;A°. 1895.
Zondag 10 en Maandag 11 Maart.
N°. 8743
Eerste Blad.
Negenenveertigst© Jaargang.
üitgbyërT-;. odé.
Binnenlandsclie Berichten.
I
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag,
0 JRANT
Abonnementsprijs, per kwartaal t 1.85,
franco per pusc, door het geheele Rijk2,50.
Afzonderlijke r.ommers0,10.
BP RE A Pt BOTSRUTKA AT 7 O.
Advertentieprijs: van t10 gewone regels rntt
inbegrip van eene Courant. f 1.10.
Iedere gewone regel meer. - 0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
Schiedam, 9 Maart 1895.
Het adres van de Schiedamsche afdeelingen
van het sAlgemeen Nederl. "Werkliedenver
bond", tan »Patrirnonium" en van den nKatho-
liekea Volksbond", om in de bestekken voor
•gemeentewerken bepalingen op te nemen,
met betrekking tot een maximum-werktijd en
minimum-loon, zal binnenkort door onze
Moedsclmp behandeld worden. De beslissing
■die de raad zal gevm, kan en mag onze stad-
genooten niet onverschillig laten. Wij hebben
gemeend, dat over deze aangelegenheid de
publieke opinie zich behoort uit spreken, en
het niet ondienstig geacht, daartoe in ons blad
■eenige ruimte beschikbaar te stellen.
Ons tegenwoordig economisch stelsel is
gebaseerd op vrije concurrentie.
Zoo jarenlang is het goed gegaan onder
die vrijheid, dat men zachtkensaan is gaan
gelooven aan dat beginsel als aan een dogma,
dat niet aangetast mag worden. Sedert onge
veer 25 jaren belemmert geen langdurige
oorlog de productie, en rustig en zeker gaat
het proces der ontwikkeling zijn gang.
Van het hartje van Amerika wordt ons de
fijnste bloem toegezonden voor ons brooduit
liet verre Australië komt vleesch en zuivel
weldra in nagenoeg verschen toestand in
Europa aan; sedert jaren woidt ous uit het
hooge Noorden timmerhout toegezonden, dat
■slechts pasklaar moet gemaakt worden, om
voor onze woningen te dienenvruchten uit
California sieien onze tafel voor een prijs, die
■den inlaridschen producten een doodende con
currentie aandoet.
En nog altijd verder gaat het proces der
ontwikkeling zijn gang.
Wat vroeger zelfs door tal van handen
niet, of niet dan slecht of langzaam gemaakt
kon worden, toovert de machine ons thans voor.
Wat we heden nog buiten het bereik van
't machinewezen achten, blijkt morgen reeds
volkomen in zijn macht te zijn. Getuige byv.
de imonoline", die voor 5 a 6 man werk doet.
En steeds verder en verder gaat het proces
der ontwikkeling zijn gang, totdat het
bewezen is, dat minister Modderman de
zienersgave had, toen hij in *s lands vergader
zaal zeide, dat we staan aan den vooravond
van een revolutie, waarbij die van voor 100
jaren slechts kinderspel zal blijken I
We hopen, dat dat woord nimmer bewaar
heid moge worden. Maar hopen alleen is niet
voldoendewerken en bidden moeten samen
gaan.
De concurrentie hoeveel goeds ze ons
■schonk mag evenmin als iets anders in
de wetenschap een onaantastbaar dogma wor
den en behoort tenminste tegenover werk
krachten niet onvoorwaardelijk te gelden.
Het is reeds elders gezegd op een wijze,
die overweging verdient (we bedoelen het
advies van den burgemeester van Haarlem
over dit onderwerp), dat het middel van ver-
eeniging den werkman niet voldoende kan
beschermen tegen moordende concurrentie
en dat, voorshands tenminste, van regee-
ringswege maatregelen moeten genomen wor
den, om hem te steunen in een strijd waar
tegen hij niet is opgewassen.
Al bestaat onder leden van een vak-
vereeniging een verbond tot onderling ver
weer, ras worden de vaklieden verdrongen
door niet-vaklieden, die met een beetje lei
ding en geholpen door de machine de bij de
vereeniging aangesloten werklieden kunnen
vervangen tot hun weerstaqrakas is uitgeput
en hun gezinnen zijn te gronde gericht.
Hoe langs wettelijken weg afdoende steun
gegeven kan worden in den door ons be
doelden zin, we verklaren eerlijk het niet te
weten. Maar waar door economisch zwakke
ren van de overheid gevraagd wordt een
goed voorbeeld te geven aan wetkgevers, daar
meenen wij, dat tenminste blijken geleverd
kunnen worden van goeden wil.
Goeden wil toonen tegenover de werklie
den, die vertegenwooidigd worden zonder
over hun vertegenwooidigers te mogen mede
stemmen, kan geprezen worden als een daad
van wijs beleid dier vertegen wooiteers, welke
daarmede bewijzen, dat ook de belangen van
den werkman bun ter harte gaan.
Is het in het belang van den werkman, dat
voor hem een maximum werktijd en minimum
loon wordt bepaald? Dat 't zijn belang is,
dat hem een minimum-loon woidt verzekerd
bij gemeentewerken, kan niemand betwisten.
Al kan gezegd worden, dat de concurrentie
de levensbehoeften op de markt brengt tot
immer lager prijzen, zij kan nooit afleveren
dan tegen betaling, en waar de werkman door
den nood gedrongen gaat wei ken tot eiken
prijs, dien men goedvindt hem aan te bieden,
daar kunnen wy ons voorstellen, dat zijn
koopkracht slechts even boven 0 komt.
Wanneer aan ieder, die namens de ge
meente als werkgever optreedt, dezelfde ver
plichting wordt opgelegd; de eene aannemer
geen pré beeft boven den ander en ondanks
de bepaling omtrent liet minimum-loon de
arbeid toch noodzakelijk blijft, dan is geen
redelijke twijfel mogelijk omtient liet nut, dat
er voor den werkman in gelegen kan zijn.
Evenzeer, maar op andeie gronden, is de
maximum-werktijd hem van nut De werk
man behoort, evenals ieder lid onzer maat
schappij, die het huisgezin tot grondslag
heeft, aan zijn vrouw en kinderen. Hij
moet de gelegenheid hebben in zijn gezin te
leven, en dat kan hij niet, wanneer hij na te
lange dagtank slechts thuis kan komen om
enkele uren te slapen. Hem komt ook de
gelegenheid toe, zich te ontwikkelen en te
beschaven, en die gelegenheid heeft, hij niet,
wanneer hem nevens den rasftijd niet eenige
vrije tijd wordt gegeven.
Het denkbeeld, dat een maximum-werktijd
den werkman naar de kroeg zou drijven,
pleit niet voor het hoofd, waaraan we dat
denkbeeld verschuldigd zijn, De ondervinding
in verschillende landen reeds opgedaan, be
wijst dat 't een besliste onwaai beid is.
Die tegenwerping zouden we kunnen noe
men onwaardig en omvaar. Een overmatig
lange werkdag doet den afgebeulde zoeken
naar een tonans, die binnen zijn bereik ligt,
naar alcohol.
Na geregelden arbeid en behooilijke voe
ding en rust kan alleen slecht gezelschap
of gewoonte tot drinken verleiden.
Dat de werkman in zijn gezin kan leven
en zich en de zijnen kan besehaven en ont
wikkelen, is zeker in het voordeel van den
werkman, maar ook in dal van de maat
schappij, die metal wat ruw is, wat verwildert
en neiging tot zinken vertoont zeer slecht
gediend is. Dien maximum-werktijd achten
wij: een algemeen mmu schappelijk en zede
lijk belang.
Het opmerkelijke feit heeft zich bijna
overal voorgedaan, dat de aannemingen met
en zonder die bepaling, omtient loon en
arbeidsduur slechts zeer enkele procenten
verschilden.
Gewaagd zou het zijn daarop te conclu-
deei en tot overbodigheid van de zeer beschei
den vraag der werkliedenvereenigingen.
Mocht iemand dat willen doen, we zijn
in staat hem inzage te geven van cijfers,
die zijn conclusie zouden vernietigen. Voors
hands achten wij het niet gewenscht, die
gegevens te publiceeren.
Wat de oorzaken zijn van de geringe ver
schillen behoeft ons thans niet bezig te hou
den op een der mogelijke oorzaken willen
we echter de aandacht vestigen.
Bij de aannemers, de slechten niet te na
gespioken. staat voorop het werk zoo op te
leveren, dat zij als bouwmeesters er eer bij
inleggen. In het bestek komt zoo menige
bepaling voor, die er alleen in staat omdat
liet nu eenmaal zoo 't gebruik is. Wanneer
alles flmk marcheert en het werk wordt op
tijd en goed opgeleverd, denkt niemand er
aan, de toepassing dier bepalingen te voi deren,
en de aannemer heeft geglimlacht om het om
slachtige bestek, er mouwen aangepast en zijn
eigen inzichten gevolgd. Bestaat ten aanzien
van bepalingen over de uitvoering van het
werk bezwaar, den aannemer zekere vrijheid
te geven met opzicht tot bepalingen van eco
nomische politiek, een doolhof, waarin we
nog zoozeer in liet duister rondtasten, be
hoort strenge handhaving gevorderd te wor
den. Alles wat zweemt naar mouwen aan
passen moet streng geweerd worden, ook
tegenover hen die, meer consciëntieus willende
handelen, zich het werk zagen ontglippen.
Wat we op arbeidsgebied voor wetgeving
hebben, is nog zeer sober, ook door ons ge
brek aan kennis.
Een eisch van noodzakelijkheid is het
daarom, dat iedere bepaling streng wordt
gehandhaafd. Eerst dan kan geooi deeld wor
den over haar waarde.
Hiermede meenen wij vooiloopig van het
onderwerp te kunnen afstappenvoor- eu
tegenstanders zullen wij gaarne in de gelegen
heid stellen hun meening kenbaar te
maken.
SCHIEDAM, 9 Maart 1895.
Vergadering van den rand der gemeente
Schiedam, op Dinsdag 12 Maart 1895, des
namiddags ten 1-Vi ure-
Te behandelen onderwerpen
1. Vaststelling der notulen van de laatst
gehouden vergadering.
2. Ingekomen stukken.
3. Benoemen van leden in de commissie
voor de gasfabriek en de waterleiding.
4. Rekening van de Kamer van koophandel
en fabrieken over 1894.
5. Rekening over 1894 en bpgrooting voor
1896 van het St.-Jacobsgasthuis.
G. Adres C. van Zijl, om te bepalen dat
de afril v*n de Hoogstraat naar den Langen
Achterweg niet meer mag woiden afgereden.
7. Vooistel tot wijziging der voorwaarden,
waarop aan de firma Van Deventer &Zoori
grond aan de Maas is afgestaan.
8. Adres van de leeraren aan de hoogere
burgerschool, dr. J. van Leeuwen en L. P. J.
Vermeulen om hun een afzonderlijke aan
stelling te verstrekken als leeiaar aan den
handelscursus en hunne jaarwedde, aan die
betrekking verbonden, te regelen.
9. Tweeledig voorstel der commissie ad hoe,
benoemd 24 Juli 1894;
a. Met ingang van 1 September 1895 op
te heffen de handelsafdeeling aan de hoogere
burgerschool.
b. In beginsel te besluiten met ingang van
1 September 1895 de jaarwedden, die ver
hoogd zijn voor de lessen aan de handelsaf
deeling, met het bedrag dier verhooging te
verminderen.
10. foorstel van den heer I. Hoogendarn
omtrent het geven van bestemming aan de
renten van het fonds vau het voormalige
Oude-Mannenhuis.
En verdere voorstellen en mededeelingen.
By de vereeniging van gisthandelaren is
ingekomen het Belgische wetsontwerp betref
fende het fabriceeren en den invoer van
alcohol, dat voor de leden ter lezing is neder-
gelegd.
Indien dit wetsontwerp aangenomen wordt
hetgeen zoogoed als zeker zou zijn
dan gaat onze industrie een nieuwe moeilijk-
