Letteren, Kunst en Wetenschap.
SPORT.
PEIt TELEGRAAF.
Gemengde Berichten.
Onder tv ij s.
Rechtzaken.
r-;4
eeniging nogmaals uitdrukkelijk, zooals reeds
op 28 September is geschied
5>dat alle fabrieken op werkdagen evenals
voorheen geopend zijn, en dus elk de gelegen
heid heeft het werk te hervatten,
jen worden mitsdien de molenhuurders,
die het werk wensclien te hervatten, uitge-
noodigd, daarvan onmiddellijk mededeeling
i te doen aan de fabriekseigenaars of hunne
oprichters.
iEe Burgemeester van Amsterdam heeft ver
klaard de openbare orde gestreng te zullen
handhaven, en alle storing daarvan met kracht
te sullen tegengaan."
Zondag was het regelingsbestuur der in
1896 in Cardiff te houden tentoonstelling op
Oud-Hollandt. Dit heeft nog dienzelfden dag
niet den heer Wolff een contract gesloten,
waarbij hij zich verplicht, tegen overeenge
komen voorwaarden, met zijn Oud-Hollandt-
sche kapel, de leden in Oud-Hollandtsch
kostuum, der tentoonstelling te Cardiff luister
bij te zetten door de uitvoering van Oud-
Hollandtsche muziek.
Te Amsterdam is weer een valseh bankbil
jet van f100 uitgegeven. De persoon, die het
deed, werd gearresteerd.
Te Hilversum is Maandagnamiddag op de
nieuwe begraafplaats ter aarde besteld het
stoffelijk overschot van mr. H. N. Mees, in
leven kassier te Rotterdam, overleden in het
Pension «Trompenberg" te Hilversum.
De deelneming, vooral uit Rotterdam, was
buitengewoon groot. 22 kransen dekten de
kist. Aan de groeve werd het woord gevoerd
door de heeren W. A. Mees namens de firma,
G. C. van den Bos namens het personeel,
H. de Bie namens de spaarbank, waarvan de
overledene een ijverige steun is geweest.
De vader van den overledene, mr. M. Mees,
zeide de aanwezigen dank voor de laatste
eer aan zijn zoon bewezen.
Men schrijft uit Groningen aan de Fr. Fr.
en Ass. Ct.
In het nummer van Dinsdagavond werd
door ons bericht, dat op den morgen van dien
dag een zoontje van schipper Oostra te Yier-
verlaten verdronken was. Wij voegden aan
deze mededeeling toe, dat de vader met zijne
schuit naar Groningen doorvoer en het opvis-
schen van zijn kind aan anderen overliet.
Onwillekeurig zullen de lezers zich en te
recht Oostra als een hardvochtige» vader
voorgesteld hebben.
Hoewel reeds Dinsdag in deze stad geruch
ten liepen, dat Oostra noch zijn zoon, die bij
hem op de schuit was, pogingen hadden aan
gewend om den zoon en broeder te redden,
konden wij die niet gelooven. Thans blijkt
dat de ontaarde vader en de broeder geen
enkele poging lot redding hebben beproefd.
Toen de brugwachter, die in de nabijheid was
van de plaats alwaar het kind in het water
lag, zag dat de vader geene moeite deed zijnen
zoon te redden, heeft deze getracht het kind
te helpen, wat hem evenwel niet gelukken
mocht. De vader riep, toen hij zag dat zijn
kind in de diepte verdwenen was: »als je hem
hebt, leg hem dan daar (de plek aanwijzende)
maar neer, dan zal ik hem des avonds wel
weghalen". Toen Oostra met zijne schuit des
avonds op zijne terugreis van Groningen we
der Vierverlaten passeerde, vroeg hij »Of ze
hem nog niet hadden", en is daarop weder
met de schuit naar Aduard doorgevaren. Den
volgenden morgen heeft men het kind gevon
den.
Van het voorval is door een rijksveldwach
ter proces-verbaal opgemaakt, dat aan den
officier van justitie te Groningen ter hand
gesteld is.
In de afgeloopen week zijn te Velp negen
'nieuwe gevallen van dysenterie aangegeven,
terwijl vier personen geheel hersteld zijn en
een persoon aan die ziekte is overleden.
Nabij de spoorweghalte Seppe onder Hoe
ven (N.-B.) heeft men bij het graven in de
heide, diep onder het zand een schip ont
dekt, voorzien van anker en kettingen.
Men vermoedt dat het dagteekent van den
Spaatischen tijd en vergaan is bij den St.-
Elisabethvloedanderen beweren dat aldaar
vroeger een vaart heeft geloopen, genaamd
Passiona- of Passievaart.
De burgemeester van Hoeven heeft last
gegeven niets van de vondst te verwijderen.
Door den Belgischen Slagershond zal te
Rozendaa! (N.-Br.) eene export-slachterij op
groote schaal worden opgericht.
Ook de firma Meeuwis en Co. te Helmond
heeft in de Yrouwenmade aldaar een groot
terrein aangekocht, waarop eene export-slach
terij voor groot en klein vee zal verrijzen.
In de laatstgehouden vergadering der ka
mer van koophandel en fabrieken te Maas-
strieht deelde de voorzitter, de lieer Pierre
Rutten, mede, dat hij een onderhoud te Am
sterdam heeft gehad met den heer Van Ogtrop,
voorzitter van het ontbonden syndicaat tot
het oprichten van een geweerfabriek te Maas
tricht.
Gemelde heer had hem gezegd, zoo wordt
aan de Limh. Koer. gemeld, dat de misluk
king van het syndicaat hoofdzakelijk te wijten
was aan de technische bezwaren, die aan de
uitvoering verbonden waren; bovendien waren
de plannen eerst 14 dagen te voren ingediend,
te laat om daarin de gewenschte veranderin
gen te brengen.
De vergadering besloot, de aangekondigde
brochure af te wachten en verder steun te
geven, wanneer en weder een nieuw syndi
caat zou worden opgericht voor de rest der
geweren.
Eene uitvinding van den laatsten tijd is de
zeliontvlammende gasbrander. In het algemeen
komt het beginsel neer op de eigenschap van
platina, om waterstofgas te verdichten, onder
ontwikkeling van genoeg Hitte, om een gas-
stroom uit een brander te ontsteken.
De uitvinder heeft dit beginsel tot een vol
komen toepassing gebracht met inachtneming
van een zeer goedkoope constructie. Tegen
den gasbrander is bevestigd een klein buisje,
van boven voorzien vau een propje poreuse
zelfstandigheid, waarop door middel van een
speciaal proces platinazwart is verspreid. Uit
dit propje steekt een kort eindje fijne draad,
bestaande uit een alliage van platina, reikende
langs de opening van den gasbrander. Hieruit
bestaat de geheele inrichting. Om den bran
der te ontsteken, behoeft men slechts de kraan
open te draaien, waarop binnen weinige secon
den de poreuse zelfstandigheid begint te
gloeien. De luchtstroom door het smalle buisje
werkt oogenbiikkelijk mede tot verhooging
der temperatuur van het fiijne draadje tot
zoodanige hitte, dat het gas wordt ontstoken.
In de kunstzaal van sPulchri Siudio" te 's-Hage
wordt tegen half November een tentoonstelling
geopend van werken van Jacob Maris.
De historicus en romanschrijver Adolph
Streckfuss is op 72-jarigen leeftijd te Berlijn
overleden.
Zijn hoofdwerk, een «Algsmeene Geschiedenis
voor het volk", is in verschillende Euiopeesche
talen vertaald.
Zaterdag 19 Octuber zal de algemeens bonds
vergadering plaats hebben van de üZuidhol-
landsche IJsvereeniging" te 's-Gravenhage, in het
sZuidhollandfch Koffiehuis", des middags te éen
uur. Toegang hebbenda oereleden, de dona
teurs, de burgemeesters der gemeenten in Zuid-
Holland en de leden der aangesloten vereeni-
gingen. Zij mogen uan de beraadslagingen deel
nemen.
werklieden begraven. Fraaie kransen dekten in
grooten getale de lijkkisten. Eene talrijke menigte
volgde de droeve plechtigheid.
Ongeveer een gelijk getal werklieden wordt nu
nog vermist. Pioniers uit Keulen zijn thans verder
met bet opruimingswerk belast. Ook de eigenaar
der fabriek, de heer Beekmann, is in arrest ge
nomen.
De Fransche baik Pactfirjue, te Duinkerken
thuis hoerende, is Maandagmorgen op weg van
Shields naar Valparaiso niet een lading kolen,
bij het Dudgeon-üchtschip in aanvaring gekomen
met het Duitsche stoomschip Emma, thuishoo
rend to Kiel en op weg van Rotterdam naar
Boness, en gezonken. De kapitein, de loods en
tien matrozen zijn in do golven omgekomen. De
overige opvarenden zijn door de Emmadie nogal
averij had beloopen, te Huil aan wal gebracht.
Te Bocholt werden Zondagmiddag tien der
bij de instorting van de fabriek verongelukte
's-GRATENIIAGE. 16 October.
Tweede Kamer. Aangenomen werd het ont
werp tot invoering der faillissementswet op
1 September 4896. Daarna werd uitvoerig
gedebatteerd over de uitbreiding der rijks
landbouwschool te VVageningen. Verscheidene
leden bestreden liet ontwerp omdat het tuin-
bouwonderwijs niet tot zijn recht zal komen
of omdat de Indische cursus onnoodig is.
Tot onderwijzeres te Arnhem is benoemd
mej. A. van Vlaardingen te Schiedam.
De commission, die in dit jaar belast zijn met
bet afnemen van dp examens van apothekers
bediende, zullen zitting houden te Kampen op
28 October a.s. en volgende dagen, en te Breda
op 4 November e.k. en volgende dagen.
Van gezaghebbende zijde is bepaald, dat in bet
bisdom Haarlem geen onderwijzers van openbare
scholen aan het hoofd van katholieke schooien
meer mogen geplaatst worden, (Maasbode.)
Uit de gisteren bij de firma Kemink Zoon
te Utrecht verschenen brochure »De aanval op
Seinpost en mijn antwoord" van jhr. mr. A. F.
de Savornin Lohman blijkt, dat de schrijver de
de Vrije Universiteit zal verlaten.
Het gemeentebestuur van Helder heeft van het
voornemen, om da socialistische onderwijzers
Reitsma en Janzen tot ontslag voor te dragen,
"afgezien.
fn de gisteren gehouden zitting der arrond.-
reebtbank te Rotterdam stonden terecht:
F. kV. Vrijdag, 25 juar, modelmaker, en zijne
moeder A. G. Brechman, 66 jaar, wed. van
F. W. Vrijdag, beiden wonende te Schiedam,
thans gedetineerd in het huis van bewaring
aldaar. De aanklacht luidt: ais zoude de le be
klaagde in Augustus 1895 te Schiedam Nedor-
landsche 25-centstukken hebben nagemaakt, met
het oogmerk om die nagemaakte geldstukken als
echt en onvervalscht uit te geven of te doen
uitgeven, en als zoude de 2e beklaagde te Schie
dam op 28 Augustus 1895 opzettelijk 9 Neder-
landsche 25-centstukken, waarvan de valschheid
haar, toen zij ze ontving, bekend wa=, met het
oogmerk om ze als echt en onvervalscht uit te
geven of te doen uitgeven, in voorraad hebban
gehad en op 24 en 26 Augustus 1895 opzettelijk
als echte en onvervalschte muntspeciën hebben
uitgegeven, de eerste maal aan C. Bredius, huis
vrouw van C. Leenders, éen 25-centstuk en de
tweede maal aan A. J. M. Gabel, twee dergelijke
geldstukken, van alle welke geldstukken, ver
vaardigd door den ln beklaagde, de valschheid
haar, toen zij ze ontving, bekend was. Beide
beklaagden, moeder en zoon, de eerste een ar
moedig uitziend klein vrouwtje met gebogen
houding, do tweede een werkman met een niet
ongunstig doch ai moedig uiterlijk, namen met
doffe verslagenheid plaats in de bank der be
schuldigden.
De eerste beklaagde verklaart desgevraagd
monteur te zijn geweest aan de ijzergieterij »de
Prins van Oranje" te 's-Hage. Zijne moeder
woonde destijds te Schiedam en ging uit wer
ken. Omstreeks Juli kwam hij zonder werk we
der naar Schiedam terug. Overal meldde hij
zich aan om werk te krijgen, doch noch in zijn
eigen vak, noch in andere vakken kon bij aan
het werk komen. Bittere armoe was het deel
van hem en zijne moeder, en het laatste kwartje,
dat zij op bet punt waren uit te geven, bracht
hem op een noodlottig denkbeeld. Met behulp
der in judicio aanwezige pitmitieve werktuigen,
een Blooker's cacaobus, waarvan een lamp was
gemaakt, een roodaarden keukenpan, waarin
een zakje gips, een oude gietlepel, stukken zink
en lood, die hij als zijn eigendom herkende,
maakte hij een zestigtal valsche kwartjes. In
een oud lucifersdoosje goot hij gips, waarin hij
den vorm van het kwartje afdrukte. De presi
dent, mr. Van Heukelom, vroeg beklaagde of hij
zich niet bewust was, dat hij zich toen schul
dig maakte aan een misdrijf, dat ontzettend
zwaar gestraft wordt, waarop beklaagde ant
woordde ïOeh, mijnheor, daar had ik geen
verstand van omdat ik dagelijks op mijn werk
in de gieterij had zien gieten en voimen, was
ik op dat denkbeeld gekomen, zonder er veel
bij na te denken." De tweede beklaagde deelde
mede, dut zij met baar zoon armoede leed,
omdat hij geen werk kon krijgen. Overal was
hij geweest, doch niets hielp. Ten slotte had zij
geen eten meer in huis en toen had baar zoon
haar gezegd, dat hij eens zou probeeren om
een kwartje na te maken. Zij had dit aanvan
kelijk afgetaden. Van lood en tin, volgens liet
muntcollege bestonden de valsche kwartjes uit
3 deelen lood en twee deelen tin met sporen
van antimonium, maakte haar zoon een valsch
kwartje, dat zij uiigsf in den aardappelhande!
van C. Leenders, waar zij voor 8 cents aard
appelen kocht.
»Ik had Zondags niets te eten voor mijn zoon",
deelde beklaagde mee, nwant wij hadden niets
meer in huis dan een stukje oudbakken brood."
Later gaf haar zoen haar nog meer kwartjes,
nadat hij haar had laten zien hoe mooi ze
uitvielen. De huishuur van hun armoedige
kamertje in de woning aan den Langen Achter
weg No. 17 te Schiedam werd door de 2e be
klaagde ook met valsche geldstukken aan de
getuige, mej. Gabel betaald. In den aardappel-
handel van Leenders kwam het bedrog uit. Bij
de huiszoeking werd de 2e beklaagde in het bezit
van 9 valsche kwartjes met de beeltenis van
Koningin Wilhelmina bevonden, terwijl de werk
tuigen in een gootsteen kastje werden gevonden.
De le beklaagde verklaarde, dat hij ongeveer 60
kwarljes gemaakt en uitgegeven had. De commis
saris van politie te Schiedam, die bij de huis
zoeking tegenwoordig was en de weduwe Vrijdag
in verhoor nam, deelde mede, dat zij hei haaldelijk
weigerde haar zak uit te balen. Zij verklaarde
later, dat zij de 9 kwartjes uit haar porteroonnaie
niet van plan was uit te geven, daar zij niet
mooi genoeg waren uitgevallen.
Het O. M., waargenomen door mr. H. J. H.
Modderman, achtte het den beiden beklaagden
ten laste gelegde wettig en overtuigend bewe
zen. Een zeer zware straf is door de wet voorzien
tegen dit misdrijf, doch ZEA. achtte de vorde
ring der zwaarste straf tegen beklaagden uit
hoofde hunner gunstige antecedenten niet nood
zakelijk, hoewel door dc- uitgifte van it GO valsche
geldstukken een niet onaanzienlijke schade was
aangericht. ZEA. requireerde de veroordeeling
van den ln bekl. wegens het uitgeven en in
voorraad hebben van valsche munt tot 2 jaar,
die van de 2e bekl. wegens hot uitgeven en in
voorraad hebben van valsche munt met de be
doeling om die uit te geven tot 6 maanden ge
vangenisstraf.
Als toegevoegd verdediger voor beide be
klaagden pleitte mr. E. S. Hollander. Pleiter
achtte het den beiden beklaagden ten laste ge
legde wettig en overtuigend bewezen, behalve
voor zoover betreft het der 2e beklaagde ten
laste gelegd in voorraad hebben van valsche munt
met het oogmerk om die als echt en onvervalscht
uit te geven. In een schitterend pleidooi bracht
pleiter in herinnering de gunstige antecedenten
van beklaagden. In een oogenbhk van wanhoop
en onbedachtzaamheid maakte de zoon zich schul
dig aan een zwaar misdrijf, zonder daarvan den
geheelen omvang te begrijpen. Straf hadden beide
beklaagden verdiend evenals St. Crispijn straf
had verdiend toen hij leder stal om den armen
om Gods wil van schoenen te voorzien. Bij alle
