50"" jaargang. ondag 31 Januari en Maandag 1 Februari 1897. N°. 9233. Eerste Blad. "feuilleton. Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen. UITGEVER: H. J. C. ROELANTS. OFFICIEEL. Bouwmaterialen, De Kiesvereeniging „Schiedam". BE WERELD ONTVLUCHT. BUITENLAND. mé AB0S.VEMBSTSPKIJ8, per kwartaal. Franco per post Afzonderlijke notnmcrs. f 0.90 1.30 0.02 BfSJKEAF 5 SSTSnaTBA.lï Jö, Telepïvoön l¥o. £25. Advertentieprijs: van 15 gewone regels met inbe grip van eene Courantf 0.52 Iedere gewone regel meer - 0.10 Bij abonnement wordt korting verleend. BURGEMEES l'KR en WETHOUDERS van Schiedam, zjjn voornemens op Vrijdag 12 Februari a.s., des namiddags ten 2 ure, ten raadhuize aldaar, in liet openbaar aan le besteden, de levering van als: keien, trottoirbanden, straatklinkers, metselsteen, houtwaren en ijzeren voor werpen, ten behoeve van de gemeenl- werken. Het bestek is tegen betaling van 25 ct. ver krijgbaar aan de stud slimmer werf, alwaar het met de teekening der ijzerwerken op weikda- dagen ter inzage ligt. Wij vonden gisteren nog juist gelegenheid, vóór dat de eerste pagina van onze courant persklaar werd gemaakt, in een nootje onder onze «opwekking" te berichten, dat het bestuur der Kiesvereeniging «Schiedam" de leden samengeroepen had tot eene vergadering op Maandagavond in «Het Volkshuis". Het vernemen van dit besluit deed ons aan- ffflnnnm nnw De eerste stap in de goede richting is hier door gedaan dat er velen volgen. Wat wij van groot belang achten, is wat wij van bevriende zijde vernamen, dat een niet onaanzienlijk getal arbeiders, thans tot hel kiesrecht toegelaten, zich voor het lidmaat schap der kiesvereeniging hebben aangemeld. Om twee redenen gelooven wij dat dit van gewicht is omdat daaruit blijkt het vertrou wen dat zij stellen in de eerlijke toepassing van het in artikel 1 van het reglement der kiesv'ereeniging vervatte, n.l. het bevorderen der belangen van het Rijk, de Provincie en der Gemeente in vrijzinnigen, vooruitstrevenden en constitutioneelen zin; omdat daaruit blijkt, dat deze zich aanmeldende werklieden doorzien, dat, mits «Schiedam" hun geve, wat zij billijkerwijze mogen vergen, in deze stad geen enkele reden is voor het oprichten een er arbeiderskiesvereeniging. Waar bij enkelen de oprichting eener zoo- Roman van Annï Wothe. 20) «Neem mij niet kwalijk, Mijnheer, dat ik een oogenblik mijn plicht verzaakte," zeide Ellin en hief daarbij het trotsche kopje nog wat hooger op, «ik moest met den vicaris iets noodzakelijks bespreken, dat geen uitstel kon lijden en ons alleen aanging." De baron trad verrast een paar schreden achter uit. Dit kleine onschuldige incident was een pijnlijk tooneel geworden, hetwelk de jonge vicaris met leedwezen moest aanzien. «Mijnheer, duid het ntij niet ten kwade, zeide deze, zich in het gesprek meng-nde, «indien ik eenigszins verkeerd handelde door de gravin ge durende de geheele wandeling aan het gezelschap van uw dochter te onttrekken" en met waardig heid voegde hij hieraan toe«ik wist niet, dat gravin Eilin zoo gebonden was: anders zou ik het niet gewaagd hebben, ze zoo in beslag te nemen. Holm word vuurrood, doch, de opwelling van zijn beter ik volgende, schudde bij dan jongen geestelijke hartelijk de hand. «Daar is natuurlijk geen quaeslie van, mijnheer de vicarisn hebt wij natuurlijk niet begrepen. Het was slechts be langstelling in uw «ernstige gesprekken," die mij mijn vraag deed stellen. En voor Ellin, die een ogenblik als afgemat tegen een boom leunde, een lichte buiging makende, zeide hij ernstig, bijna stneekend «Wees u niet boos; juist u, hoop ik, zult mij begrijpen." danige vereeniging een oogenblik in de gedachte heeft gelegen, daar dunkt ons het afstappen daarvan getuigen voor zulk een ruimte van blik, dat het oude «Schiedam" zich over hun toetreding mag verheugen. Slechts de r i c h- t i n g mag in deze een criterium zijnde stand, de positie zijn van nu af aan zaken geworden, die als zoodanig geen onderscheiding meer mogen maken tusschen de leden der vereeni- ging zelve. In het eerst zal misschien de over- tuiging hiervan niet voldoende tot haar recht komen, weldra moet dat anders worden. Als staatsburger is een kiezex-werkrnan en een kiezer-kapitalist gelijk. Het moet niet meer gaan, zooals ik heden avond las in een aardig feuilleton in de Telegraaf van de hand van den Berlijnschen correspondent van dat blad, die gepasseerden zomer met een haringlogger uit Vlaardingen mede voer, en waar in hij een matroos laat zeggen «Zie je mijnheer, als wij veel zouden zeggen, dan kunnen de boek houders kwaad worden, want die zijn natuurlijk patroons en die hebben het meeste te vertellen en dat is recht zóó, want wat heeft een vis- scher nou voor verstand tegenover een boek houder, die altijd op school gegaan heeft en die Fransch en Engelsch spreken kennend'r zijn er wel, die spreken latijn als water". Zóó moet het Diet meer gaan, althans niet waar de arbeider staat naast zijn patroon als medekiezer naast medekiezer. Vertrouwen dient er te komen en toenade- rin°* s,un beide zijden. Daarom ook reeds is de groote uitbreiding van het kiesrecht zoo goed, omdat, nu men elkaar noodig heeft, men elkaar gemakkelijker zal leeren verstaan. Wij hebben hier den arbeider-kiezer tegen over den patroon- kapitalist- oud-kiezer of hoe men hem ook noemen moge gesteld. Weldra hopen wij, dat die onderscheiding niet meer noodig zal zijn; thans nu bijna voor het eerst een werkman als lid «Schiedam" zal binnentreden, drong ons de nood er toe, hoe onsympathiek op zich zelve een dergelijke on derscheiding ons ook is. Wat nu de kiesvereeniging «Schiedam" betreft, wij gelooven dat die, mits zij zich aan haar geschreven en overgeleverd reglement houde, op gezonde basis staat. Aan de Liberale Unie heeft zij zich aange sloten naar hare vergadering had zij een afgevaardigde benoemd, aan haar leiding heeft zij zich niet onttrokken. Toen verwijderde hij zich met den vicaris, die liern eenigszins wantrouwend bleef aanzien. Heinz en Liska waren intusschen reeds op het terras aan hst piobeeren van een walsje, om tegen den avond goed «np dreef" te zijn. Gundala en Ellin wandelden langzaam samen voort. Gundala hield zich aan de arm van haar vriendin vastgeklemd en zag haar angstig in het gelaat. «Wat heeft papa toch," klaagde zij «hij is zoo veranderd zoo zonderlingik herken hem nauwelijks." En vooral tegen jou, Ellin, is hij zoo vreemd. Dikwijls dacht ik, dat hij je niet mag lijdendoch hij neemt telkens je partij weer op. Ik geloof, dat al zou je* da grootste domheid ter wereld begaan, papa toch innerlijk je gelijk zou geven, a! zou hij ook uitwendig pruttelen en knorren. «Je vader is dikwijls ontevreden op mij," zeide Ellin zacht, «en zooals ik weet, dikwijls terecht. Zie ik heb niets geleerd, om mijn betrekking hier zoo waar te nemen, als ik zou willen. Ik heb niets dan mijn goeden wil sn mijn liefde voor jou, maar dikwijls schijnt het mij toe, als was dat op verre na niet voldoende, en dan word ik moedeloos en verlang ik weg to vluchten naar dat stille uit hoekje van de aarde, waar ik ver van de wereld vergeten kan, dat ik niets ben, niets heb en u allen niets zijn kan. «Je mag nooit, nooit van ons weggaan, Eilin," fluisterde zij zacht en met innige teedeiheid. Zij waren da anderen reeds nabij gekomen en men zou hen van het terras licht hebben kunnen verstaan. Met gedempte stem voegde zij er aatt toe: «Ik zou liet zonder jou hier niet kunnen uithouder «Wat, niet bij je goeden papa, die iederen wensch van je vervult, Gundala?" Wie met ons overtuigd is, dat er een krach tige band, bij loyale uitlegging, in de met groote meerderheid aangenomen Programma's der Liberale Unie ligt, kan begrijpen, dat wij ons van harte verheugen over het standpunt door «Schiedam" ingenomen. Wij willen nu maar eens met den mantel der liefde bedekken, dat niet altijd in den laatsten tijd door de vereeniging gestreden is met de daartoe gewenschte krachthet ten principale ingenomen standpunt, aanvaarden wij, nu dra de verkiezingen 'voor de deur staan, gaarne met dankbaarheid als legaat. Van hetgeen er is valt het nu niet moeilijk meer te komen tot het meerdere. Juist in een plaats als Schiedam zal dunkt ons ieder liberaal voelen, dat slechts van een vrijzinnige en vooruitstrevende politiek iets te verwachten is, en dat sleehts door die uit overtuiging en met kracht voor te staan er eenig resultaat te bereiken valt, dat ook in de practijk zijn vruchten zal afwerpen. Daartoe moeten de beginselen voorop en boven alles staan. Alles wat zweemt naar parti culariteit, alles, waaruit persoonlijkheid ademt, moet ver weggeworpen worden, wil niet aan de politieke tegenstanders een gemakkelijke over winning in den schoot worden gelegd. Na hetgeen wij vernamen, mag, meenen wij. hierop met kracht gewezen worden. Een goed verstaander heeft slechts een half woord noodig. tiorhnion hot 7ii caan vonron. O - i <j o Wij zouden er niet gaarne naar streven om wie in hart en nieren behoudend zijn, tot aan sluiting te noodigen aan hen, die slechts in waarachtig vrijzinnigen geest zich willen rich ten; maar wel zouden wij, wie zich aan eene vooruitstrevende concentratie onttrekt om reden van uiterst geringen en niet principieelen aard met kracht willen aanraden, om van dat stand punt af te laten. Daarop heeft de gemeenschap recht. Een kiesvereeniging richt zich het is af te keuren nu eenmaal bij uitstek op de verkiezingen of op wat daarmede in onmid dellijk verband staat. De practijk dier verkiezingen brengt nu een maal mede, dat wijl men maar één candidaat kan stellen, deze niet in zicb vereenigt een afspiegeling van aller wenschen of wenschjes. Dat is een wet, waaraan men zich gaarne of ongaarne te onderwerpen heeft. Daarom luidt ook volgens ons oordeel de «Ja, papa is goed, dat is waarmaar als je dat dan ook weet, Ellin, dan moet je blijven en niet meer van heengaan praten. Zie je," sprak zij aar/elend, «nu begrijp ik ook, waarom papa me zoo alleen in 't klooster gelaten heeft, wat ik hem nooit dacht te kunnen vergeven. Hij had niemand, die hem het had. Hij was zoo alleen, zoo geheel alleen. Ik was nog zoo klein en onnoozel en het was hem zoo eenzaam in het groote huis, toen de lieve mama, die altijd ziek was, van ons weg ging. Toen trok hij de wijde wereld in. maar dat mag hij niet meer doen. Ellin, hoor, hij moet hier blijven en hier vroolijk en gelukkig zijn. Zal je me daarin helpen? Beloof je me dat, Elhn?" «Je bent nog een kind, Gundala, nog een echt kind," lachte Ellin, met bijna moederlijke teeder- hoid op het jonge meisje neerziende en haar op het blanke voorhoofd kussende, «ik beloof je, dat ik je helpen zal, zoover het in mijn macht staat." «Gundala", zeide een oogenblk later baron Rittberg tot zijn dochter, toen hij zich even on bespied waande, «ik wil niet, dat je door vreemden je kussen laat, heb je roe begrepen «Maar papa", smeekte Gundala met tranen in de oogen. «Eilin is toch geen vreemde, maar mijn beste en trouwste vriendin." «Ik zeg je nog eens, ik wil het niet", riep Holm driftig uit. Hij wendde zich om en zijn toornige blik ontmoette juist de bruine oogen van Ellin, die verschrikt een oogenblik op hem bleven rusten. Hij had niet hemeikt, dat de jonge gezelschaps juffrouw dicht aeher hem stond, toen hij de nood lottige woorden spiak en nu zag hij in de oogen van het jonge meisje de vernietigende uitwerking, die zij hadden. Ellin had evenwel in den kotten tijd, dat zij aanhef van art. i van het reglement van de kiesvereeniging goed, omdat het in de woorden «vrijzinnig, vooruitstrevend en constitutioneel" eene besliste, maar toch ook weder niet t e nauwe beperking aangeeft; daarom meenen wij, dat de meeste liberalen in Schiedam zich daarin zullen kunnen bewegen. Maandagavond zal nog met de oude leden eene vergadering gehouden worden, waarin o.a. een bestuur zal gekozen worden. Moge de keuze vallen op krachtige, eerlijke vrijzinnigen; voor de ontwikkeling van de kiesvereeniging is dat een levensquaestie. AVat al te fel is, is in het nieuwe bestuur niet op zijn plaats, wat al te slap is, worde er uit geweerd. Algemeen overzicht. Schiedam, 30 Januari '97. Er was weinig gevaar, dat de bestrijding van het voorstel van Chamberlain lot herbenoe ming der enquête-commissie de intrekking van deze laatste ten gevolge zou hebben. Meer dan ooit zou thans de ontbinding der commissie van onderzoek den schijn van mede plichtigheid op de regeering geladen hebben. En Engeland was het aan haar eer en waar digheid verplicht dit onderzoek ten einde toe door te zetten. Dat de heer Chamberlain van de noodzake lijkheid van de handhaving der commissie overtuigd was, blijkt uit zijn rede van gisteren, waardoor hij de Kamer vólkernen tot zijn ziens wijze overhaalde, met het gevolg, dat Maclean zijn amendement introk en het voorstel-Cham- berlain met algemeene stemmen werd aange nomen. In de discussie over bet voorstel betoogde de minister de wenschelijkheid der aanneming vooral op grond van de noodzakelijkheid om het voile licht te laten schijnen op de houding der Chartered Company in verband met den inval van Jameson. De heer Chamberlain wenschte in 't licht gesteld te zien in hoeverre de Chartered Com pany de groote verantwoordelijkheid, welke op haar rust, was nagekomen. Hij meende even wel en hier richtte de minister hoogst vleiende woorden woorden aan het adres der company dat haar beste verdediging zou zijn de grootsche taak welke zij op zich genomen had en de ontwikkeling van het groote grond gebied, hetwelk zij met succes volbracht had en wat door de regeering niet anders dan ten koste van zware oilers der belastingschuldigen had kunnen geschieden. Trachtte de minister door dit compliment de pil voor de Chartered Company zooveel rao- op Helmenhorst was, geleerd haar gevoelens te be- heerschen en ofschoon zich even een zenuwachtige trek om haar mond vertoonde, stonden haar oogen weer kalm en helder, terwijl zij bedaard tot den man, die bleek als een zondaar voor haar stond op trotschen toon sprak tik betreur het zeer, baron, dat u mij niet eerder roet uw wenschen in dit opzicht hebt be kend gemaakt ik dacht tot nu toe, wegens mijn vriendschap met Gundala, het recht tot een familiaren omgang te hebben, u ziet, dat ik nog steeds mijn positie hier niet goed begrijp en opnieuw u om nadere inlichtingen verzoeken moet." Een bitter larbjo speelde om haar mond. maar voordat Gundala of haar vader een woord konden antwoorden, had Elhn de veranda verlaten. «Maar papa, hoe kondt u zoo wezen," snikte Gundala, «wat zal zij lijden. Mag ik naar haar toegaan «Ja Gundala, ga naar haar toe; zeg haar dat ik haar verzoek mij te vergeven; troost haar, zeg haar, neen, zeg haar niets Gundala was echter Elhn reeds achterna geijld en veidwenen. De baron liep opgewonden door de kamer. Het •was ongehoord. Sinds eenigen tijd gedroeg hij zich als een schooljongen. Welke vernederingen had hij het jonge meisje, opzettelijk en zijns on danks, al niet aangedaanen telkens was zij als overwinnaar getreden uit dien ellendigen strijd, die hem onwaardig was en hij had zich moeten schamen voor zich en voor haar, voor het kind, dat de smachtende oogen van zijn vrouw had. IVordl vervolgd.)

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1897 | | pagina 1