51'". jaargang.
Dinsdag 20 Juii 1897.
N°. 9374.
ROLAND.
FBUILLBTON.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
BUITENLAND.
UITGEVER: H. J. G. ROELANTS.
Abonnementsprijs voor Schiedam, per kwartaal
omliggende plaatsen, p. kwart.
franco per post, p. kwartaal.
Afzonderlijke nommers
COURANT.
Algemeen overzicht.
Schiedam, 19 Juli '97.
Een gebeurtenis van groote beteekenis voor
het politieke leven in België is het manifest,
door eenige voorname liberalen tot hunne partij-
genooten gericht.
Men weet, dat sedert een vijftiental jaren
reeds de liberalen een hopeloozen strijd voeren
te^en het clericalisme, dat meer en meer de
overhand kreeg, zoo zelfs, dat het den schijn
had, of België verdeeld was in twee politieke
kampen: een clericaal en een sociaal-democra
tisch.
De oorzaak daarvan was de groote verdeeld
heid in de liberale partij zelve.
Dezen staat van zaken moede, hebben thans
de heeren Solvay, Buis, Féion, Finet en Goblet
d'Alviella, ieder vertegenwoordigende een der
liberale fiacties, een vereeniging gesticht, I'Al
liance geheeten, die zich ten doel stelt de ver
schillende liberale groepen tot elkaar te brengen
om gezamenlijk den strijd tegen het clericalisme
te voeren.
Een nieuw programma is door de oprichters
niet uitgeweikt; de vereeniging stelt zich ook
niet tegenover, maar naast reeds bestaande
politieke vereenigingen.
Het doel is alleen, ook zonder den ernstigen
aard der meeningsverschillen onder de liberalen
te miskennen, hen bijeen te brengen, waar het
geldt den strijd tegen den gemeerischappehjken
vjjandhet clericalisme.
Natuurlijk bespreekt de liberale pers in België
het manifest der vijf oprichters breedvoerig.
De 2nd. Beige betuigt zonder eenig voorbe
houd zijn adhaesie aan het plan en verklaart
dat ïgeen beter oogenblik kon gekozen worden
om een stem te doen opgaan ten gunste der
aaneensluiting van de liberale krachten".
Ook de Petit Bleu verheugt zich, dat nu de
kiezers weer de keus zullen hebben tusschen
twee partijen, tot regeeren bekwaam, een c!e-
ricaal-reactionnaire en een vooruitstrevend-
hberalo paitij, nverjongd juist door de oneenig-
heid".
De lleforme bespreekt het manifest aldus
„Dit stuk is bewerkt met een zóo groot gevoel
vaa eenheid r» ■"<>rdraagzaamheid, het waarborgt zóo
volkomen de totale wijheid der overtuigingen, dat
het omnogelijk schijnt, dat de mannen der liberale
partij, tot welke nuanee ook behoorende, niet met
hun goeden wil deze zatk steunen."
De Peupln geeft een overzicht van het mani
fest, maar behoudt zich zijn oordeel nog voor.
Niettemin voegt het blad er aan toe
„De heeren radicalen heeren dus terug tot hun
uitgangspuntentot het doctrinarisme en do bour
geoisie. Dat wilde het noodlot".
De Qazeite eindelijk wijst zijn lezers op het
gewicht van het manifest met deze woorden
uit het oogpuut van het herstel der liberale
Vertelling door Ernst Eckstein.
17)
Caecile was bij den aanblik van het heerlijke
tafei eel, dat zich voor hare oogen ontrolde, na
denkend geworden.
«Juist als Lenau!" sprak ze na eenige oogen-
bhkken. «Ginder ging de zonne scheiden en de
moede dag ontsliep
«Vindt u dat een mooi gedicht?"
«Ik vind het met buitengewoon veel stemming
geschreven."
«O, ja. Maar er ligt iets onmannelijks en zwaks
in."
«Mijn God, wij moeten terug!" zei de Caecile
plotseling. »Uw mama zal bepaald boos zijn, ook
al is het nog net zoo heerlijk hier buiten."
Roland keek op zijn horloge.
«Bijna half negen," zeide hij met een zucht.
»Wat vliegt de tijd toch voorbij,"
Tiende Hoofdstuk.
Meer dan veertien dagen waren voorbijgegaan,
t Midden van de Meimaand had koud en regen
achtig weder gebracht. Men kon bijna in het geheel
niet uitgaan.
Mevrouw von Mijrpach begon zich te vervelen
ondanks de vier of vijf Russische sensatie romans,
die haar de boekhandelaar gezonden had. Daarbij
kwant,, dat zij thans vast overtuigd was, dat de
- 1.05
- 1.30
- 0.02
BUREAUBOTEKSTRAAT ïO, Telephoon Kio. 123.
ADVEitTENTiT.rm.jH: van 15 gewone regels met inbe
grip van cene Courantf 0.52
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
partij, zoo vurig begeerd door alle gematigde en
vooruitstrevende liberalen, die er naar snakken het
land te bevrijden van het clericalc autocratisme,
we.k juk van dag tot dag zwaaidcr en onverdraag
lijker wordt."
Ook de Etoile Beige keurt de poging tot
verzoening goed, en waar aldus de liberale
bladen van diverse schakeering zich scharen
aan de zijde van de oprichters der Alliance,
mag voor de liberale partij de beste verwach
ting van deze beweging worden gekoesterd.
Denzelfden strija tusschen een machtig cle
ricalisme en een verdeelde liberale paitij vindt
men ook in Oostenrijk. En wat de ovei eenkomst
tusschen beide landen nog giooter maakt, is
dat door dien strijd heen een andere, heftigere
misschien nog wordt gestreden: de strijd tus
schen de nationaliteiten.
In België Walen en Vlamingen, in Oosten
rijk Duitschers en Tsechen en Slowenen en
Hongaren.
De strijd tusschen Duitschers en Tsechen,
die vooral door Badeui's heillooze taalveroide-
ningen is aangewakkerd, heeft nog niets van
zijn kracht verloren.
Ondanks de besliste tegenspraak van het
Fremdenblatt is het dan ook niet aan twijfel
onderhevig, of de »Pool" Badeni zal spoedig zijn
congé krijgen.
Maar in Oostenrijk bewaart men in regee-
ringskringen gaarne het decorum. Men geeft
niet graag toe, dat men voor den storm moet
w'yken. Schijnbaar houdt men stand, om als de
orkaan eenigszins bedaart, kalm heen te gaan.
Zoo is liet met vorst Windischgratz inder-
tijd gegaan, en zoo zal ook Badeni's verdwijnen
geschieden.
Hoe dan een oplossing te vinden zal wezen
voor den onhoudbaren toestand is moeilijk te
zeggeD, en te vreezen is het, dat de thans nog
alleen in het binnenland woedende brand ook
de betrekkingen met Duitschland, zal aantasten.
Steeds heeft de Duitsehe regeering haar best
gedaan elke inmenging van Duitsehe zijde in
den strijd der nationaliteiten te voorkomen.
Nog onlangs wees o. a. de Köln. Ztg. op het
eigenaardig diiemma, waarvoor een rechtgeaard
Duitscher staat. Eenerzijds gaat zijn sympathie
tot de Oosteurijksche Duitschers, die Badeni's
regeering bestrijden. Maar andeizijds is de Duit
sehe regeering de bondgenoote der Oostenrijk-
sche en past Duitschland en zijn bewoners
algeheels onthouding.
Die taad is steeds gevolgd, maar thans is
Badeni naar den zin van velen te ver gegaan.
Ruim SOO professoren uit het Duitsehe i ijk
hebben derhalve in een schrijven aan de uni
versiteit van Psaag openlijk partij getrokken
voor de Duitsehe Bohemers en tegen Badeni.
liet politieke belang van dezen slap kan
niet voorbij vvoiden gezien.
Wordt deze aanmoediging, van zoo invloed
rijke zijde, gevolgd door gelijke daden van
psychologische kuur, die zij haren zoon had doen
volgen, van beslist goed gevolg was geweest.
Roland maakte van het jonge meisje, waarover
hij gedweept had, al lang met geen syllabe meer
melding. Ja, zelfs gisteren, toen Nadeschda hem
op den man af vroeg of bij nu hier door het
verkeer met Caecile eindelijk had begrepen, dat
Gerda Kirchner geene partij voor hem was, had
hij toegegeven, dat alles slechts waan en zelfver
blinding was geweest; hij had het meisje heel
aardig gevonden, maar van werkelijke hartstochte
lijke liefde was geen sprake geweest, laat slaan
van het plan om haar zijne hand te bieden. Een
langer verblijf in Goyritz scheen aldus ovei bodsg.
Het zomerseizoen was nog niet aangebroken en
wanneer men vóór de heete dagen nog in de stad
wilde terugkeeren, dan bon men niets verstandi
gere doen dan zoo gauw mogelijk weg te gaan.
Het triestige weer zag er geheel naar uit alsof
het nog dagen lang zou aanhouden,
Nog een andere overweging werkte tot dit be
sluit mede. Nadeschda had den vvassenden invloed
van Caecile op Roland wel is waar met stille
genoegdoening gezien en alles vermeden, wat dezen
zou kunnen verminderen, het voortzetten echter
van een intiem verkeer, de vele onder allerlei
voorwendsels mogelijk gemaakte wandeltochten, de
gansche wijze van dit vriendschappelijke samen
leven, boezemde haar toch onmiskenbaar eenige
vrees in.
Roland had zich klaarblijkelijk zeer voor Caecile
geïnteresseerddit schaadde echter niet. Maar
wat mevrouw von Myrpach een weinig veront
rustte, dat waren zekere verschijnselen, die schenen
te verraden, dat ook Caecile met moer passie j,,j
de zaak was geïnteresseerd, dan zij had veronder.
steld. Zij gaf menigmaal merkwaardig verstroo. e
anderen, dan bestaat het gevaar, dat de goede
hai monie tusschen de vei bonden regeetingen
daarvan den gevoeligen terugslag zal onder
vinden.
Het Fransche ministerie heeft Zaterdag een
belangrijke overwinning behaald.
Aan de orde was de interpellatie van Antide
Boyer over de vredesonderhandelingen te Kon-
stantinopel.
Boyer was vóór de inlijving van Kreta bij
Griekenland.
Hij verklaarde verder, dat Europa nooit krach
tig is opgetieden tegen Tuikije; alleen een
demonstratie der Europeesche vloten zou vol
doende zijn om Turkije tot toegeven te dwingen.
Vervolgens interpelleerde Denys-Cochin de
regeering over haar politiek in het. Oosten.
In zijn antwoord gaf Har.otaux de volgende
verklaring af.
Frankrijk zal medewerken tot het vei krijgen
van autonomie voor Kreta, en na het sluiten
van den vrede zal men trachten moorden te
voorkomen en te beletten. Frankrijk heeft be
lang bij de integriteit van Tuikije en heeft ook
alles gedaan om den oorlog te vermijden.
De vredesonderhandelingen, aldus ging de
minister voort, zijn op den goeden weg. De
oorlogsschatting en de grensquaestie bieden
geen bezwaren meer, want Turkije heeft de
grenslijn langs den Peneüs aanvaard. Het Euro-
peesch concert blijft eenstemmig.
Decrais stelde vervolgens een motie voor,
waarin de politiek der regeering werd goed-
gekeuid, en nadat de minister-president Mëüne
verklaard had deze motie te aanvaarden, ver-
eenigde de Kamer zich met 334 tegen 114
stemmen met deze orde van den dag.
Inderdaad zijn de berichten over den loop
der onderhandelingen bevredigender dan eenige
dagen geleden.
Tewfik-pacha heeft in de bijeenkomst der
gezanten veiklaard, dat de Sultan in principe
toestemt in de opvattingen der mogendheden
en hun voorwaarden formeel aanneemt.
De laatste zet van den Sultan schijnt ge
weest te zijn het bericht van Djevad-pacha's
vertrek als gouverneur naar Kreta,
De mogendheden hebben zich daardoor blijk
baar niet laten beetnemen, want op het laatste
oogenblik is liet vertrek van den «gouverneur"
afgecommandeerd.
Te gelijk liep het gerucht, dat het garnizoen
van Kreta met 40 Turksche bataillons zou wor
den versterkt. Maar ook dit gerucht verdient
weinig geloof.
Even ongeloofwaardig is hetgeen de corres
pondent der Ind. Beige aan zijn blad meldt.
Een der gioote mogendheden zou hebben
voorgesteld op Kreta den regeeringsvorna van
vóór den ooi log te herstellen.
Dat voorstel zou gunstig zijn opgenomen door
antwoorden, bloosde zonder dat bleek waarom,
sprak zich zelve telkens tegen en gedroeg zich over
het algemeen zooals iemand die slechts met groote
moeite zijne zelfbeheersching bewaart. Het zou dan
toch ook meer dan pijnlijk zijn, wanneer zich hier
werkelijk een afkeurenswaardige sympathie had
ontwikkeld in ieder geval geloofde Nadeschda de
tijd gekomen om aan dit overbodig geworden spel
een einde te maken.
Kindei en," zeide zij toen men zich juist aan
tafel gezet had. «weet jelui wat? Morgen pakken
wij onze koffers I Ik heb nu genoeg van dit trooste
looze weer, en het zal jelui wol evenzoo gaan. In
Juli of Augustus kunnen wij hier opnieuw onzen
intrek nemen, en misschien komt dan mijnheer
Romluld mede, wanneer hij het over zijn hart kan
verkrijgen zijn geliefd Ostende op te geven."
Toen zij had geëindigd, lag over de groen-gele
schemering van de eetkamer een diep en drukkend
zwijgen. Noch Caecile noch Roland spraken een
woord. Belden bogen zich met opmerkenswaardige
gelijkheid in gebaren en gelaatsuitdrukking over
hun bord, tot eindelijk mevrouw Römhild, daar
er nu toch eenmaal wat moest gezegd worden,
halfluid stamelde:
«Heelemaal zooals je wilt."
sik veibaas mij er over," voegde Roland hier
aan toe, «dat u het landleven reeds zoo snel moede
bont geworden en dat om zoo'n beetje regen
«Deze eentonigheid werkt inderdaad verkeerd op
mijne zenuwen", antwoordde mevrouw Von Myr
pach in haar besluit door de wijze van doen van
beiden nog meer versterkt. «Daar wij toch in elk
geval eens naar huis zullen moeten, schijnt deze
regenpeiiode daaiioe eene gerede aanleiding te
gevenbovendien heb ik met onzen rechtskundigen
raadsman nog heel wat af te spreken. Dus niet
de gezanten, omdat men langs dien weg Tuikije
hoopt te bewegen tot ontruiming van Thessalié.
Dat de mogendheden er toe in staat zouden
zij'n om na al het gebeurde de Turksche heer
schappij op Kreta te herstellen, kan niet wor
den aangenomen.
Intusschen blijft liet op het eiland onrustig,
vooral te Kandia gist het geducht.
De vlootvoogden hebben thans besloten, dat
wanneer een Europeesch soldaat door Muzel
mannen wordt aangegrepende Europeesche
troepen terstond teruggetrokken en de stad ge
bombardeerd zal worden.
Gemengde IHededcclingen.
Verschillende bladen merken terecht op, dat
het slot der dankbetuiging van koningin Victoria
het bewijs levert, dat zij er niet aan denkt
afstand te doen van de regeering.
Hertog Theodoor van Beieren, een bekwaam
oogarts naar men weet, zal naar Drontheim
vertrekken om het oog van den Duitschen
keizer te onderzoeken.
De Keizer zal zijn reis niet bekorten, wordt
thans gemeld.
De Italiaansche officieren, die krijsgevangen
zijn geweest in Abessinië, hebben drie uit hun
midden bij loting aangewezen om prins Henri
van Orleans uit te dagen.
Het eerst is aan de beurt luitenant Pini,
een broeder van den beroemden Italiaanschen
schermer.
Deze week nog vertrekt waarschijnlijk de
straf-expeditie naar de Tochi-vallei (Britsch-
Indië).
In de provincie Godwari kwamen wanordelijk
heden voor, vermoedelijk ten gevolge van het
heerschende gebrek.
De Volksraad der Zuid-Afrikaansche com
missie heeft, in overeenstemming met de com
missie voor de grondwetsherziening, besloten
rechtsgeleerde hulp in te roepen.
Tot hoofdrechter Kotzé zal nu de uitnoodi-
ging worden gericht om met een of twee door
hem aan te wijzen rechters de zittingen der
commissie by te wonen.
Uit Kaapstad wordt bericht, dat door een
instorting van slijk in de De Beersmiju te
Kimberley verscheiden Europeanen en vijftig
inboorlingen van de buitenwereld zijn afgesloten.
Twintig inbooilingen zijn gered, doch er
bestaat weinig hoop, dat de anderen gered
kunnen worden.
De gemengde commissie uit het Amerikaan-
sche Huis van Vertegenwoordigers en van den
Senaat is thans tot overeenstemming gekomen
over aile belangrijke bepalingen der tanefwet.
Te Washington loopen geruchten van een
waar, je neemt het mij immers niet kwalijk, Cae
cile?"
De regen sloeg thans met vernieuwde hevigheid
legen de vensterruiten.
Caecile wendde het hoofd om en knikte, als
wilde zij zeggentegen de ruwheid van dergelijke
argumenten kan men niet strijden.
Roland had ondertusschen zijne kalmte her
kregen.
«Willen wij in elk geval nog niet tot Woensdag
wachten?" vioeg hij lachend, «zie u, ik heb nog
hoegenaamd geen verlangen naar dat ellendig
rumoer der straten en die geestelooze kazerne
woningen".
«Och, op een dag komt het niet aan, hoewel
ik, eerlijk gezegd, niet recht begrijp
«Aldus tot Woensdagriep de jonge man leven
dig. Hij was verheugd nog eenig uitstel verkregen
te hebben, want mevrouw van Myrpach was ge
woonlijk in zuike dingen een beetje doof en de
onderhandelingen met den advocaat schenen nu
toch inderdaad te dringen. Overigens had zijne
mama liever met liet oog op Caecile, die toch
«ogenschijnlijk liever in Goyritz bleef, aan zijn
voorstel niet voldaan.
Mevrouw von Myrpach glimlachte, toen zij merkte,
dat haar zoon, die aanvankelijk slechts met tegen
zin de stad had verlaten, thans tegen het verblijf
van Gerda eene zoo levendige antipathie koesterde.
God zij dank, hij was geheei en al genezen, en
thans kwam het er slechts op aan hiervoor te
zorgen, dat deze met zoo uitstekenden uitslag be
kroonde kuur, Yoor niemand eenige nadeeiige ge
volgen na zich sleepte. Hare toestemming voor de
eis tot Woensdag uit te stellen, zou, naar zij
hoopte, zonder invloed blijven.
Wordt vervolgd.)
