(e. w.)
Letteren, Kunst en Wetenschap,
Gemengde Berichten.
PEK TEL EG KA AF.
Koloniën.
Het Sandehllad verneemt dat de terreinen
van de Koninklijke Petroleummaatschappij
in Langkat luidens een bij de directie ont
vangen telegram, een petroleurnbron is aan
geboord, die in opbrengst alles overtreft wat
tot nog toe op Sumatra's Oostkust is gevonden.
"Volgens meting heeft de nieuwe bron een
capaciteit van 4800 vaten of 768,000 liter
per dag. De reeds in exploitatie zijnde Lang-
katsche bronnen hadden al een door deskun
digen buitengewoon geachte dagelijksche
opbrengst van 500 vaten per bron, maar zij
verdwijnen natuurlijk in het niet tegen de
nu aangeboorde reuzenfonteiri, die, zoolang
zij werkt, alleen in staat is jaarlijks drie
millioen kisten petroleum te leveren.
Door bet hoofdbestuur der schippersver-
eeniging sSchuttevaer" zijn de volgende adres
sen verzonden.
1. Aan het gemeentebestuur van Rotterdam
met verzoek de brug te Overschie te doen
veranderen in een beweegbare.
2. Aan Z. Exc. den minister van water
staat, handel en nijverheid met verzoek maat
regelen te nemen, dat de schippers op de
Zuiderzee niet langer hinder ondervinden van
drijvende balken van uit elkaar geslagen
vlotten.
Met betrekking tot de klachten, die in een
paar ingezonden stukken in ons blad werden
aangetroffen over de behandeling van Neder
landers in Duitschland vernemen wij van
vertrouwbare zijde het volgende
Duitschland vraagt het bewijs, dat men
niet heimat blos is. Kan men dit niet
bewijzen, dan laat het de keuze tusschen
naturalisatie als Duitscher of vertrek uit het
land. "Wie niet heimathlos is en toch last
ondervindt, heeft dit gewoonlijk aan zich
zeiven te wijten, omdat hij verzuimde een be
wijs van Nederlanderschap, dat kosteloos en
ongelegaliseenl door de Commissarissen der
Koningin wordt afgegeven, aan te vragen of
zoodanig bewijs tijdig, d. i. telken jare, te
laten verlengen. In een der ingezonden stuk
ken wordt gesproken van strjjd met de
tractaten, maar de inzender verzuimt het
verdrag en het artikel op te geven, waarop
Nederland zich ten deze zou kunnen be
roepen. Overigens schijnen in de laatste tijden
geen rechtstreeksche klachten betreffende de
in de ingezonden stukken bedoelde zaak bij
onze regeering te zijn ingekomen. Welmoet
de consul te Ruhrort zich onlangs ter zake
tot onze regeering gewend hebben, tengevolge
waarvan thans een nauwkeurig onderzoek
wordt ingesteld. IntusscUen moet omtrent
meer dan éen geval, door gemeiden consul
medegedeeld, reeds gebleken zijn, dat de be
trokken persoon zorgeloos en nalatig was ge
weest. (-A. E. Ct.)
De Belgische regeering heeft den burge
meester van Lemsterland, den ontvanger en
andere bewoners van Lemmer dank doen
betuigen voor de goede zorgen en groote
hulpvaardigheid door hen betoond aan de
Belgische officieren, kapitein Xournay en
luitenant Messens, die, na een gevaarlijken
tocht per luchtballon, op 22 Sept. j.l. in
hulpbehoevenden toestand op genoemde plaats
waren nedergekomen.
Dr. T. Broes van Dort plaatst in het ^Tijd
schrift voor Geneeskunde een verzoek om in
lichtingen betreffende gevallen van melaatseh-
heid in Nederland.
»Tot dusver zegt hij verkeeren wij
omtrent het aantal lepra-gevallen in Neder
land en een eventueel toe- of afnemen er
van in volslagen onwetendheid. En hij brengt
in herinnering, dat de sonmiskenbare toe
neming van het aantal lepra-gevallen in Europa
en het ontstaan van nieuwe centra aanleiding
gegeven heeft om, meer dan in de laatste
jaren het geval was, aan het bestaan dier
ziekte in Europa aandacht te schenken. Ehles'
reizen naar IJsland, Reisner's onderzoekingen
naar de gevallen in en om Riga, die van
Blaschko in het district Memel, deden alle
toeneming van het aantal ziektegevallen ken
nen. Het ligt voor de hand, dat ook in Ne
derland meer gevallen van lepra voorkomen,
dan ondersteld wordt of bekend is; een on
derzoek daarnaar kan nut afwerpen. Daar
er geen grond bestaat om met een dergelijk
onderzoek nog te wachten, wenschte ik reeds
nu te trachten eenige zekerheid omtrent het
bestaan van gevallen van lepra in Nederland
te verkrijgen."
Als punten ter behandeling zijn voor het
aanstaand congres van handels- en kantoor
bedienden aangenomen
1. Vorming nationaal pensioenfonds2.
Oprichting van een algemeen bureau lot
plaatsing3. Zitting van den handels-, kan-
toor- en winkelbediende in de Kamers van
arbeid4. Zondagsrust5. Vervroegde winkel-
sluiting 6. Weduwen- en weezenfonds7.
Staatstoezicht op den arbeidsduur en de
localiteiten8. Bespreking over de vrouwelijke
handels- en kantoorbediende9. Vorming
nationale bond10. Algemeene examens.
Er liggen op het oogenblik in de haven
van Rotterdam zooveel stoomschepen met i
graan geladen, dat men Woensdag voor de
lossing een 40-tal graanwegers te kort kwam, j
niettegenstaande men nog 12 hulpwegers
had aangenomen. Het gevolg hiervan is, dat j
in enkele gevallen het graan ongewogen in j
de lichters gaat, om het eerst later te wegen.
Naar men aan de J¥. E. Ct, mededeelt, I
heeft het nieuwbenoemde hoofdbestuur van
den Nieuwen Nederlandsclien Bootwerkers-
bond het plan om nieuwe statuten voor den
bond te ontwerpen, en daarop de Konink
lijke goedkeuring aan te vragen. Het be- t
stuur zal zich tevens voorloopig alleen be
palen tot het organiseeren van de boot-
werkers, en zich niet toeleggen op het
oprichten van vereenigingen van hen die
niet het beroep van bootwerker of een aan
verwant beroep uitoefenen.
I
Gisternamiddag is in het notarishuis te
Rotterdam verkocht het pand Boompjes 116, 1
waarin het bestuur van den N. N. B. B. zijn
zetel heeft opgeslagen. Het huis, dat in vei
ling opbracht f11,800, werd gekocht voor 1
f12,240 door den heer Job Ivnoester, hande
laar in fruit. Zooals werd medegedeeld, werd
kort na de oprichting van den N. N. B. B.,
dit huis gekocht door N. de. Heer, namens
dien bond. De hypotheekhouder liet het
thans, aangezien de rente niet betaald werd,
verkoopen. (A. B. Ot.)
Een huzaar te's-Gravenhage heeft met een
bezemsteel een paard, dat wel eens achter
uitsloeg, op ergerlijke wijze mishandeld,
waarbij het rechteroog door de toegebrachte
slagen uit het hoofd puilde. Op last van den
auditeur-militair is de huzaar naar het huis
van bewaring overgebracht en zal hij ver
moedelijk binnen enkele dagen voorden krijgs
raad gesteld worden.
Nu 't referendum uitspraak heeft gedaan
in zake de besluiten, genomen ter alg. ver
gadering van den Ned. Bakkersbond, in Aug.
te Amsterdam gehouden, waarbij alle punten
zijn aangenomen, heeft 'toude hoofdbestuur
gemeend, niet langer te mogen wachten om
uitvoering te geven aan de reeds lang ver
wachte beweging tot afschaffing van nacht
arbeid en opheffing van in den kost werken.
Waarschijnlijk zal, naar de Bakkersbode
mededeelt, binnen betrekkelijk korten tijd te
Amsterdam een groote meeting worden geor
ganiseerd, ter bespreking van bovengenoemde
onderwerpen, waar mannen van verschillende
richting 't woord zullen voeren.
Uitnoodigingen daartoe zijn bereids geschied.
Eenige weken geleden vertrok zekere A.
ten W. van Wormerveer naar Amsterdam,
zijne kinderen, zes in getal, waarvan het
oudste 43 jaar, in onverzorgden en hulpbe
hoevenden toestand achterlatende. Alles wat
eenig waarde bezat, het weinigje beddegoed
incluis, nam hij mede. De gemeente heeft
zich voorloopig het lot der kinderen aange
trokken, zoodat voor het noodigste wordt
gezorgd. Naar gemeld wordt is tegen Ten
W. proces-verbaal opgemaakt. (Tel.)
Het departement Edam der «Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen" herdacht gisteren
op feestelijke wijze zijn 400-jarig bestaan.
"Wat den toestand van den hoofdconducteur
De Rooy betreft, kan worden medegedeeld
dat de verwonding aan het hoofd genezen is,
doch de pijnen in het lichaam nog dezelfde
bij ven.
De toestand van den conducteur WiPchut
is goed vooruitgaande. UD.)
Tusschen het station Breda en de halte
Haagpoort hebben Maandagavond eenige
kwaadwilligen een zwaren balk dwars over
de rails van de Zuid-Nederlandschen Tram
gelegd, en wel zoodanig, dat bij eene ontspo
ring de locomotief of de rijtuigen in het water
terecht zouden zijn gekomen. Gelukkig werd
de balk tijdig door de politie ontdekt, zoodat
een ernstig onheil werd voorkomen.
De door de politie te Maastricht aange
houden M. D., geboren te Aken, heeft be
kend de dader te zijn van de verschillende
diefstallen, welke in den laatsten tijd in de
omstreken van Vaals werden gepleegd.
's-Grarenhage- De Koninginnen zijn
gistermiddag te 5 uur van het Loo per staats
spoor in de residentie teruggekeerd.
Hare Majesteiten begaven zich onmiddellijk
in een gesloten rijtuig naar het paleis. Op
den weg derwaarts en vooral in de Rijnstraat
bij het Staatsspoorstation was eene talrijke
menigte bijeen.
Overeenkomstig den wenscli van Hare
Majesteiten waren de gewone autoriteiten niet
ter verwelkoming aan het station aanwezig.
Bij kon. besluit is Taco Mesdag, kunstschil
der te 's-Gravenhage, buiten bezwaar van
's Rijks schatkist, benoemd tot Nederlandse!»
regeeringscornmissares voor de afdeeling Schoone
Kunsten van de in 4897 te Brussel te houden
internationale tentoonstelling, teneinde de be
langen der Nederlandse!» kunstenaars aldaar
te behartigen.
Johannes Brahms ligt te Karlsbad ziek.
De Fransche sterrenkundige Tisserand, directeur
van het observatorium te Parijs, is Maandag
avond aldaar ovei leden in den ouderdom van 51
jaren.
Hij was schrijver van verscheidene werken over
de beweging der planeten en andere hemelli
chamen, een «Traité do Mécanique Céleste," enz.
Een Engelsch ingenieur, de beer Charles
Crowden van Humber's Company beeft een
middel ontdekt om te soideeren met hydrauli
sche drukking een uitvinding die, naar de Pali
Mall Gazette zegt, een omwenteling zal teweeg
brengen in de metaalbewerking.
De einden der buizen, die «an elkaar gesol
deerd moeten worden, worden voorzien van
spiraalvormige groeven door de kracht van
het water wordt het metaal zoo in die groeven
gewrongen, dat het onmogelijk op die plaats weer
is los te maken. Vooraf wordt de laschplaat
bevestigd met een cement, dat door den uit
vinder «hydraulisch cement" wordt genoemd,
en waarvan de samenstelling geheim gehouden
wordt.
Voor deze uitvinding is octrooi genomen in
alle landen, waar octrooirecht bestaat. Een maat
schappij, met een kapitaal van 400,000. p. st.
zal de uitvinding explotteeren.
De uitvinder beweert, dat door de toepassing
van zijn stelsel in fabrieken een groote hoeveel
heid arbeidskracht kan worden bespaard dat
ruimte zal worden gewonnen, en dat de fabri
cage in een fabriek van rijwielen met ongeveer
30 pCt. kan worden vermeerderd. En een der
groote firma's heeft reeds berekend, dat de toe
passing van bet procédé een jaarlijksche bespa
ring zal opleveren van 56 000 pd. st. per jaar.
Vooral voor de rijwielfabricage zal deze uit
vinding van groot belang zijn.
De uitvinder stelt zich niet alleen een om
wenteling voor in de metaaünduslue, maar een
die het geheele maatschappelijke leven zal om
vatten
Aan het station te Schaerbeek (Brussel) is
Zaterdag een verzegelde goederenwagen openge
broken en daaruit een kistje met 35,000 fr. en
een baal kleedingstof gestolen. Ais pleger van
dien diefstal werd een beruchte boef aangehou
den. Hij beeft den diefstal bekend, maar hij
weigat t te zeggen waar liet pestolene is.
Een der Duitsche bladen vertelt, dat de te
genwoordige keizerin van Duitschland zich
peisoonlijk veelal met de keuken bemoeit en
meestal da gerechten proeft. Dikwerf, als er
iets zeer lekkers is gereedgemaakt, beveelt zij
het nog eens te bereiden en de eerst gereed
gemaakte spijzen brengt zij dan zelf per rijtuig
naar een of ander ziekenhuis', om ei de lijdeis
mee te verrassen.
Door een grondverschuiving op den spoorweg
tusschen Tenay en Rossillon zijn viei mensclien
om het leven gekomen een baanwachter, wiens
huis veipletterd werd, zijn twee zoons en nog
een sein wachter.
De schade is groot en het verkeer op den
spoorweg is voor minstens een week gestiemd.
Het is daar een druk punt van verkeer, want
drie voorname spoorlijnen, die van Parijs naar
Italië via Mont Cams, van Parijs naar Genève
en van Maiseille naar Duitschland via Genève
loopen er een eind weegs samen.
's-GRAVEA'HAGiE, 23 October.
II. M. de Koningin is hedenvoormiddag te
elf uur in het paleis kerkelijk aangenomen
door den hofprediker dr.Yan der Flier, in tegen
woordigheid van de Koningin-Regentes, de
surintendante Van de Poll, de gouvernante
miss Saxton Winter en twee ouderlingen.
De keizer van Duitschland zal de Koningin
bij gelegenheid Harer kerkelijke bevestiging
een geschenk doen aanbieden door generaal
Von Hahnke, adjudant-generaal, die daartoe
aanstaanden Zondag hier komt.
Batavia22 September.
At jeli.
Aan bet verslag omtrent de voornaamste ge-
bemtenissen in het gouvernement Atjeh en
Onderhoorigheden, loopende van 6 t jm. 12 dezer,
wordt door de Javasrhc Ct. het volgende ontleend
Groot-AtjehDe toestand in de IV en VI
Moekims bleet gunstig voortdurend keeren lieden
in hunne kampongs terug en begeven zich weder
aan den sawah-arbeid. Van het bivak te Loknga
j uit werden deze streken aanhoudend door patrouil-
I les bezochtbij enkele dezer tochten werden
verdachte personen gevat, o. a. een panglima
van T. Oemar, Petoeah Poetih, die in den nacht
van 3 op 4 dezer in de kampong Loknga werd
gearresteeid en daaibij zwaar gewond raakte,
I tengevolge waan an hij in het hospitaal te Panta
Perak overleed.
Bij eene poging om T, Laboeh op te lichten,
vielen twee volgelingen van T. Mas met hunne
geweren in onze banden, welke daarop aan bet
bestuur werden overgeleverd.
Ook werd Ketjibiq Lampoe-ce opgevat, als
j verdacht van nog met T. Oemar in verbinding
te staan.
T. Radja Machuiootl begaf zich tot T. Radja
Hitam om voor zijne moeder Tjoet Ipoh, de
zuster van T. Qemui, die zich onder politiek
toezicht te Koraiadja bevindt, te kunnen zorgen.
Hij berichtte, dat de benden van T. Oemar in
Lepong, Lbong, Daja en Melaboeh bestaan, doch
niet zeer sterk meer zijn.
De IX Moekims werden eveneens door eeno
patrouille bezocht, die nabij Biloel eenig vuur uit
het gebergte kreeg. Zij vond de bevolking in hare
kampongs en aan den sawah-arbeid.
T. Neq Imam en T. Gie, Imam van Oleh
Soesoeh, polsten het bestuur over den terugkeer
van T. Gain, Imam van Lamkoenjit, en T Gs-
dong, wier woningen, onlangs, tot straf hunner vij
andige houdingen, werden verbrand. Ook vroegT.
Nja Mohamad vergiffenis voor Hadji Meuthareum,
maar met liet stellen van voorwaarden wenscht
het bestuur nog eenigen tijd te wachten.
Het voornaamste in de XXH Moekims voor-
