dien teleurstellende proefnemingen, te meer
omdat daardoor een einde zal komen aan de
beslaande wanverhoudingen en voorkomen
kan worden, dat de verzeker ng geheel kome
ten laste van de staatskas bij invoering van
een algemeen of bijna algemeen stemrecht.
Immers voor hem moet het pensioen het ka
rakter dragen van bespaard salaris met finan-
cieelen sieun van den staat als aanvulling in
het begin. Ten slotte verzocht hij de regeering
de benoeming van eene staatscommissie tot
onderzoek van de algemeene pensioen verze
kering der oude werklieden.
De heer Van Kaïnebeek kwam op tegen de
donkere schets, door den heer Kerdijk gegeven,
van den financieelen toestand van heden en in
de toekomst, wegens de kosten van 's lands
defensie. Berekenende dat sedert 1868 daar
voor 3 millioen 'sjaars zijn uitgegeven, achtte
hij dat cijfer niet te hoog en hij wil dat naai
de eischen des lijds, zonder te streven naar het
volmaakte, met voortvarendheid worde vooit-
gegaan met het noodige tot verdediging van
ons grondgebied. Zoowel op de kosten van
rijks- a's gemeentebestuur moet echter wor
den bezuinigd en de schatkist worde niet de
hoorn des overvloed®, ter bevrediging van aller
lei wentellen en belangen. Fit nu betwijfelt hij
of kiesrechtherziening in dit opzicht verbete
ring zal brengen. Hij bestreed verder liet ver
langen naar heffing van graanrechten, wegens
het nadeel voor een groot deel der bevolking
van verliooging van den broodprijs.
Nog ontwikkelde luj zijne constitutioneele
bezwaren tegen d" door het vorig kabinet idol
en bij de Kamerontbinding gevolgde gedrags
lijn, welke het gemeen overlegtusschen regee-
1-ing en volksvertegenwoordiging ter zijde
stelde, vooral door de vooraf verkregen toe
stemming tot ontbinding der Kamer, welke
ontbinding echt- r dit goede gevolg had, dat de
meerderheid der kiezers zich tegen een on
grondwettig uitgebreid kiesrecht heeft ver
klaard.
Naar zijne overtuiging vertolkte de uitslag
der verkiezingen ook het gevoelen van het
grootste gedeelte der niet-kiezers. De bakkers-
werkstaking te Amsterdam aanroerende, ver
dedigde spreker tegenover de vrijhei I orn
het wei k te staken, de bescherming van hen,
die wel willen werken en keurde hij de ge
welddadigheden, dnai bij gepleegd, ten sterkste
af, tevens aandringend# op handhaving dei-
vrijheid en orde door de stedelijke overheid.
De heer Veegens verdedigt, dat de vorige
regeering, met het doel de kroon buiten den
strijd te houden, de ontbindingsstukken niet
heeft openhaal gemaakt en betreurde de
openbaai making van het vertrouwelijk over
leg door het opgevolgde kabinet, dat beter
gedaan had de notulen van den ministerraad
mede te deelen, waai uit het juiste motief
tot ontbinding kan blijken, ter vestiging van
een onpartijdig oordeel» Betreurend het aftre
den van een weikzatner ministerie, erkent
hij de noodzakelijkheid van het tegenwoordige,
uit de oppositie tegen de kiesrechtregeling
voortgekomen ministerie, mits het de kies-
rechthervoi mmg bespoedige en latere hervor
mingen niet vooruitloope.
Een spoedige afdoening van het kiesrecht-
vraagstuk istiouwens te wachten, wegens de
samenstelling van het kabinet als ministerie
voor kiesreeh thervorming, en de samenstelling
der Kamer, wier meei derheid te verdeeld is
voor andere hervormingen dan liet kiesrecht.
Intusscheii is de regeling der gemeente-finan-
ciën, vet traagd door de verwerping der kies
wet, urgent, maar moet daaraan noodwendig
voorafgaan verbetering van 's lands financiën,
allereerst door beperking der uitgaven, die
voor 18i>5 twee millioen hooger geraamd zijn,
waartegen spreker bezwaar heeft. De onver
mijdelijke defensie-uitgaven moeten niet door
geld leening doch door bezuiniging gevonden
worden. De minister van financiën had zijn
ambtgenoot de nieuwe hooge uitgaven moe
ten weigeren.
De voorzitter verzoekt de bespreking der
invoei rechten tot de behandeling der motie-
Dobbelman te verdagen.
De'heer De Beaufort (Wijk-bij-Duurstede)
betoogt, tegenover den heer Ileemskei k, dat
tariefsverhooging leidt tot verhooging ran den
brood pi ijs en verwacht meer verbetering van
den economi-cheti toestand door liet bimetal-
1 isme. Ook hij protesteert tegen de beperking
der nrbeidsvi ijheid bij de werkstaking dei-
bakkers te Amsterdam, waartegenover het
gezag in plichtsbesef te kort schoot, en hoopt
dat (Fe regeei ing een hei haling zal voorkomen.
Toorts acht hij een regeling der gemeente-
finaiiciën onder het bestaande kiesrecht alles
zins mogelijk en beschouwt hij als lichtpunten
van den toestand des lauds de bevredigende
belastingopbrengst, de onuitputtelijkneid van
den weldadigheidszin ondanks de vermogens
belasting en de gehechtheid aan de dynastie.
De heer Mees, die blijft gelooven in den
hervormingszin der oud-liberale partij, be
aamde in het algemeen met den heer Kerdijk
de noodzakelijkheid van beperking der doode
weermiddelen, daar wij eerder geroepen zijn
tot nakoming der internationale verplichtingen
en de handhaving onzer neutraliteit dan tot
verdediging onzer onafhankelijkheid achter de
iiniën.
Voor die taak zijn voldoende een veldleger
en kustforten, ondersteund door schepen.
Daarom acht spreker vervorming van ves
tingen, het doortrekken van de stelling Am
sterdam naar zee en vernieuwing van ram-
schepen onnoodig, maar daarentegen weigert
hij niet, verbetei ing der bewapening van het
veldleger en de schepen ter vervanging van
andere. Tegen 's heeren Kerdyks denkbeeld
eerier vaste wettelijke organisatie van land
en zeemacht met eene kostenregeling oppert
hij bezwaren. In afwachting daarvan niets te
doen, ware gevaarlijk.
De heer De Boer reserveert zich eene be
spreking van laudbouwtoestanden tot later.
De heer Ueldt acht de door de regeering
voorgenomen lijfrenteverzekering niet levens
vatbaar, daargelaten dat de staat de mede
dinging met particuliere instellingen niet kan
volhouden. Hij koint op tegen de smadelijke
(na een opmerking des voorzitters verzacht)
en onaangename wijze, waarop de heer Rut
gers van Rozenburg weer sprak over wettig
petitionneeremle werklieden.
De lieer Staalman betoogde dat de regee
ring niet langer het geduld en de lijdzaam
heid der natie op de proef mag stellen en
een het volk bevredigende kiesrechtregeling,
gegrond op de economische zelfstandigheid
der natie, tnoet geven, wars van conservatief
liberalisme. De regeering gevoelt niets voor
de nooden des volks en spreker verbaast zich
over de buitensporig hooge eischen van den
minister van oorlog van mtllioenen, in het
buitenland te besteden. Liever dan de gewe
ren geve men persoonlijken dienstplicht.
Morgen voortzetting.
SCHIEDAM, 5 December 1894.
De heer D. de Klerk, president van de
smidsgezellen-vereeniging »St. Eioy" te Rot
terdam, zal Woensdag 12 dezer voor de af-
deeling Schiedam van het sAlg. Nederl.
Werkliedenverbond" als spreker optreden.
Het onderwerp zijner rede zal zijn »De
mensch zal bij brood alleen niet leven".
Wij ontvingen het verslag van de werk
zaamheden in lOns Huis"-te Amsterdam ge
durende het jaar '1893.
In de inleiding wordt gezegd dat de inrich
ting een bepaald succes is, dat de teleurstel
lingen weinige zijn, dat de verwachtingen dei-
oprichters bijna alle zijn vervuld geworden.
Welke die verwachtingen waren
Te eener zijde dat het zou blijken hoe er
in de hoofdstad des lands tal van mannen
en vrouwen zouden zijn die de gaven van
hoofd en hand, de werkkracht, een deel van
den tijd, hun geschonken, zouden willen
dienstbaar maken aan de vermeerdering dei-
levensvreugde van hunne minder bevoorrechte
stadgenooten. Minder bevoorrecht, niet omdat
zij missen den aanleg tot het verwerven van
de eigenschappen welke tot meerder levens
geluk leiden maar omdat hun de gelegen
heid en de middelen ontbreken om na de
zware dagtaak die zij veelal hebben verricht,
zonder hulp, zonder aanmoediging te arbei
den aan de geestelijke en zedelijke ontwik
keling, die meer dan iets anders in staat is
het geluk van 't leven te verhoogen.
Te anderer zijde, dat die pogingen zouden
gewaardeerd worden door hen voor wie zij
zouden worden aangewenddoor de mannen
en vrouwen van het volk, onderscheiden in
veel, in stand, in leeftijd, in godsdienstige,
staatkundige of maatschappelijke overtuigin
gen, doch éen in den geest van wederzijdsche
waardeering en vertrouwen.
En zij kwamen, de bezoekers en bezoek
sters, met dien geest doordrongen.
De leeszaal trok in het eerst meer men-
schen dan later, maar toch waren er avonden
waarop het getal hoorders en hoorderessen
70 bedroeg. We zeggen met opzet hoorders
en hoorderessen, omdat het bleek, dat de
gelegenheid tot lezen alleen op den duur niet
aantrekkelijk genoeg was.
Zij, die ter afwisseling novellen van Cre-
mer, Runing, Van Maurik voordroegen, vonden
een dankbaar publiek. De 2-cents-bijdrage
voor zoo'n avond werd gaarne gestort. Het
gesproken woord vermag den wetkman, die
vermoeid van den langen arbeidsdag, zijne
schreden naar Ons Huis richt, blijkbaar meer
te boeien dan het gelezen woord. Couranten
en tijdschriften van alle richtingen, op de
leestafel verspreid, worden gratis of voor
lagen prijs verstrekt door velen, die sym
pathie hebben met de stichting van den
heer Janssen.
Met gymnastieklessen voor jongens en
meisjes ging het niet altijd even vlot.
Zou, zoo vragen wij ons, dit lezende af, de
Amsterdamsche jeugd hare vlugheid op den
duur liever blijven beproeven aan boomen,
gaslantaarns en andeie publieke of particuliere
eigendommen, die zij in haren overmoed
zoo vaak vernielt, om van baldadigheden nog
niet eens te spreken Wij gelooven het niet.
Gelegenheden ais die, welke Ons Huis opent,
gezellige, goed verlichte en verwarmde ver
trekken, waar ontspanning naar geest en
lichaam kan worden gevonden, zijn betere
leerscholen, ouders, voor uwe kinderen, dan
de woelige, kille, donkere pleinen en straten
eener stad.
Och, dat ons goede Schiedam een derge
lijk Te Huis voor velen rijk ware!
De wijze, waarop de lessen in lezen, schrij
ven, boekhouden, Nederlandse!), Fransch,
Duitsch, Engelsch gegeven worden, wordt
volgens het verslag met het meeste succes
bekroond.
De gezellige verstel- en knipclubjes 26
dames geven wekelijks 10 verstellessen van
2 uren aan *180 leerlingen zult ge bij
een wandeling door Ons Huis wel zonder
wegwijzer vinden. Een vroolijk lied, een har
telijke lach zijn er evenmin verboden als
een pijp tabak en een praatje in'de leeskamer.
Een kop thee, bij bijzondere gelegenheden ook
wel chocolade, verhoogt de gezelligheid. Da
leeftijd der meisjes voor de Woensdag- en
Zaterdagmiddaglessen is van 1014, voor
de andere bezoeksters van 1-4—25 jaar. Et-
zijn ook gehuwden onder.
De kookcursussen kunnen een zegen wor
den voor velen. Goede en goedkoope maal
tijden, smakelijk bertid en netjes voor-ge
diend, voorkomen de behoefte aan den prikkel
van de jenever.
Andere clubs en cursussen, schaak- en
tooneelclubs, tentoonstellingen, een gelegen
heid tot het inwinnen van rechtskundige
adviezen, praatavonden en gezellige bijeen
komsten kunnen slechts in het voorbijgaan
worden aangestipt. Genoeg zij het te zeggen
dat de vrouwen en mannen die over vrijen
tijd te beschikken hebben en niet weten
hoe dien goed te besteden, in »Ons Huis"
welkom zijn.
In elke woning, en dus ook hier, is er be
hoefte aan toewijding van talent en gemoed,
aan zonneschijn in het dikwijls vreugdeloos
bestaan van velen, aan warmte en vertrou
wen tusschen rijk en arm, aan wederzijdsche
en onderlinge waardeering.
Mochten er onder ouze Schiedamsche stad
genooten zijn die van de lotgevallen van »Ons
Huis" meer willen weten dan dit zeer onvol
ledig overzicht hun biedt, dat zij dan bij hunne
boekhandelaren voor den prijs van 50 cents
een exemplaar bestellen. Moge de lezing hen
opwekken om hen te steunen, die meenen
dat eene dergelijke inrichting een zegen zal
kunnen worden voor vele ingezetenen.
Bij kon. besluit zijn benoemd tot lid van
het hoofdcomité der Nederlandsche ve>-eeni-,
ging tot het verleenen van hulp aan zieke
en gewonde krijgslieden in tijd van oorlog
de generaal-majoor, inspecteur van den ge
neeskundigen dienst der landmacht, C. J. van
der Burcht van Lichtenbergh, te 's-Graven-
liage; de met rang van dirigeerend officier
van gezondheid der iste klasse, gepension-
neerde dirigeerend officier van gezondheid der
2e klasse C. de Mooy, te 's-Gravenhagede
hoogleeraar in de geneeskunde aan de hooge-
school te Utrecht dr. A. Freiherr von Eiseis-
berg aldaar, en de predikant, tevens hofpre
diker, dr. G. J, van der Flier, te 's-Gravenhage,
De gewone audiëntie van den minister van
binnenlandsche zaken op Zaterdag 8 dezer
zal niet plaats hebben.
Weldra zal een wetsontwerp bij de Tweede-
Kamer worden ingediend tot bekrachtiging
der overeenkomst met de Hollandsche spoor
over den aanleg van den spoorweg Hoorn
Alkmaar.
De minister van oorlog brengt ter kennis-
van belanghebbenden
do. dat hij, naar aanleiding van bij hem
ingekomen verzoeken, heeft goedgevonden
bepalen, dat op den 2In December e.k. te-
Utrecht alsnog een examen zal worden afge
nomen tot het bekomen van bet »Be\vijs"r
vereischt voor hen, die wenschen te worden
toegelaten tot de verbintenis ais vrijwilliger
voor het reservekader
2o. dal de aanmelding, voer bedoeld examenr
door overlegging van de bescheiden, vermeld
in g 2 van de, in de Nedsrlandsche Staats
courant van Zondag 16 en Maandag 17 Sep
tember 1894, no. 217, opgenomen beschikking
van 12 September 1894, Ilde Afd., no. 55r
moet geschieden vóór den 14n December e.k.,,
bij den hoofdofficier voor het reservekader t#
Utrecht.
De minister van waterstaat enz. vleit zichr
eerlang een voorstel tot subsidieering vat»
eenige stoomtrammen te kunnen indienen.
Een voorstel van wet tot het stellen vat»
algemeene regelen voor zulke subsidies is
van hem niet te wachten.
Het tot stand brengen eener regeling, waar
bij de gelegenheid wordt opengesteld tot liet-
betalen van belasting door middel van post
wissels, acht de minister niet vrij van beden
king.
Het voorstelLohman.
Het Schoolblad acht het sin 't geheel niet
te billijken", dat de heer De Savornin Lohman
wetswijziging heeft gevraagd, om liet bijzon
der onderwijs, met het oog op het gebrek aan
onderwijzerspersoneel, te ontslaan van de
verplichting op 1 Januari het vereischte aan
tal onderwijzers in de school te hebben, wil
het de rijkssubsidie niet missen.
simmers, niemand kan ontkennen, dat de oor
zaken, die het voor vele bijzondere scholen moeie-
lijk of onmogelijk maken, om het noodige getaf
onderwijzers te verkrijgen, van tïjdelijken aard zijn,,
of tenminste dat de regeling van ons onderwijs,
openbaar zoowel als bijzonder, zoo behoort te
wezen, dat die oorzaken slechts tijdelijk kunnen
bestaan.
»Er moet een zoodanige regeling van de finan-
cieele positie en van de opleiding der onderwij
zers tot stand komen, dat hun aantal groot ge
noeg werdt, om in de behoefte te voorzien. Zoolang
dit nog niet het geval is, vrage men opnieuw ver
lof tot tijdelijke afwijking van do voorschriften
der wet, zooals door het Kon. besluit van 20 Dec-
•1893 voor éen jaar gegeven is, maar men brenge
niet een wetswijziging tot stand die op de veron
derstelling steunt, dat er blijvend gebrek a-in
voldoend personeel zou kunnen zijn."
De door den heer Lohman gevven.-chte wets
wijziging zal den waarborg door art. bibis gesteld
(een bepaald minimum van onderwijzers) op losse
schroeven zetten.
zOp den duur, als door eene betere regeling der
jaarwedden van de openbare onderwijzers, het
aantal beschikbare titularissen grooter is gewor
den, ook voor de bijzondere scholen, mits deze in
de verbeteiing der salarissen de openbare zijn ge
volgd, zal ook de verliooging van de rijksbijdrage
volstrekt noodzakelijk zijn. Wij hebben daai tegen
geen bezwaar, maar wel hebben vyij dit tegen elke
poging, die iets afneemt van de waarlijk niet
overdreven hoog gestelde waarborgen, dat het
door den staat gosubsidieerde onderwijs degelijk
en goed zij."
