Letteren, Kunst en Wetenschap,
Onderwijs.
Armenzorg,
Rechtzaken.
V i s s c h e r ij.
kerknieuws.
344ste Staatsloterij.
onlangs bij de begrooting voor de nieuwe jon
gensschool, en vroeger bij het indienen door de
Commissie voor de belastingen vaa de voorstel
len tot verlaging van het havengeld, in welke
Commissie leden zitting hadden, die nu ook in
deze Commissie weikzaam waren, zeer huiverig
geworden om hunne cijfers voor juist aan te
nemen. Daar het hier echter eene bijkomende
zaak geldt en betrekking heeft op het plan-
Schotel, waarvan de kosten door de ingezetenen
niet hunnen worden gedragen, zoo zal ik de
onjuiste siellingen die in dat overzicht voorkomen,
met stilzwijgen voorbijgaan.
En nu kom ik tot de voorstellen door de Com
missie aan U gedaan
Wat het onder 1° vermelde aangaat, merk ik
op, dat aan Schieland blijkens liet op bl. 10 voor
komende, was voorgesteld een stoomgemaal te
bouwen, dat per etmaal 80,000 M3 zou kunnen
oppompen, terwijl volgons bet op bl. 12 voorko
mende, aan Delfland is medegedeeld dat hat
stoomgemaal 200 MJ per minuut, dus 288,000
M' per etmaal zou kunnen vei plaatsen.
Is die meerder voorgestelde capaciteit een ge
volg van hetgeen op bl. 12 genoemd wordt:
«eenige door Schieland gestelde voorwaarden,
uwaarop de Commissie later zou terugkomen",
en welke wel aan Delfland maar niet aan den
Gemeenteraad zijn medegedeeld o< zijn die voor
waarden nu allen vermeld op bl. G4
Doch ook dit acht ik geen zaak van overwe
gend belang, maar wat ik wel als zoodanig be
schouw is, dat volgens het voorstel, onze ge
meente geheel blijft onder de heerschappij van
Schieland, welk Heemraadschap last kan geven,
onndddelijk te gaan uitmalen, dat zij een beambte
zou moeten bezoldigen om op haar daden toe te
zien en zij bovendien het water van Rotterdam,
dat zeker geen zuiver water zal wezen, door onze
stad zal moeten voeten tot aan het stoomgemaal
aan de Vellevest, om het dan verder door de
Korte- Lange- en buitenhavens op de Maas te
brengen
Naar mijne meening is het offer, dat hiervoor
zal moeten worden gebracht, niet in verhouding
tot het voordeel, dat hierdoor zal worden ver
kregen.
Bovendien al werd, hetgeen ik in het belang
onzer gemeente niet hoop. hiertoe besloten, dan
zal toch van het gelieele plan niets kunnen komen,
voor dat de afs"heiding van Delfland en Schie
land heeft plaats gehad, en wannepr dit zal
geschieden, is nog zeer onzeker.
Maakt men nu volgens het rapport der Com
missie een stoomgemaal, dat per minuut 200 M*
kun en voor een zeker tijdsverloop ook zal moeten
uitpompen, dan zijn daarvoor een machinist en
twee stokers noodig, die volgens raming van den
heer Schotel ongeveer f 1700.tractement zul
len moeten hebben, terwijl het onderhoud van
een groot stoomgemaal, met de dagelijks daar
voor benoodigde brandstof enz., ook een aan
zienlijk bedrag vordert, waardoor de jaarlijksche
kosten zeer worden verhoogd. De heer Schotel
berekent, dat die kosten zullen zijn ƒ7700 per
jaar, wanneer het stoomgemaal 320 dagen, ge
durende 7 uur wei kt en dan zijn de steenkolen
nog slechts op 50 cent per H. L. berekend. Het
plan op bl. 18 en 19 vermeld zou per jaar
ƒ13,000 kosten en voor al die kosten zijn en
blijven wij evenals vroeger van Schieland af
hankelijk.
Zoo als uit het bovenstaande blijkt, kan ik mij
met het plan der Commissie volstrekt niet ver
eenigen, maar moet de voorkeur worden gegeven
aan een plan waardoor wij geheel vrij en onaf
hankelijk kunnen handelen, zoowel wat het inla
ten als uitlaten betreft, en het eenige mogelijke
om in dien toestand te geraken, is eene afsluiting
van den boezem, hetgeen door Delfland volgens
bl. 15 genoemd wordt«eene zelfstandige afslui-
>ting van den Schieboezem door Schiedam".
Alleen dan zijn wij onafhankelijk èn van Schieland
ètl van Delfland en die afscheiding kan alleen
geschieden door het bouwen eener schutsluis in
de Schie. Ook de heer Schotel verklaarde in zijn
rapport op bl. 14, dat die sluis positief onmisbaar
was, om eene flinke waterverversching te kannen
verkrijgen en zelfstandig te kunnen exploiteeren.
In aansluiting met een vroeger gedaan, maar
later ingetrokken voorstel, heb ik thans de eer
het volgende voorstel te doen -.
1°. dat er in de Schie in de nabijheid van de
spoorbrug, juiste plaats later te bepalen, zal
worden gemaakt eene schutsluis
2U. dat aan het einde der Vellevest zal wor
den gesticht een stoomgemaal.
Ditzelfde denkbeeld ontwikkelde ik in mijne
memorie van 6 Augustus 1891 de Gemeente-
Architect maakte daartegen wel bezwaren, maar
deze zijn door mij onder den datum van 3 Sept.
1891 weerlegd, en blijf ik dit nog het eenige
plan achten, dat met betrekkelijk weinig kosten,
ons vrij kan maken van de heerschappij van
Schieland en Delfland en een zeer voldoenden
toestand van het water in onze binnenstad zal
te weeg brengen.
Om hiertoe te kunnen geraken zal liet hoogst
waarschijnlijk noodig zijn, dat aan Schieland en
Delfland, en misschien ook aan Gedeputeerde
Staten, de vergunning of toestemming worde
gevraagd tot het maken eener schutsluis in de
Schie, daar het mogelijk is, dat zij de vroeger
verleende vergunningen beschouwen ais te zijn
vervallen.
Bij die aanvraag zou aan Schieland en Delf
land de verzekering kunnen worden gegeven, dat
die schutsluis niet als uitlaatsluis zal worden
gebezigd en dat er, onvoorziene omstandigheden
uitgezonderd, in den regel steeds aan eene der
beide zijden 10 c. water voor de deuren zal staan.
Verder zal aan Schieland de vergunning moeten
worden gevraagd, om van het einde dar Vellevest
naar de Korte Haven, door den dijk eene afvoer
buis te Ipggen, ten dienste van het door het
stoomgemaal af te voeren water.
Zijn deze vergunningen veileend, dan beschouw
ik Schiedam als geheel vrij en onafhankelijk in
zijne handelingen, wat het inlaten en uitlaten
van water betreft.
Zoo als ik reeds den 6 Augustus 1891 roede-
deelde. zou ik op de vroeger plaats gehad heb
bende wijze willen spuien, dat wil zeggen, door
de groote beurssluis uitlaten en door den duiker
aan de Korte Haven inlaten. Kon er niet worden
uitgelaten en daardoor te veel sohutwaier, op den
albdan beperkten boezem worden gebracht, dan
zou het stoomgemaal aan de Vellevest door
uitpompen daarin moeten voorzien.
Het water dat hierdoor op de Korte Haven
zou worden gebracht, zal na hei haalde spuiingen
zeker van een niet zeer slechte kwaliteit zijn,
daar volgens het rapport op bl. 36 tegen 81-
maal in het jaar dat niet kan worden uitgelaten,
232-inaal dit wel heeft kunnen geschieden, en
in vroegere jaren, bij de oude wijze van spuijen,
wanneer dit geregeld plaats kon hebben, bet
water in de Noordvest voor het gebruik geschikt
was, en ik zie niet in, waarom het nu slechter
zou zijn, daar bovendien het vuile water van de
Schie blijft afgesloten.
Ook de kosten zijn niet zoodanig, dat ze de
gemeente te zwaar zouden drukken.
Voor de schutsluis en het stoomgemaal met
bijbehoorende werken zullen 100,000 voldoende
zijn, verdeeld als volgt
schutsluis75,000.
stoomgemaal- 20,000.
onvoorziene uitgaven met de af
voerbuis - 5,000.
te zamen. 100,000.
Ook de jaarlijksche kosten zullen tegenover het
voordeel niet groot zijn
steile rente en aflossing van ƒ100,000
(op 4%)f 4,000.—
2 sluiswachters- 900.
(1000 uur per jaar werkende) steen
kolen enz
machinist
kleine uitgaven en onderhoud
te zamen.
- 500.—
- 300.—
- 1,300.—
~7,Ö00~
De machinist van het stoomgemaal aan de
Broersvest zou ook dat aan de Vellevest kunnen
bedienen, daar wanneer het 2e moet werken, het
le natuurlijk niet werkt.
Wordt het water in de Noordvest beter, dan
zal daaruit volgen, dat er minder leidingwater
zal worden gebruikt, maar de daardoor vermin
derde ontvangst geldt voor beide plannen.
Het bovenstaande beveel ik uwe ernstige over
weging aan, met den wenscb dat eindelijk de
kwestie der waterverversching ten einde worde
gebracht en de belangen onzei gemeente daardoor
worden bevorderd.
JE. ELZEVIER DOM.
lid van den Gemeenteraad.
Schiedam, den 19 Januari 1894.
De minister' van buitenlandsche zaken ves
tigt de aandacht van belanghebbenden op een
in de verzameling van consulaire en andere
verslagen en berichten, jaargang 1893, onder
no. 240, opgenomen verslag van Barer Majes-
teits minister-resident te Bucharest, over den
handel van Rumenië in het jaar 1892.
(St.-Ct.)
De verongelukte visschersschepen uit Wie-
rum (Fr.) kunnen niet meer afgebracht wor
den. Het eenige wat nog geschieden kan, is
de gunstigst gelegen wrakken te verkoopen,
doch dit zal dan spoedig moeten geschieden,
omdat zij anders binnenkort geheel in den
grond zullen zitten.
De heer G. J. Boekenoogen, lilt. docts. te
Leiden, heeft zooais men weet het plan opgevat,
onze baker- en kinderrijmen te verzamelen tot
een Ned. rijmenboek, dat een bron van kennis
zou kunnen worden van ons volksleven, in vroe
ger en later tijden en in de verschillende streken
des landseen bron van vergelijking ook met
hetgeen elders bestaat of door de overlevering
bekend ij van do volksgewoonten van andere
volkeren. Da lieer Boekenoogen doet thans een
beroep op aller medewerking ter bereiking van
zijn doel. Ieder die rijmen, spelen, spinokjes
kent of verzamelen kan, helpe hem, opdat ze
niet verloven gaan; vooial in onze zuidelijke
en oostelijke provinciën moet neg veel schui
len, wat velen onbekend is men stelle er den
heer B. mede in kennis; zoo bijv. met wiege
liedjes en kinderdeuntjes, kinderspelen met de
daaibij behoorende versjes en rijmpjes, bijv. bij 't
schommelen (louteren) en wippen, de verschil
lende manieren van knikkeren, tollen, kujgertje
spelen enz., de plaatselijke benamingen daar
van, scheldrijmeri op plaatsen en personen
raadsels en leugenrijmen, versjes op den ooie
vaar, op den koekoek, op liet Lievartheers-
haantje, op den vlinder en andete dieren, rijmen,
gebruikt bij het laten wegspringen van appel-
pitjes, bij het maken van MeifUutjes en andere
spelletjes met planten; vei klaringen van dieren
geluiden. Sinter-Maarten- en Driekmnngeniied-
jes, liederen, die bij den rommelpot (foekepot)
worden gezongen, gebruiken omtrent Pinkste
ren bezweringsformulieren liedjes bij bet
heien, het wevest. het karnen, liet spinnen
gebruiken b'j liet inhalen van den oogst, bij
het maaien en dorschen van hot koten, bij het
binnenbrengen van het laatste voer hooi, en
eindelijk sprookjes en spookhistories.
Men meldt uit Amsterdam
Naar wij vernemen, zal tor. M. G. L. van
Loghem (Fiore Delia Neve) aan de koninklijke
vereeniging «Het Nederlandse)! Tooneel" ver
bonden worden als secretaris, tevens literair
adviseur.
De z Académie de Medicine" te Pat ijs heeft
een prijs van 10.000 franken (pnx Bui-son) voor
1895 uitgeloofd voor den ontdekker van een
geneesmiddel voor ziekten, welke thans nog als
ongeneeslijk worden beschouwd. Het concours
zal uit. Februari 1895 worden gesloten.
Wedeiom zijn er bij het graven van mergel
in een onze Limburgsche groeven belangrijke
versteoningen gevonden. Zij bevatten de over
blijfselen van een der grootste diersoorten, die in
voorhistorische tijden aldaar geleeld hebben een
oppervlakkig onderzoek heeft tol het besluit ge
leid, dat zij tot het geslacht der hagedissen
(suari), waaronder ook de Megasnurus gerekend
wordt, belmoren. Zij zijn aangekocht door den
geoloog Ubaghs,
Men schrijft uit 's Hertogenbosch aan het
R. Hbl.i
Bij het gemeentebestuur is bericht ontvangen
van den minister van binnanl, zaken, dat hij
het reorganisatie-plan van het lager onderwijs
in die gemeente niet goedkeurt. Z. E. neemt
die gelegenheid te gelijk waar om het bestuur
van Den Bosch aan te zeggen hoe het. na het
verplaatsen der kweek- en leerschool, te 's-Her-
togenbosch op het gebied van het lager onderwijs
behoort te gaan, en het gevolg van dien is dat
de gemeente financieel oneindig beter eene nieuwe
kweek- en leerschool had kunnen oprichten dan
nu haar lager onderwijs regelen.
Wat zal de burgerij nu tegen de drijvers en
verdrijvers van die inrichting zeggen
Wel, zij zal niets zeggen, maar eenvoudig
betalen, gelijk hat eene volgzame burgerij
betaamt.
De «Statistiek van het Christelijk onderwijs
in Nederland" is weer verschenen, die alle op
gaven bevat, op Christelijk schoolgebied van
belang.
In de «nieuwe wereld" heeft men onlangs
weder merkwaardige oudheden ontdekt. Bij Eddy,
ife Nieuw Mexico, zijn bouwvallen van vijf
voorhistorische Amerikaansche steden gevonden.
Men is begonnen, die bouwvallen op te graven
uit het zand waaronder zij bedolven zijn. Er
werden overblijfselen van een oud kanaal ont
dekt en voorts potten, bogen, steenen, bijlen
e» verschillende voorwerpen, waaruit blijkt, dat
daar een beschaafd volk gewoond moet hebben.
Het hoofdbestuur van het Nederlandsch onder
wijzers-genootschap heeft over 1894 de functién
aldus verdeeld
G. Kappenburg Pz., voorzitter (Raamstraat
12 Amsterdam), P. H. van der Ley, vice-voorzitter
en bibliothecaris, te Haarlem, C. Abels, le
secretaris (Keizersgracht 766 Amsterdam), H.
Ilinse, 2e secretaris en archivaris (Rozengracht
215 Amsterdam) A. Ileinsius, le penningmeester
(Nieuwe Ptinsengiacnt 14 Amsterdam). A. Stok
vis, 2e id. (Quellijnstraat 5 Amsteidam), L.
Gerhard, te Utiecht, G. J. Ligthait, te's Graven-
hage, J, W. Teepe (Ceintuurbaan 380 Amsterdam),
terwijl tot gedelegeerde van het hoofdbestuur
in het bestuur van het schoolmuseum is aange
wezen de heer H. F. de Boer, te Rotterdam,
oud-lid van het hoofdbestuur.
Er blijkt o. a. uit, dat op 1 Junuari '!S94ia
out land bestonden 558 scholen met den Bijbel,
met 91690 leerlingen. Op 1 Januari 1893 waren
er 546 scholen met 89297 leetlingen.
Van deze 55S scholen worden er 187 ge-
sub-idieeid door de «Vereeniging voor Christelijk
Nationaal Schoolonderwijs" tot een bedrag van
f 18 890 en 29 scholen door de Vereeniging
voor Gereformeeul Scfnmbmdet wijs" tot een
bedrag van f1750, terwijl er 207 scholen bij
den schoolraad zijn aangesloten.
Voor do 91,090 leerlingen lie deze scholen
bezoeken, wendt jaarlijks (berekend legen 120
min 15 aan rijWiihsidio fló per kindj
ongeveer f 1,375,350 door de ouders en belang
stellenden in do school mei den Bijbel viijwilliR
te zamen gebracht De rijkssubsidie bedraagt
ongeveer f 458,450
Sinds 1 Januari 1873 zijn ei 25S scholen met
den B'jbel bijgekomen, en nok in dit jaar staat
het aantal weer vermeerderd te worden, zoodat
van toenemeiiden bloei kan worden getuigd.
Te Ousterwolde /al een gebouw woiden ge-
slii hl voor het houden eenei Zondagsschool. Circa
120 kinderen zullen hier gu tsrirenstrmderwijs
ontvangen in orthodoxe rtchlmg. Tot nu t,oe
b"stnnd er mets anders dan hei godsdienstonder
wijs in de herv. kerk van den pieddt.int, sedert
jaien van de moderne richting.
Aan verschillende a rmeti in stellingen te Roer
mond is door wijlen me] C. Cloquet aldaar
vermaakt eene som van f 7500.
Gisteren diende vuur de .nr.-ieclithank te Am
sterdam de zaak tegen A. van Emmenes, be
schuldigd van opiniende wooiden gebezigd te
bebbon in eene openbare veigadering, 14 Not.
j.l. in sMiison Stronken" gehouden.
De beklaagde, die voortvluchtig is, was niet
ter terechtzitting verschenen.
Er werden 7 getuigen gehoord, waaronder 5
verslaggevers.
De eisch «as twee jaas gevangenis.
Uitspraak over acht dagen.
Het gerechtshof t« 's-Hei togenbosch heeft het
vonnis der rechtbank ie Maastricht, waarbij J. M.
Blokpoel. arbeider te Sitlani, wegens mishande
ling welke den dood ten gevolge beeft gehad,
tot 4 j iar gevangenms was veroordeeld, ver
nietigd en hem, wegens het toebrengen van
zwaar hchamelijk letsel mei doodelijken afloop,
veroiudeeld tot eene gevangenisstraf' van 5 jaar.
KKALINGSCHK VEER. Gisterochtend wer
den Ier markt alhier auiigev,,erd 63 winterzal-
men, die voor f 1.30 tot 1.60 per Va kilo werden
verkocht.
Ned.-Uerv. Kerk.
j Beroepen: te Grrjpskerke (Walcheren) de
I heer A. W, Voors cand. te Borseleu de
1 heer J. Zweedijk, cand te Oud-Vosmeer te
Boveri-smilde ds. J. Sreenbeek, teVianen -.te
1 Koedijk ris. A. P. de Groot, te Boxmeer:
te Venendaa! ds. T. H. Woudstra, te Leidw-
i dorp; te IJzendoorn (G.) ds. J. G. G.Moor-
rees Bz„ te Aalst.
I Bedankt: voor Benschop door ds. P. Kuijl-
man Jr., te Bunnik en Vechten voni Steen-
wijkerwold door ds. E. H. Jonkeis, te Buitenpost.
De heer Van Dijk te Deutichem ontving over
de verloopen maand weer tal van gnten uit alle
deelen des lands voor zijne philarnhropische instel
lingen, o. a. van P J I 2000, van P. J. voor
Ruimzicht 1800. van P. J. voor Utrecht f800,
een gedeelte van eene c dlecte gehouden door
ds. Van Gheel Giirietneesier te 's Gravenhag#
ƒ400 van de erfgenamen van wijlen mevr. N. L.
den B, geb. S., te Utrecht f 100, van de heerea
v. L. en Co. te A. van de erven B. f 100, en*.
Gereformeerde Kerken.
Uil Opheusden meldt men aan de iV. R. Ct.
Een grout deel der leden van de doleerende
gemeente alhier is tut het kerkelijk verband
getreden. De heer Pmenian, voorganger bij de
doleerende gemeente, blijft als zoodanig fun-
geeren bij de aisnu geconstitueerde vrije gemeente.
5de Klasse. Tiekking van 3 Februari.
Getiukken prijzen.
Prijs van 70 en premie van 3000 no. 10703
- 200 uo. 6337
- 100 14588 155G5 17987
Prijs van 70
189 3638 5805 6562 97I7 10972 11553 12608
725 4857 5989 6903 10253 11081 11946 18647"
4046 5022 6354 9528 10726
