N°. 8549.
Derde Blad
A* 1894.
Zondag 10 en Maandag 11 Juni.
Binnenlandse lie Berichten.
Achtenveertigste Jaargang.
Verschijnt dagel ks, uitgezonderd Dinsdag,
Gemengde Berichten.
UITGEVER: J. ODÉ.
ABONNEMENTSPRIJS, per kwartaal
franco per post, door het geheele Kijk
l&onderlijke nommers
EERSTE KAMI1. L> LR STATEN-GENERA AL.
Zitting van 8 Juni.
Bij de opening der vergadering waren de
tribunes overvol, vooral de gereserveerde, die
grootendeeb gevuld was met leden der Tweede
Earner en staatslieden.
Allereerst werd medegedeeld, dat de heer
Van Eysinga om gezondheidsredenen ontslag
heeft genomen als lid der Kamer, waarvan
hij kennis gaf in een brief, die besloot met
den wensch dat de Kamer werkzaam moge
blijven tot heil van het dierbaar vaderland en
het geliefde Huis van Oranje.
De voorzitter der Kamer bi acht hulde aan
den 44-jarigen arbeid, waarvan 8 jaar als
voorzitter, van den heer Van Eysinga, wien
hij nog vele rijkgezegende jaren van goede
gezondheid toewenschte.
Daarna lichtte de heer Fiansen van de
Putte tot de regeering, waarvan alle leden
aan de ministerstafel waren, zijn vei zoek om
inlichting omtrent de jongste ontbinding der
Tweede Kamér. Hij deed dit naar aanleiding
van de uitzondering in onze parlementaire
geschiedenis, dat ditmaal de redenen van de
ontbinding niet zijn openbaargemaakt, en wees
er op, dat vroegere ministers in den regel
stukken en mededeelingen betreffende het
overleg tusschen Kroon en regeering in tijden
van crisis hebben bekendgemaakt. Daaren
tegen is bij de jongste ontbinding geenerlei
stuk of rapport openbaargemaakt, dan alleeu
een medècleeling in de sluitingsrede omtrent
het gemis van overeenstemming tusschen
Kamer en regeering.
O O
Die onthouding van publiciteit moet op liet
volk geen goeden indruk hebben gemaakt.
Daarom vroeg hij inlichtingen van de tegen
woordige regeering. Hoewel geen tegenstander
der afgetreden regeering, ja zelfs besloten aan
haar kieswet zijn stem te geven, kon hij ech
ter niet goedkeuren de wijze, waarop dat mi
nisterie de ontbinding heeft uitgelokt. Onver
klaarbaar was hem vooral, dat die regeering
tusschen 8 en 9 Maart het tusschen haar en de
Tweede Kamer gerezen misverstand niet heeft
opgeruimd en dat niemand in den ministerraad
zich aan de intrekking der kieswet liet gelegen
liggen. Hoe dit zij, over de ontbinding bleef de
duisternis hangen, ondanks de onthulling van
mr. Ph. de Kanter, warm vriend der vorige
regeering. Die regeering had niet moeten zwij
gen, te minder na twee harer leden candidaat
voor de Kamer waren gesteld.
De gevolgen openbaarden zich in eene finale
nederlaag, maar die uitspraak was niet gericht
tegen kiesrechtuitbreiding, doch veeleer tegen
het beleid der afgetreden regeering, aan wier
eerlijkheid en goede trouw, zelfs door hare
vrienden, werd getwijfeld, 's Lands belang vor-
f 1.85.
- 2.50.
- 0.10.
B TT RH AU: 80TERITHAAT,E 2
Advertentieprijs: van 110 gewone regels met
inbegrip van eene Courant. f 1.10.
Iedere gewone regel meer- 0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
S8RC1 Art&A
dert dringend opheldering, vooral nu de ont
binding de politieke partijen heeft gedesor
ganiseerd en in vijandelijke gioepen ge«plit=t.
Toch heeft het gebeurde nog deze goede zijde,
dat de fractien der rechterzijde en liberalen
zicli voorstanders hebben verklaard van uit
gebreid kiesrecht. Van harte hoopte bij op over
eenstemming met opoffering van kleine be
zwaren. De regeering raadde hij niet al te
bedeesd te zijn voor eene kiesrechtuitbreiding
op breeden grondslag en zich vooral niet door
vrees te laten leiden en zoodoende uit angst
voor het radicalisme te vallen in de armen
van het conservatisme.
Zijn vraag tot de regeering luidde om aan
de Kamer in te zenden zonder eenige restric
tie, dus met vrijheid van openbaarmaking,
van al de bescheiden die tot toelichting der
Kamerontbinding kunnen dienen, speciaal van
het z.g. protocol omtrent de ontbinding.
De lieer Boéll, minister van buitenlandsche
zaken, beantwoordde den inierpellant namens
de regeering en deed een beroep op de samen
werking der Kamer met de regeering. De
inwendige roerselen, die de vorige iegeering
tot ontbinding bewogen, tei zijde latende,
erkende de regeering het recht van vei tegen-
woordiging en natie op inlichting. De minister
verklaarde alleen, dat de regeering bereid is
ernstig te overwegen in boever zij aan den
wensch naar overlegging van stukken kan
voldoen.
De heer Van de Putte berustte in dat z. i.
nogal vage antwoord der regeering en wees
baar nog slechts hierop, dat zij alleen inlich
tingen kan weigeren wanneer liet staatsbelang
dit vordeit.
Hiermede liep deze interpellatie af, onder
dankzegging aan de regeering voor de ge
geven inlichtingen.
Vervolgens hield de heer Pijnacker Hordijk
zijne inteipellatie, naar aanleiding van het
telegraphisch bericht ir. een der dagbladen,
volgens hetwelk zou zijn besloten tot het zen
den eener expeditie naar Lombok. Zijn doel
was te vernemen de noodzakelijkheid van deze
expeditie, tegen uitzending waarvan interpel-
lant zelf bedenkingen heeft. Daarom vroeg
bij of het waar is dat besloten is tot eene
militaire expeditie naar Lombok, en zoo neen,
of het dan waarschijnlijk of mogelijk is dat
tot het zenden van een expeditie gedurende
den onlangs ingetreden oost-moessou zal wor
den overgegaan. Tot dusver had hij reden te
twijfelen aan de juistheid vau het bericht der
E. Ct., dat reeds tot de expeditie beslo
ten zou zijn, en vandaar zijn derde vraag:
welke omstandigheden een militaire expeditie
naar Lombok noodzakelijk kunnen maken?
Waar de opstanden op Lombok hoofdza
kelijk zijn toe te schrijven aan Mahomedaansch
fanatisme, is het niet geraden dat ons gou
vernement door een militaire expeditie het
Mahomedanisme bevordere. Ook wilde hij ver
nemen of wel bij do beoordeel ing der om
standigheden voldoende gelet wondt op het
contract met den vorst van Lombok, hetwelk
waai borgt dat bet gouvernement zich niet
zal inlaten met de inwendige aangelegen
heden van het rijk.
Voorts vroeg interpellant inlichtingen om
trent de beschikbai e troepenmacht en omtrent
den eventueelen uitslag eener expeditie, in
verband met verliezen door ziekte, met het
oog op het ongezond klimaat van het eiland.
En ten slottezijn bij het zenden van een
belangrijke tioepenmacht naar Lombok vol
doende troepen, beschikbaar voor Atjeh en
Tamiang, aanwezig?
De minister van koloniën verzekerde, dat
op dit oogenblik geen expeditie naar Lombok
is gezonden. Wei heeft de Raad van Neder-
landsch Indië, bijgewoond door de comman
danten der zee- en landmacht en voorgezeten
door den gouverneur-generaal, den resident
van Bali en Lombok naar Lombok gezonden
om het bestuur mede te deelen, de grieven
van het Indische gouvernement en de eischen
aan dit laatste te stellen, en bij niet-inwilli-
ging onmiddellijk eene expeditie te zenden,
die inmiddels wordt voorbereid. De aauleiding
hiertoe is het gevaar voor hongei snood van
een groot deel der bevolking; terzijdestelling
van onze souvereiniteit en weigering tot aan
neming van den brief van den gouverneur-
generaal. Eene belangrijke en voldoende troe
penmacht, bestaande uit 3 veldbataljons en
5 schepen, zullen gezonden worden. Er blijft
voldoende troepenmacht op Java over voor
andere doeleinden. De minister van koloniën,
erkennende de groote verantwoordelijkheid,
nam die ten volle op zich.
De heer Pijnacker Hordijk begreep niet,
waarom nu juist een expeditie noodig was,
maar zou de rede van den minister aandach
tig nalezen.
Na aanneming der aanhangige ontwerpen
(heffingen in Friesland, onteigening ten be
hoeve van het vaarwater Leeuwarden Har-
lingen, afstand van een gedeelte tuin van het
koninklijk paleis) is de Kamer uiteengegaan.
SCHIEDAM, 9 Juni 1894.
Te Londen vergaderde in het begin dezer
week eene wereld-conferentie ter viering van
liet jubilé der christelijke jongelingsvereeni-
gingen in de geheele wereld. Voor deze
plechtigheid waren afgevaardigden uit Neder
land, Duitschland, Zweden en elders over
gekomen.
Tot de Nederlandsche afgevaardigden be
lmoren prof. P. J. Muller, dr. F. J. Los, ds.
P. J. Mouton, de hh. W. vau Oosterwijk
Bi uyn, A. J. Hoogenbirlc, E. Sillem en anderen.
Prof. P. J. Muller leidde Zondag eene
godsdienstoefening in de Nederlandsch-her-
vormde kerk, waar tal van leden der Neder
landsche kolonie in Londen vertegenwoordigd
waren.
Donderdagavond werd in het gebouw der
Young men's Christian Association" in Corn-
hill eene bijeenkomst gehouden, waar ver
scheidene Nederlandsche afgevaardigden en
met name de genoemden liet woord voerden.
Ten bewijze hoe ongemotiveerd het gebruik
van Belgische steen in Nederland is tegenover
het uitstekend fabrikaat van Waalsteen, diene
dat in Reu«el, bij de aanbesteding eener R.-k.
kerk, was ingeschreven als volgt: het hoogst:
in Belgische steen gebouwd f 77,900, in Waal
steen f79,500 eu het laagst: in Belgische
steen voor f51,400, in Waalsteen voor f52,100.
Waar op zulk een belangrijk bouwwerk, en
waar zoovelen als gegadigden opkwamen, zulk
een klein verschil in kosten bestaat, zij ieder
Nederlander aanbevolen om die industrie in
Nederland te steunen, en voortaan Neder],
steen te gebruiken. (Eijm. Ct.)
Te Krimpen a/d IJsel, alwaar sedert 18
Mei 1.1. geen gevallen van pokken voorkwa
men, is nu weder een nieuw geval gecon-
stateeul; bet is bet vijfde.
Te AailanJerveen en te Moordrecht is voor
het eerst een geval dier ziekte voorgekomen.
Te Groenlo is mej. C. B. door een nood
lottig toeval in de stadsgracht verdronken.
Bezig zijnde met bloemenplukken aan den
kant, verloor de 20-jarige dame het evenwicht
en stortte in het water, wa,i ruit zij levenloos
werd opgehaald. Het droevig ongeluk ver
wekt algemeene deelneming.
Te Philippine (Zeeland) hebben Zondag
nacht eenige kwaadwilligen een visschers-
vaartuig in brarul gestoken. De politie heeft
een onderzoek ingesteld en meent de daders
op het spoor te zijn.
Gouda. In eene Donderdag alhier ge
houden vergadering van belangstellenden uit
verschillende gemeenten, behoorende tot het
kiesdistrict Bodegraven, is voor dit distriet
eene nieuwe centrale kiesvereeniging opge
richt, genaamd s Hervormde kiesvereeniging
Yrijheid en Waardeering".
Het doel der vereeniging is voor het lid
maatschap der Tweede Kamer candidaten
te stellen, die zoowel het belang van de kerk
als van den staat in het oog houden.
In het S.iksische stadje Bischofswerda moeten
ruim 100 menschen ziek gevvoiden zijn door
hut eten van bedorven en triclnneus varkensvleesch.
Te Alexan.lne wordt den len Juli een
nieuwe ingang van de haven geopend voor het
vei koer. De nieuwe waterweg is 28 voet (ca.
8,5 meter) diep en wordt van zonsondergang
tot zonsopgang verlicht.
