51"° jaargang.
ondag 6 en Maandag 7 Juni 1897.
N°. 9338.
Tweede Blad
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
UITGEVER": H J C ROELANTS.
SCHUTTER IJ.
Kennisgeving,
De aanstaande verkiezing voor de
Tweede Kamer.
FEUILLETON".
VIER DAGEN OP HET SLAGVELD.
BUITENLAND.
Abonnementsprijs voor Schiedam, per kwartaal f 0.90
n n omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
franco per post, p. kwartaal. 1.30
Afzonderlijke nommerso,02
BUREAUBOTEïlSTRAAT TO, Teleplioon Wo. 123.
Advertentieprijs van 1—5 gewone regels met inbe
grip van eene Courantf 0.52
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
Burgemeester en wethouders van Schiedam.
brengen ter kennis van de belanghebbenden
dat de ALPHABET 1SCUE NAAMLIJST van de inge
schrevenen w/or de schutterij, te rekenen van it
dezer, ter inzage zal liggen ter secretarie der gemeente;
dat de LOTING voor de schutterij, tusschen de
ingeschrevenen van dit jaar, alsmede de NALOTING
van de van eldeis ingekomen dienstplichtigen, zal
plaats hebben in het gebouw de St. Jons Doele, aan
het Doeleplem alhier, op Woensdag 23 J"uni eerstkomende
des namiddags ten zes ure
en eindelijk dat bij de loting de gelegenheid zal
worden opengesteld, om de redenen van vrijstelling
op te geven.
En is hiervan afkondiging geschied, waar het be
hoort, den 5den Juni 1897.
Burgemeester en wethouders voornoemd,
VERSTEEG.
De secretaris,
VERNÈDE.
De COMMISSIE voor het BURGERLIJK
ARMBESTUUR te Schiedam is voornemens op
Woensdag den 9den Juni 1897, des middags
2 uur, in het Stadsziekenhuis te doen
aannemen
de levering van MELK, BROOD, YLEESCH
en YET ten dienste van het Stadszie
kenhuis.
De voorwaarden liggen ter inzage in den
Doele, aiwaar tevens model inschrijvingsbil-
jetten gratis en voorwaarden a 1© cent
verkrijgbaar zijn.
Schiedam, 5 Juni 1897,
De Commissie voornoemd,
H. A. M. ROELANTS,
Voorzitter.
v. LUIK,
Secretaris.
Een gewichtige taak ligt voor ons, Neder-
landsche kiezers! In deze maand wordt voor
een tijdvak van vier jaar door de kiezers be-
Waa—m——■BoetaMM
Episode uit den laatsten Russisch-Turkschen
oorlog (18761877).
Uit het Russisch van Garsiiin.
2) (Slot.)
Ik drink, liet water is wel warm, maar toch
niet bedorven. Bovendien de Hesch is bijna nog
vol. Ik zal er vei scheiden dagen het leven mede
kunnen rokken. Ik herinner mij, wel eens gelezen
te hebben, dat een mensch zonder voedsel nog wel
een week kan leven, als hij maar te drinken heeft.
Maar wat beteekent dat? Of ik nu nog vijf ofzes
dagen in het leven blijf, wat zal mij dat helpen?
De onzen zijn weg, dc Bulgaren zijn verstrooid en
een weg is hier niet. In plaats, dat ik drie dagen
in doodsangst verkeer, rek ik dat tot een week.
Zou liet niet beter zijn er maar dadelijk een einde aan
te maken Een goed Engelsch geweer ligt daar naast
mijn buurman. Ik heb er mijn hand slechts naar
uit te strekken. En dan één oogenbiik en alles
is voorhij. Een hoopje patronen ligt er naast. Hij
heeft geen tijd gehad, ze alle te verschieten.
Zal ik een einde aan mijn leven maken of
wachten? Wachten waarop? Op redding of op den
dood? Of tot de Turken komen die mij nog meer
zullen martplen?
Dan is het beter er zelf maar een einde aan
te maken. Maar neen, ik moet den moed niet ver
liezen. Ik moet weerstand bieden tot bet einde,
zoolang mijne krachten duren.
Indien onze soldaten mij vinden, ben ik gered.
Misschien zijn mijne beenen wel niet gebroken.
Dan kan ik nog genozen worden.
slist hoe het vaderland zal worden geregeerd.
1 oor het eerst zal een volksvertegenwoordiran"-
o O O
optreden, gekozen door een breeder schaar dan
ooit te voren tot de stembus gerechtigd was.
Welk aanzien zal het nieuwe parlement hebben
Niemand kan het op dit oogenbiik ook maar
eenigszins voorspellen. Slechts kan ieder kiezer
voor zich het vaste voornemen hebben opgevat,
door zich van zijn kiesplicht te gaan kwijten,
te trachten, al is het nog zoo weinig, mee te
werken een Kamer in het leven te roepen,
waarin zijn beginselen zegevieren.
En zoo zouden wij dan ook ieder en liberalen
kiezer doordrongen willen zien van het plicht
gevoel om ten minste door het uitbrengen van
zijn stem blijk te geven het goed te meenen
met het vaderland!
Zal de nieuwe Kamer de liberale beginselen
geroepen worden in toepassing te brengen?
Voor een groot deel hangt dit af van de
krachtsontwikkeling, die de liberale kiezers
zullen toonen.
Dat wij het innig zouden vvenschen, behoeft
geen betoog.
Van wie anders dan van de liberalen heeft
het Nederlandsche volk de vrije en milde be
ginselen gekregen, waarin de inrichting van
onzen Staat zich verheugt?
Aan wie danken we de bepalingen der
Grondwet van 1848 met haar directe verkie
zingen, haar vrijheid van vereeniging en ver
gadering, haar autonomische inrichting van
provincie en gemeente?
Van wie komt de afschaffing van het dag
bladzegel, de vermindering van belastingen
het belasten van het kapitaal in portefeuille, het
vrijlaten van arbeidscoalities? Zeker, wij weten
wat men ons zal toeroepen de liberale partij
heeft niet genoeg gedaan. Volkomen waar,
maar die hervorming ademende maatregelen,
die Nederland heeft zien nemen, zijn van de
liberale partij
Het is natuurlijk en geoorloofd, dat de clericale
partijen bij de stembus trachten de meerder
heid in het Parlement te bemachtigen. Het
is natuurlijk en geoorloofd, dat zij, eenmaal
meenende dat Nederland geregeerd moet worden
aan de hand van encycliek en syllabus, voor
die overtuiging strijden. Maar laten zij toch
niet zeggen, dat zij beoogen hervormingen ten
behoeve van het volk!
En dan zal ik mijn vaderland weerzien, mijn
moeder, mijn Marie
Lieve God, laat hen nooit de geheele waarheid
weten, laat liet maar zijn alsof ik in eens gedood
werd. Aan welk een smart zouden zij ten prooi
zijn, zoo ze vernamen, dat ik twee, drie, vier
dagen geieden heb.
Mijn pijnlijke tocht naar mijn buurman heeft
mij geheel uitgeput. En dan die akelige lucht
Wat is hij tzwart geworden Wat zal hij er
morgen of overmorgen uitzienEn nu moet ik
hier blijven liggen, omdat mij de krachten ont-
brekon mijzelf voort te slepen. Ik zal wat uit
rusten en dan trachten mijn oude plaats weder te
bereiken. Maar op het oogenbiik bon ik daartoe
te vermoeid. De zon brandt op mijn gelaat en
handen en ik heb niets om mij te beschutten. Werd
het maar spoedig nacht. Mijne gedachten worden
verward. Ik verlies het bewustzijn
Ik moet vrij lang geslapen hebben, want toen
ik ontwaakte, was het reeds nacht. Alias is nog
hetzelfde. Mijne wonden doen mij pijn. Mijn buur
man ligt daar nog groot en bewegenloos.
Ik kan niet nalaten aan hem te denken. Hoe
is bet mogelijk, dat ik alles kon verlaten, wat mij
dierbaar is, meer dan duizend wersten marcheerde,
honger leed, kou en hitte doorstond en eindelijk
nog deze kwellingen verduurde, alleen, opdat
dezo ongelukkige man zou ophouden te bestaan.
En is deze moord niet het eenige wat ik voor den
oorlog gedaan heb? Een moord En wie is de
moordenaar? Ik!
Toen ik besloot mij bij het leger te iaten in
lijven, hebben moeder en Marie het mij niet ont
raden, ofschoon er tranen in hunne oogen kwamen
toen ik hen mijn voornemen mededeelde. Geheel
vervuld met mijn plan, sloeg ik geen acht op hun
Men noeme ons één democratischen maatregel
genomen door een clericale meerderheid of
voorgesteld door de clericalen!
Het clericalisme is door en door conservatief
en de democratische elementen, die het in de
partij-Kuyper bevat, zijn op dit oogenbiik voor
het grootste gedeelte door de conservatieve
clericale vloot op sleeptouw genomen.
Nu kennen wij het adagium der clericalen-
»IIoe kunnen wij iets tot stand gebracht hebben,
waar gij liberalen sinds 1818 nagenoeg altijd
het land regeerdet?"
De onjuistheid van dit oordeel is reeds tal-
looze malen in het licht gesteldWas het
ministerie Van Reenen-Van Rappard (1853
4855) liberaal; of dat van Van der Bruggben-
Simons (18554857), of Van Heemstra-Van
Hall (18G11862), of Van Zuylen-Heemskerk
(1866—4868) of Heemskerk 11(1874—4877)?
Doch al ware het anders, waar zijn dan de
foorstellen der clericale minderheid, waar zijn
hun stemmen ten gunste van hervormings
maatregelen
Men raadplege de stemlijsten over de onder
werpen, die we hierboven noemden als door
de liberalen ingevoerd. Men zie uit de laatste
jaren de stemming over de belastingwetten,
motie-Gerritsen tot invoering in 's Rijks be
stekken van een arbeidsduur, over elk amen
dement dat bjj de nieuwe kieswet poogde het
kiesrecht milder uit te deelen, en men vrage
zich dan nog eens af, wat het volk van de
clericaal-conservatieve fractiën te wachten heeft.
Het conservatisme in den slechten zin, het
tegenhouden van hervormingen, dat is bij deze
verkiezing de groote vijand. En of zich dat
conservatisme hult in katholiek of christelijk-
historisch gewaad, het is voor het volk het
zelfde.
Maar ook in liberaal gewaad mag het con
servatisme zich niet vertoonen, sLiberaal" is
een woord dat sinds 4848 verscheidene scha
keeringen heeft doen ontstaan. Liberaal heette
in de oude Kamer naast Iverdijk ook Castert,
naast Veegens ook van Karnebeek. Is er nu
iemand, die het groote verschil tusschen de
hiergenoemde uitersten zou kunnen loochenen
Is er iemand, die zou kunnen ontkennen, dat
er onder hen, die zich liberaal noemen ook
voorkomen die behoudend zijn? En zal niet
een ieder toegeven, dat het bij deze verkiezing
droefheid. Toen begreep ik niet, zooals thans, wat
ik -hen deed Jijden.
En hoe vreemd namen sommigen mijner vrienden
mijn besluit optWeik een dwaas 1 Hij weet niet
wat hij begintHoe konden zij zoo spreken Hoe
zijn deze woorden te rijmen met hunne theorieen
over heldenmoeJ, vaderlandsliefde en zoo meer
In hunne oogen moesten al deze eigenschappen in
mij vertegenwoordigd zijn. En toch, ondanks dat,
noemen zij mij een dwaas.
Ik zie nog hoe ik naar Kishinieff vertrok. Een
knapzak met alle militaire benoodigdheden hing
over mijn schouder. En ik raaicheerde voort met
duizenden anderen, waarvan er maar heel weinig
vrijwillig waren gegaan, zooals ik. Zij zouden
gaarne thuisgebleven zijn, als het hun maar was
toegestaan. En toch evenals de vrijwilligers mar
cheerden zij duizenden wersten ver en vochten gelijk
wij, misschien nog wel heter. Zij allen vervulden
de hun opgeiegde taak met moed en dapperheid,
hoe gaarne zij ook naar huis teruggekeerd
zouden zijn.
Ik gevoel het eerste suizen van de frissche
morgenkoelte. Er komt beweging in de boschjas,
een vogeltje vliegt er uit. De sterren verdwijnen.
De donkerblauwe hemel wordt grijs en er komen
kleine, bleeka wolkjes in. Er trekt een grauwe
damp op.
De derde, dag van mijn hoe zal ik het noe
men leven, doodstrijd, breekt aan.
De derdeHoevele zullen er nog volgen
Ik geloof niet veel Ik ben zoo zwak, dat ik geen
kans zie, mij van het lijk te verwijderen. Ik moet
drinken. Dat zal ik driemaal per dag doen
's morgens, 's middags en 's avonds.
De zon is opgegaan. Haar groote schijf staat
boven het bosch en is rood als bloei. Het za)
diukkend heet worden. En dan bij zoo'n hitte een
voor de liberale partij juist te doen is om zoo
vee! mogelijk hcrvormingsgezindcn in de Kamer
te brengen?
Daarom moest gezocht naar mannen, die niet
alleen liberaal heeten maar ook liberaal hande
len, immers zal de liberale partij haar roeping
getrouw blijven, dan moet zij blijven aan de
spits van allen, die de zoo noodige hervor
mingen op sociaal gebied begeeren. En die
hervormingen zijn dringendOf wordt niet
sinds jaar en dag aangedrongen op verbetering
der rechtspositie van de vrouw, op onderzoek
naar het vaderschap, op de mogelijkheid van
opheffing van het ouderlijk gezag, zoo dikwijls
de kinderen worden verwaarloosd Moeten niet
reeds lang worden ter hand genomen het
vraagstuk der leerplicht, der vvoningkvvestie,
het arbeidscontract en zoovele anderen, waarop
wij reeds jaren lang wachten
Welnu, wij aarzelen niet te zeggen, dat de
liberale partij in het kiesdistrict Schiedam dit
maal met haar candidaat bijzonder gelukkig
is geweest.
Zoo iemand voldoet aan de vereischten hier
boven aan een hervcrmingsgezind liberaal ge
steld, dan is het de Staatsman, voor wien wij
verwachten, ja eischen, dat alle liberale kie
zers den 45den Juni in het vuur zullen komen.
Algemeen overzicht.
Schiedam, 5 Juni '97.
De Zuid-Afrikaansche commissie heeft gis
teren het eerste deel harer taak, het onderzoek
naar den inval van Jameson, voltooid.
Gehoord werd als getuige lord Selborne, de
onderstaatssecretaris van Koloniën.
Deze gaf in hoofdzaak dezelfde verklaringen
af als Chamberlain, vooral waar bet den over
leden hoofdambtenaar Fairfield gold.
Lord Selborne had niets van Jamesons plan
nen geweten vóór den inval. Hij herinnerde
zich wel, dat Harris tegenover Chamberlain
bedekte zinspelingen had gemaakt, maar hij
had altijd gemeend, dat die op Johannesburg
betrekking hadden.
Eerst door Harris' verklaringen voor de
commissie had hij vernomen, dat die zinspe
lingen op de plannen van Jameson doelden.
Bovendien begreep getuige niet, hoe miss
Flora Shaw kon beweren, dat haar argwaan
reeds in September '95 was gaande gemaakt.
Immers, eerst in October begonnen de troepen
lijk naast zich. Het ziet er nu al zoo afzichtelijk
uit. Ja, hst is inderdaad afzichtelijk. Het haar be
gint uit te vallen. De huid van nature zwart, is
geel geworden. Het gelaat is zoo opgezwollen, dat
het vel tot achter de ooren gebarsten is. De beenen
in slopkousen zijn sterk opgezwollen en groote
blazen tusschen de duimen zijn gebarsten. Hoe zal
het er uitzien als de dag ten einde is? Hat is op
den duur zoo vlak er naast te liggen niet uit te
houden. Ik moet hier vandaan, wat het mij ook
koste. Maar ben ik er toe in staat? Ik kan mijn
hand oplichten, de flesch openen en drinken, maar
dit zware hulpelooze lichaam voortbewegen?
Ik wil hier weg, al vorder ik maar een halve
duim in het uur.
Da geheele morgen gaat er mede heen. De pijn
is hevig, maar wat hindert mij dat?
Ik herinner mij niet meer hoe een gezond mensch
zich gevoelt, ik kan mij zelfs niet meer voorstellen.
Het schijnt wel, dat ik al aan de pijn gewoon ben.
Eindelijk ben ik er in geslaagd, mijn oude plaats
weder te bereiken. Maar ik geniet niet lang van
de frissche lucht indien ten minste do lucht
op tien passen afstand van een zich ontbindend
lijk fnsch genoemd kan worden. De wind draait
en voert den stank naar mij toe. Ik word er ziek
van. Ik gevoel een krampachtige pijn in mijn le
dige maag, het is of alles in mij brandt.
Ik word wanhopig en ween.
Daar lig ik haif bewusteloos, geheel terneder-
geslagen.
Plotseling heoft mijn verbeelding mij be
drogen
Neen, werkelijk het is een verward geluid van
stemmen en getrappel van paardehoeven. Ik kan
mij nauwelijks weerhouden het uit te schreeuwen.
Maar als liet nu Turken zijn, wat dan Mijn
lijden zal dan misschien nog veretgeren. Men heeft
