lang had dan ook deze handel zoogoed als opge
houden.
Vetmesterij en Schapen wei der ij. De
zelfde drukkende bepalingen van Regeeringswege'
die den Veehandel aan banden legden, deden zich,
en in nog grootere mate, bij de Vetmesterij gevoe
len, en zulks met niet het geringste gunstige resultaat.
De vexatoire maatregelen, op onze veehouders toe
gepast, hielden niet op, vóórdat de autoriteiten
en deskundigen zelf de onhoudbaarheid hunner
theorieën en hun flagranten strijd met de practijk
en de werkelijkheid begonnen in te zien, en men,
na duizenden schats zoo goed als te hebben ver
spild, plotseling het gevolgde stelsel van „be
strijding der ziekte" opgaf, en het Rijkstoezicht liet
varen. Wel een bewijs, dat de autoriteiten over
tuigd werden, dat ook de staatszorg te vèr kan
gaan, en dat men altijd nog wel een weinig mag
rekenen op de belangstellende zorg van den belang
hebbende voor zijn eigendom, en dat hem die uit
de hand te nemen, aan gegronde bedenkingen onder
hevig' is.
Wat de Sc/n/peK weider ij betreft, deze was ietwat
minder ongunstig. Wel werden deze ook door ziekte:
mond- en klainvzeer en besmettelijk rotkreupel, aange
tast, maar de handel in dat vee werd niet verboden, en
ook bestonden daarbij de zonderlinge bepalingen niet,
dat het geïnterneerd moest blijven op eene besmette
weide, en dus in onmiddellijk gevaar van besmetting.
Volgens practische deskundigen ware het
wensehelijk, dat, bij de wederverschijning van het
mond- en klauwzeer onder het rundvee, dè thans
gevolgde methode van „bestrijding" een bestrij
ding alleen in uitzieken en doorzieken bestaande,
zonder eenig geneesmiddel tegen de kwaal aan te
wenden, een „baken in zee" zij.
Gas- en Waterleiding. De productie
van gas, als middel van verlichting en als werk
kracht, is eenigszina verminderd door den invloed
van het petroleum verbruik en de toepassing van
verbeterde branders. De vermindering zou aanmer-
kelijker geweest zijn. indien niet meerdere brande
rijen bij hare nieuwere gistfabrikatie gaslicht ge
bruikten.
Electrische verlichting bestaat bier bijna niet.
De waterleiding leverde zeer goede resultaten
op en breidde haren werkkring in den loop van het
jaar weder belangrijk uitzoodat er nu nog slechts
weinig panden bestaan, die niet door haar van uit
stekend drinkwater worden voorzien.
Communicatiemiddelen. Het aantal com
municatie-gelegenheden bleef ongeveer even groot
als ten vorigen jare. De tramweg naar Rotterdam
neemt in bloei toe, niettegenstaande het weinige
comfort, dat de directie haren passagiers aan
biedt. De lijn naar den Hoek van Holland geniet
een toenemende druktehet binnenlandsehe scheep
vaartvervoer verminderde niet.
Eene aanmerkelijke uitbreiding der communi
catiemiddelen zal wel niet spoedig mogelijk zijn.
Alleen een tramweg-verbinding laat zich nog wachten
met Delft, via üverschie, van welk zeer naburig dorp
wij nog altijd, niettegenstaande vroegere opmetin-
gën en plannen voor zulk een spoorbaan, zoogoed
als geïsoleerd blijven.
Telefoon. Het getal aansluitingen is weinig
toegenomentoch wordt er, vooral voor intercom
munaal verkeer, een toenemend gebruik van de
Telefoon gemaakt.
Het hooge tarief wordt nog steeds gehandhaafd.
Het gevolg daarvan is. dat er reeds enkele aansluitin
gen weggenomen zijn. Het geheele aantal er van
bedraagt nu 54.
Vi ss c her ij. De vóór slechts enkele jaren met
zooveel énergie en moed aangevatte onderneming
om* hier" ter stede eene maatschappij „Zee-
visscherïj Schiedam" te vestigen, had inderdaad
wel een beter lot verdiend dan dat, }t welk zij nu
dreigt te ondergaan.
Het vorige jaar toch, waren de resultaten zóó
ongunstig, dat er, niet van uitbreiding van het
materiaal, dat thans uit vier loggers en één stoom-
sloep, (trawler) bestaat, maar van inkrimping der
vloot sprake is.
Arbeidende klasse. De algemeene toestand
van deze volksklasse is nog betrekkelijk gunstig te
noemen, al moet zij natuurlijk ook deelen in den
algemeenen, ongunstigen stand van zaken.
In het onderhoud van het bestaande vindt de
gewone handwerkstand nog een, zij het dan ook
verminderden werkkring. Besliste werkloosheid werd
dan ook nog van weinig beteekenis gevonden:
doch, met name het zakkendragersgilde en de cor
poratie van nieters en wegers, zoowel van gra
nen als van steenkolen, moesten, niettegenstaande
de pogingen van de beschermheeren van het ge
noemde gilde, ook ruimschoots de gevolgen van het
voor allen onvoordeelige jaar 1S94 ondervinden.
Dat St.-Antoniusgilde is nog een van de over
blijfselen van voormalige, betere tijden, en strekt
door de degelijke inrichting van zijne organisatie
tot bewijs, dat stichtingen van dergelijken aard,
mits ze zich naar de tegenwoordige eischen van
den tijd voegen, in het belang van den werkman
zijn.
Het St.-Antoniusgilde bestaat uit 100 man
zakkendragers. De corporatie graanmeters-wegers
uit IS man; kolenmeters-wegers 14 man; met 12
noodmeters-wegers, respectievelijk 8 en 4.
Winkelstand. De Scliiedamsche Winkelstand
blijft zijne renommee niet alleen handhaven, maar
ook uitbreiden. Nieuw opgerichte, en sierlijk inge
richte, benevens welvoorziene magazijnen, of winkels,
toonen, dat zij de concurrentie met de naburige
groote steden niet behoeven te vreezen, mits zij dan
ook in hun ondernemend streven, althans de begun
stiging hunner stadgenooten ondervinden.
En werkelijk begint de overtuiging van de
billijkheid dier verwachting, bij ons publiek meer
veld te winnen.
HOOFDSTUK I.
a. Ambachtsnijverheid.
In het afgeloopen jaar werd vergunning ver
leend tot:
a. stichting van: 27 woningen, 1 broodbakkerij, 1
gistpakhuis en 1 lookhok,
b. verbouw van: 5 woonhuizen, 6 winkelhuizen, 3
kantoren, 1 branderij tot woonhuis, 1 branderij
tot kantoor, 1 koetshuis, 1 café, 1 werkplaats,
1 keuken.
c. bijbouio van: 1 keuken.
d. herbouiv van: 1 woonhuis en 1 pakhuis, 1 stoom-
houtzagerij en kuiperij.
e. slooping vangeene.
In 1894 zijn door Burgemeester en Wethouders
de volgende vergunningen verleend:
a. tot oprichting van: 2 sigarendrogerijen, 2 koper
en blikslagerijen, 2 gistpakkerijen met gaskraoht-
machine, 2 smederijen, 1 fabriek ter bereiding
van alcohol en albumme, 1 sodafabriek, 1" herstel
plaats van koper-, zink- en blikwerk, l fabriek
ter bereiding van melkproducten met stoomwerk
tuig, 1 zouterij en rookerij van vleesch, 1 slach
terij, 1 broodbakkerij, 1 stoombranderij.
b. uitbreiding van: 15 branderijen, 1 koffiebranderij.
1 stearine-kaarsenfabriek „Apollo", 1 mouterij.
c. plaatsing van1 grooteren stoomketel, om te die
nen bij de bereiding van voedingsmiddelen.
Door Gedeputeerde Staten: geene.
b. Fabrieksnijverheid.
Op 31 December bedroeg het aantal branderijen
en stoombranderijen199, 1 ruwe-spiritusfabriek, 1
ruwe-spiritusfabriek en alcoholfabriek en 1 alcohol-
fabriek.
Er werden 432,071,53 hectoliters gedistilleerd ad
50 °l0 gefabriceerd, en uitgevoerd 46,864,86 hectoliters.
De staking van werkzaamheden door de bran
derijen schijnt haar laagste punt te hebben be
reikt althans van totale staking of wel amotie was
dit jaar bijna geen sprake, nu er in 't geheel reeds
circa 70 zijn uit- of afgebroken.
Er waren 50 mouterijen, die redelijk aan den
gang worden gehouden, ofschoon de verzending van
mout naar het buitenland zoo goed als geheel opge
houden is,
De Likeurstoker ij en beteekenden weinig, en
leveren weinig meer af dan het plaatselijke verbruik.
De Sfcoommolen „de Westvermaalde dit
jaar 13,021.040 kilogr. graan tot meel.
„De Cycloop2,445,288 kilogr. maïs, 2,957,874
kilogr. rogge en 2,862,307 kilogr. mout.
„De Draak4,832,940 kilogr. rogge, 7,269,931
kilogr. maïs en 3,485,431 kilogr. mout.
De molen van de Spiritusfabriek der firma Mel-
chers vermaalde circa 8% millioen kilogr. graan.
De Stoommolen Nederlandofschoon van de
nieuwste werktuigen op dat gebied voorzien, en met
hare producten van uitstekende kwaliteit, had nog
niet zóóveel werk, als waarop een dergelijke, naar
de nieuwste eischen des tijds ingerichte fabriek met
recht mocht rekenen.
De Bakkers- en Pelmolen werkte geregeld
door en had weinig reden van klagen.
De wijd en zijd gunstig bekende Stearine
Kaarsenfabriek Apollo" werkte ook dit jaar
weder met succèszoodat de directie over den loop
der zaken gedurende 1894 tevreden kan zijn: het
geheele jaar was er druk werk.
Op 31 December had de fabriek 259 mannen en
jongens, en 208 vrouwen en meisjes aan 't werk; dus-
het voor Schiedam belangrijke totaal van 467 werk
lieden, die evenwel voor een groot deel elders wonen.
De Fabrieken van Oleïne en Loog werkten
steeds gunstig, en schijnen door de afschaffing van
accijns op zeepgeen verminderden afzet te
hebben, hoewel zij, door de veranderde omstandig
heden, den aard van hun werk eenigszins hebben
moeten wijzigen.
De Kurk e n s n ij d e r ij e n hadden een ge
regeld, doch matig debiet.
De Koperslager ij en hadden minder werk
dan enkele jaren het geval wasdaar nu het
inrichten der Branderijen tot vervaardiging van
Weener- of Sehepgist, waarvoor hare diensten bijzon
der vereischt werden, bijna niet meer plaats had.
Ook in het jaar 1894 had de Grofsmederij,
Fabriek van Stoom- en andere Werk
tuigen en fijne Smeedwerken van G. J.
Vincent Co. alhier voldoend werk. Gedurende een
goed deel van het jaar was het zelfs zeer druk, ten
gevolge van een flinke aanneming van kipwagens
voor Koloniën, waardoor 150 werklieden aan de
Fabriek hun brood verdienden.
Verder werden, behalve ijzeren réservoirs, stoom
ketels en machines, vele fijne smeedwerken vervaar
digd, b.v. ijzeren hekken, uithangborden, toestellen
voor electrische verlichting, vele fraaie lichtkronen
en kandelibres voor kerken enz.
De resultaten van de Inrichting tot her
stel van stoom- en andere werktuigen van
den heer Frans van Dijck, benevens zijne leveranciën
van drijfriemen waren dit jaar slechts middelmatig
te noemen en stonden achter bij die ten vorige jare,
een gevolg van den over het algemeen slappen gang
van zaken op dat gebied. Van enkele andere fabrieken,
van dien aard kon geen opgave verkregen worden.
De Glasblazerij en F1 e s s c h en fa briek
van de firma Van Deventer werkte, door vermin
derden uitvoer van Gedistilleerd niet zoo druk als
vroegere jaren het geval was.
De Fabriek van koper- lood- en z i n k-
werken van den heer Kemp, tevens speciaal inge
richt tot het slaan en schoonmaken van Norton-
wellen, had dit jaar geregeld en druk werk.
Ditzelfde kan ook van de Sodafabriek:
firma Durey en Hammes gezegd worden.
De onlangs opgerichte Cartonnagefa-
briek „Neerlandia" werkt uitstekend en ziet haar
debiet toenemen.
De Stoomgrutterij van den heer G. M.
Ham, keurig ingericht, werkte geregeld en had een
uitgebreid debiet.
De Bierbrouwerij, Ijsfabriek en Azijn
mak er ij van de firma j. M. van der Schalk Co.
bleven hare eervolle plaats onder de Nederlandsehe
fabrieken van dien aard handhaven.
Het jaar 1894 was voor de brouwerij, het min
der gunstige weder in aanmerking genomen, zeer
bevredigend.
De Azijnmakerij werkte dit jaar geregeld, en de
resultaten daarvan zijn niet ongunstig geweest
De Fabriek van droge en natte G a s-
meters van den heer Bryan werkt geregeld met 8
personen en houdt haren soliden naam met eere op.
Zij werkt voornamelijk voor buitengemeenten.
De Manden maker ij en verliezen door eene
andere verpakking van gist, n.l. in kistjes, voort
durend veel van haar terrein. Dit vroeger hier zoo-
bloeiende en winstgevende vak is thans zeer in be
teekenis verminderd.
Ditzelfde is ook op de Zakkenmakerijen
toepasselijk. Door het uitbreken of amoveeren van
zooveel i randerijen is het terrein van hare werk
zaamheden eveneens belangrijk ingekrompen.
De Touwslager ij was dit jaar van geen be
teekenis.
