50 jaargang.
Zondag 2Ven Maandag 22 Maart 1897.
N°. 9275.
Eersfe Blad.
feuilleton.
EEN MEISJESLOT.
OFFICIEEL.
Kennisgeving.
Bekendmaking.
NATIONALE TENTOONSTELLING
VROUWENARBEID.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
BINNENLAND.
ABOreimutTfiFEijB, per kwartaal
Franco per poit
Afzonderlijke nommers. I
f 0.90
- 1.30
- 0.03
i I' t f*
BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN SCHIEDAM
brengen ter kennis van de ingezetenen, dat het 2e
suppletoir-kohier der plaatselijke directe belasting,
dienstjaar 1890, den 9n Maart 1897 door den
gemeenteraad vastgesteld en den lun Maart daar
aanvolgende door heeren Gedeputeerde Staten dezer
provincie goedgekeurd, aan den ontvanger der gemeente
ter invordering is uitgereikt en in afschrift gedurende
vijf maanden, te rekenen van heden, op de secretarie
der gemeente voor een ieder ter lezing is nedergelegd,
Wordende vocu ts een ieder aangemaand zijnen aan
slag op de bepaalde termijnen te voldoen, op straffe
van vervolging volgens de wet.
En is hiervan afkondiging geschied, waar het be
hoort den 20sten Maart 1897.
Burgemeester en wethouders voornoemd
VERSTEEG.
Be secretaris,
VERNÈÜE.
De Burgemeester van Schiedam,
gezien de wet van 30 December 1887 staatsblad
no. 253) betreffende onderstand (ondersteuning) aan
mindere geëmploieerde», vaste werklieden en bedien
den op daggeld werkzaam bij inrichtingen van's rijks
zeemacht en op 'srijks werkvaartuigen, niet vallende
in de termen van art. 2 der wet van 24 Juni 1854
(staatsblad no. 92);
Gelet op art. 6 van het Koninklijk besluit van 10
januari 1888 staatsblad no. 3), houdende bepalingen
nopens de betaalbaarstelling der bij eerstgenoemde
wet toegekende ondersteuningen;
Maakt bekend dat de attestatiën de vita tot ont
vangst van bedoelde ondersteuningen, in het begin
van ieder kwartaal, op de werkdagen van des voor
middags 10 tot des middags 12 uren, ter secretarie
der gemeente verkrijgbaar zullen zijn.
Schiedam, 20 Maart 1897.
De Burgemeester voornoemd
VERSTEEG
VAN
Met een enkel woord wenschen wij hier te
bespreken de Nationale tentoonstelling van
vrouwenarbeid, die de vereeniging van dien
naam zich voorstelt het volgend jaar hier te
lande te houden.
Uitgaande van de juiste onderstelling, dat
(Naar het Duitsch van Paul Heïse.)
7)
'Hij trad op mij toe, om mij bij het opstaan be
hulpzaam te zijn. Ik zeide hem, dat ik vreesde,
wijnen voet verstuikt te hebben. Ik kon dan ook
werkelijk niet staan, en nog minder een poging
wagen om te ioopen, en ik verklaarde hem zeer
dankbaar te zullen zijn, wanneer hij mij van be
nedes hulp wilde zenden.
'Hij bezag den gekwetsten voet en knielde neer,
om de aangerichte schade nader te onderzoeken,
waartoe hij den enkel stevig tusschen zijne groote,
bruine handen nam.
'Gij hebt, helaas! gelijk," zeide hij. »Gij kunt
op dezen vo8t onmogelijk ioopen. Maar wanneer gij
het hier nog een paar minuten zoudt willen uit
houden, - ik zal zoo dadelijk weer bij u zijn en
er voor zorgen, dat gij voorzichtig en gemakkelijk
na' beneden gebracht wordt."
'Hij'sloeg een zijpad in, dat zich weer tusschen
Wijngaarden kronkelde, de honden mét gebogen
hoppen vlak achter hem aan, alle drie waren
verdwenen. Maar nu, terwijl ik zoo in mijne hulpe
loosheid alleen achterbleef, gevoelde ik mij ondanks
het ongeval toch'niet ongebkkig of verdrietig'ge-
stemd; de dwaze geschiedenis had veeleer heimelijk
iets bekoorlijks voor'mij.
Want op deze, zij het dan ook wel wat lastige
manier, was ik er toe g3komen een kennismaking
oïb te knoopen, waarop anders niet het minste
3EUREAUBOTERSTKAilT ÏO, Tclcphoon ïïo. IS».
ADVBRTENTiBPBuavan 1—5 gewone regels met inbe
grip van eene Conrantf 0.52
Iedere gewone regel meer - 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
niets zoozeer zal ten goede komen aan eene
juiste waardeering der vrouw en hare velerlei
gaven dan een juiste kennis daarvan, is de
vereeniging tot de conclusie gekomen, dat
niets daartoe beter zal leiden dan een over
zicht van hetgeen de vrouw in slaat is, ten
nutte van het algemeen te leveren, welk over
zicht in eene tentoonstelling hare belichaming
zal vinden.
Beter dan door congressen, beter dan door
brochures, beter dan door redevoeringen zal
het belang der vrouw gediend zijn met eene
aanschouwelijke voorstelling van wat zij vermag.
Men kan zich er slechts over verbazen, dat
waar de vrouw zulk een enorm aandeel heeft
aan de algemeene ontwikkeling onzer maat
schappij, aan de productie, aan de opvoeding en
zoo onnoemelijk veel andere machtige factoren
die onze samenleving vormen, dat nog niet eer
het denkbeeld tot eene ten toon stelling van
haren arbeid is gerijpt.
Met goed succes heeft men in» Denemarken
het thans hier geconcipieerde plan tot uit
voering gebracht.
De goede gevolgen daarvan zijn daar te lande
niet uitgebleven.
Het kan niet anders: eene voor ieders oog
blootlegging van het belangrijke aandeel, dat de
vrouw neemt aan onze hedendaagsche samen
leving, zonder overdreven zucht tot ostentatie
en svrij vrouwerij" moet èn voor mannen èn
voor vrouwen van gewicht zijn.
Wanneer wij aan de hand van mej. Jungius
hier uiteenzetten, wat men zich voorstelt, dan
zal men hiervan hopelijk overtuigd worden.
Er zal rijn eene plastische afdeeling, waarin
bijeengebracht zal worden, wat talentvolle
vrouwen' hebben voortgebracht aan schilder-,
ets-, beeldhouw-, naald- en illustreerwerk, zoo
in den tegenwoordigen als in vroeger tijd; er
zal zijn eene afdeeling muziek en tooneel, waar
vrouwen uitvoeringen zullen geven en vooi drach
ten zullen houden.
Letteren en wetenschap zal onder dak ge
bracht worden in een aangenaam vertrek, waar
wat Nederlandsche vrouwen op dit gebied le
verden, ter lezing zal bijeenliggen.
Eene historische afdeeling zal doen zien en
hooren, hoe in ons land, ten allen tijde, de
vrouw eene machtige factor was in de volks
ontwikkeling. Exposeering van door vrouwen
in ouden tijd vervaardigd huisraad, aardewerk
en weefsel zal hieraan relief geven. Hare vroe
gere rol als handwerkster en akkerbouwster
uitzicht zou geweest zijn, ea die toch ihljne vrou
welijke nieuwsgierigheid reeds iang had bezig ge
houden.
»Vijf minuten namelijk van het huis mijner gast
vrije vrienden verwijderd, bevond zich op een heuvel
achtige open plek bij den oever een groote, eenigs-
zins verwilderde tuin. Wanneer men er beneden
op de rivier voorbijvoer, kon men de villa tusschen
zware noteboomen zien doorschemeren een eenvou
dig ouderwetsch huis, zonder ander sieraad dan de
prachtigste rozen, die tegen de aan den voorkant
liggende muren opklouterden. Omtrent den eigenaar
van dat huis deden zonderlinge geruchten de
ronde, waaronder velen die elkaar tegenspraken,
maar allen dadrin overeenstemmend, dat hij een
menschenbater en bovenal een onverbiddelijke vrou-
wenjater was, want gedurende de zeven of acht
jaren, dat hij hier woonde, had nog nooit een
vrouwenvoet den drempel van het groote ijzeren
hek overschreden.
»In zijn keuken fungeerde een brommige oude
bediende; voor zijn tuin had hij een paar knechts
gehuurd, die echter steeds na afloop van hun dag
werk weer huiswaarts keerden. Vrienden of ook
maar kennissen' bezat hij niet; daarentegen was
hij een groot dierenvriend. Want behaive de beide
Ulmerdoggen, waarmede ik, belaas! reeds kennis
had moeten maken, 'wemelde het er van allerlei
andere dierenkatten eekhorentjes, een tamme
ree, een paar apen, en vooral een menigte vogels,
Dikwijls wanneer wij het veelbesproken huis voorbij
gingen, bleven wij voor het tuinhek stilstaan en
luisterden wij naar hetgeen er daarachter'te hooren
viel. Alles klokte, kraaide, kwaakte en kraste daar
in de nabijheid van den ingang, dewijl het reus
achtige vogelhuis zich tot bijna viak aan het
zal aanschouwelijk gemaakt, en de herinnering
aan groote historische vrouwen door hare por
tretten enz. verlevendigd worden.
De rubriek handel en nijverheid zal een
groot deel der tentoonstelling uit den aard der
2aak in beslag nemenwanneer men weet.
dat 40000 vrouwen hier te lande in den han
del haar brood verdienen, dat er bijna 70000
in industrie van allerlei gading dagelijks wer
ken, dan is dit ieder duidelijk.
Een andere rubriek is die der huisvlijt; uit
alle hoeken des lands zal men producten van
dien arbeid zien op te sporen en te exposeeren,
of zulk werk op het terrein doen vervaardigen
Onderwijs van alle soort, waarin duizende
vrouwen haar brood vinden, zal, door'texpo
seeren van den arbeid der leerlingen, door
het werken met deze voor belangstellenden,
door het heieggen van een goed georganiseerd
congres, waarop de onderwijsbelangen kunnen
besproken worden, doen zien, wat de vrouw
op dit gebied beteekent.
De rubriek ziekenverpleging, waarin 5000
vrouwen haar schoone taak vervullen, hetzij
als arts, hetzij als apotheekster, hetzij als ver
pleegster, zal, door besprekingen te leiden, door
behandeling op het terrein der tentoonstelling,
door het inrichten eener ziekenzaal en een
bureau voor chemisch onderzoek, de werkza, m-
heden der vrouw weder hier representeer
Sport zal niet ontbreken, gelijk in dezen tijd
van zelf spreekt.
De rubriek maatschappelijk werk zal doen
zien door platen, door graphische kaarten, door
staten enz., het streven en de resultaten in
den grooten strijd tegen maatschappelijke
kwalen.
De toestand der dienstboden (wij tellen er
in ons land ongeveer 160000) zal van deze
rubriek een belangrijk onderdeel vormen.
Landbouw en veeteelt, waarin ruim 80000
vrouwen werken, zal door producten van den
arbeid van deze een beeld geven van hare
bedrijvigheid op dit gebied.
'inze koloniën, Oost- en West-Indië zullen
mede vertegenwoordigd zijn. De nog zoo weinig
bekende arbeid der vrouw in deze tot ons land
behoorende deelen, zal door de tentoonstelling
grootere bekendheid verkrijgen. Collecties van
hare eigenaardige industrie zullen geëxposeerd
of op het terrein gedeeltelijk gemaakt worden.
Eindelijk de vrouw als moeder. Moeilijk is
dit anders voor te stellen dan door portretten
en levensbeschrijvingen van de moeders van
bek uitstrekte;' wij* "zagen"* 'èen'paar'pi'hchtige
pauwen in vrijheid rondwandelen en hoorden het
toornige krollen der fazanten, die op voet van
oorlog met hen schenen te staan.
nMaar den heer des huizes hadden wij nog ooit
te zien gekregen.
Mijne familieleden echter waren in verloop van
utijd nauwkeurig omtrent hem onderricht geworden.
Zij wisten, dat hij de zoon van een rijken fabrikant
was, maar op verlangen zijns vaders, die hem tot
den rechtsgeleerden raadsman der zaak wilde op
leiden, de juridische studiën had doorgemaakt, mis
schien wel tegen zijn zin. De Fransch-Duitsche
oorlog had deze studiën plotseling -doen staken
juist toen hij zijn examen bad afgelegd. Hij was
als luitenant weder in zijn regiment getreden,
had het IJzeren Kruis verdiend, en zooveel smaak
in de militaire loopbaan gevonden, dat hij er later
bij bleef en het tot kapitein bracht. Daarna stierf
zijn vader, en moest hij zich met het beheer der
fabriek beiasten. Maar ook uit dezen werkkring
werd hij weder weggerukt, toon zijne arbeiders,
hoe humaan hij hen ook behandelde, zich bij eene
groote staking aansloten. Men vertelde, dat een
verraderlijk werkman, dien hij had moeten ontslaan,
zijn huis in brand had gestoken, en dat een zuster,
van wie hij zielsveel hield, in de vlammen was
omgekomen. -
ïMaar nog iets anders had hem het blijven in
zijne woonplaats hij was afkomstig uit Thürin-
gen onmogelijk gemaakt. Hij was gehuwd zijne
vrouw was hem ontrouw geworden, zoodat het tot
een scheiding kwam. Toen verkocht hij de fabriek
en trok hij ver weg, vestigde zich hier aan den Rijn,
en leidde sedert dien tijd het kluizenaarsleven, dat
allen van buiten af kenden. Hoe bet in zijn binnenste
groote personen uit "ónze historie, want, zegt
mej. Jungius, waar een groot mensch leeft,
daar is een der eerste vragen, wie was de
moeder
Zie hier enkele grepen uit het omvangrijke
plan der vereeniging en hare bestuursters.
Moge het te veel omvattend schijnen, de
energie van die Mouwen, welke het initiatief
tot liet groolsche plan namen, doet het beste
verwachten.
Wij willen onze lezers voor heden niet ver
moeien met de opsomming van verdere plan
nen; wellicht vinden wij weldra gelegenheid
om op de ontworpen tentoonstelling nog eens
nader terug te komen. Slechts vermelden wij,
om ook de voor dit oogenblik meest prac-
tische zijde haar licht te gunnen, dat men
van de vereeniging, die bovengenoemd is, lid
wordt door een bijdrage van f20 in eens of
f5 jaarlijks, gedurende de vijf jaren dat de ver
eeniging bestaatdonateur of donatrice zijn zij,
die de vereeniging steunen door eene bijdrage
in eens van ten minste f50.
Bij mevrouw H. H. ScholtenCommelin,
Tesselschadestraat 9 te Amsterdam, kan men
zich opgeven voor eene der bovenstaande
qualiteiten.
Bij Kon. Besluit is de thans met verlof hier
te lande aanwezige Oost-Indische ambtenaar A.
J. C. de Ncve, laatstelijk assistent-resident voor
de politieke aanrakingen met de onderhoorig-
heden en hoofden ter Westkust van het gou
vernement Atjeh en onderhoorigheden, alsnog
benoemd tot ridder 4de klasse der Militaire
Willemsorde, ter zake van zjjn gedrag bij de
krijgsverrichtingen in Melaboeh (Atjeh) in de
maand Maart 1894.
De gep. luit.-gen. C. N. T. graaf Dumonceau,
chef van het Militaire Huis van H. M. de Ko
ningin en de kapil. ter zee P. Zegers Veeckens,
adjudant van H. M., hebben zich hedenochtend
uit den Haag naar Berlijn begeven om H. M.
de Koningin te vertegenwoordigen bij de plech
tige herdenking op 22 dezer van den lOOen
geboortedag van Keizer Wilhelm I.
In de plrats van het Maandblad is thans
door de Vereeniging van Weesvaders in Neder
land voor het eerst een jaarboekje uitgegeven,
ten einde hun streven en werken in wijder
kring kenbaar te maken. In de beide gestichten
der vereeniging worden verpleegd 54 kinderen
en wel 15 in het gesticht Lindelaan te Maarssen
en 39 in de Carel van Walreestichting te
gesteld was, wist geen sterveling te zeggen. Want
do oude bediende, die zijn verkeer roet de buiten
wereld onderhield, liet zich met niemand in een
gesprek in, en beet ongeroepen vragers zoo grimmig
af als een nijdige werfhond,
»Gij begrijpt, dat de zonderlinge buurman het
onderwerp van eindelooze gesprekken was, vooral
omdat hij, zooals men bij vluchtige ontmoetingen
opmerkte, nog een zeer knap man was, die er vol
strekt niet uitzag alsof hij reeds met het leven
had afgerekend.
sik zelf had hem nog nooit te zien gekregen, en
alleen zijne dierenliefde maakte hem interessant
voor mij; ook dat men zooveel verhaalde van de
behulpzame hand, die hij voo»* alle noodlijdenden
steeds open had, altijd geheel in stilte, door bemid
deling van zijn bediende, en met het strenge ver
bod, hem vooral nooit te komen lastig vallen met
dankbetuigingen. Doch boven de belangstelling in
een romanheld, die ons zwart op wit beschreven
wordt, kon mijne belangstelling in den zonderling
zich niet verheffen. Ik liet mij kalmpjes door den
echtgenoot mijner vriendin plagen; dat zou nu juist
een geschikte partij voor mij zijn, da vrouwen
hater moest met de mannenhaatster trouwen, en
beiden eikander grondig bekeeren.
»En daaraan knoopte de ondeugende oude heer
de avontuurlijkste plannen vasthoe men den kapi
tein zoo werd hij in de wandeling genoemd
in huis lokken of het zijne binnensluipen kon.
iDoch nu was op de eenvoudigste wijze door een
toeval het ijs gebroken en de kennismaking aange
knoopt.
Wordt vervolgd)
