S P O U T.
Letteren, Kunst en Wetenschap.
Gemengde Berichten.
aan te dringen, zoolang de ervaring omtrent
de uitkomsten der vastgestelde kieswet met
betrekking tot het aantal kiezers nog geen
uitspraak heeft gedaan."
Als urgente hervormingen worden be
schouwd
lo. invoering van een stelsel van verplichte
verzekering tegen de nadeelen, waaraan de
arbeid blootstaat, tengevolge van ongevallen,
ziekte, invaliditeit en ouderdom, en zulks,
althans voor invaliditeit en ouderdom, ten
deele op kosten van den staat
2o. regeling van het arbeidscontract, tot
betere verzekering van de wederzijdsche rech
ten en verplichtingen, beperking van over-
matigen arbeidsduur, ook voor volwassen
mannelijke arbeiders, en verzekering van een
vvekelyksclien rustdag, zooveel mogelijk den
Zondag
3o. vaststelling van bepalingen tot ingrij
pende vei betering van woningtoestanden
•4o. herziening der armenwet, tot verzeke
ring der samenwerking van alle armbesturen
en tot erkenning van den plicht der overheid,
zoowei om nood te lenigen als om voortwoe
kering van het pauperisme te keeren
5o, invoering van leerplicht, ook voor
voortgezet of voor herhalingsonderwijs
60. regeling der levende strijdkrachten, met
invoering van het stelsel der persoonlijke
vervulling van den dienstplicht en met op
heffing van de schutterijen
7o. verbetering van den rechtstoestand
der vrouw, zoo wat haar persoon als wat haar
vermogen betreft, en in 't bijzonder tot waar
borging van het recht der gehuwde vrouw
op de opbrengst van iiaar arbeid beharti
ging van het lot van verwaarloosde kinderen,
waar noodig onder opheffing of beperking
van de ouderlijke macht.
Omtrent de behandeling der Hollanders
in Duitschland meldt S. aan de N. R. Ct.
nog het volgende
nDe Duitsche regeering verlangt van kinde
ren van in Duitschiand wonende Nederlanders,
dat zij Duitscliers zullen worden en den
daaraan verbonden dienstplicht op zich nemen,
of dat zij het iand verlaten. Dit wordt zelfs
verlangd van zoons van Nederlanders, die
evenals de ouders steeds hun bewijs van Neder
landerschap hebben ingeleverd en bovendien
aan het consulaat verklaard hebben, dat zij
Nederlanders wenschen te blijven. Vreemd is
het, dat de in Duitschiand wonende Belgen
niet getroffen worden, ja dat die zelfs geen
bewijs van hun nationaliteit behoeven bij te
brengen; zij melden bun in Duitschiand ge
boren kinderen eenvoudig op het consulaat
aan, vanwaar zij aar. de verschillende ge
meenten worden opgegeven, en dezen moeten
dan ook later hun milïtieplicliten in België
vervullen. Indien onze regeering ook hiertoe 1
overging, gaarne zouden de in Duitschiand
wonende jonge Nederlanders deze plichten ook
nakomen en aan hen, die hieraan niet vol-
deden, kon dan het bewijs van Nederlander
schap onthouden worden. j
»Het is onnoodig te peggen, dat die eisehen
der Duitsche regeering, zoo op eens uit de
lucht gevallen, hoogst hard zijn ea dat het de
zaak is van onze regeering hiertegen op te
komen en klaarheid te brengen anders zullen
duizenden jongelieden hun nationaliteit moeten
opgeven, terwijl de evenzon talrijke jonge
Duitscliers in Holland rustig verblijven kun
nen en gedeeltelijk zelfs in Duitschiand hun
dienstplichten vervullen."
De Rotterdamsche tramwegmaatschappi] j
heeft zich gewend tot de Koningin-Regentes,
met verzoek om vergunning voor den aanleg
van een telefonische geleiding langs den ont
worpen tramweg van Rotterdam naar de
Hoeksche Waard, waarvan de loop der lijn
is als volgtvan Rotterdam over IJselrnonde,
Barendrecht, Heinenoord, Mijnsheerenlnnd,
Westmaas, Klaaswaal, Numansdorp naar
Zuid-Beierland, met een zijtak van Mijns-
heerenland naar Oud-Beierland.
De sNieuwe Nederlandsche Bootwerkers-
bond te Rotterdam hield Zondag een huis
houdelijke vergadering. Bij afwezigheid van
den voorzitter De Jonge werd de vergadering
geopend door den secretaris Van der Hout,
die verder de leiding der vergadering overgaf
aan D. Abel, voorzitter van de bijwegers-
vereeniging »De Balans". Door verscheidene
leden werd de afwezigheid van De Jonge
afgekeurd. Met groote meerderheid van
stemmen werd toen als voorzitter van den
bond gekozen De Licht, en als «ecretaris-
penningrneester Van der Hout. Beiden namen
de benoeming aan. In een volgende vergade
ring zal het bestuur aangevuld worden.
In eene Dinsdagavond te Rotterdam ge
houden vergadering van timmerlieden he.'ft
men zich met 493 tegen 29 stemmen ver
klaard voor afschaffing van het aangenomen
of stukwerk, zoodat het regelingscomité in
die richting zal werken. Het roept daartoe
den steun in van de timmerlieden zeiven
door niet om dergelijk werk te vragen en
het integendeel zooveel mogelijk te weigeren.
De ziektegevallen van mazelen en roodvonk
nemen te Delft toe; sedert 1 dezer zijn ruim
130 nieuwe gevallen aangegeven.
Bij vonnis der rechtbank in Den Haag
in zake de Laakgronden-onteigening is van
Klaas de Vries te Groningen en van Timmer
man te Amsterdam onteigend van ieder
éen centiare grond, waarvoor ieder van hen
een schadevergoeding heeft gekregen van
20 centen. £n daarover is geprocedeerd.
(Fa d.)
Dinsdagmiddag had de dienstbode van dr.
Boonacker te Maassluis het ongeluk, terwijl
zij bezig was met glazenzeemen, het evenwicht
te verliezen en uit het raam der circa 5
meter hooge eerste verdieping door het glazen
dak der tuinkamer te vallen. In deernis-
waaraigen toestand werd zij opgenomen.
De dochter van den spoorwegwachter
v. d. V., te Dordrecht, die onder een trein
was geraakt, is gisterochtend in liet gasthuis
aldaar aan de bekomen verwondingen over
leden.
In het kasteel De Haer, te Haarlem, is
een gemetselde tunnel gemaakt, die onder
de slotgracht door, het kasteel met het
poortergebouw aan den landweg verbindt,
waarin een zeer zuivere eclio ontdekt is.
Men schrijft uit Zaandam aan de Stan
daard
Een oogenscbijnlijk niet zoo belangrijke zaak
houdt reeds eenigo weken hier heel wat hoofden
en harten in beweging. Aan de njstpellerij der
firma C. Kamolmys, bestuurd door den heer
Odijk, zijn op Zaterdag 3 October vijf wei klieden,
die de rijstbalen geregeld uit de schepen in de
fabriek brachten, ontslagen. De omstandigheden,
waaronder dat ontslag plaats had, trokken ook
in ruimer kring de aandacht. Vooral daar ook
vroeger reeds werklieden dier fabriek hun congé
haiden gekregen.
Van de vijf ontslagenen behoorden er tivee
tot «Patrimonium". De ploeg stond bekend als
«vrij van sterken drank". De beschuldiging -
als reden van hun ontslag door den heer Odijk
opgegeven werd door hen onwaar genoomd.
Achtereenvolgens toch heette het dat van ver
schillende rijstbalen 29, 10, 41 balen enz. te
kott kwamen. Dit moest blijken uit het gemaal,
dat niet sloot. De sjouwers echter beweerden,
dat zij goed gecontroleerd en allerminst gestolen
hadden en de fout dus moest liggen aan de
contróle in de fabriek. Deze verklaring durfden
ze desnooos met eede bevestigen. Van som
migen dier mannen, die ons van nabij bekend
zijn, durven wij verklaren, dat zij hun conscientio
met geen valschen eed zouden durven bezwaren.
Toch moesten zij de 29 balen uit bun zak be
talen, terwijl van de overige het druagloon werd
ingehouden. Vreemde berekening! Zoo hadden
ze allengs reeds ieder een f 12 op bun werkloon
zien korten; wat ze verdroegen, omdat ze ie ier
de zorg op zich hadden van een groot gezin en
de winter voor de deur stond
Op Zaterdag 3 Oct. echter kregen ze onver
wacht de mededeeüng, dat ze ontslagen waren
en nooit weer één stukje werk zouden krijgen
«Patrimonium", van deze zaken kennis ge
kregen hebbende, besloot ze ernstig te onder
zoeken. De R. C. Volksbond werd t"t saam
werking uitgenoodigd, daar de firma zelf roomsch
was, doch de uitnoodiging werd afgeslagen.
Toen ging «Patrio onium" alieen aan 't werk
en deed, op raad van het gemeenteraadslid
den heer Pauw, den voorslag van een commis
sie van 3 personen, waarvan één benoemd
door de firma, één door de ontslagen werklie
den, en deze twee zonden een derde kiezen.
Gelukkig, de heer Odijk accepteerde dit voor
stel en benoemde den heer Pauw de werklie
den evenzoo; zij kozen den heer K. de Viies
Ct. als hun ronn, waarna den volgenden
dag de heer Pauw aan den heer De Vries be
richt zond, dat hij verhinderd was zijn woord
gestand te doen. Inmiddels was ook de heer
Odijk verandeid van opinie; hij wilde nu weer
geen commissie, geen onderzoek, enz.
Dat een dergelijk draaien algemcene veront
waardiging wekte, begrijpt men. De publieke
opinie begint zich luide uit te spreken ten
gunste der werklieden. De Socialistenbmid be
legde reeds een meeting ten hunnen veiordeele,
waarmee de wet klieden zich echter niet in
lieten zij hielden zich aan «PatrimoniumV
commissie, die nu van het zaakie een omstan
dig rapport zal opstellen en publiceeren.
Uit het aan het Atg. Ilbt. toegezonden verslag
van «Patrimonium" blijkt dat de commissie tot de
volgende conclusie komt
1e, dat de arbeiders zijn ontslagen zonder dat
de heer Odijk in staat is daarvoor één gegronde
reden te kunnen opgeven, en zij derhalve slacht
offers zijn der meest willekeurige tirannie
2e. dat de houding van de ontslagenen geheel
correct, die van den heer Odijk in één woord
kinderachtig was
3e. dat naar onze overtuiging de eigenaresse
der fabriek mevr. de wed. C. Kamphutjs onschul
dig in deze zaak staat, doch per abuis den heer
Odijk de betrekking heeft gegeven, welke hem
zoc spoedig mogelijk, in haai' als zijn en der
arbeiders belang diende opgezegd te worden.
Nog vermeldt liet rappm t dat de ontslagenen
onderscheidenlijk bij de firma in dienst waren
21, 20, 16, 15 en 13 jaar.
De toestand van den hoold-eonducteur De
Rooij en den conducteur Wilschut, die bij
het spoorwegongeluk te Harderwijk gekwetst
werden, is dezelfde. De Rooij blijft erg pijnlijk.
Omtrent het bericht dat het hoofd van
een expediteurskantoor te Arnhem is in
hechtenis genomen, ontvangt het Hbld. de
volgende toelichting.
In de douaneloods van het staatsspoor aldaar
is door de verificateurs bij de visitatie waar
genomen, dat de merken van kisten met goe-
dereh, die nog niet gevisiteerd waren, be
dekt werden met kartons of plankjes, waarop
de merken, overeenkomende met de merken
van kisten, die reeds waren gevisiteerd
en omgekeerd. Voor die verwisseling werd
van de heerscliende drukte gebruik gemaakt.
De gevisiteerde kisten bevatten goedkoope
goederen en de niet gevisiteerde, doch die
op deze wijze zonder visitatie werden uitge
slagen, hielden kostbare goederen in, zoodat
door die handigheid belangrijke ontduiking
van rechten kon plaats hebben. De ontdekking
schijnt tot de vermelde aankondiging te
hebben aanleiding gegeven.
In 't gehucht Borne, onder de gemeente
Schijndel, is dezer dagen een monument ge
plaatst op de plek waar onze zeeheld Jan
van Amstel geboren is. Aan de nasporingen
van den oud-burgemeester P, J. Verhagen
is het te danken, dat de legende, welke om
trent dezen held in omloop was, door de waar
heid is vervangen. Dezelfde liet uit eigen beurs
dit ged'nkteeken stichten.
Te Veert (Limburg) is het zevenjarig
dochtertje van W. Niëns door het omvallen
eener petroleumlamp in brand geraakt. Het
had tijdens de afwezigheid barer ouders zelf
de lamp willen aansteken. Op haar hulpge
schreeuw kwamen de buren terstond toe
schieten, doch het kind had reeds zulke hevige
brandwonden, dat het den volgenden dag aan
de gevolgen is bezweken.
Delft. Met het oog op de a.s. verkiezing
der commissie \an onderzoek van het wets
ontwerp tot grensverandering, is door tegen
standers een openbare vergadering aange
kondigd tegen Maandag a.s., in het gebouw
van den R.-k. Volksbond. Als inleider zal
optreden jhr, mr. G. J. Th. Beelaerts van
Blokland, afgevaardigde voor het district Delft
in de Tweede Kamer.
Dordrecht. Dinsdag 27 dezer zal mr.
N. G. Fierson, oud-minister van financiën,
in het genootschap »Diversa sed Una" alhier
optreden met een voordracht over graan
rechten.
's-Gravenhage. Op verzoek van II. M.
de Koningin-Regentes zullen heden bij de
aankomst der Vorstinnen alhier geene autori
teiten zich aan liet station bevinden.
Dr. Salverda de Grave is heden met het
geven van onderwijs aan II. M. de Koningin
geëindigd. Bij het afscheid nemen vereerden
HH. MM. hem het portret van Koningin
WilhelmiDa in zilveren lijst er nog een aan
denken in zilver. De Koningin-Regentes be
noemde hem tot ridder in de orde van den
Neuerlandschen Leeuw.
Hoewel de uitreiking van kaarten eerst te
10 uur zou beginnen, stond reeds vóór 8 uur
hedenochtend bij de Kloosterkerk alhier een
groot aantal personen te wachten om toe
gangskaarten te halen voor de godsdienst
oefening op Zondag a.s., waarin Koningin
Wilhelmina zal deelnemen aan het avondmaal.
Om tien uur was er een rij van eenige
honderden personen, die van den toegang in
het Voorhout tot in de Parkstraat file maak-
ten.
De Algem. Ned. Wielrijdersbond telt thans
meer dan 11.000 leden, daaronder zijn 992
dames. In 't begin van 'tjaar waren er slechts
273 datnesleden.
Zondag heeft Jaap Eden op de wielerbaan te
Roubaix gereden en is in den 1000 M. wedstrijd
door Mercier geslagen.
Odé's buste van Richard Hol is voltooid en zal
binnenkort in het rijksmuseum worden geplaatst,
als geschenk van het comité voor de aanbieding
van een huldeblijk bij gelegenheid van Hoi's
70sten verjaardag.
De journalist Jefferson, die per rijwiel den
tocht riaar Siberie heeft gemaakt, is in Engeland
temggekeerd.
De sinds den blutsten storm vermiste vis-
schersbooten uit üstende zijn zwaar gehavend
teruggekeerd. In het geheel zijn aan de Belgi
sche kust tengevolge van den storm 20 men*
schen om bet leven gekomen.
Te Berlijn heeft een afschuwelijke moord
plaats gehad. Zondagmorgen vroeg, tegen vijf
of zes uur, is de 63-jarige justitieraad JI. Levy,
een van de voornaamste advocaten van Berlijn,
in zijn bed door dieven overvallen en vermoord
zijn vrouw, die in dezelfde kamer sliep, werd
zwaar gewond. De misdaad is door vier mannen
gepleegd. Twee hunner; hielden de wacht op de
trap, de twee anderen zijn door een balkondeur
de woning binnengedrongen, zijn dadelijk op
den slapendcn man aangevallen en toen mevrouw
Levy ontwaakte, werden ook haar verscheiden
messteken toegebracht. Door het geraas werd
het dienstmeisje wakker, en haar geschreeuw
joeg de dieven op de vlucht. Nauwelijks gekleed
liep het meisje door een achterdeur de siraat
op, maar eer zij voldoende inlichtingen aan
voorbijgangers gegeven had. waren de misdadigers
verdwenen. Toch 's door bewoners van hei huis
gezien dat het vier jonge kerels waren, tusschen
20 en 30 jaar oud.
Deze misdaad heeft plaats gehad in de iloh-
renstrasse, slechts enkele huizen van den hoek
der Friedrichstrasse af, dus in een van de drukste
gedeelten van Berlijn. De politie heeft, omdat
het een Zondag was, eerst Maandag de misdaad
bekendgemaakt door aanplakbiljetten met het
signalement der moordenaars!
Dr. Levy had als schrijver over juridische
onderwerpen een zeer goeden naam.
Men vermoedt dat geen dieven van prolessie
de misdaad gepleegd hebben, maar dat eenige
individuen den moord beraamden nadat zij in
