S.A. MAAS,
A". 1894.
Zondag 8 en Maandag 9 April
N°. 8505.
Eerste Blad.
Correspondentie.
-A. chtenve
r tïgs t e
Jaargang-.
anamamsiem
Versch nt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag,
uit gever TT ODÉ.
Uit nummer bestaat uit tier
Maden.
Maandag zal een buitenge-
woon mvmmer der Courant
verschijnen.
Onuitgesproken rede in de ver
gadering der kiesvereeniging
„de Grondwet".
Mijnheer de Voorzitter
Yergun mij over de verkiezing van een
candidaat voor het lidmaatschap der Tweede
Kamer een kort wooid in het midden te
brengen. Mij toch komt het yoor, dat wij ons
geheel op den verkeerden weg bevinden, ik
reken het mij daarom tot plicht een waar
schuwend woord te doen hooren. Ik hoor
op dit oogenbiik over niets anders spreken
dan over kiesrecht en nog eens kiesrecht.
Maar hebben wij, Schiedamsche industrieelen
en kooplieden, dan nu inderdaad geen andere
belangen, wier behartiging voor ons van bet
hoogste gewicht is l Zeer zeker, de Tweede
Kamer gaat weer uiteen, sis de kieswet aan
genomen is. Is het echter al zoo'n uitge
maakte zaak, dat de kieswet aangenomen
zal worden? Werken wij juist niet door onze
caiididatuur, om haar te doen verwerpen
En als wij nu met onzen candidaat dat doel
bereiken, wat zal er dan gebeuren Dan gaat
de regeering heen en de Kamer blijft zitten
tot 1898. Ons streven moet dus in de aller
eerste plaats met onze candidatuur er op ge
richt zijn een man naar de Kamer te zenden,
door en door vertrouwd met de belangen en
nooden van ons district, opdat er eindelijk
in onze Staten-Generaal eens een stam opga,
die zal zeggen, waar het op staat.
Ik hoor daar den naam van den heer
Graaf van Limburg Stirum noemen als dien
van een man, die ons district zou moeten
vertegenwoordigen. Ik heb niet de eer dien
heer te kennen, en waarschijnlijk heeft nie
mand in de geheele vergadering die eer; het
«enige, wat ik van hem weet, is dit, dat
hq de geheele vorige week in kleine adver
tenties werd aanbevolen als zijnde zijne can
didatuur sin het belang der Nederlandsch-
Hervormde Kerk", maar nu er kans bestaat,
dat ook onze kiesvereeniging hem zou can
didaat stellen, is »het belang der Ned.-Herv.
Kerk" uit de advertentie verdwenen, die de
heeren predikanten tot aanbeveling van zijne
candidatuur hebben geplaatst. Yoor heeren
geestelijken van alle godsdiensten heb ik hoo-
gen eerbied, maar zij weten met en kunnen
niet weten, wat voor onze industrie en onzen
handel nuttig en noodig is. Immers dat blijkt
duidelijk uit het feit, dat een der ondertee
kenaars dezer advertentie zich erg gelukkig
zou gevoelen, als onze goede stad Schiedam
even als Sodoni en Gomorra verwoest werd,
hij strijdt voor het beginsel, dat Schiedam
moet gesloten worden. Een candidaat, door
hem aanbevolen, kan nooit zijn een man, die
onze industrie een goed hart toedraagt, dan
zou hij hem zeker niet aanbevelen.
Maar de kieswet, hoor ik u roepen, spreek
ons van de kieswetJa, Mijnheer de Voorzitter,
wij Schiedamsche kooplui zijn op eenmaal allen
politieke koppen geworden, wij willen over
niets meer hooren dan over de kieswet, die is ons
alles worden. Raakt die kieswet wellicht
een ka'holiek beginsel? Volstrekt niet, Mijn
heer - 3 Vonritter, in dat geval zou ik het
zeker at .agen in deze vergadei ing te spre
ken, ik thans doe. Onze eminente dr.
Schaepm^a toch is een beslist voorstander
der kieswet, en wie zou ook maar een oogen
biik durven twijfelen aan zijn pal staan voor
katholieke beginselen? Bovendien de onder
teekenaars van het katholieke manifest zelf
willen zeer groote uitbreiding van het kies
recht, vandaar dan ook dat de heer d'Ansem-
bourg van Gulpen het manifest niet heeft wil
len onderteekenen, omdat het hem veel te ver
ging. Eu wilt gij weten, hoe de bladen der
provincie Noord-Brabant, de katholieke pro
vincie bij uitnemendheid, over dat manifest
denken, dat hier is aanbevolen als een richt
snoer? Be Koor dhr. zegt: »De indruk, die
op ons dit manifest maakte, is bepaald on
gunstig. Het zal dan ook in den lande bij
de katholieken als een weinig merkwaardig
en indrukwekkend stuk worden beschouwd
eu of de kiezers, wien zoo warm wordt op
't hart gedrukt vooral ter stembus te komen,
in dit manifest een aanmaning daartoe zul
len vinden, is zeer twijfelachtig. Wij voor
ons hieven liever thuis. Het verwondert ons
dan ook niet, dat dr. Schaepman geweigerd
heeft het stuk te teekenen. Graaf d'Ansem-
bourg die het manifest ook niet getee-
kend heeft zegt men, vindt een manifest
een onding en dat is o. i. juist gezien".
Be Grondwet zegt»Nog een beetje meer
naar links en de heeren zijn er. Wie toch
zou ooit gedacht hebben, dat geleidelijke uit
breiding zoo eensklaps zou worden prijsge
geven
Een katholiek beginsel is met de kieswet-
quaestie in geenen deele gemoeid, de katho
lieke Kamerleden willen volgens hun ma
nifest zelf groote uitbreiding van het kies
recht en de heer Graaf van Limburg Stirum
wordt immers ook aanbevolen als willende
saan uitbreiding van het kiesrecht binnen de
perken van de Grondwet meewerken". Kies
rechtuitbreiding krijgen wij dus ook van dezen
candidaat; zijn wij daartegen, dan kan ook
hij onze man niet zijn. Maar hij wil blijven
»binnen de perken van de Grondwet"Met
allen eerbied voor den heer Van Limburg
Stirum, is dat nu niet schermen met groote
wooiden? Zou de heer S. A. Maas b.v., die
van andere zijde candidaat wordt gesteld, dan
uitbreiding huiten de perken van de Grond
wet willen Binnen de perken van de Grond
wet blijven alle ordelijke lieden, en of nu in
gansch Nederland eenige duizenden kiezers
meer of minder komen, is dat een zaak vau zóo
buitengewoon gewicht voor ons, dat wij met
eiken candidaat tevreden moeten zijn, al weet
hij niets van ons district, al gevoelt hij niets
voor onze belangen, al is het te voorzien, dat
wij mets van hem te wachten hebben
Neen, Mijnheer de Voorzitter, daar denk ik
anders over. Schiedam gaat achteruit, de
neringdoenden gaan gehukt onder zware be
lastingen handel en industrie kwijnen, de
arbeider heeft haast niets meer te doen. Schie
dam verarmt, Mijnheer de Voorzitter, en het
wordt hoog tijd, dat er zich eens in onze
Staten-Generaal eene stem verheffe, die de
andere heeren en de regeering incluis toe
roept Mijne Heeren, houdt op met uwe
VE'Vbr lenzen aangaande onze goede stad
Schiedam, onze industrie is zoo goed als elke
andere en gij hebt geen recht ons aan ijzeren
ketenen van alle mogelijke en onmogelijke
wetten te smeden en onze industrie te ver
nietigen Het wordt hoog tijd, dat er eens
in de Staten-Generaal op gewezen worde,
dat het plicht is ook Schiedam bij te staan in
het verkrijgen van een goede aansluiting
tusschen rivier en spoorweg, even als Rot
terdam en zooveel andere plaatsen door
het Rijk zijn en worden ondersteundMaar
om zóo te kunnen sprekenmoet men
iels voor die belangen gevoelen, moet men
niet zijn een graaf of een baion, maar moet
men zijn koopman en industrieelmoet men
geen bewoner zijn onzer schoone residentie,
maar moet men wonen in het district zelf
en zich dagelijks van de nooden en behoeften
kunnen overtuigen.
Mijnheer de President, Schiedam wacht,
Schiedam lijdt onder dat wachten Zoolang
wij een eigen district zijn, zijn wij door vreem
delingen in Den Haag vertegenwoordigd ge
worden. Wat hebben zij voor ons gedaan?
Niets, erger dan niets, want de heer v. d.
Borch stemde tegen de afschaffing van het
patent, die treurige belasting, die ons zooveel
schatten naar den fiscus dwong te brengen,
ook al hadden wij geen cent verdiend. Onze
afgevaardigde stemde tegen, toen het gold
ons eene besparing van dertig duizend gulden
per jaar te bezorgen. Dat hij tegenstemde,
het was zijn recht, maar dat hij niet ge
voelde, hoe onrechtvaardig dat patent was,
hetwelk ons verplichtte ook zonder verdien
sten zware belasting te betalen, zie, dat geeft
het duidelijkste bewijs, hoe wij op een dwaal
weg zijn, wanneer wij ons laten vertegenwoor
digen door adellijke mannen buiten ons dis
trict, die onze belangen niet kunnen begrijpen.
Het is waar, de afgevaardigden vertegenwoor
digen het gansche Nederlandsche \olk. maar
Rotterdam laat zich toch door vier Rotter-
damsche kooplui vertegenwooidigen en heeft
den eenen jonkheer nu nog losgelaten, om zjjrt
plaats ook aan een oud-Rotterdammer te geven.
Zoo moeten ook wij zeggen Schiedam voor
de Schiedammers: de Schiedamsche kooplui
zijn mans genoeg, om zich zelf te vertegen
woordigen, hunne belangen zelf te bepleiten,
laten de adellijke heeren maar op hunne land
goederen blijven, wij hebben hen niet noodig.
Ik heb dan ook verwacht, dat zij, die den
heer Maas om zijne denkbeelden over de kies
wet niet candidaat willen stellen, hedenavond
zouden zijn gekomen met een ander Schie-
damsch industrieel; nimmer had ik kunnen
verwachten, dat hier zou worden genoemd
de man, die alleen en uitsluitend is aanbe
volen sin het belang der Hervormde kerk".
En daarom, nu ik te kiezen heb tusschen
de verschillende candidaten is mijne keuze
zeer spoedig bepaald: ik stem noch op den
graaf, noch op den baron, ik stem op den
ndustrieel Simon Maas. Te eerder doe ik dit,
omdat de heer S. A. Maas getoond heeft een
man te zjjn niet van groote woorden, nïaar van
daden, een man met een helder hoofd en een
warm hart voor Schiedams belangen, een
man met groote energie en werkkracht,
een, die weet wat hij wil. Of hij verstand
heeft van de visscheryweet ik nietwèl weet
ik, dat hij met zijn capaciteiten zich zeer
spoedig zal ingewerkt hebben in datgene, wat
die tak noodig heeft, want hij is koopmtm;
Vlaardingen kan op hem rekenen evengoed
als Schiedam. En dat hij den landbouw een
goed hart toedraagt, spreekt vanzelf, hij is
zelf landbouwer geweest. Zie, Mijnheer die
Voorzitter I zoo'n man heeft ons district opdit
oogenbiik noodig eu daarom hoop ik, dat
alle kiezers in ons district, of zij nu voor
eene uitgebreide dan wel zeer uitgebreide
kieswet zijn, eenparig hunne stem zullen
uitbrengen op den heer
Industrieel en Koopman, Inwoner van om
district.
Deze rede is niet uitgesproken in de ver
gadering der kiesvereeniging »de Grondwet".
Had zij er ook niet moeten uitgesproken zijn?
Er wordt ons de vraag gesteld,
of de heer S. A. Maas, eventueel
gekozen tot lid der Kamer, voor
zijn wethouderschap zou bedanken.
"Wij kunnen ten stelligste verz»lierent
dat dit niet het geval zal zijn.
Abgnnementspbiis, per kwartaal
Franco per post, door het geheele Rijk
Afzonderlijke nommers
1.85.
- 2.50.
- 0.10.
B C RB A it: BOTH It T It ,1 T, E 27.
Advertentieprijs: van 110 gewone regels met
inbegrip van eene Cfourant. f 1.10.
Iedere gewone regel meer. - 0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
