PER TELEU ÏT A A F.
Koloniën.
tot n-ezegd bedrag van f 80/m. te doen slin
ken." Behalve hei reeds genoemde tekort op
het' successierecht in de rubriek indirecte
belastingen, bleven ook achterde zegel
rechten f 36,000 en de registratierechten
f20 000. Alleen de hypotheekrechten waren
5000 hooger. Ter zake van de domeinen
werd f 54,000 meer ontvangen, evenzoo van
de posteryen f14.000. Lager waren de rij ks-
telecrafen f3000 en de akten voor jacht en
visscherij f 3o00.
De totale opbrengst was van de maand Sep
tember f 10,605,707.97s tegen f 11,403,583.33
in September des vorigen jaars de eerste ne-
„en maanden dezes jaars f 82,398,160.28s
tóoen f 81,325.247,46s in hetzelfde tijdsver
loop van 1893, bij eene raming voor 9/12
van f86,788,710.53.
De minister van financiën maakt bekend,
dat op 13 dezer bij de betaalmeesters in kas
was'1,629,632.64
en dat op denzelfden dag
door de Nederlandsche Bank,
ingevolge art. ilbis van haar
octrooi, aan 's lands kas een
voorschot was verstrekt ten
bedrage van- 3,509,862.061/5
De gewone audiëntie van den minister van
financiën op Donderdag 18 en die van den
minister van marine op Vrijdag 19 dezer
zullen niet plaats hebben.
Op 1 October j.l. was aan de Nederlandsche
Bank wegens te verstrekken voorschotten in
onderpand gegeven een bedrag van f 6,000 000
in schatkistbiljetten.
Aan het hoofdbestuur der vereeoiging
s Trouw aan Koning en Vaderland", geves
tigd h? Utrecht, tot ondersteuning van be-
hoettigen, gerechtigd tot het dragen van het
Metalen Kiuis of de Citadel-Medaille, is bij
kon. besluit van 5 dezer opgenomen in
de St.-Ct. no. 238 machtiging verleend
tot het houden van eene collecte door
het geheele rijk, in de maanden October en
November van dit jaar.
Lombok,
Bij liet departement van koloniën is op 14
dezer het volgend telegram van den gouver
neur-generaal ontvangen
Slechten van Mataram. ook noordelijk deel,
wordt vervolgd daarbij geen vijandelijkheden
ondervonden.
Tweehonderd Baiiërs, waaronder vrouwen
en kinderen, hebben met twaalftal hoofden
zich onderworpen zijn ontwapend en gezon
den naar Lembar aan baai van Laboean TT mg.
Toestand der gewonden algemeen gunstig.
Bij de commissie van het «Nationale Fonds"
voor nagelaten betrekkingen van gesneuvelde
Indische militairen te Amsterdam, is aan gif
ten reeds ingekomen f43,G77, ongerekend
de bijdragen, die toegezegd, doch nog niet
geïnd zijn.
Volgens het vijfde bericht van ontvangen
bijdragen ten behoeve van het «Roode Kruis"
in Ned. Indi'é, zijn bij den penningmeester
van het hoofdcomiié van het Ned. «Roode
Kruis", den heer rnr. D. Polak Daniels, sedert
de vorige opgaven de navolgende bijdragen
ingekomen
Van het comité van het »Roode Kruis" te
Meppel f400.
Van het comité van het «Roode Kruis"
te Nijkerk o/d. Vel uwe flOO
Van het comité van het «Roode Kruis" te
Woudrichem f50.
Van laatstvermeld comité de opbrengsten
der op 3 en 4 dezer te Woudrichem, Alm-
kerk, Werkendam, De Werken en Sleewijk,
Andel, Giesen en Rijswijk gehouden collecte
f479.10.
Van het comité der Lombok-collecte te
Utrecht, de helft van de opbrengst dier col
lecte, f 1330.44.
Van den oud-dii'igeerend off. v. gez. Ie kl.
C. de Mooy, de opbrengst der op 19 Sept.
gehouden tentoonstelling in het gebouw
ïDiligentia" (2e storting) f 7,50.
Totaal f2067.04.
Naar het Tad. verneemt, zal de Tweede
Kamer tegen Dinsdag 43 November tot her
vatting harer werkzaamheden worden bij
eengeroepen.
Dr. Kuyper is in redelijken welstand in
Pau aangekomen.
De 4e luitenant Hardie, die tot de lichtge
wonden bij den overval op Lombok heeft
behoord, schreef aan zijne familiebetrekkin
gen te Maastricht:
sVan mijn bataljon, dat op 28 Juni U,
pl.m. 600 man sterk uittrok, bestaat de helft
niet meer. Ik zelf kreeg vier schoten, waar
van éen aan mijn rechterarm het ergste is.
Met mijne wonden gaat het uitstekend, zoo
dat ik, als gij deze briefkaart ontvangt, het
hospitaal reeds zal verlaten hebben."
Zooals men weet, is luitenant Hardie weder
naar Lombok teruggekeerd.
Huldeblijk aan den oud-mlnlstcr
Tak van Poortvliet.
Zondag is in het gebouw der 's-Graven-
haagsche Ambachtsvereeniging aan den oud
minister Tak van Poortvliet een herinnerings-
album aangeboden als huldeblijk van 401 werk
lieden vereenigingen hier te lande waar
onder 5 vereenigingen van «Patrimonium",
tegen het advies in aan de verdiensten
van het bekende kieswet-ontwerp.
In een iuleidend woord van den voorzitter
der weikl.-vereen. «Ontwikkeling", den heer
C. M. Coeland, wees deze er op, dat die ver-
eeniging het initiatief tot de hulde bij wijze
van protest genomen had en dat de andere
vereenigingen er zich geheel vrij, zonder druk
v. n weirmansbonden, bij aangesloten hebben.
Als feestredenaar, die de beleekenis van
de hulde uiteenzette, trad op de lieer De
Klercq, voorzitter van de smidsgezellen-ver-
eeniging «St. Eloy", te Rotterdam. Na een
breede herinnering aan de lotgevallen van de
kieswet en van de houding der werklieden
na de intrekking, dankte hij als hun woord
voerder den oud-minister hartelijk voor al
hetgeen hij deed ten opzichte van de kies
wet: de indiening, de krachtige verdediging,
niet liet minst de intrekking, toen het doel
niet meer bereikt kon worden, heeft ons diep
getroffen.
«Oppervlakkig beschouwd zeide hij zijn
wij niets gevorderd, maar er is een geest
ontwaai t onder iederen stand, een geest, die
uitgaat van het beginsel: het volk recht te
doen. Indien, naar wij hopen, een kieswet
eenmaal in het Staatsblad verschijnt, zooals
u dat wensehie, of er dicht nabij, dan is dit
uw werk. Gij legdet daarvan den eersten
steen."
Spr. bood hierop den heer Tak het stoffe
lijk bewijs van hulde aan met den wensch
dat het een plaats mocht krijgen in dat ge
deelte van zijn huis, waarin hij moeilijke uren
met de studie voor de kieswet heeft door
gebracht, dat een blik op het geschenk hem
een aangename herinnering mocht zijn, en
dat spoedig een kiesrechtuitbreiding moge
tot stand komen, zooal.- hij die heeft voor
gesteld, maar dat hij alsdan ook weder zit
ting nemen mocht als minister, tot heil van
het volk.
De heer Tak heeft in zijn antwoord ver
klaard het huldebljjk op boogen prijs te stel
len en zeide verder over de mislukking van
de kieswet:
«Niet slechts bleef aan den Nederlandschen
werkman ontzegd, wat buiten onze grenzen
thans overal aan zijns gelijke is verzekerd,
het recht om door middel van het stembiljet
mede te spreken bij de behartiging van be
langen en bij de beslissing omtrent maat
regelen, die hun evenzeer raken, als zijne
tot dusverre in dit opzicht meer bevoorrechte
landgenooten. Maar bovenal moest het hem
treffen, dat zoo veelvuldig was gebleken van
gemis aan vertrouwen in zijne ontwikkeling,
in zijne bezadigdheid, in zijne gehechtheid
aan onze instellingen en aan ons Vorstenhuis,
een wantrouwen waartoe hij wel allerminst
de aanleiding had gegeven.
«De Nederlandsche werklieden hebben dat
op waardige wijze beantwoord.
«Door hunne kalme en bezadigde houding
gedurende zoowel als na afloop van den strijd,
ook onder den druk der teleurstelling, deden
zij opnieuw blijken van den ordelijken en
vaderlandlievende» geest, die hen bezielt.
Zij leverden daardoor tevens liet afdoend
bewijs, dat de uitoefening van het kiesrecht
veilig aan ben kan worden toevertrouwd."
De oud-minister hoopt de spoedige vervul
ling van den wensch der werklieden, om
der wille van de rechtvaardigheid en vau het
belang voor de algemeene zaak, want de
medewerking van alle aanwezige krachten
is uoodig tot instandhouding en bevestiging
van ons volksbestaan.
Dat deze overtuiging zeide hij veld
heeft gewonnen is ook gebleken toen de sedert
ontbonden Tweede Kamer, zij het wellicht
ten deele onbewust van bet gewicht harer
uitspraak, rnet groote meerderheid van stem
men het beginsel heeft gehuldigd dat het
kiesrecht hier te lande moet en bij inachtne
ming van de bepalingen der grondwet hart
worden uitgebreid tot allen, die voorzien in
eigen onderhoud en dat van hun gezin.
Sedert is geen houdbaar beginsel daartegen
over geplaatst. In zooverre is dan ook bij de
jongste verkiezingen de overwinning reeds
behaald door hen, die de overeenkomstig de
grondwet ruimst mogelijke uitbreiding van
het kiesrecht voorstaan, al vormen zij r og
niet de meerderheid in de Tweede Kamer.
Wordt dat beginsel eerlijk en volledig toe
gepast, dan zal ook aan de werklieden het
kiesrecht zijn verzekerd.
Inmiddels merkte de lieer Tak op
tracht men langs verschillende wegen op die
toepassing af te dingen, of uitstel te verkrijgen.
Daarin ligt thans het gevaar, tot afwering
waarvan de krachtsinspanning van alle
gelijkgezinden niet te veel zal blijken.
Daarom zoo eindigde hij zijt waakzaam
en verzekert uwe eeudiaclitige samen werking.
Spreekt op gepaste wijze maar beslist uwe
wenschen uit. opdat niemand onwelendhed
kunne voorwenden.
Doet daarbij, gelijk tot dusverre, steeds blij
ken, dat bet u als rustige burgeis, gekant
tegen eiken gewelddadiger! ommekeer, te
doen is oin verbetering der maatschappelijke
toestanden en versteiking van het volksleven
langs ordelijken weg.
En beieidt u alzoo voor om van de kies
bevoegdheid zood>a gij die zult hebben
vei kregen, een waardig en nuttig gebruik
te maken.
Drie jaar geleden vond een werkman, te
Kralingen wonende, op den openbaren weg
aan een boom, tussclien eenig straatvuü,
eenige stukje» papier, die bij nadere beschou
wing verscheurde bankbiljetten bleken te zijn.
Hij gaf van die vondst kennis aan de politie,
die liet gevondene in bewaring nam.
Dezer dagen werd de man verblijd rnet de
ontvangst van ruim f300, zijnde de waarde
der bankbiljetten, waarvan de eigenaar tot
op heden zich niet had aangemeld.
Te Bergschenhoek deed zich 7 October
een geval voor van diphiheriti-ehe croup bij
een jongetje ven 5 jaar; Dingdag daarop
werd de patient met serum ingespoten. Na
slechts éene injectie is genezing gevolgd.
Zaterdag a.s. vertrekt van Amsterdam per
stoomschip Koningin-Regentes van de maat
schappij «Nederland" naar Oost-ludie een
detachement aanvullingsiroepen ter sterkte
van 12 onderoiï. en 220 minderen, onder
bevel van den van verlof tei ugkeerenden kapt.
der inf. O.-I. leger W, L. Kitmnijser en onder
medegeleide van den voor het O.-I, leger be
stemden 2n luitenant der artillerie JG. Boom
en de bij het O -I. leger gedetacheerde 2e
luits. der art. H. A. Zeilmaker en J. C. van
Leeuwen en 2e luit. der inf. A. Dudok vau'
Heel.
Met dit stoomschip zullen tevens hunne
bestemming volgen de bij het O.-I. leger
gedetacheerde ie luits. der art. P. G.A.van
den Iloff, C. L. G. Sc li rasse rt, Bert eu L. G.
Schuurman, de le luits. der inf. T. van der
Ploeg, 3. Vethake en W. P. Rochell, alsmede
de 2e luits. der inf. J. Brunsting, L. M. Keetell,
J. A. van Nieuvvland en J. C. C. Pliafi, die
allen 4 November te Genua scheep gaan.
Nu de boekdrukkers-patroons te Amster
dam aan de eischen van hun gezellen om
hooger loon hebben toegegeven, of u t eigen
beweging daartoe zijn overgegaan, worden
op verschillende zetterijen maatregelen van
inwendig beheer ingevoerd, teneinde eenigs-
zins te gemoet te komen aan de linancieele
gevolg» n, welke de verhooging der lootten in
het leven riep. Eenige patroons krimpen htm
personeel in. Zaterdag j.l. hebben verscheiden
zetters gedaan gekregen. De firma Gebr.
Binger heeft den achturigen arbeidsdag inge
voerd, hetgeen ten gevolge heeft, dat een
zetter, die vroeger bij een arbeidsduur van
6 x '10 uren a 20 cents per uur twaalf gul
den per week ontving, thans bij een hooger
loon van 23 cents, 48 x 23 cents of f 11.04
ontvangt. (D6/.)
Te Schagen is op de graven van de weduwe
Bute en Anna Beijer, de beide vermoorde
vrouwen, Donderdag een gedenkleeken met
toepasselijk opschrift geplaatst. Het gedenk-
teeken is gekroond door een marmeren beeld,
voorstellende een weenerule vrouw.
Volgens de Pr. Gron. Üt. zijn er te Gro
ningen op dit oogenblik r.iet rninder dan 28
als slachtoffers van de werkstaking gevallen,
en wel 18 boven en 10 beneden den leeftijd
van 15 jaar. Voor de laatsten is dit niet zou
erg. Zij kunnen wellicht nog bij andere vak
ken geplaatst worden, maar vele der anderen
zullen de treurige gevolgen van den gedaneu
stap ondervinden. Intus-chen is Maandag aan
alle stakeis in «De Toekomst", namens den
bond van typografen, hun volle loon uitge
keerd. Naar men mededeelt, is op de druk
kerijen, waar het werk gestaakt werd, hei
loon verhoogd of verliooging van loon toege
zegd ook op een paar werkplaatsen, waar de
gezellen op hun post bleven.
Te Eindhoven had Donderdag dr. 3. van den
Akkereen algemeen geacht geneesheer,
aldaar, die zich in zijn tuin op een rijwiel
oefende, liet ongeluk in volle vaai t tegen een
boom te rijden, zoodat hij van zijn machine
ter aarde werd geslingerd. Toen men hem
ter hulp kwam snellen, bleek dat de levens
geesten reeds geweken waren.
Te Rotterdam hebben zich de vorige week
4 nieuwe gevallen van pokken voorgedaan.
Te Amsterdam is gisteren '1 persoon aange
geven als te zijn overleden aan Aziatische
cholera.
De toestand van de derde te YVeesp door
cholera aangetaste patiente, een 21-jarig mm--
;e, is bevredigend en geeft hoop op her-tel.
De twee laatste patiënten zijn ovcrgehiac if
naar het tot ziekenbarak ingerichte wacht
lokaal.
Te Koudekeike (bij Middelburg) is een ge
val van cholera asiatica geconstateerd.
's-Gravcnliasre. Gistermiddag zijn de
ministers van justitie en van koloniën ter
audiëntie geweest bij de Koningin-Regente-.
De oud-minister Tak van Poortvliet is
gisteren voor eenigen tijd naar liet buiten
land vertrokken.
Amsterdam. Zondag werd in een dep
zalen van het hotel «Krasnapol-Ky" een ze-r
druk bezochte vergadering gehouden van
boekdrukkers uit Nederland, tot definitieve
stichting van den Bopkdiukkersbond en ter
bespreking van de gedragslijn tegenovei tie
aanhoudende werkstakingen der typografen.
Daar echter de vertegenwoordigers der pers
streng werden geweerd, kunnen w'tjorutient
liet behandelde voor het oogenblik geen vei-
dere bijzonderheden rnededeiden. U.
's-GIlAVEBflBAClE 16 October.
Bij de lieden alhier gehouden examens voor
de onderwijzersakte zijn geslaagd de lie.nvn
.T. G. van Vlaardingen en .1. Bras, beiden te
Schiedam.
Batavia13 September.
Lombok.
Iu het Bat. Xbltl. lee-t men:
Goesti Pjilantik van Europeesehe afkomst. Kenige
dagen geleden namen wij uit de Loc. een bericht
over, waarin betoogd werd, dat Goesti Djil.uitik,
dc beruchte Balische vorst, van Europeesehe at-
komst is. Men schrijft ons uu hieromtrent van be
voegde zijde:
rIIet bericht heeft zeer veel grond van waar
schijnlijkheid. Is het waar, dan ben ik overtuigd,
dat de grootvader van Goesti Pjilantik, zoo dn
nog iu leven is. De Kiever heet en nit S4 of 8-">
jaar oud moet zijn. De Kiever was vroeger, tocu
'ik hem kende. luitenant ter zee. Destijds was hij
zeer ontovredeu, omdat hij meende onbillijk te zijn
behandeld, toon men hem overplaatste bij de
Koninklijke Nederlandsche Marine. De eerste oth-
cier aan boord van de brik De Ranterin de
jaren 184243 wachtschip te Soerabnja, wa- de
luitenant ter zee le klasse Vicweg, eveneen- een
koloniaal officier. Deze raadde hem (d. K.steeds
aan om te verzoeken bij dc land-marine (zooals
die destijds heette) over te gaan. Dit heeft hii
ook gedaan, doch liet verzoek werd niet inge
willigd; wel werd hem de raad gegeven om als
ziekenoppasser in dienst te treden. Ik zie hem nog.
op ontvangst van dit bericht, in tranen uitbar
stende. Hij kreeg daarna twee jaren verlof en voer
op een Arabi-che brik, De Goede Hoop, varende
tussclien Socrabaja en Ternate en geladen met
stukgoederen. De brik bereikte nooit hare bi-tem
ming; zij viel in handen vau Balische zeeroover
en sedert vernam men niets van haar, noch van
haar bemanning. Dat De Kiever zceroover is ge
worden is niet zeker; wel, dat de hier bedoelde
brik, ik meen. in de Laboeau-ainok-baai bij Karan-
gassem is nfgGoopen, en daarna tot zceroover.—
vaartuig bestemd. Drie jaren lang is toen door de
marine daar gekruist, zonder dat mcu de movers
heeft kunnen vatten. De Kiever echter is later
