BUITENLAND.
BINNENLAND.
"Wij wensclien noch slapheid, noch felheid.
Beide zijn uit den booze.
En om aan de eerste te ontkomen en de
laatste te breidelen, achten wij het broodnoodig
dat eindelijk eens de vrijzinnigen in dit district
de handen uit de rnouw steken en toonen,
dat zij niet minder voor liet land over hebben,
dan de Katholieken en Anti-revolutionnairen.
Algemeen overzicht.
Schiedam, 23 Januari '97.
Aan het Erigelsclte pailement is een blauw
boek overgelegd, de diplomatische correspon
dentie omtrent Turkije bevattende over liet
tijdvak van 23 September 1896 tot 2 Januari
1897.
Het belangrijkste daaruit is de correspon
dentie gevoerd over de Oostersche quaestie
tusschen Lord Salisbury en den Engelschen
gezant te Petersburg, O'Connor.
Nadat vooraf instemming vei kregen was van
de zijde van bet Drievoudig Vei bond met de
plannen van Lord Salisbury tot gemeenschap
pelijk optieden der mogendheden te Kon«tanli-
nopel, werd getracht ook Rusland over te balen
tot een gemeen-chnppeiijke actie tpgen den sul
tan, waarbij men desnoods tot dwangmiddelen zou
overgaan, indien Abdal Hamid zich weerspannig
toonde. Eeist veizette de heer Chiehkine zich
tegen het toepassen van dwang, doch eindelijk
berichtte de Engelsche gezant te St. Peters
burg, dat de keizer den lieer Chiehkine ge
machtigd had te verklaren, dal ook Rusland
niet zou terugdeinzen voor dwangmaatregelen,
indien de sultan weigerde de hervormingen in
te voeren, door de gezanten eenstemmig aan
bevolen.
Ook van den Fransclien gezant te Londen werd
een vet klaring in gelijken zin ontvangen; d.
w. z. een toestemming tot samengaan met tie
overige mogendheden, en een desnoods over
gaan tot dwang, onder voor! elioud dat Turkije
ongeschonden zou blijven bestaan en niemand
alzonderlijk zou optreden.
De oppositie-pers in Engeland, het goede
streven van Lord Salisbury ten volle erkennende,
laat uitkomen, dat de hooggenoerde eenstem
migheid der mogendheden wel in beginsel ver
kregen is, doch ten eenenmale ontbreekt, waar
het aankomt op liet toepassen van de practi-
sclie middelen om den sultan van het aannemen
der voorgestelde hervormingen tot het feitelijk
uitvoeren er van te doen overgaan.
De indruk, door de lectuur dezer correspon
dentie gemaakt, is dan ook vene van gerust
stellend en zjj geeft geen waarborg dat het
gevaar van een ontbinding van het Turksche
rijk voorgoed zal kunnen afgewend worden.
Vooral wordt als zorgwekkend beschouwd
de buiiengewone voorzorgsmaatregelen tegen
overrompeling door «de ambassades der vreemde
mogendheden genomen.
Men weet niet met zekerheid, wat de oorzaak
van deze teekenen van vrees is en juist d ze
onzekerheid baart groote ongerustheid Som
mige alai misten voorspellen ernstige Armeni-
scht onlusten in de Muzelman«che vastenmaand
Razaman, die 2 of 3 Febi uari begint. Anderen
wijzen op een algemeene ontevredenheid onder
de Turksche populatie; onder de civiele amb
tenaren wegens de jongste iraktementsverlagii.g,
door de Turksche regeering ingevoerd en in
militaire kringen wegens de bevoorrechting van
jonge lieden en de achteruitzetting van ouderen
bij de promoties in het Turksche leger. De
jongste insubordinatie van maarschalk Tuad
pacha wordt ook als een uiting dezer onte
vredenheid beschouwd.
Dit alles, gevoegd bij het feit, dat de Mu
zelmannen zich in groote hoeveelheid van
wapenen vooizien, schijnt op een algemeene
gisting te wijzen.
Volgens een bericht uit Adarta heeft de voor
hoede «i'er Derwisjen in Ety'hrea, Toekoelai
bezet en schijnt de hoofdmacht naar Amideb
te zullen oprukken.
De concentratie der Italiaansche iroepen ge
schiedt met groote regelmatigheid. Hedennacht
zal genei aai Vignno te Agordat aankomen.
Te Rome vvoidt de ongerustheid natuurlijk
vooral door de Chrïspianen levendig gehouden.
In andere kringen woidt de toestand minder
ernstig aangezien.
Men beweert dat de inval der Mahdisten
reeds lang Ie voren voorzien was en dat Kas-
sala en Agordat een voldoende garnizoen heb
ben om een evet.tueelen aanval af te slaan.
Toch schijnt desondanks tus-cheri Rome en
Londen een druk overleg gepleegd te worden
omtrent een mogriijk lijk optreden,
indien zich eenig incident mocht voordoen aan
de gemeenschappelijke grens tus-cnen teythrea
en Boven-Egvpte. Volgens de Daily News/.ou
Engeland reeds aan Italië hebben doen weten,
dat verscheidene regimenten gereedstonden tot
inscheping naar Egypte, indien zulks noodig
mocht blijken.
Zeker zou Engeland thans met goeden uit
slag partij kunnen trekken van het feit dat
de troepen van den Klialifa verspreid zijn en
op een venen afstand van Khartoem. Doch
het Euyp'isch-Etigelsclie leger schijnt niet voor
bereid te zijn op zulk een snel opi ukken, daar
het eerst -in den nazomer zich op marseh
zou begeven, om den veldtocht te voltooien.
Toch kon liet zijn dat een kleine legerafdeeling
vooruitgeschoven werd; hetwelk natuurlijk de
Mahdisten, die thans Agorda en Iïassala be
dreigen, onmiddellijk zou doen terugtrekken
en dus voor de Italianen van groot voordeel
zou zijn.
In militaire kringen te Cairo is men een
stemmig van oordeel, dat de expeditie naar
Khaitoem doorgezet moet worden. Men acht
het wenschelijk, dat in r.et begin van den zomer
de tegenwoordige garnizoenen van Koiti en
Metani naar Abn Hammed oprukken en ver
volgens berber innemen. Men meant, bij dezen
voortnarscli op geen einstijen tegenstand te
zuilen stuiten.
Het koninklijk decreet tot verdaging der Ita-
liaansche kamerzittingen is thans openbaarge
maakt.
Bij de nieuwe verkiezingen hoopt de regee
ring vasteren grond onder de voeten te krijgen
zij rekent op den indruk gemaakt door den vrede
met Menelik, door Luzatti's financieel pro
gramma en door de jongste hesluiten tegen de
uiterste partijen. Toch zou het kunnen zijn,
dat Di Rudini zich misrekend had, en dat hij
geen voldoende rekening gehouden had met
het wantrouwen der conservatieven, den haat
der radicalen en vooral met zijn kiachtigen tegen
stander Sonoirio. den leerling van Chrispi en
naar tnen zegt den toekomstigen candidaat voor
het premiersschap.
Uit Brass wordt gemeld, dat zes EngeLche
oorlogsschepen gestationneerd zijn in het gezicht
der kust. De troepen van het Niger-protecto
raat zijn te Brass geconcentreerd. Een stoom
schip is naar Sierra Leone vertrokken om meer
dere tioepen te halen. Al dit maehtsvet toon is
niet geëvenredigd aan de beteekenis der tueh-
ligings-expedilie naar Benin, waarvoor 500 a
600 man voldoende zouden wezen. Het geloof
wint dan ook veld dat deze Benin expeditie niet
vreemd is aan de expeditie van de Niger-Com
pany tegen den emir van N'upe Een nederlaag
toch der laatste expeditie zou thans aan het
EngeLche gezag in het geheele Nigerland een
enHiigen knak kunnen geven.
Gelukkig schijnt de Niger Company, naar
uit Brass gemeld wordt, het vrij gemakkelijk
te zullen hebben. Men bericht namelijk, dat
de expeditionnnire kolomm der Royal Niger
Company, bij haar aankomst te Kabba, tot de
ontdekking kwam, dat het geheele leger der
Foulahs aan den Zuider-oever van den Niger,
door eene paniek overweldig!, verstrooid was.
Verder wordt uit Kabba gemeld: De Niger,
expeditie is, na het kamp der Foulah's ver
woedt te hebben, op mar-ch gegaan naar Bida.
De flottille bevindt zich intussclien te Egwa
om aldus den pas af te snijden aan de vluch
tende Foulah's, die de rivier zouden willen
oversteken, om zich bij liet leger van Bida aan
te sluiten.
Een depeclie uit Madrid kondigt aan dat
generaal Weyler order gegeven heeft aan de
districtschefs om binnen drie dagen alle plan
tages in de provincie Havana te verwoesten,
waarvan de rebellen eenig voordeel zouden
kunnen genieten.
Uit Cienfuegos wordt gemeld, dat generaal
Pin op bevel van genei aal Weyler naar Spanje
zal terugkeeren.
De inwoners van Cienfnegos hebben tegen
het vei trek van den generaal een protest in
gediend bij generaal Weyler.
Volgens een telegram uit Manilla hebben de
opstandelingen op de I'hihppijnen 30,000 ge
weren bjj een Belgisch huis te Hongkong aan
gevraagd.
Voor den krijgsraad te Manilla staan thans
13 personen terecht, waaronder de ministers
der voorioopige regeering; een hunner rnoet
bekend hebben, dat de opstandelingen onder
handeld hadden met Japan.
Cavite schijnt verdedigd te worden door 7000
goed gewapende opstandelingen.
Men richt versterkte kampementen aan de
ust op. Zes compagnieën zijn naar Mindanao
gezonden met het oog op een mogelijken op
stand onder de uit inboorlingen bestaande
troepen.
Ofschoon vele Engelsche bladen het protesj;
van Maclean tegen het voorstel vari Cnamber-
lain tot herbenoeming der commissie van onder
zoek in zake de Chartered-Company betreuren
en meenen dat het Lag-rhuis het aan zijn eer
verplicht is dit ernleizoek te doen plaats heb
ben, schijnt er toch moeite gedaan te worden
om het geheele onderzoek te laten vervallen.
Althans vele leden meenen dat daardoor de
belangen van Zuid-Afrika het best zouden ge
diend worden. 8ir John Lubback heeft een des-
bei ivffend amendement op bet voorstel van
Chamberlain aangekondigd.
intu-sehen is de voornaamste der gedaagden
voor de nu bedreigde enquètec-ommissie, Rho
des te Plymouth met de stooomboot Dunnegan
Castle aangekomen.
In weerwil van den sneeuwstorm bad zich
een talrijke menigte aan de dokken verzameld,
maar Rhodes besloot, niet te landen en is per
boot naar Londen doorgereisd.
De Ertgelsche regeering heelt een aanval te
verduren gehad wegens de invrijheulsstelling
der dyriamielmannen. De heer Howard, con
servatief, stelde een amendement voor, inhou
dende dat de verklaring, welke door de regeering
was afgelegd omtrent het invrijheidstelien der
dynamiturds onvoldoende was en dat daardoor
zulke misdaden slechts zouden kunnen worden
aangemoedigd.
"De heer Bailour trok heftig tegen dezen
aanval te velde; hij verklaarde, dat de heer
Hovvart, door te beweren dat de regeering
aldus alleen uit politiek belang had gehandeld,
niet alleen het besluit van den minister aan
viel, maar ook diens eer en die van zijn collega's.
HH. MM. bezochten gisterenavond ten 8 ure
de voorstelling van bet Neder). Toorieel in den
Koninklijken Schouwburg te 's Gravenhage.
De jonge Koningin was gekleed in een wit
zij len avondtoilet met witte kanten kraag op
liet corsage.
i Het Koninklijk gevolg be-tond uit freule Van
der Poll, hot dame; kapitein jhr. Van den Bo=ch,
adjudant, en graaf van Bylanót, kamerheer,
die zich met H.II. M.M. in Haar loge bevonden,
terwijl de loge daat nevens bestemd voor de
hofhouding, bezet was door baronesse Ren-
gers en graaf van Limburg Stirumde groot-
meesteresse bmonesse Van Hardenbroek; den
opperkamerheer baron Van Hardenbroek; ridder
Huyssrn van Kat tend tjkeden le luit. jhr.
Six, ordoimance olficier van dienst en den leri
luit. jhr. Loudon.
j Von Moser's blijspel Inkwartiering werd tot
bijtm het einde bijgewoond.
I De Koningin heelt gisteren schaatsen gere
den op de baan langs bet Huis ten Bosch,
welke door de Koningin-Regentes weer opge
steld is voor de dames en heeien der dienst
doende hol houding en hunne familie.
Tegen het einde dezer maand wordt in de
residentie verwacht Prinses Elisabeth van Wal
deck, die eemgen tijd de gast za! zijn van
H EI. M.M.
Aan piof. mr, J. de Louter, hoogleeraar te
Utrecht, is opgedragen aan H. M de Koning
in een cursus te geven in de bestuors inrich
tingen van Ned.-Indië. Het onderricht zal in
Maart a. s. aanvangen.
Bij Kon. besluit is de iieer Hendrik J. .1.
Bos, kapitein-commandant van liet korps Kon.
Scherpschutters te Rotterdam, benoemd tot
ridder der orde van Oranje-Nassau.
Het Hdbl. weet te melden, dat door anti-
revnlutionnaire kiezers te Hilversum van de
fractie Kuyper nog als candidaat gesteld is
voor het lidmaatschap der Tweede Kamer
(vacature baron Mackay) de heer C. W. Wüs-
tenhoff, lid van den gemeenteraad te Hilversum.
Dr. Du Bois te Bprüjn, onlangs tot hoog-
leeraar aan de Universiteit te Amsterdam be
noemd in de plaats van prol. Julius, za! die
betrekking hoogstwaarschijnlijk met aannemen.
De aanleiding daaitoe moet gelegen zijn in de
inrichting der laboratoiia, die dr. Du Bois
dezer dagen bezocht zou hebben.
De soldaat-schrijver P. van 't Hof, geboortig
van Heiiikenszand en kort geleden van daar
naar Aljeh vertrokken, is aldaar, volgens be
richt door zijne ouders ontvangen, aan de cho
lera overleden.
De Geuzenpenning.
Uit het Haagsche Dagblad-.
jiNu het blijkt, dat, om redenen die ons
evenwel zeer gezocht voorkomen, velen aan
den Geuzenpenning aanstoot '/ouden nemen,
achten wij een dergelijk souvenir zeker onge-
wenscht."
Tentoonstelling te Dordrecht.
Wij deelden reeds het een en ander mede
over de Nationale Tentoonstelling van Nijver
heid en Kunst, uitgeschreven door de vereeni-
ging sVoor Vak en Kunst", in Juni, Juli en
Augustus te Dmdreeltl te houden, ter herden
king van het 10-jarig bestaan dez**r vereeniging.
In 1892 vvenl bij de tentoonstelling door
de/elfde vereeniging een historische en oud
heidkundige afdeeling gemganiseerd, die een
groot succes behaalde. Ook ditmaal besloot
het hoofdbestuur daarom een soortgelijke ten
toonstelling van oude nijvetbeid en kunst aan
iie tentoonstelling van dit jaar te verbinden en
tot bereiking van dit (loei wil inert trachten
uit alle deelen des lands belangrijke oudheid
kundige voorwerpen en kunstschatten bjjeen
brengen.
"Vele belangrijke voorwerpen zijn verscholen
in particuliere verzamelingen, en zijn slechts
in de naaste omgeving bekend, of hoogstens
op plaatselijke tentoonstellingen voor het pu
bliek te bezichtig*n geweest. Welke schatten
van kunst en smaak zijn hierdoor niet aan het
algemeen ruit onttrokken, of kunnen althans
door eerie nationale tentoonstelling van oude
nijverheid voor de talrijke bezoekers een ver
edeling zijn van den smaak eri een voorwerp
van studie voor knnstmdustrieel en oudheid
kundige.
Ten einde van vele streken het belangrijk
ste bijeen te kunnen brengen, heeft het be
stuur zich gewend tot verschillende personen
van naam op dit gebied, om provinciale sub
commissies te vormen, en van nagenoeg allen
ksvani een gunstig antwoord op deze uitnoo-
diging, vergezeld van vele svmphathie-betui
gingen met het plan.
Zoo werden de heeren jhr. mr. V. E. L. de
Stuers, referendaris van Kunsten en Weten
schappen te 's-Gravenhnge en jhr. mr. B. en W.
F. van Riemsdijk, directeur van 's Rijks Museum
te Amsterdam, bereid bevonden het bestuur
met hunne kennis en steun als adviseerende
leden ter zijde te staan.
Toch richt de commissie van deze afdeeling
der Dordrechtsche tentoonstelling zich tot al
len, die in het bezit zijn van kostbaren ver
zamelingen, om niet achter te blijven. Met de
grootste zorg zal over de ingezonden voor
werpen gewaakt worden.
Reeds zijn doeltreffende inrichtingen getrof
fen, die een nauwlettend toezicht verzekeren,
terwijl een speciale commissie is benoemd, om
tegen brandgevaar te waken.
Daar de tentoonstelling geen financieele
speculatie beoogt, docli slechts de bevordering
van vak- en kunstnijverheid, doet het bestuur
onbevreesd een beroep op aller medewerking.
Mond- en klauwzeer.
Het onderzoek naar bet mond- en klauwzeer heeft
ook in den Duitschen Rijksdag een langdurig debat
uitgelokt naar aanleiding van een post dienaangaande
op de begrooting.
De conservatieve graaf Stolberg, dc antisemiet
Werner en het lid van het centrum Gerstenberger
gaven afsluiting der grenzen aan als het beste mid
del om veeziekte tegen te gaan.
De Minister Von Hammerstein betoogde, dat de
noodige maatregelen door dc Veterinaire politic met
de meeste strengheid worden gehandhaafd; men
heeft echter ook den plicht de verdragen met bc-
vrieude mogendheden nauwgezet na te leven. Zeker
kan Duitschland zelf volkomen voorzien in zijn be
hoefte aan vleeseh. Maar veeziekten kunnen door
politiemaatregelen alleen niet onderdrukt worden.
Dikwerf ontstaat de ziekte ook in het binnenland.
Blen zoekt dan ook naar de smetstof cn men hoopt
nu. een voorbehoedmiddel tegen het klauwzeer ont
dekt te hebhen. De onderzoekingen zuiien waar
schijnlijk binnen enkele weken afgeloopen zijn. Men
wijst ons altijd op het voorbeold van Engeland dat
den vrijhandel voorstaat, maar Engeland is toch,
(zcide de minister), als zijn stoffelijke belangen op
het spel staan, de allerergste protectionist.
Verschillende sprekers van het Centrum, de con
servatieve cn do nationaal-liberale partij verklaarden
zich vervolgens voor het sluiten der grenzen, terwijl
de sociaal-democraten, de vrijzinnigen en de vrij
zinnige volkspartij het sluiten der grenzen bestre
den en betoogden, dat invoer Van goed bnitenlandseh
vee noodzakelijk was voor de veeteelt.
Vegetariërs.
Naar aanleiding van het beslui- der tweede jaar-
lijksche algemeene vergadering van den „Nederland
se hen Vegetariersbond", om het bestuur van den
Bond op te dragen in verschillende deelen van het
land met houders van restaurants overeenkomsten
aan te gaan, tot vcrkrijgbaarstelling van vegetarische
gerechten, heeft het bestuur o.a. de volgende voor
waarden ontworpen
De houder van een restaurant, die een overeen
komst aangaat met den „Nederlandschen Vegetariers
bond," verbindt zich zijnerzijds:
lo. om aan zijn restaurant op een voor ieder voor
bijganger duidelijk zichtbare wijze aan te kondigen,
dat bij hem vegetarische gerechten te bekomen zijn;
2o. om deze gerechten te bereiden volgens de
voorschriften van hot vegetarisch kookboek, dat door
den, „Nederlandsohe Vegetariersbond'" is uitgegeven
3o om zorg te dragen, dat de gasten, die vege
tarische gerechten gebruiken, op de wijze als door
het bestuur zal worden aangegeven, de door het
bestuur te verstrekken menu's, die tevens tot bestel-
kaart dienen, naar waarheid invullen.
Het bestuur verbindt zich zijnerzijds
lo. om in alle door den Bond te publiceercn ge
schriften de restaurants te vermelden, welker houders
met den Bond ecu overeenkomst hebben gesloten ter
vcrkrijgbaarstelling vau vegetarische gerechten
2e om aan de houders der bedoelde restaurants
te verstrekkena. een exemplaar van het door den
„Nederlandschen Vegetariersbond" uitgegeven kook
boek b. een aantal menu's, die tevens als bestelkaart
moeten dienen cn later behoorlijk ingevuld, bij het
bestuur moeteu worden ingeleverd om bij de toe
kenning der hierna te vermelden premies in aan
merking te worden gebracht
3o. om jaarlijks ter beschikking te stellen eenige
premies,'die kunnen worden uitgekeerd nandiehon-
ders van restaurants welke naar het oordeel van het
bestuur het meest in het belang van het vegetarisme
zijn werkzaam geweest.
In het eerste jaar zullen een premie van honderd
een van vijftig en een of twee vau vijf-en-twintig
gulden worden beschikbaar gesteld.
Als redenen voor de toekenning dezer premies
zullen o. a. dienen het aantal en de prijs der afge
leverde gerechten, de deugdelijkheid der bereiding
enz.
Het bestuur maakt bij 'deze gelegenheid bekend,
dat de heer D. de Clerq voor de benoeming tot
president heeft bedankt, zoodat de function van don
president tot de eerstvolgende algemeene vergade
ring door de vice-presidente, mevr. C. van der Hucht
Kerkhoven, zullen worden waargenomen.
ROTTERDAM, 22 Januari. Alhier is heden over
leden de heer A. .T. G. Paardekooper, leeraar in de
Nederlandsohe taal- en letterkunde en Je staats
wetenschappen aan de II. B. S. met vijfjarigen cursus
voor jongens aldaar.
De heer Paardekooper was niet minder dan 13
talen machtig en meermalen werd hij belast met do
vertaling van regeeringsstukken.
MAASSLUIS, 23 januari. In een der bladen lazen wij
de mededeeling, dat de Maatschappij voor zeevis-
scherij alhier met 1 Maart zou liqtiidcercn.
Wij hebben ons om Information gewend tot den
genen die het best in de gelegenheid was ons die
te geven, en hebben toen tot ons groot genoegen
vernomen dat van een liquidatie der maatschappij
voorloopig nog geen sprake was. De heer W. S.
de Meijer Jr., boekhouder dier maatschappij, heeft
een benoeming aangenomen als directeur van de
„Elsllether Hcringlischerei Gescllschaft" te Elslleth,
zoodat deze de gemeente weldra zal verlaten.
De heer de Meijer is zeer zeker een hoogst be
kwaam cn ijverig zaakwaarnemer voor de maatschap-
