IL
UIT DE PElfcs.
BINNENLAND.
Door de aanhoudende vorst ondervindt het
verheer in de haven \an Hamhui g groote
moeilijkheden. I3et ijs is in de haven hier en
daar leeds diie duim dik. en de ijsploegen
kunnen door den lagen waterstand Hechts onvol
doende wet ken.
Uil Bellijn:
In een vergadering, waai in bijna alle Prui
sische handelsplaatsen vertegenwooidigd waren,
werd in de eerste plaats besloten tot een
organisatie van de Duitsche graan- en pio-
ductenmarkten niet een centraal bestuur te
Berlijn. Vooits werd vastgesteld, dat de toe
getreden vereenigingen noch direct noch in
direct eenige pi ijsnoteeringen zullen openbaar
maken.
De gezamenlijke mijnwerkers te Chatleroi
verwies pen ten getale van 8108 man, een
voorstel tot algemeene werkstaking.
De eoriespondent van de Daily Mail te 'ome
heeft zeer ongunstige mededeelingen ontvangen
over de ziekte van koning Umbei to. Deze gaat
officieel door voor influenza, doch volgens de
inlichtingen van den correspondent heeft de
konimr een aanval van vet lamming.
Als vtij zeker wordt thans gemeld, dat tot
Russisch minister van buitenhuidsclie zaken
zal worden benoemd, graaf MurawjefT, gezant
aan het Deensclie hof. De gtaaf is leeds naar
Petersburg ontboden.
Een tooneeltje uit den gemeenteraad van
"Weenen
Den liberaal dr. Miltier werd wegens een
ongepaste uitdiukking door den voorzitter het
recht ontnomen om de zitting en de drie eerst
volgende vergadei ingen bij te wonen. Een
antisemiet stoof met gebalde vuisten op dr.
Mittler los en riep: »Er uit, brutale jood!"
hetgeen door de meerderheid in koor werd
medegeschreeuwd. Dr. Mittler»Wat wilt gij,
brutale kerel De antisemiet hief de vuist
op om te slaan, maar de vice-burgemeester
trok hem bij zijn kiaag achteruit en voorkwam
daardoor een vechtpartij. Het tooneel ging ge
paard met een woest rumoer en-'onliebbeiijke
scheldwoorden tegen de joodsche leden.
Uit Albanië wordt gemeld, dat volgens be
richten uit Monastier onder de inwoners van
El Bassan in Albanië ongeregeldheden ont
staan zijn.
Een paiticuher telegram uit Manilla meldt
dat de toestand op de Philippijnen veel ver
beterd is. De omstreken der stad zijn tot be
trekkelijke rust teruggekeerd. In de provincie
Saguna zijn de soldaten de rebellen volkomen
meester; daarentegen zijn in de provincie Ba-
tanzas de gevechten nog menigvuldig.
Uit Buenos-AyresDe Senaat leurde de uit
gifte goed van 10 millioen in cedulas voor kos
ten voor den landbouw.
Uit Uruguay
Een depeche uit Montevideo meldt, dat de
sprinkhanen de velden verwoesten. De landbou
wers verkoopen hun vee tot eiken prijs uit
vrees voor de epidemiëen die zouden kunnen
voortkomen uit gebrek aan veevoer.
De „Liberale Unie" en haak bestbijdebs.
De aanvallen, waaraan de „Liberale Unie" en haar
bestuur blootstaan, op grond van de besluiten, in
de vergadering van 14- Nov. j.l. genomen, hebben
dat bestuur aanleiding gegeven in een vlugschrift
een nadere verklaring van het ingenomen standpunt
ter kennisse te brengen van geestverwanten en be
strijders.
Wij ontkenen daaraan bet volgende:
In een korten bistoriscben terugblik wordt er
aan herinnerd, hoe bet bestuur op 14 November een
programma voorstellende, gevolg gaf aan een op
dracht, door de algemeene vergadering in Juni van
het vorige jaar verstrekt, en aan a! wat aan de
vaststelling van dat proaram voorafging: als de
circulaire van 2 Jauuari 1895, waarbij aan de kies-
vereenigingen een lijst van ■vraagpunten werd toe
gezonden, waarop antwoorden inkwamen, die bet
bestuur tot bouwstoffen dienden voor de verdere
bewerking, de behandeling van bet concept-prohram,
weer door de kiesvereenigingen, en eindelijk bet tot
stand komen van het program in den vorm, waarin
het aan de vergadering van 14 November is voorge-
legd.
Het bestuur brengt dit alles in herinnering, om
het volkomen ongegronde aan te toonen der grief,
die mCD tegen bet bestuur laat gelden: als bad het
de liberale partij plotseling met een „radicaal" pro
gram overvallen en eigenmachtig haar vrijheid aan
.banden gelegd.
Toch was dat program tot driemalen toe bespro
ken, maar geen enkele stem over den snooden aan
slag was geboord. 'tKon dan ook wel niet anders
of men moest algemeen gevoelen, ook waar men
aarzelde het ronduit te erkennen, dat de Lib. partij
haar karakter van vooruitstrevende partij zou ver
loochenen, als zij niet in stede van de algemeene
phrases of negatieve leuzen die voldoende waren
zoolang haar taak zich kon bepalen tot bet afweren
der belagers van de grondslagen van den modernen
Staat een positief bervormings-programma stelde,
nu de democratische gedachte zich baan brak, nieuwe
lagen kiezers hun rechtmatigen invloed zouden doen
gelden en meer dan ooit de vraag zich zou opdrin
gen, of de gemeenschap wel voldoende voor aller
belangen zorgde.
j En toch, nu bet tot een beslissing zou komen,
deinsde ïuen terug. Kan, zoo wordt gevraagd, hierin
1 iet® anders worden gezien dan schroomvalligheid,
i die bewust of onbewust terugdeinst voor de conse-
I yneutic der beginselen? Men zig, dat wat gelijk
gezinden bijeen zou brengen, andersdenkenden zou
I afsnijden, men zag er tegen op van oude vrienden
I te scheiden en de legende werd bedacht, dat de ver-
gadering van 14 Nov. zitb vergrepen beeft aan de
vrijheid, het levensbeginsel der Lib. partij en de
1 candidatcn ioor de Kamer uil binden aan een impe
ratief mandaat, wil verlagen tot stemmachmes.
Tegen die voorstelling wil het vlugschrift ten ern-
stigste opkomen. De „L. ml bet imperatief
1 mandaat niet binnenhalen, maar wenscht slechts dat
de kiezers gebruik maken van hun recht alleen die
i personen af te vaardigen, die blijkens afgelegde ver
klaringen met ben ccnswilbcnd zijn.
i Nochtans zal de gekozene vrij ziju in de beoor-
dccling der maatregelen tot toepassing en uitvoering
I van de door hem beleden beginselen en zelf» om, als
hij van overtuiging is veranderd of voortgezette
studie hem de oogen beeft geopend voor bezwaren,
1 die bij tijdens de candidaatstelling niet inzag, een
stem uit te brengen in andereu zin dan de kiezers
meenden van hom te moeten verwachten.
1 Stellig kan bet dan een vraag worden van be
tamelijkheid, van politieke moraliteit, of bet niet zijn
plicht wordt, als de kloof tussckeu hem en zijn kie
zers wijd begint tc gapen, zijn mandaat te stellen te
hunner beschikking. Maar constitneel blijft de vrij
heid -in den afgevaardigde onverlet, om, zoolang
zijn mandaat duurt, dat zelfstandig en anafkankelijk
te vervullen, stemmende uaar eed eu genoten.Even
onverlet het reebt der kiezers, om als de tijd komt
der aftreding, bun ve-trouw en te ontzeggen aan den
afgevaardigde, in wien zij met langer hun vertegen
woordiger kunnen zien.
Vroeger verlangde men van den liberale afgevaar
digde, dat bij zou stemmen tegen elke begunstiging
van het bijzonder ouderwijs en tegen eiken protec-
tionistisehen maatregel nu is bet programma,
waarmede instemming wordt gevraagd, alleen wat
uitvoeriger en meer gedetailleerd.
Daarin wordt juist dc groote fout gezien. Men
vreest dat al die details eeu knellenden band zullen
gaan vormen. Maar, meent bet vlugschrift, ten on
rechte.
Het is waar, de „Liberale Unie" beeft zich niet
tot het verkondigen van enkele algemeene formules
bepaald, daar dc ondervinding voldoende heeft ge
leerd, dat die niet geschikt zijn om een krachtige
meerderheid te vormen, maar wel om een gezelschap
bijeen te brengen, dat ten slotte op alle punten van
practisck staatsbeleid wanhopig verdeeld raakt. Maar
zij beeft, het gansche gebied der staats werkzaam
heid verkennende en overal de verlangde hervor-
iningsmaatregelcn m groote trekken schetsende, zich
tevens ernstig beijverd de andere klip, die der tc
groote afdaling in bijzonderheden, te vermijden.
Men bekoelt, zoo wordt verder gezegd, de ver
schillende paragrafen van bet program van urgentie
slechts met eenige aandacht na te gaan, om tot de
overtuiging te komen, dat, wie zich met de daarin
uitgesproken beginselen vereenigt, tegenover concrete
wetsvoorstellen de noodige vrijheid van beweging
behoudt.
Zoo b.v. do eerste de beste paragraaf van dat
program. Hierin wordt verlangd„regeling van het
arbeidscontract tot betere verzekering vau de weder-
zijdschc rechten en verplichtingen." Er is wel geen
waarlijk vooruitstrevend man, die de noodzakelijk-
lioid van deze hervorming niet inziet. Zal daarom,
wie zich met dezen eiseh vereenigt, ziek genoodzaakt
zien zijn stem te geven aan elke regeling, die wordt
voorgesteld? Immers neen. I
Het voorstel kan zoodanig zijn, dat men de rech
ten, den arbeider toegekend, zoo karig toegemeten,
de verplichtingen van den werkgever zoo weinig
nauwkeurig omschreven vindt, dat de hervorming
te onbeduidend is om er zijn stem aan te geven.
Doch ook omgekeerd lean men de verplichtingen van
den arbeider te slap geformuleerd, dc rechten van
den werkgever zoozeer gesmaldeeld vinden, dat men, 1
groote oeconomische nadeelen van zulk een regeling
voorziende, zich gerechtigd kan achten zijn stem
daaraan te onthouden. I
Men verbindt zich in waarheid tof niets anders
dan om naar beste weten een regeling te bevorde
ren, die de rechten en verplichtingen van beide
partijen zoodanig omschrijft en waarborgt, dat een
rechtvaardige regeling der onderlinge verhouding en
een gezonde oeconomische ontwikkeling het best
verzekerd schijnt. Maar natuurlijk kan, wie eenmaal
dit standpunt heeft aanvaard, zich niet meer prin
cipieel aankanten tegen elke regeling, die de vrij
heid van den patroon meer dan tot nog toe aan
handen legt.
Het vlugschrift wijst er verder op, hoe het stellen
van een program van onderscheidene zijden is na
gevolgd; waarbij men zich echter vaak bepaalde
tot het uitspreken va„ wenschcn. En waarin wel de
kracht steekt van een program dat geenerlci band
aanlegt, acht het moeilijk tc gissen.
Eindelijk stelt het de vraag: „Wat heteekent toch
wel dat terugschrikken voor een zoogenaamd bin
dend Credo
Meent men, dat de „Liberale Unie bedoeld heeft,
alle candidatcn vast te snoeren aan elke zinsnede
der uitgevaardigde programma's, alle kiesvereeni
gingen te verplichten slechts candidatcn te kiezen,
die onvoorwaardelijk zweren bij alles wat daarin
wordt verlangd
Dit ware zoo antwoordt het een letter
knechten], die nooit in de bedoeling beeft gelegen
en ter kenschetsing van het standpunt wordt dan
nog eens herhaald wat door prof. van namel, namens
het bestuur, in zijn openingsrede op 14 November
jl. is gezegd.
Als slot, van het vlugschrift wordt daaiaan dan
nog het volgende toegevoegd
Behoeven deze woorden nadere verklaring?
Is het niet duidelijk, dat een nauwgezet candidaat,
die met zijn beginselen staat op den bodem van ons
program, maar ten aanzien der toepassing op onder
geschikte punten bedenkingen heeft of van de urgentie
van niet alle maatregelen evenzeer overtuigd is, of
ook ccnigen anderen maatregel even urgent acht,
daarom niet onaannemelijk wordt?
Spreekt het ook niet van zelf, het zou hier
niet gezegd worden, wanneer niet zelfs te dien aan
zien twijfel ware geopperd dat het ligt op onzen
weg een candidaat, die van de meest volledige in
stemming blijk geeft, af te wijzen en achter tc stel
len bij een ander, die een of ander voorbehoud
maakt, maar wiens karakter moer vertrouwen in
boezemt
En kan hier niet alles veilig worden overgelaten
aan de kiesvereenigingen, die één van overtuiging
met ons, voor een loyale toepassing van de beginse
len der „Liberale Unie" znllcn weten tc waken?
Inderdaad, dat alles is zoo duidelijk, dat zij, die
maar steeds de Unie blijven betichten van het aan
leggen van slaafsche banden en van het verlagen
der" kiesvereenigingen en candidatcn beiden tot
blinde werktuigen van de algemeene vergadering,
de verdenking niet kunnen ontgaan, dat zij onder
schoonschijnende lenze der vrijheid van beweging,
in waarheid den voortgang der vooruitstrevende
beginselen pogen te beletten, die zij openlijk met
durven bestrijden.
Men heeft gezegd, dat het optreden der „Liberale
Unie" geleid heeft tot scheuring onder dc liberalen.
Dit is slechts ten deele waar. Haar consequent voort
schrijden op den van den aanvang af door haar in
geslagen weg, die moet leiden tot hetoptred.u eoner
ware hervormingspartij, heeft de bestaande verdeeld
heid aan 't licht gebracht en het uiteengaan van
heterogene elementen bevorderd.
Maar daarom is zij geen schenrnmakster. Een der
gelijk zuiveringsproces kan niet met het scheppen
van verdeeldheid gelijkgesteld worden. Het voert tot
krachtiger organisatie van werkelijk gelijkgezinden,
wat aan do gezonde ontwikkeling van het politieke
leven ten goede moet komen. Zoo evenwel ten slotte
het besluit van 11 November ook geleid heeft tot
het alstooten van elementen, die tot de gelijkgezin
den moeten gerekend worden, dan zijn er misver
standen in het spel, die bij vollediger voorlichting
en kalmer overweging moeten verdwijnen.
Wie waarlijk hetzelfde willen, zullen elkander wel
weder vinden Hun tijdelijk uiteengaan is een zoo
groote ramp niet. En er staat tegenover, dat bij
anderen, die tot nog toe ecnigszins wantrouwend
stonden tegenover de „Liberale Unie", het besef
meer en meer ontwaakt, dat aansluiting a-n het
lichaam, dat zich tot drager maakt der vooruitstre
vende beginselen, aan de zegepraal dier beginselen
bevorderlijk moet zijn. Tot die aansluiting op tc.
wekken, ook dat wordt met deze regelen beoogd.
In dien zin immers is het programma ook een
propaganda-programma, dat het bestemd is voor de
Unie zelve, en door do Unie voor de goede zaak
propaganda te maken hij de velen, die slechts wach
ten op het omhoog heffen der banier van de voor
uitstrevende beginselen, om zich vol geestdrift tc
mengen in den politieken strijd. Eendrachtig ge
schaard otn die banier, moeten wij in dat tceken
overwinnen.
&<jeh.
Teri venolge op het ook door ons Zateidag
reeds medegedeelde regeoringstelegram, ontving
de N. B. Ct. dien dag nog het volgende tele-
graphiseh bericht omtrent de beide gesneuvelde
officieren
sMajoor Beets is tengevolge van zonnesteek
in Lehong overleden."
Een tweede telegram luidde:
»Bij eene verkenning in Lehong werden onze
troepen door den vijand vervolgd. Luitenant
Eennekeler sneuvelde en 14 minderen weiden
gewond."
Uit deze berichten blijkt dus, dat het gevecht bij
Poeding, waarvan in het Vrijdag ontvangen regee-
rings-telegram sprake is, en waarbij onze troepen
het hard te verantwoorden hadden, plaats had in
het landschap Lehong, waarheen blijkens ccn2 Jan.
ontvangen telegram vijf compagniên infanterie onder
overste Soeters zijn vertrokken.
Majoor J. Beets, geboren in 1853, werd den. 9
April 1874 benoemd tot 2e luitenant, den 28 Oct.
1876 bevorderd tot le luitenant, 3 Aug. 1887 tot
kapitein eu 29 Nov. 1894 tot majoor.
De le luitenant H. van Hennekeler werd geboren
den 21 Juli 1871 en bereikte dus den leeftijd van
slechts 25 jaren. Den 21 Juli 1892 werd hij aan
gesteld als 2e luitenant en diende laatstelijk als le
luitenant bij het 12e bat.aillon in Ned. Indië. 1
Het weekblad telt nog ruim duizend abmné's
en er is een tekort van 300 gulden, dat gedekt
moet worden. Onder de aandeelhoudeis is geen
enkele meer, die daarvan een eenig-szins be
langrijk deel voor zijne rekening kan of wil
nemen.
Dei halve wordt een beroep gedaan op allen,
die iet* tot dekking van het tekort, hetzij veel
of weinig, kunnen missen, op »alle partijgenoo-
ten of geestverwanten, die iets voor dit doei
kunnen afstaan zonder dat dit hem hindert.
Want, men versta ons welwij begeeren geen
enkele cent van arbeiders, die zelve al zoo
moeten ploeteren om er te komen."
Wat de richting van het blad betreft, deze
zal dezelfde blijven. Men weet misschien, dat
Van Zinderen Bakker onlangs in het Sociaal
Weekblad de verdeeldheid onder de socialisten
besprekende de geestesinrichting van den re lae-
teur van De Klok noemde als zoovvat half veg
hangende tusscben den Leidschen straatweg te
Utrecht en het Damrak te Amsterdam 1)
Vervolgens deelt de redacteur omtrent zich
zelf mede, dat hij moet trachten er iets bij te
verdienen, door het esploiteeren eenei drukkerij,
in welk vak hij zich geheel moet inwerken;
derhalve zal hij voorloopig vele aanzoeken, om
spreekbeurten te vervullen, moeten afslaan.
Ten slotte wordt een Nieuwjaarsgroet aan
allen gericht:
»Nu is zegen wenschen wel een mooi werk,
maar 't is wat al te gemakkelijk als men 't
daarbij Iaat.
Zegen brengenten minste ten zegen van
allen te werkenis meer en beter dan wenschen
alleen.
Daarom dienen wij te werken, te werken en
vooral aan de verandering der maatschappij,
opdat deze in stede van door hare imicluing
een vloek le zijn als thans, een zege worden
voor allen.
Wie oore heeft, die hoorei Men twist voort
durend er over welke actie de alleen ver
lossende zal zijn. Men twist er over met zoo
veel woede, dat per slot van rekening alle actie,
alle werking wordt gedood.
Voor
want lachende aanschouwt de bourgoisie ook bij
de intrede van dit jaar, hoe hopeloos verdeeld
wij zijn".
In een later arnkel voorkomende in hetzelfde
nummer van de Klok wordt medegedeeld, dat
er wederom vele abonné's bedankten, terwijl
slechts weinig aanvragen voor een nieuw abon
nement inkomen, derhalve wordt wederom tot
steun aangespoord.
Uit een en ander blijkt te meer, dat de kracht
van het socialisme ook in Friesland zwakker
wordt, hoewel hier van verbetering der econo
mische verhoudingen nog niets te bespeuren
valt.
alles is verbioedering der onzen noodig,
1) Bureau's van De Sociaaldemocraat, redacteur
mr. P. J. Troelstra, en Hecht voor Allen, redacteur
de heer Domela Nieuwenhuis.
i Officieren van Gezondheid.
De minister van oorlog brengt in de
ter kennis van belanghebbenden, dat in het
jaar 1897 geen studenten in de geneeskunde
aan de univer-iteiten hier te lande, op den
voet der bepalingen van het reglement, vast
gesteld bij Konink. Besluit van 30 Oct. 1880
Staatsblno. 18), zullen worden toegelaten
tot de verbintenis, bedoeld bij art. 18 der wet
van 2 Augustus '1880 Staatsblno. 145), om,
na het verkrijgen van den titel van arts, eene
benoeming tot officier van gezondheid bij het
personeel van den geneeskundigen dienst der
landmacht aan te nemen.
Verzekering' voor den ouden dag.
Naar de Ilaarl. Ct. verneemt, heeft de ker-
keraad der Doopsgezinde gemeente te Krom
menie aan de kerkeraden van alle Doopsgezinde
gemeenten in het land eene circulaire gezonden,
wijzende op het noodzakelijke en voor diaco
nieën op het vvenschelijke van verzekering bij
den ouden dag, waardoor èn voor heil, wier
middelen niet toelaten op hongeren leeftijd
onbezorgd te leven, èn voor tal van armbe
sturen een betere, moreele en financieele
toestand zou ontstaan. Genoemde kerkeraad
acht het daarom in het bijzonder op den weg
van diaconieën te liggen, zich per adres te
wenden tot de regeering, fen einde er op aan
te dringen, dat door tusscherikomst van den
Staat door pensionneering op hoogeren leeftijd j
i de zekerheid ontsta, dat niemand in zijn ouder
dom tot armoeda behoeft te vervallen. Verder
zou die kerkeraad het zeer gewenseht achten,
als een commissie gevormd werd, die zicli met
dat doel in verbinding stelde met de verschil
lende diaconieën.
Socialisme in Zuid-Friesland.
Men schrijft uit Zuid-Friesland
In De Klok, socialistisch weekblad voor de
districten Schoterland en Woivega, heft de
redacteur G, L. v. d. Zwaag een üNoodgelui
als Nieuwjaarsgroet" aari, waarin hij mede
deelt, dat de financieele toestand van het blad
niet gunstig is.
Bestrijding van Dronkenschap.
Dagbladet, dat te Christiania verschijnt doet
eenige mededeelingen over de uitkomsten van
de maatregelen tot bestrijding der dronkenschap
te dier plaatse, welke niet bemoedigend kunnen
lieeten.
Te Christiania is, evenals elders in Zweden
en Noorwegen, de drankverkoop gemonopoli-
seerd. Slechts één maatschappij heeft het recht
i tot verkoop van sterken drank, en wat zij aan
winst maakt moet ten algemeenen nutte worden
besteed. Alleen een paar kleinhandelaars, wier
zaken vari zeer ouden datum zijn, hebben ook
het recht behouden, maar hun toch al zeer gering
aantal neemt gestadig af. Nu zijn bovendien
de tapperijen en slijterijen van de Maatschappij
van Zaterdagmiddag tot Maandagmorgen ge
sloten, zoodat men dan in 't geheel geen
sterken drank kan koopen, daar ook de enkele
restauraties, die anders sterken drank mogen
verkoopen, het in dien tijd niet mogen doen.
Die restauraties mogen overigens op andere
dagen slechts alcohol van de Mantsehapijij
schenken in glazen die ook door de Maatschappij
geleverd worden. Een agent der Maatschappij
zit achter 't buffet voor de contróle.
Fn wat is nu het gevolg van deze scherpe
bepalingen
Dat in 1896, volgens de opgaven, aan Dag
bladet door de politie verstrekt, niet minder
dan 10500 personen wegens openbare dronken
schap te Christiania zijn gearresteerd.
Tienduizend vijfhonderd arrestaties
Ter vergelijking neme men een stad waai
de politie ook zeer streng optreedt en volstrekt
geen verstoringen van de openbare orde duldt
Kopenhagen, waar het Gothenburger stelsel
niet bestaat.
Christiania heeft 180,000 inwoners, Kopen
hagen (behalve Fredeiiksberg) 340,000. Naar
verhouding zouden er dus te Kopenhagen in
1896 ougeveer 20,000 arrestaties wegens dron
kenschap hebben moeten plaats gehad.
Over 1896 heeft men voor Kopenhagen nog
geen gegevens' maar wel over de voorafgaande
drie jaren, en het cijfer blijkt vrijwel station-
nair6758 in '95, 6290 in '94 en 6952 in '93.
Dat geeft ten opzichte van het Gothen-
burgsche stelsel waarlijk veel te denken.
Maar er is nog iets anders.
In het begin van 1896 is in Noorwegen de
zeer hooge brandewijnbelasting nog verhoogd.
Het aantal arrestaties nu van 1896 is 2000
meer dan in het voorafgaaande jaar.
Deze schijnbare tegenstrijdigheid is echter
gemakkelijk te verklaren.
