrijven en het overige voor andere doel
einden. De vegeeringen gebruiken 100 nnlhoen
en de handel gebruikt 120 millioen, voor het
onderwijs worden 90 millioen, voor paiticuliere
brieven 50 millioen en voor industrieeie doel
einden 90 millioen kilogram papier gpbiuikt.
Er zijn 3900 papierfabrieken, wantin 90,000
mannen en 180,000 vrouwen werken. Daaren
boven vinden 100,000 menschen hun bestaan in
het verzamelen van lompen.
In De Zee leest men het volgend belangrijke
artikel, onderteekend door P.
Van de zee tot de vaste overbrugging van
Maas en Koningshaven, ligt sRotterdam on
Maas".
Voor alle nieuw aan te leggen doltwevken,
spoorwegste'-gers, fabrieken, veemen, reparatie-
werven enz. is het aangewezen terrein gelegen
langs de beide oevers der rivier, doch beneden
die brug.
Charlois, Katendrecht, Delftshaven kwamen
daartoe reeds in aanmerking. Pernis, Schiedam,
Rozenburg enz, liggen gereed om bij uitbreiding
het hunne te doen.
Aan den rechteroever loopt sedert kort reeds
over de geheele lengte van, 28 KM een spoorlijn
en hier en daar zijn sporadisch aan dienzelfden
oever steigerwerken op bescheidens schaal aange
legd, waar sShip and truck" elkaar op korten
afstand ontmoeten kunnen. Alles te beschouwen
als toekomstmuziek voor sRotterdam on Maas".
Is 't al te optimistisch als men zich aanzul-
ken toekomstdroom durft wagen? Wij voor ons
gelooven zulks niet. Wij leven in een periode
van malaise zoowei van handel als van scheep
vaart, en toch zijn de cijfers die officieel tot ons
worden gebracht ongetwijfeld bemoedigend. Nog
altijd komt de havenmeester aan zijnen mede-
stadsbeambte, den directeur van openbare wer
ken, om nieuwe ligplaatsen voor zijne schepen
vragen. Nauw heeft deze laatste nieuwe terrei
nen in gereedheid gebracht, of nieuwe aanvragen
komen in. Het is dan ook een feit, dat 111 de
laatste jaren de ontwerpen, hoe ruim ook opge
vat, voortdurend ten achter waren, bij hetgeen
vereischt werd. Voorwaar een gelukkig ver
schijnsel
Rotterdam is de Rijnhaven bij uitnemendheid
en zoolang de Duitsche Rijnstreken zich blijven
ontwikkelen, de industrie hooger vlucht neemt,
door meerdere welvaart de koopkracht aldaar
vermeerdert, zal de betcekenis als overladings
plaats hier grooter worden. Het is te voorzien
dat, door goedkooper productie in Amerika en
elders de invoer van granen zal vermeerderen
in Duitschland en dat bij meerdere industrie de
hoeveelheid erts daarheen aanzienlijker zal
