J.
Gemengde Berichten.
PEK TELEGRAAF.
Post en Telegraphie,
Koloniën.
Batavia, 11 October.
Batavia, 16 October.
Land- en Tuinbouw.
O n cl c r w ij s.
Artrenzorg.
Eeeützaken.
'lz
Be onlangs in gebruik genomen noodkerk
te Loon-op-Zand van de onder die gemeente
nieuwgestichte parochie St.-Joaehimsmoer is
geheel ingestort, waardoor zoowel aan altaar
als aan de overige kerkmeubelen aanmerke
lijke schade is veroorzaakt.
Storm.
De storm van Maandagavond en nacht blijkt
ook in ons land zicli geducht te hebben doen
melden. De teiegraphisehe gemeenschap tus-
sclien Nedeiland en Duitschland en België
was verbroken. Alleen Bremen en Antwerpen
bleken bereikbaar. Dank zij den uitstekenden
aanle" der geleidingen in ons land, bleven
alle Nederlandsche kantoren aangesloten. Van
tal van gebouwen werden schoorsteenen, pan
nen, stukken zink en lood afgerukt, hier en
daar woei een heining om, boomen werden
ontworteld, telefoondraden vernield, enz. Ook
meer ernstige ongevallen bleven niet achter
wege.
jn de Haarlemmervaart sloeg een ijalk van
de touwen los, knecht en schipper waren
spoedig uit hun kooi, om de zaak weer in
orde te brengen. Door een rukwind echter
sloe"- de knecht overboordde man werd
met^moeite door den schipper gered.
Te Tiel zonk Maandagavoud eeu bagger
molen, toebehoorende aan H. A. van Anrooy
te Nieuwaal. Gelukkig was er niemand aan
boord.
Te Enkhuizen sloeg de Marker botter M. A.
-12b lek en zonk. De opvarenden redden zich
met moeite.
Te Bruinisse geraakten 's nachts de Belgi
sche schepen Taee Gebroeders en de Acht
Gebroeders driftig, doordien de kettingen
sprongen. Het eerste vaartuig strandde op de
slikken van Oude-Tonge, het tweede tegen
den Blindendam en is vermoedelijk geheel
verloren. De schipbreukelingen redden zicli
met levensgevaar.
Te Amsterdam woei een groote schutting
voor een in aanbouw zijnd huis in de Rege-
liersbreestraat om, waardoor een drietal per
sonen werden getroffen. Eén heeft den lin
kerarm gebroken.
Het haltegebouw van den Hollandschen
IJzeren Spoorweg liet Haantje", onder
Rijswijk, is geheel omvergewaaid.
Te Arnhem woei o. a. het koffiekraampje
van de geheel-onthoudersvereeniging op de
Groote Markt in elkander.
Hoe geweldig de wind was, kan hieruit
blijken, dat te Rozendaal een goederenwagen
uit Esschen, door den wind voortgestuwd,
het station kwam binnenloopen. De afstand
is ruim twee uur.
Te Hiilegom is een geval van Aziatische
cholera voorgekomen bij een 10-jarig kind.
Eenige dagen geleden stierf de moeder aan
dezelfde ziekte.
Te Parijs heeft de storm die Maandagavond
woedde geducht huisgehouden. Tftllooze ruiten
werden verbrijzeld, dakpannen afgeworpen en
veie waren de ongolukken op den openbaren
weg. Men verzekert, dat verscheidene personen
omkwamen of zwaar gewond werden. Overal
in Frankrijk werd groote schade aangericiit en
bijna oveial werd het telegraphisch en tele-
phoniseh vei keer afgebroken. Men vreest dat
verscheidene schepen zulleir zijn verongelukt.
Niet minder hevig was de storm in Engeland,
vooral in het zuiden. Te Londen ging de wind
gepaard met een hevig onweer, dat gertiimen
tijd aanhield en gevolgd werd door een zware
hagelbui. Buitengewoon groot is het aantal der
visschersscliepen, die op de kusten strandden.
De Kanaal-booten hadden natuurlijk een uiterst
moeilijken overtocht, maar toch bereikten alle,
hoewel zeer laat, de plaatsen barer bestemming,
In West-Engeiand zijn eenige rivieren, tenge
volge van de hevige regens dermate gewassen,
dat vele huizen en laag gelegen landen reeds
onder water zijn gezet. De stad St. Ives in
Cornwallis werd door het water, dat van de
omliggende heuvels naar beneden kwam, bijna
geheel overstroomd. De bewoners der meeste
huizen waren daarom genoodzaakt de wijk te
nemen naar de bovenverdiepingen. De lijst der
ongeval', door dezen storm in Engeland
veroorzaakt, vnit in do Standard een geheelo
kolom. Eerst tegen den ochtend bedaarde do
01 kaan. Volgens de waarnemingen van het
meteorologisch instituut is deze storm de he
vigste, die sedert jaren in Engeland heeft ge
woed.
Dergelijke berichten komen ook uit België.
Te Ath btoitle de nieuwe fabiiek van den afge
vaardigde Cambier gedeeltelijk in. Door het
puin werd eene aangienzende werkmanswoning
bedolven. Twee personen verloren dientenge
volge het leven, terwijl nog eenige werklieden
ernstig werden gewond. Ook te Brussel, Ostende,
Charleroi en vele andere plaatsen werd dooi
den storm groote schade veroorzaakt.
Op de Schelde bij Antwerpen dreven vele
wrakstukken, afkomstig van vernielde vaartui
gen enkele personen vonden den dood in de
golven.
In een huis te Elberfeld heeft in den nacht
van 13 cp 14 dezer een brand gewoed, waaibij
zeven bewoners en een politie-agent, die hen
wilde redden, in de vlammen zijn omgekomen.
Te Brüx (Boheraen) zijn 30 arbeiders omge
komen, door een ontploffing in een steenkolenmijn.
Te Hamburg staat thans een commandeur
van de brandwacht terecht, beschuldigd van
talrijke brandstichtingen, met het doel om de
eerste hulp te verleenen en zoo de daarvoor
uitgeloofde premie te verdienen.
Maandagavond is te New-Orleans op de werf
der Texas Pacific Railroad" brand ontstaan
28,000 balen katoen zijn daaibij verbrand. Men
gelooft stellig, dat het vuur aangestoken is en
brengt het met de opstootjes onder de sjouwer
lieden in verband.
's-GKAVESIIAGE, 15 November.
Tweede Kamer. Ingekomen is liet wetsont
werp regelende de heffing van invoerrechten
naar waarde. Verschillende ontwerpen zijn
aangenomen bij een is een motie voorgesteld
door den lieer Gerritsen ten bate van liet
maken van bepalingen omtrent loon en ar
beidsduur in de rijksbestek keu in den geest
als te Amsterdam. Deze zaak zal bij de water
staats-begroeting worden behandeld. Aange
nomen is de afschaffing van de scheepvaart
rechten der oude sluizen in het Zederikkanaal.
Morgen is de Indische begrooting aan de orde.
HELDER, 15 November. De uitslag
van de herstemming ter verkiezing van een
lid der Tweede Kamer is als volgt
Gekozen de heer A. F. Staalman (anti.-
rev.) met 1254 stemmen. De heer J. J.
Kraakman (ultram.) verkreeg 1003stemmen.
68 stembriefjes waren blanco ingeleverd.
Lijst van brieven, geadresseerd aan onbe
kenden, over de 2e helft der maand Oc
tober, welke op schriftelijk verzoek aan liet
postkantoor alhier kunnen worden gere
clameerd.
C. de Koning 's-Gravenhage,
T. Kruis Rotterdam.
H. Capetti id.
D. Schippers Ylaardingen.
Briefkaart.
M. Bloot
Buitenland.
Brief.
H. Kalfsterman Keulen.
Lombok.
Van goed ingelichte zijde verneemt de Java-
Bodedat de kapitein Janssen, die zijn collega
Lindgreen onlangs afloste als commandant der
3o (iniandsche) compagnie van het 9e bataljon,
het eerst in de poeri te Mataram is gedrongen.
Tot driemaal toe was de stormaanval door de
Bahërs, die manhaftig stand hielden, afgeslagen
toen nam kapitein Janssen het geweer en den
patroonzak van een gesneuveld fuselier, sprong
over den muur van het paleis naar binnen,
velde met zijn wapen vijf vijanden nepr en werd
daarop onmiddellijk door zijn Javanen gevolgd.
Bij de inneming van Mataram moeten veel
geld en gouden en zilveren lijfsieraden en go-
weren zijn gevonden. De Baliérs bedienden
zich ook van patronen met stukken ijzer ter
grootte van pauwhagelkorrels en elke geweer-
dragende was van een kruitmaatje voorzien.
Het Socr. Hol. verneemt uit zeer betrouwbare
bron, »dat Z. E. de gouv.-gen. heeft te kennen
gogeven, ie zullen aftreden, indien hem in de
LomboU-aangelogenhoden niet de vrije hand
wordt ge'aten, en dat na het gepleegd verraad
van onderhandelen met het Lombokseho voi sten-
bestuur geen sprake meer kan zijn".
Aangaande de hinderlaag, waarin luit. Van
Oppen en kapt. Van Erpecum sneuvelden de
eerste in zijn poging om het lijk van den laatste
voor den terugtocht mede te nemen ont-
leenen wij nog aan een brief in het Bat. AM.,
dat de twee gidsen het peloton eerst een heel
eind noordwaarts voerden, waai op luit. Van
Erpecum, die als stafofficier fungeerde, zoide
ïifet is mij nu te ver". De geleiders beweerden
zich ook vergist te hebbenhet was zoo ver
nieter moest meer zuidwestwaarts worden
gemarcheerd. Zoo lokten zij den tioep in een door
muren omgeven ruimte, waar de vijand de onzen
plotseling hevig beschoot uit schietgaten, die
aanvankelijk niet opgemerkt werden, aangezien
zij aan den buitenkant met klei werden dicht
geplakt.
Verder lezen wij
Tot mijne verwonde!ing zag ik in de officieele
berichten dat men 5 pCt» opgaf als het ziekte-
cijfer, maar bij eenig nadenken begieep ik,
dat men hiermede bedoelde het aantal zieken,
dat bier in liet hospitaal veipleegd wordt. Er zijn
echter vele soldaten die zoogenaamd skwat tier-
ziek" krrjgen, dat wil zeggen, ziek zijn zonder-
dat het noodig is ze in bet hospitaal op te nemen
meermalen kwam het voor, dat er bij compag
nieën om en bij do 15 procent op die wijzo
niet kondon uitrukken. Dit behoeft nochtans geen
ongerustheid te baien, maat- bewijst alleen, dat
de ontbeiingen en de vermoeien.--en van het
veldleven den soldaat aanpakken. En ik voeg er
dadelijk bij, dat de soldaat, zoodra hij zeker
weet dat het een heete dag worden zal, zooals
b.v. de dag van don aanval op Mataram, aliijd -
klaar ia oin mee te gaan, tenzij hij zoo onwel
is, dat hij hot onmogelijk volbrengen Kan. Wat
de zorg voor de zieken en gewonden betreft van
de zijde der militaire doktoren, hierover heb
ik maar een woord van lof. Uit den mond van
menig verpleegd soldaat vernam ik, hoe welwil
lend en behulpzaam de hoeren doktoien zijn.
Echter laat het ziekeniogies waarin sedert eenige
dagen wat veibeteiing is gekomen, vooia! wat
dat der officie! en betieft, veel te vvenschen over.
Dat komt ook al omdat er bier veel te weinig
genie is. Thans is men dagelijks druk bezig
met het vernielen van Mataram. De vier uoens,
die in het centrum lagen, zijn reeds in puinhoopen
herschapen. Puinhoopen, niets dan puinhoopen
ziet men tot op honderden meteis afstand van
onze benting Matei am; maar we zullen nog
minstens veertien dagen zwaar moeten arbeiden
om de geheelo plaats van het aardrijk te doen
verdwijnen. In liet noorden en westen houdt de
vijand zich nog op en mitsdien zullen we nog een
paar gevechten moeten leveren om de opruimingen
tot aan de uiterste hoeken to kunnen voortzetten.
Dan komt Tjukianegara, de hoofdvestiging, aan
de beurt. Hebben we ook die plaats verwoest,
dan houdt de vijand alleen Lingsar en Narmada
over.
We hebben nu reeds honderden woonsteden
verwoest. Iiapitan, Aroeng Aroeng. de Bahsche
deelen van Sekaibela en Pagoetan, Pasingalian,
Pagasangan en het giootsie deel van Mataram
zijn van het aardrijk verdwenen, om weidia,
door den weelderiger! Indisclien plantengroei, in
ondoordringbare limboes herschapen te woiden.
Aan de J.-B. werd den Gn van Lombok go-
schreven
Bij het onderzoek bekende hij (de overlevende
van de twee spionnen, die onze soldaten in eene
hinderlaag hadden gelokt), dat ICetoet zelf hem
had gedwongen, ja zelfs door middel van een
lanssteek, ons in de val te lokken. Inderdaad
vertoonde de man een verschen lanssteek. Als
losprijs zouden zijne vrouw en kinderen worden
vrijgelaten zoo hij bleef weigeren, zouden ze
vermoord worden. Hiermede scheen de zaak afge-
loopen.
Op den derden October, dus twee dagen later,
gelukte het aan eenige dvvangaibeidet's alle lij
ken binnen te li,den. Zij weiden plechtig te
Ampenan begraven.
Intusschen gingen de werkzaamheden te Ma
taram voort. De eens zoo bloeiende plaats, die
wij zeiven vroeger met de muziek vooraan door
marcheerden, bood na eenige dagen niets meer
aan dan een beeld der verwoesting. Waar onze
soldaten nog niet geweest waren, drongen de
Susaks binnen en stichtten biand. Ook het
noordwestelijke stuk bleek, tenminste in do
nabijheid der door ons bezette poene, verlaten te
zijn. We kwamen daar op den 4n October in,
zonder slag of stoot.
Het buskruit (uit het gevonden kmitmagazijn
te Mataiani) was van zeer goadequaliteit. Waarom
heeft de vijand dit alles toch achteigelaten
Het vinden van dit magazijn gaf tot allerlei
redeneeringen op de posten aanleiding. Waren
die beide Sasnks wel verraders geweest? Was
wellicht, toen zij ons dio boodschap brachten,
het buskruit ma ga zijn niet onbeschermd geweest
Hoeft de eene overgebleven gids, die dan. toch
naar onze zijde vlood, misschien zijne bekentenis
niet gedaan als gevolg van de strenge wijze
waarop hij veihoord werd?
De posten nemen nu langzamerhand de grootste
plaats in op Lombok. Ampenan wordt hoe langer
hoe leeger. Men gaat het nu vei kleinen, daal
de bezetting hoo langer hoe geringer wordt.
Ivaleta windt ook ai verkleind op een kwart van
zijn grootte. Pagasanganwest zal spoedig van de
aarde verdwijnen, evenals SeKaibela en Kapitati
verdwenen zijn. Aroeng aroeng schuift vooruit
naar Mataiam, Zoo verandert de kaart eiken dag.
Het bericht van ICetoets sneuvelen is zekerheid
geworden. Bij het gevecht in zijn pnerie te
Mataram is hij doodelijk gewond. Hoe kon hij
dan later dien Sasnk bevelen ons in de val te
lokken bij bet buskruitmagazijnljo? vragen velen
en zij zoeken daarin terecht veiontschtildiging
voor den quasi verrader. ICetoets dood moei
zeker zijn.
Ten slotte nog eenige modedeelingen die het
nemen van Mataram nader illustreer®. Zoo ton
eerste
De Sa-aks volgden alweder onze troepen en
in plaats van in ernstigen in beid de muren to
slechten, maakten zij een ontzettend giooten
buit. Vooral rijst en keppings (de Lombok-cbe
pasmunt) voldoen aan hunne roofzucht, maar
bovendien hebben ze vele wapenen en voorwer
pen der huishouding weggehaald uit kampartn-
gedeelten waar onze soldaten heelemaal mot ge
weest zijn, en waar de Ballets alleen uit viees
gevlucht waren.
Ten tweede is het opmei keus waard, dat op een
meter naast liet kruitmagazijn een granaat wei I
gevonden, bij toeval een die niet go-piongen
was. Andeis hadden we van daar ook nog eerie
ontploffing gehad.
Verder is hier en daar gevonden dynamiet,
in bamboekokers, van Nobel te Berlijn liet moet
een ander preparaat zijn dan het om e. Daar
mede is uitgemaakt dat zij we! ilynam>yt bezit
ten. liet is evenwel tot boden met met oeaig
succes door hen legen ons aangewend.
Eindelijk nog dit. Een officier van hoogen
rang komt op een pleintje naa-t de poena,
's middags van den dag der verovering. Dij vindt
daar eenige inlanders in de gewone kloedi ig.
»Wie zijn jelui vraagt hij. mSasak, toevvaa".
Nu, blijf dan hier niet zitten, maar ga helpen
om de muren te slechten", zegt de officier ea
wandelt vei der. Die diie tnenselien waren onge
wapende Balióis. Zij zaten daar b,j het toegedekte
lijk van Ketoet dat men niet had kunnen w eg-
halen. 's Nachts hebben zij zich met het lijk
uit de voeten gemaakt.
Een zeventigtal landbouwers te Süedrccht
hebben aan den minister van binnenlandsche
zaken een adres verzonden, ter zake van de maat
regelen tegen de veeziekte. Deze landbouwers
beklagen zich o. a. over handelingen en verkla
ringen van den districts-veearts en zijnen plaats
vervanger aldaar.
Voor de akte handteekenen lager ondorvvijs te
's-Gravenhage is heden geslaagd de heer J. P.
Koppenhagen.
Te Batavia is opgericht oen sNederlandsch-
Indisch Onderwijzersgenootschap", Van het voor-
loopig hoofdbestuur is de heer Den Broeder voor
zitter en de heer Van Ravestoin secretaris. Dit
genootschap zal met het uNederlandsch Onder
wijzersgenootschap" viiendschappelijke bedek
kingen aanknoopen.
Men meldt uit Alfen a/d Rijn aan de ,Y. R Ct.-
Ook hier wordt van katholieke en anti-ievo-
lutionnaire zijde aan den laad, waai in slechts 3
liberalen zitting hebben, voorgesteld iiet school
geld op de openWfa school nanmeikehjk te
verhoogeu.
Tot vc.r eenige jï.ren werd hier geen school
geld gel even daarop werd op aandrang van
dezelfde tijd" lm reels tamelijk hooge schoofgèl 1
van 20 en 10 ct. per week ingevoeld met eenige
reductie voor kn deten uit hetzelfde gezin.
(Invordeibaar per kwanaal.) Nu reeds wensebt
men dit op 40 en 20 ct. per week te stellen.
êi
Aan de Decerns .art zal eene flinke weik-
verschaffn e wcu.wr (egonnen. De heer A. van
Linge Jz., van Vee-Mam, heeft aldaar 155 IIA
dalgrond aanerf i t al die woeste gronden
zullen zo- sOoc.A i.ogelnk ontgonnen vvoiden.
waardoor .uier en brood zullen vinden.
Voor cl 3 iHbini- te 's Gravenbage stonden
Maandag vetfir eer vkr'.el hoogst gev.v.uluk»
individuen u-mcliS, di er hun bedrijf van maken
op de m est stl.au elijke en onzedelijke wnz»
chantage to tlr j' cru waai door zij reeds, zooals
