51s'" jaargang.
N°. 9303.
Tweede Blad.
Zondag 25 en Maandag 26 April 1897
UIT DE POOLLANDEN.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,
FEUILLETON".
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
BUITENLAND.
Abonnementsprijs voor Schiedam, per kwartaal f 0.90
ft n omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommerso.02
BUREAU: BOTEItSTUAAT ÏO, Tcleplioon Ufo. 123.
Advebtentiemuje Tan 1—5 gewone regels met inbe
grip van ecne Courantf 0.52
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
Algemeen overzicht.
Schiedam, 24 April '97.
De oorlog tusschcn Griekenland en
Turkije.
Het belangrijkste bericht, dat over den oorlog
ons bereikt, is ongetwijfeld de terugroeping van
den Turkscben opperbevelhebber Edhem-paeha.
en zijne vervanging door Osman-pacha.
Het mocht zeker verwonderlijk genoemd
worden, dat een man als Edhem-paclia, die
meer staatsman dan legerbevelhebber is, aan 't
hoofd werd gesteld van het leger, terwijl
Turkije tot zijn beschikking had een zoo uit
nemend veldheer als de man, die thans het
opperbevel zal aanvaarden, steeds getoond heeft
te zijn.
"Vermoedelijk ligt de reden daarvan in de
meening, die ook op Yildiz-Kiosk ovei'heerschend
was, dat een "oorlog vermeden zou kunnen
worden.
Nu de krijg uitgebroken is en, ondanks de
door Edhem-paeha reeds behaalde vooi'deelen,
de Grieken een niet te minachten vijand blijken
te zijn, acht de Porte het te recht beter een
legeraanvoerder te hebben, die tot de uitste-
kendste krijgsoversten van onzen tijd mag ge
rekend worden.
Osman-pacha heeft in verschillende oorlogen,
in Syrië, in Servië, in Arabië, zich met roem
overladen.
Maar boven die wapenfeiten blinkt uit de
overwinning, die hjj in 1879 hij Plewna op de
vereenigde Russische en Rumeensche legers
behaalde, de en uitstekende verdediging dier stad.
Ook is hij de man, die het grootste aandeel
heeft gehad in de reorganisatie van het Turk-
sche leger,
In den Russisch-Turkschen oorlog heeft hij
den bijnaam Gazi, de zegevierende, verworven.
Ook de bevelhebber van het leger in Epirus,
Hiftzi-pacha, wordt vervangen. Als zijn op
volger is aangewezen Saad-Eddin-pascha.
Nog steeds is de toestand aan de Thessali-
sche grens ongeveer dezelfde.
Na het gevecht om den Meluna-pas is het
Turksche leger vooruitgerukt naar Larissa.
Maar de Grieken hebben hun opmarsch zeer
bemoeilijkt, en iedere schrede voorwaarts van
de Turken heeft groote offers gekost.
Toch worden de Grieken, zij het ook lang
zaam, teruggedrongen.
Ijen stand der Grieken beschrijft de bijzon
dere correspondent van Reuter te Meluna, onder
dagleekening van Woensdagavond, zeer eigen
aardig als volgt:
»Le strijd duurt op onsamenhangende wijze
voort. De positie der Grieken wordt beschermd
door aarden werken.
Eón stelling houden de Grieken op de hoogten
bezetmaar het is een weinig belangrijke po
sitie. Voor goed begrip van den toestand stelle
Een Vertelling
VAN
II. P. BLAVATSKY.
Verleden jaar, tijdens de Kerstdagen, had zich
een talrijk gezelschap in een landhuis, of liever
gezegd in 't oud erfelijk slot van cers welgesteld
grondeigenaar in Finland verzameld. In dat slot
nu waren nog vele overblijfselen, die getuigden
van de gastvrije wijze van leven onzer voorouders
en ook van de Middeleeuwsche gewoonten, die daar
trouw in eere werden gehouden en die bun oor
sprong dankten aan de overleveringen en legenden,
en 't daaraan verbonden bijgeloof, overgebracht
door de latere vrouwelijke bezitsters, half Fin-
landsch, half Russisch, afkomstig van de boorden
der Newa.
De kerstboomen, ter viering van 't Kerstfeest,
werden wel versierd, doch tevens tegelijkertijd de
noodige hulpmiddelen tegen onvoorziene, booze
betooveringen of beheksingen in gereedheid ge
bracht, want in dat oude kasteel was 't onmoge
lijke zelfs mogelijk, daar men er ook zoowat
alle soorten van schrikaanjagende zaken vond. Ten
men zich de berglinie voor in den vorm van
de letter A. De Grieken bezetten dan alleen
nog een punt aan de binnenzijde van den top
der letter, terwijl de Grieksche stelling aan
weerszijden door de Turken wordt bedreigd."
Om die reden had Nesjat-paclm, die daar
het bevel voert, ook geen gevolg gegeven aan
het verlangen zijner troepen om de Grieksche
stelling te bestormen. De Grieken konden het
er toch niet houden.
Het schijnt dat Kritiri in de laatste dagen
het belangrijke punt is geweest. Blijkbaar was
Edhem-paeha's plan een concentratie zijner
troepen op Larissa te bewerkstelligen.
De Meluna-pas was in zijn handen, uit Nezero
waren de Grieken verjaagd, alleen Kritiri bleef
nu nog over.
Na den val van Nezero, een groot verlies
voor de Grieken, zijn de Turken vooruitgerukt
en hebben zij Rapsani genomen.
Later evenwel hebben de Grieken zich te
Macricliori versterkt en Rapsani hernomen
evenals Hegani, dat ook door hen verlaten was.
Ook Gritsovali werd door de Grieken her
overd, terwijl een afdeeling Tsjerkessische rui
terij met zware verliezen op Ligaria en vandaar
door den Meluna-pas moest terugtrekken.
Bloedig wordt er vooral gevochten te Mati,
de sleutel tot Turnova. Valt Mati, dan moet
ook Turnova vallen en kannen de Turken
oprukken tegen Larissa.
Over het algemeen is de toestand der Grie
ken in de Thessalischa vlakte niet gunstig te
noemen.
Iedere beweging van hen kan door de Turken
nauwkeurig worden nagegaan, terwijl zij van
het Turksche leger op de bergen weinig of
niets bespeuren.
Bovendien begint te Larissa gebrek aan
levensmiddelen te heerschen, en het is niet
onmogelijk dat door een bezetting der toegangs
wegen de Turken de stad zonder strijd tot
de overgave zouden kunnen dwingen.
De Temps verneemt nog, dat de groote
veldslag bij Larissa eerst over eenige dagen
versvacht wordt, als de concentratie der troepen
voltooid is. De Grieken schijnen te voorzien,
dat Turnova zal vallenmocht dat gebeuren,
dan zouden zij van plan zijn geen poging te
doen om Larissa te verdedigen, maar zouden
zij hun linie van verdediging verplaatsen naar
het Othrysgebergte.
Het gezantschap van Turkije te Parijs publi
ceerde nog een telegram. Volgens die mede-
deeling hebben acht Turksche bataillons stelling
genomen in het front der Grieken tegenover
de passen van Meluna en Skumba. Twaalf
bataillons met cavalerie en artillerie hebben zich
opgesteld in de vlakte van Merali om de Grieken
den terugtocht af te snijden. De toppen Karatsja,
Firane, Gordam en Gordika zijn in het bezit
der Turken.
Eindelijk .heeft, volgens den Berliner Lokal
Anzeiger Edhem-paeha aan de regeering ge
seind, dat er een uur van Larissa af heftig
gevochten werd35000 Turken staan daar bijna
man tegen man tegenover de 40,000 man
sterke Grieksche hoofdmacht.
eerste afbeeldingen van roemrijke voorouders, dap
pere krijgers, lieftallige vrouwen, eenmaal prijkende
in a! haar kracht en schoonheid, doch thans
ten deele door den tand des tijds, ten deela door
de wonnen afgeknaagd behoorende tot de rijen
der afschuwelijkste monsters. Voorts waren er oude
torens, met bolweiken er om heen, en Gothische
vensters; geheimzinnige sombere lanen, donkere,
holle kamers zonder eind, gemakkelijk in onder-
aardsche gangen en kelders te herscheppen verder
huiveringwekkende, spookachtige cellen, zooals die
der gevangenissen, door de legenden gewoonlijk
als verblijfplaats aangewezen, voor de rustelooze
geesten der helden. Zoo was er nog meer; maar
om kort te gaan, Oud Manor bezat bij uitstek de
geschiktheid tot romantische akeligheden.
Doch helaas I ditmaal is hare verdienste tot nul
en geener waarde gedaald, want in dit tegenwoordig
verhaal spelen deze pude, geliefde gruwelijkheden
niet zulk een rol, als zij eertijds plachten te doen.
De hoofdpersoon van 't stuk is een zeer alle-
daagsch prozaïsch mensch Iaat ons hem Erkler
noemen. Ja, doen wij dat. Dr. Erkler dan, van
vaders zijde half Duitsch, volbloed Russisch echter,
zoowel van moeders zijde, als door zijne opvoeding,
was door ons reeds genoemd als een dood een
voudig man, die volstrekt geen geloof hechtte aan
bovennatuurlijke dingen. En toch gebeurde er iets
heel buitengewoons met hem.
Erkler zooals hier blijkt was een groot
De Turken deden wonderen van dapperheid
de Turksche stellingen zouden uiterst voordeelig
zijn.
Gunstiger voor de Grieken is het verloop
van den strijd om Damasi. Het Grieksche ge
zantschap te Parijs ontving uit Larissa bericht,
dat de Grieken op Turksch grondgebied zijn
doorgedrongen en naar Damasi rukken.
Ook in Epirus houdt hun succes aan,
Imaret, Fillipiades en Kalabra zijn door de
Grieken genomen. De Tui ken trekken terug
naar Pentepigadia, terwijl zij Kiafa en Komit-
zade, aan den linkeroever der Araehtlios, heb
ben moeten ontruimen, en bij Loeros is een
Turksche divisie terslagen.
Ook Salagura is in handen der Grieken ge
vallen.
Wat de vloot betreft, heeft het Oostelijk
eskader Kaverni gebombardeerd, terwijl het
Westelijk eskader Moerto, noordelijk van Pre-
vasa, bijna geheel in puin heeft geschoten en
«en Turksch stoomschip naar Korfoe opbracht.
Het bombardement van Katerini, waarvan
wij gisteren melding maakte, schijnt van veel
belang te zijn geweest.
Immers, daar was de stapelplaats gevestigd
van levensmiddelen voor de Turksche troepen.
Die magazijnen zijn door de Grieken vernield,
hetgeen groote bezwaren zal opleveren voor de
proviandeering der Turksche troepen.
Uit vrees voor een aanval in den rug heeft
Edhem-paeha 8000 man naar de kust gezonden.
Volgens te Konstantinopel loopende geruch
ten is* Turkije niet tevreden met een bezetting
van Larissa.
Het plan-de-campagne, dat door den minis-
raad goedgekeurd en door den Sultan bekrach
tigd zou zijn, zou beoogen een concentratie
der drie Turksche divisiën te Larissa; daarna
zouden zij zich moeten splitsen in twee korp
sen, waarvan het eene naar Volo zou rukken,
het andere naar het Westendan zou weer de
vereeniging plaats vinden te Athene, dat bezet
zou gehouden worden, totdat een zware oor
logsschatting betaald wa3.
Ter zee voelt Turkije zich zwak, en inder
daad beteekent zijn vloot niets.
Von Hofe-pacha, die de vloot in de Dardanellen
is gaan inspecteeren, heeft gerapporteerd, dat
geen der schepen zeewaardig is. De zeeofficieren
bevestigen die opinie. De Sultan heeft daarop
de vloot bevolen, naar de Gouden Hoorn terug
te keeren, maar ieder afzonderlijk, om geen
wantrouwen te wekken bij het volk.
Ter beveiliging der Turksche havens beveelt
een iradé, dat de vuurbakens van Karabaloen
en Doene-Ayenomi, beide in de golf van Salo-
niki, 's nachts gedoofd moeten worden.
Bovendien moeten alle Grieksche schepen
binnen veertien dagen de Turksche havens ver
laten hebben, welke maatregel vermoedelijk
door Griekenland met een gelijk bevel voor
Turksche schepen zal beantwoord worden.
Waarschijnlijk zal de talrijke Joodsche be
volking van Saloniki een vrijwilligerscorps op
richten.
reiziger, die uit vrije keuze een der grootste natuur
onderzoekers op zijne reizen om de wereld ver
gezelde.
Ettelijke malen hadden beiden van aangezicht
tot aangezicht tegenover den dood gestaan, dan
eens onder den verzengenden hemel der Tropen,
dan weder onder de verstijvende koude der Pool
streken doch niettegenstaande dit alles, sprak de
dr. nooit met eenige geestdiift of ophef over hunne
overwintering op Groenland en Nova-Zembla, of
over de woeste vlakte in Australië waar een kangeroe
zijn ontbijt en een dito dito zijn middagmaal uit
maakte, en waar hij bijna omkwam van dorst,
gedurende den overtocht van een waterlooze streek,
waar veertig uren voor benoodigd waren, eer zij
haar hadden doorgetrokken.
»Ja," placht hij dan te zeggen, sik heb zoowat
van alles ondervonden, behalve datgene wat gij
met den naam bovennatuurlijk bestempelt. Dit is
waarlijk zoo, indien wij uitsluiten een zekere buiten
gewone gebeurtenis in mijn levenIk heb
namelijk een man ontmoet, van wien ik u nu
juist iets wilde mededeelen en van zijn inderdaad
zeer vreemd en laat ik er tevens bijvoegen, geheel
onverklaarbaar bestaan.
Dringend verzocht men hem van alle kanten,
dat hij verder zou voortgaan zijn wedervaren te
vertellen, en de dokter, aldus in 't nauw gebracht,
begon zijn verhaal.
In 1878 werden wij gedwongen to overwinteren
In het geregelde Turksche leger mogen geen
Joden dienen.
De Grieksche katholieken in Turkije komen
onder bescherming van den Franschen gezant.
Turkije zet zijn mobilisatie voort. Mukta-
pacha heeft bevel ontvangen terstond uit Egypte
terug te keeren en zich naar Thessalië te
begeven.
De buitengewone Perzische gezant te Kon
stantinopel is nog niet afgereisd. Hij wacht
belangrijke telegrammen van zijn regeering af
over onderhandelingen van groote beteekenis
tu^schen den Shah en den Sultan.
Koning George heeft besloten een boodschap
tot het volk te richten. Tevens is het besluit
genomen eenige lichtingen van de landweer
op te roepen.
Volgens een te Athene loopend gerucht zou
de Koning voornemens zijn zich zelf naar het
oorlogsterrein te begeven.
De Kroonprins is op het slagveld aanwezig.
Te Athene zijn Woensdag 500 gewonden
uit Yolo aangekomen. Het geheele aantal ge
wonden aan Grieksche zijde zou 000 a 700
bedragen.
Gisteren zou waarschijnlijk de vloot beginnen
met het bombardement van Karaboeroen in de
golf van Saloniki.
Te Larissa zijn 400 vreemde vrijwilligers
aangekomen, waaronder 20 Engelschen, Ook
van Italië komt hulp. Ricciotti Garibaldi is
met vrijwilligers op Korfoe aan land gegaan en
met geestdrift ontvangen.
Volgens de Times is een buitengewoon
Grieksch gezantschap op weg naar St.-Peters-
burg en reeds te Odessa aangekomen.
Te Kandia (Kreta) is men bevreesd voor
een aanval van de Christenen, die kanonnen
tot hun beschikking hebben. Te Kandia be
vindt zich slechts een klein Turksch garnizoen;
er zijn daar 50,000 Mohammedanen.
Over de circulaire van graaf Murawiefï
wordt nog aan de Politische Korrcspondcnz
geseind
»De circulaire van graaf Murawielï handelt
over den invloed van den oorlog en de wijze,
waai op in het vervolg de Cretenzer quaestie
moet worden behandeld. Deze quaestie moet
blijven onder de hoede van het Europeesch
Concert. De bewoordingen der circulaire zijn
door de mogendheden aangenomen."
Zuid-Afrika.
Het Kaapsche parlement heeft gedebatteerd
over de reeds meermalen door ons besproken
motie van Du Toit, waarin een oorlog tusschen
de blanke rassen in Zuid-Afrika sterk wordt
afgekeurd.
In het debat werd door den eersten minister
sir John Gordon Sprigg opgemerkt, dat het
beste middel om de opgewondenheid weg te
nemen was, dat de grieven van de meerderheid
der bevolking in Transvaal weggenomen werden.
Hij geloofde niet aan het uitbreken van een
oorlog in Zuid-Afrika, maar het bouwen van
forten en het invoeren van ammunitie was
op de Noordwestelijke kust van Spitsbergen. Wij
hadden berekend dat wij de Pool konden bereiken,
vóór 't eindigen van den zomer, doch helaas 1
zooals 't gewoonlijk gaat met dergelijke berekenin
gen, faalde ook de onze, dank zij de ijsbergen, die
ons deze poets speelden, en na nogmaals verscheidene
vruchtelooze pogingen aangewend te hebben, om
ons doel te bereiken, gaven wij 't eindelijk op.
Ter nauwernood hadden wij ze gestaakt, of de
Pooische nacht daalde in al zijn snelheid op ons
neer, deed onze booten ter hoogte van de golf van
Mussel in de ijsblokken verward raken en daar-
tusschen vastvriezen en sloot ons, arms stumpers,
gedurende acht volle maanden totaal af van de
levende wereld buiten ons.
Ik moet eerlijk bekennen dai ik't voor mij
zelve in 'teerst verschrikkelijk vond.
Wij werden des te meer ontmoedigd, toen op
een ruwen nacht een sneeuwstorm een groot ge
deelte onzeribouwmaterialen, bestemd voor 't in orde
brengen van onze winterhutten, heinde en verre
verstrooide en ons van veertig runderen uit onze
kudde beroofde.
Hongerlijden in 't verschiet, is voorwaar geen
prikkel tot een goed humeur, en met de kudde
hadden wij den besten jplat de resistance" ver
loren tegen de Poolvorst, want, in dat klimaat
vraagt 't menschelijk lichaam een dubbele maat
van warm en degelijk voedsel.
Wij getroostten ons echter, zooveel we konden,
