A0. 1896.
Donderdag 14 Mei,
IN". 9044.
Timede Blad
y tig*ste aargang.
erschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag
Binnenlandsclie Berichten
I
UITGEVER: J. ODÉ.
COWiiilT
Abonnementsprijs, per kwartaal
Franco per post, door het geheele Rijk
Afzonderlijke nommers
f 1 85.
- 2,50.
- 0.10.
BUREAU: BOT K It ifBAAT 7®
TWEEDE KAMER DER STATEN-GENERAAL
Zitting van 12 Mei.
Aan den heer Beelaerts van Blokland is
verlof verleend op een lateren dag tot den
minister van oorlog eenige vragen te richten
betreffende het aangekondigd voornemen tot
het verleenen van ontslag aan werklieden in
's rijks patroonfabriek te Delft.
Daarna is de algemeene beraadslaging over
het kieswet-ontwerp begonnen.
De heer Van Kerkwijk meende dat kies
rechtuitbreiding niet meer is tegen te houden
en wees op den rustigen tijd waaiin de
Kamer haar kan tot stand brengen. Waar
door het langdurige debat over het vorige
ontwerp de belangstelling aanmerkelijk is
verminderd, spoorde hij zijn medeleden aan tot
het betrachten van kortheid en tot het bren
gen van eenige offers, wil er iets tot stand
komen. Spreker verklaarde zich voor het
ontwerp, omdat hij de kiezersvermeerdering
niet vreest en de oude kiezers door frissche,
nieuwe krachten zullen worden vervangen
Alleen is de candidaatstelling aan te bezwa
rende formaliteiten verbonden. Aan het slot
zijner moeilijk hoorbare rede huldigde hij den
oud-minister Tak, die zijn naam aan kies
rechtuitbreiding verbonden heeft, met den
wensch dat hij spoedig van zijn ongesteld
heid hersteld zou zijn en weer in de Kamer
verschijnen.
De heer Bool erkende dat dit ontwerp, in
tegenstelling met het ontwerp Tak, wezen
lijke kenteekenen van geschiktheid <;n wel
stand inhoudt. Hij acht kiesrechtherziening
noodzakelijk, echter niet zoo ver dat algemeen
stemrecht ingevoerd worde. Toch wenscht
hij de eischen voor het kiesrecht niet te laag
te stellen, wil men geschikte en zelfstandige
kiezers krygen. Daarom verlangt hij betere
kenteekenen dan in dit ontwerp zijn opgeno
men, b.v. door verhooging van den 25-jarigen
leeftijd. Daar het ontwerp hem niet geheel
bevredigt, behield hij zich zijn stem erover
voor.
De heer Pijnappel ontwikkelde allereerst
breedvoerig dat geen kiesrechtbeginsel het
strijdpunt vormde bij de verkiezingen van
1894, ten betooge dat de Kamer thans staat
niet tegenover een voorstel uit die verkie
zingen voortgevloeid, doch tegenover het kies-
rechtvraagstuk in zijn vollen omvang. Ten
tweede zocht hij aan te toonen dat de kwestie
van al of niet uitbreiding van kiesrecht, niet
beslissend is by toepassing vao art. 80 der
grondwet, dal zwijgt van uitbreiding en alleen
naar geschiktheid en welstand vraagt. Ook
meende hij, dat de noodzakelijkheid van kies
rechtregeling geen anderen wetgevenden
arbeid verhindert.
n derde wenschte hy uitbreiding niet
egen te houden door correctieven en in elk
geval zou hij nimmer een kiesrechtontwerp
aannemen om een einde te maken aan de
zaak. Alleen streeft hij naar een goed einde.
heer Michiels van Verduynen stelde
zich de vraag of het voorgedragen stelsel een
uime uitbreiding van kiezers geeft en of het
bevat de positieve kenteekenen, voorgestaan
door minister Van Houten. Nu had hij tegen
verschillende kenteekenen geen overwegende
jezwaren hij ziet in het bezit van eenig geld
als eisch van welstand juist een deugd van
het ontwerp. Ten slotte bepleitte hij de
opneming van stemplicht in het ontwerpen
verzocht hij den minister dat dwangmiddel
voor te stellen indien 't niet met zijn begin-
selen strijdt, terwijl hy tevens aandrong op
verwijdering van het gemeentelijk kiesrecht
uit liet ontwerp. Aan voorstellen daartoe zal
hij medevveiken, Ongrondwettig is z. i. de
toekenning van kiesrecht aan belastingwanbe
talers. Overigens eischt 's lands belang oplos
sing van het kïesrechtvraagstuk, vooral met
het oog op de troonsbestijging der Koningin,
en hij hoopte daarom dat de minister 't de
katholieke partij mogelijk zal maken met zijn
ontwerp mee te gaan.
De heer Bastert vertrouwde dat de minister,
wiens stelsel goed is, maar verbetering eischt,
zal medewerken teneinde een nationale wet
met de Kamer tot stand te brengen,
V at de uitbreiding zelve betreft, zou spre
ker het betreuren, indien de kenteekenen
hetzelfde aantal kiezers zullen leveren als
het ontwerp-Tak, dat hem te ver ging.
Hij bestreed het couloirstelsel en de can
didaatstelling als eene onpractische manier
van kiesrechtuitoefening, vooral voor het
platteland, maar achtte by behoud van dat
stelsel stemplicht diingend noodig. Tot een
eindconclusie kwam hij nog niet, maar met
verbeteringen, vooral in de bestaande inrich
ting der voordracht gaat hy mede.
Nadat de hinderwet in tweede lezing met
het amendement-eegens was aangenomen,
werden de algemeene beraadslagingen over
de kieswet voortgezet.
De heer Harte begint met te wijzen op
den verflauwenden drang tot kiesrechtuitbrei
ding. "Wat liet ontwerp betreft, de kenteeke
nen der regeering zijn zeer zvvnkke kenteeke
nen, die de grondwettige bepalingen in ge
vaar dreigen te brengen.
Den leeftijd van 25 jaar vindt hij goed,
en verlaging daarvan ongewensch t. De over
gangsbepaling acht hij ongrondwettig. Er
zullen daardoor kiezers komen, die het thans
niet zijn en het met het nieuwe kiesrecht
niet zullen worden. Dit ware een veroordee
ling van de geheele kieswet. Stemplicht acht
hij zeer noodig en natuurlyk. Ter vooi koming
van onthouding zou hij willen dat hjj, die
zich onthouden wil, dit aan het stembureau
AnvERTENTiEPHus: van 1-10 gewone regels met
inbegrip van eene Courant
T l'ÏO.
Iedere gewone regel meer.
n - U.1U.
iuemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
kome verklaren en anders zal veroordeeld
worden. Hij zal in dien geest een amende
ment voorstellen.
De heer Goeman Borgesius zegt, dat het
ontwerp schier geheel niet bevredigt, daar
'!:>t en hatelijken belastingcensus weer in
voert, te hatelijker omdat die hoofdzakelijk
is gegrond op de nieuwe personeele belas
ting, die principieel veel slechter is als grond
slag an het kiesrecht dan de vorige
zijn ook andere kenteekenen opge
geven, maar daaraan zijn zulke moeilijkheden
bezwaren verbonden en zij zullen leiden
tot zulk een willekeur, dat hij en vele vrien-
gen zijn. Eigenlijk ware oppositie
quand même noodzakelijk, maar hij en vele
vrienden hopen nog op zoodanige verbete
ringen, dat de aanneming voor hen, zij het
nood gedwongen, mogelijk wordt.
Stemmen wij voor zegt de heer Goeman
Borgesius het zal zyn in de stellige over
tuiging. dat het ontwerp een provisioneel en
tijdelijk karakter heeft. Hij en zyne vrienden
zullen amendementen voorstellen in het stelsel
van liet ontwerp. Mocht samenwerking on
mogelijk blijken, dan zal de regeering op den
steun dezerzijds niet kunnen rekenen.
De heer Hesselink van Suchtelen heeft
overwegende bezwaien tegen het ontwerp en
zal zijne stem ten slotte laten afhangen van
de waarde der aangebrachte veranderingen.
De heer Veegens critiseert dit ontwerp
sterk, als ongrondwettig, omdat het een enkel
kenteeken van geschiktheid en welstand vol
doende acht, als onredelijk en onbillijk omdat
het in belastingbetaling geschiktheid zoekt,
terwijl andere kenteekenen (IJ) zeer weinig
gewicht in de schaal leggen en hoogstens het
kiesrecht verzekeren aan personen die nu vrij
van belasting zijn, maar dan in de belasting
zullen worden getroffen. Eindelijk zal dit
ontwerp nog gebrekkiger zijn dan de be
staande regeling. Zijne bezwaren zijn onover-
komelijk, enzij het geheele stelsel der wet
verandei d worde.
Morgen 11 uur voortzetting.
Op vc: Stel van den heer Schaepman is
esloter; njdag (den dag na Hemelvaartsdag)
geen zitting te houden.
SCHIEDAM, 13 Mei 189C.
Bij kon. besluit zijn benoemd tot vertegen
woordigers der Nederiandsche regeering bij
het van 24 tot 29 Augustus te Genève te
houden internationaal congres van crimineele
anthropologicmr. F. W. J. G. Snijder van
Wissenkerke, referendaris, chef der 2e afdee-
ng aan het departement van justitie te
's-Gravenhage; mr. G. A. van Hamel, hoog
leeraar aan de universiteit te Amsterdam,
'-* siroon van der Aa, referendaris
aan het departement van justie te 's-Gra-
De JoTian Willem Friso te Kaapstad.
Hr. Ms. Friso, welke nu zeilende, dan
stoomende langs de Kaap naar het vaderland
op reis is, lag ia April een tiental dagen
voor Kaapstad ten anker.
De Kaapsche dagbladen zijn vol verhalen
en beschrijvingen van de eerbewijzingen, aan
andsche vlag en marine betoond.
De heer De Waal, onze consul, en mevrouw
De Waal—Martens gaven een feestmaal,
waarop de heer Hofmeyr (»onze ouwe Jan",
gelijk men trouwhartig den geiierdeu leider
dei Afrikaanders noemt), een paar ministers,
rechters, predikanten enz. aanzaten. De toasten
tintelden van geestdrift en liefde voor het
oude Hollandsche ras.
feesten en recepties, door de voornaam
st Afrikaanders aan het état-major van de
Friso aangeboden, volgden in dichten drang
op elkander. Al de dames hadden consigne
alleen Hollandsch te spreken. De vice-consul,
de leer Eerkens, een hartelijke Groninger.
lielp den consul voor officieren en bemanning
te zorgen, en Janmaat werd recht feestelijk
en warm ontvangen.
Een der officieren van de Friso schrijft
daarover aan het Alg. Kil.
Nooit was ik ergens, waar ik zulke aan
gename eigenaardige, eenvoudige, op ende
of gedistingeerde menschen ontmoette, en
zeker nergens, waar men Hollanders zoo
hartelijk ontvangt.
Wij gingen allen naar de kerk. Deze was
stampvol. Toen wij binnenkwamen, speelde
het orgel, vóór dat de psalm werd aange
geven, het »v ien Neerlandsch Bloed", en de
geheele gemeente stond op.
»De predikant bad met groote innigheid
voor H. M. Koningin Wilheimina, voor de
Koningin-Regentes, voor het zoo na verwante
volk van Holland, voor commandant, officie
ren en bemanning van de Friso.
r' een der andere kerken kwamen alle
notabelen met hun dames na de preek in
de consistoriekamer, om kennis te maken
met de zeeofficieren van het vroegere vader
land".
venhage
(Stct.)
Delft meldt men, dat in de laatste ver-
eenigde vergadering van het hoogheemraad
schap Lis and een adres aan de regeering
is vastgesteld tot regeling van de kosten dei-
zeewering.
Men meldt uit Apeldoorn aan de W. RCt.
Omtrent den moordaanslag onder Uchelen
gemeente Apeldoorn, kunnen wij nader melden
het slachtoffer, een 18-jarig meisje, Maan
dag aan de bekomen wonden is overleden.
Gisteren in de vroegte is het Iyk naar de
begraafplaats vervoerd, waar om 10 uur de
confrontatie van den dader met het lijk plaats
had. De moordenaar werd onder geleide van
marechaussees weggevoerd.
