N°. 9375.
LIEBERBILDDN G SAN STALT
Mscta Tereins far Knalmtaiarbeit,
51'" jaargang.
Woensdag 21 Juli 1897.
ROLAN D.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,
FEUILLETON.
UITGEVER? H. J. C. ROELANTS.
BUITENLAND.
Abonnementsprijs voor Schiedam, por kwartaal f 0.90
omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommerso.02
BUBEAP t BOTERSTBAAT ÏO, Tclcplioon No. 123.
U R A N T.
Adwebtenttepwjb: van 1—5 gewone regols met inbe
grip van cene Courantf 0.52
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
DES
Een stadgenoot schrijft ons uit Leipzig:
In Duitschland bestaat sedert 1887 een groote
Vereeniging, die de bevordering van het onder
wijs in Handenarbeid beoogt, evenals wij er
een, hoewel kleiner, in ons land hebben.
Dat de Duitsehe meer kracht ontwikkelt,
vindt niet alleen zijn grond in het grooter
ledental, maaï vooral in den steun, dien de
Vereeniging ontvangt van rijks- en stadsregee-
ring. Dientengevolge vindt dat onderwijs bij
particulieren ook meer ingang.
Behalve een orgaan: Blatter für Ivnaben-
handarbeit", dat maandelijks verschijnt, de
leden in kennis stelt met de vereenigingszaken
en bovendien veel opstellen bevat over het
vak, geeft de vereeniging voor ieder vak nog
een normaalleergang uit, die voor leden tegen
zeer billijken prijs verkrijgbaar zijn. Ik zeg
voor ieder vak, want hier onderwijst men:
hout-, karton-, klei-, metaalarbeid en hout
snijden, terwijl bovendien nog een cursus wordt
gegeven in: »der Arbeit der Vorstufe". Dit
laatste eischt een nadere verklaring.
In Zweden en Denemarken wordt bijna uit
sluitend houtarbeid onderwezen. Sedert men de
oude huisvlijt heeft vervangen door opvoedkun
digen handenarbeid, waarbij de moeilijkheden
langzamer opklimmen, het geheele model zelf
kan en moet gemaakt "worden door de kinderen,
hebben de heeren Salomon en Mikkelsen uit
de vele arbeidswijzen die gekozen, welke het
meest aan alle opvoedkundige eischen kan vol
doen, en daarvoor is houtarbeid aangewezen.
Evenwel kan die houtarbeid niet aan jeugdige
kinderen onderwezen worden. Vandaar dat in
het Noorden de jeugd op elf- of twaalfjarigen
leeftijd pas onderricht in handenarbeid ont
vangt. Dat is zeer laat, afgezien van de hooge
waarde die klei en kartonarbeid voor jeugdiger
kinderen heeft.
In Duitschland denkt men er dan ook anders
over. Hier geldt: »IIoe vroeger een kind leert
arbeiden, hoe beter. Gedachtig aan de spreuk
van Fröbel: ïWas der Mensch darzustellen
strebt, fangt er an zu verstehen,"
Hier in Leipzig zijn klassen van zes- en zeven
jarige kinderen, die aanvangen met bovenge
noemde »Yorstufenarbeit". Dat is het maken
van een serie modellen, zeer eenvoudig, in
papier, klei, karton en natuurhout. Na drie
jaar zetten zij den arbeid in klei voort en be
ginnen in houtbord, om twee jaar later met
hout en metaal aan te vangen. Daardoor wordt
verkregen, dat reeds jeugdige kinderen leeren
arbeiden, het gebruik leeren kennen van meter,
liniaal, potlood, passer enz. Geheel in den geest
van Fröbel, wiens speelgaven hier een groote
rol spelen in de Vorstufen.
Dat er practisch ontwikkelde onderwijzers
Vertelling door Ernst Eckstein.
18)
Caecile en Roland spraken thans met groote
opgewektheid over allerlei verschillende dingen.
In 't bijzonder deed Roland zijn best om zijn aan
groeiende onrust en opwinding door oen druk ge
sprek te bemantelen. Hij had er een voorgevoel
van dat zijne mama zijne plannen had doorzien.
Caecile daarentegen werd in gelijke mate, als
Roland onrustiger werd kalmer en gelatener. Hij
was ten laatste verbaasd over de koele beslistheid
waarmede zij allerlei opmerkingen zijner mama
beantwoordde en haar zelfs voorsloeg om reeds
vroeger te vertrekken, wanneer zij daar prijs op
stelde.
Twijfel steeg or in zijn ziel op of dit heraei-
sche schepsel hem werkelijk zoo innig liefhad als
zij hem onder het stroomen van tranen en harts
tochtelijke kussen had verzekerd. Voor den eersten
maal sedert de strafbare verhouding tusschan hen
ontstaan was, trad hem de verschrikkelijke dwang
hunner verhouding duidelijk voor den geest. Zij,
die hij vergoodde, gelijk geen ander wezen te voren,
voor wier bezit hij vol vreugde zou gestorven zijn,
tij behoorde van rechtswege aan een ander, die
de macht over haar had, die haar kon vasthouden,
kon verbergen, met haar de wijde wereld kon in
trekken, wanneer hij daartoe lust had.
gevormd worden, is ook een zaak, die door de
Duilsche ereeniging sterk bevorderd wordt.
Jaarlijks worden hier in Leipzig, vanwege de
Vereeniging, een voor- en najaars-cursus en
twee zomer-cursusssen gegeven, die ieder vijf
weken duren. Voor deze cursussen kan men
zich aanmelden voor twee vakken, met dien
verstande, dri éen vak als hoofdvak in zijn
geheel moet beoefend worden, terwijl men er
dan nog een als nevenvak kan ondernemen.
Wat men voor hoofdvak kiest, hout, carton of
metaal staat ieder vrij.
Hoewel de kosten voor ieder cursist meer zijn,
betaalt iedere Duitscher maar vijftien Mark per
week leergeld. Het ontbrekende wordt door
rijkssubsidie gedekt. Vreemdelingen betalen vijf
entwintig Mark per week, die missen natuurlijk
den steun van het Duitsehe rijk. Zoo ook de
kosten van het Maandblad en andere Yereeni-
gingsberichten beloopen voor de leden niet meer
dan twee Mark per jaar, terwijl zij berekend
wordt op drie en een halve Mark per lid. Ook
hierin voorziet de rijkssubsidie.
Behalve bovengenoemde cursussen wordt er
voor practisch geoefende onderwijzers nog een
centraalcursus gegeven. Deze onderscheidt zich
van de anderen hierin, dat het theoretische
gedeelte het leeuwenaandeel krijgt, terwijl de
arbeid gering te noemen is. Hieraan kunnen
geen onderwijzers deelnemen, die een diploma
voor practijk missen. Men zorgt hier dus eerst
voor practische ontwikkeling om later door
theoretische beschouwingen dieper in de zaak
door te dringen.
De vrije Woensdag- en Zaterdagmiddag wordt
gewijd aan een cursus voor volks- en jongens
spelen. Op een groot terrein in de open lucht
worden verschillende spelen, onder leiding van
een leeraar, door de cursisten uitgevoerd. Be
sprekingen over de waarde der spelen voor de
jeugd blijven hier niet achterwege.
Gaat men na, dat iedere vijfweeksche cursus
geregeld door zestig of zeventig onderwijzers
wordt bijgewoond en dat ieder leeraar hoogstens
vijftien cursisten gelijk onderwijst, dat alle
werkstukken van iederen vervaardiger gedurende
den cursus behoorlijk geëtaleerd worden, dat
behalve de daarvoor noodige zalen en kamers
nog een groote conversatiezaal, een leeskamer,
een directeurskamer enz. is, dan kan men be
grijpen, dat het gebouw, waar de Duitsehe onder
wijzers in II. A. gevormd worden, groot moet
zijn.
Vroeger was de oude Thomas-school als
Handfertigkeitsseminar in gebruik, doch sedert
1890 is het nieuwe gebouw in gebruik ge
nomen. Het staat in een buitenwijk der stad
en levert weer een bewijs, hoe de stadsregee-
ring dat onderwijs op prijs stelt. Deze toch
gaf 1104 M- grond geheel gratis in bruikleen,
waarop zij een gebouw plaatste, volgens aan
wijzing der Vereeniging, 20 M, lang en 10,5
M breed. Behalve het sousterrein, dat tot woning
voor den bewaarder dient, heeft het 3 ver
diepingen en een zolder. De kosten, G8900
Dit alles had Roland in den roes van de laatste
dagen nauwelijks overwogen. Thans bij da ge
dachte aan den voor de deur staande terugreis,
werd het hem op folterende wijze duidelijk.
En Caecile? Had die ondanks haar liefde
reeds langzamerhand zich met deze verschrikkelijke
wending verzoend Of droeg zij gelijk hij een
angel van sombere vertwijfeling in haar hart en
veistond zij alleen wat beter de kenst om haar
leed te verbergen
Hij moest zekerheid hebben. Hij moest met
haar overleggen, hoe men het dreigende onheil
kon atwenden, hoe men eene scheiding kon voor
komen.
Na tafel trokken de beide dames zich, als ware
het afgesproken, naar hare kamers terug.
Mevrouw von Myrpach bleef nog een wijle lezen
en viel dan op haar sofa in slaap. Caecile, vol
onnoemelijke angst, bleef in haren stoel zitten
luisteren. Zij wist, dat Roland zou kemen.
En Roland kwam. Met een kloppend hart trad
hij binnen, zonk voor hare voeten neer en drukte
zijn gloeiend gelaat, terwijl hij woorden van liefde
stamelde, in haren schoot.
«Roland 1" mompelde zij half buiten zich zelve,
terwijl zij haar sidderende hand liefkozend op zijn
hoofd legde.
Plotseling stond hij op, omarmde haar en be
dekte haren mond en wangen met hartstochtelijke
kussen. En dan spraken zij elkander de gloeiendste
liefdesbetuigingen toe, tot hunne stemmen einde
lijk in een nauw hoorbaar gefluister overgingen.
Wel een half uur lang beraadslaagden zij samen
geheel onder den indruk van de vrees voor de
aanstaande scheiding.
Mark, worden door de Gemeente gedragen, onder
beding, dat die Deutsche Verein jaarlijks 4%
rente geeft.
Heden is het een feest in Leipzig voor den
aibeid, zoowel voor dien der jeugd als van vol
wassene. Er wordt een groote tentoonstelling
gehouden voor fabrieks- en handwerksnij ver
heid, waar ook die Deutsche Verein fur Knaben-
hrndarbeit een /.eer groot gebouw heeft, waar
circa 200 scholen voor H. A. het werk hunner
leerlingen tentoonstellen. Dat deze verzameling
van werkstukken voor de cursisten zeer inte-
lessaut is, kan ieder begrijpen. Wat er te zien
is, meld ik later.
Algemeen overzicht.
Schiedam, 20 Juli '97.
Het Engelsclie Lagerhuis heeft zich gisteren
onledig gehouden met de begrooting van bui-
tenlandsche zaken, van welke gelegenheid de
heer Curzon gebruik maakte om eenige mede-
deelingen te doen.
Ailereeist over Korea. Engelands belang daar
was vooral de handhaving der onafhankelijk
heid van Korea en liet voorkomen van een ver
eeniging, hetzij administiatief, hetzij door grond
gebied, met Rusland.
Bovendien mogen de Koreaansehe havens
niet gebezigd woiden als basis voor operaties,
die het evenwicht in het Oosten in gevaar
zouden kunnen brengen, of aan eenige mogend
heid de suprematie ter zee in het Oosten zou
verschaffen.
Aangaande Armenië kon de heer Curzon
mededeelen, dat daar groot gebrek heerscht,
maar dat de Turksche ambtenaren hun best
doen om in samenwerking met de mogend
heden zooveel mogelijk den toestand te verbeteren.
Wat Kreta betreft kon de minister zeggen,
dat de opstandelingen wel neiging bezitten een
volkomen autonomie op prijs te stellen. De
toestand is op dit oogenblik nog ernstig, maar
de mogendheden zijn niet afgeweken van onder
linge vei klaringen en afspraken over de toe
komst van het eiland.
Eindelijk de vredesvoorwaarden besprekende,
verklaarde de heer Curzon, dat de mogend
heden het van den beginne af eens zijn geweest.
In beginsel heeft de Porte de door de mili
taire attache's voorgestelde strategische lijn
aanvaard, evenals de voorstellen omtrent de
oorlogsschatting.
Alleen over de capitulatiën is men het nog
niet eens geworden, hoewel van weerskanten
de goede wil bestaat om tot overeenstemming
te geraken.
In ieder geval is er vooruitgang te consta-
teeren, en de minister zag niet in, waarom
de harmonie tusschen de mogendheden niet
zou voortduren. Elk geïsoleerd optreden zoude
vertraging veroorzaken en de hoop op vrede,
die het Èuropeesch concert biedt, op het spel
zetten.
Caecile Romhild had bij de gedachte aan de
thuisreis dezelfdo ontzetting gevoeld als Roland.
Het was toch onmogelijk, dat deze heerlijke
droom nu eensklaps moest eindigen, dat zij thans
moest terugkoeren tot een tnan, dien zij niet lief
had en nimmer had liefgehad.
Wat Roland haar voorsloeg alles sprak er
tegen. Maar wanneer het ook haar tijdelijk en
eeuwig heil moest kosten, zij kon en wilde hem
niet laten gaan, hem, tot wien zij ondanks zijne
jeugd opzag als tot een wezen van hoogero soort.
Thans ervoer zij voor den eersten maal wat
het wil zegg»n te beminnen en te leven. Hij had
niet willen sterven zonder uit den beker van het
geluk geproefd te hebben. Zouden zij nu het ge-
wonnene zonder strijd moedeloos opgeven Waar
aan hare ziel zoo vast hing, was toch voor God
en de wereld eene roatelooze misdaad maar de
lang onderdrukte en eindelijk tot eene uitbarsting
gekomon hartstocht woedde te hevig.
Verloren voor de tegenwoordige maatschappij
was zij toch, en misschien had Roland, ondanks
haren twijfel gelijk, als hij de toekomst met zoo
schitterende kleuren afmaalde. Hij was onafhanke
lijk en in 't geheel niet aan een of ander land
gebonden. Overal kon hij zich een tehuis stichten
het eenige, waarop hij te letten had, was op zijne
hem hartelijk liefhebbende moeder. Dat kon echter
niet zoo zwaar wegen, dat zijn levensgeluk niet
van hooger gewicht was. En zij, Caecile, was toch
zijn levensgeluk. Zij geloofde dat thans sterker dan
ooit. Mevrouw van Myrpach moest begrijpen, dat
hier een bovenmenschelijke dwang was geweest.
Zij zou verzachtende omstandigheden pleiten, en
na jaren zoude alles weder terechtkomen. Römhild
Na deze verklaring van den onderstaats
secretaris, die zoo weinig rijmen met de nieuwe
berichten uit Konstantinopel, nam het Huis de
begrooting van buitenlandsche zaken aan, om
zich vervolgens bezig te houden met die van
koloniën.
Daarbij kwamen de Zuid-Afiikaansche aan
gelegenheden ter sprake, en wel naai aanleiding
van de bewering van den heer Arnold Forster,
dat de regeering een discussie over die aan
gelegenheden tracht te verhinderen, en dat de
oppositie, die nooit discussie heeft vetlangd,
daarvoor verantwoordelijk staat.
De onderstaatssecretaris Balfour kwam tegen
dien aanval van den heer Forster op. Spreker
zelf veroordeelde den inval van Jameson, zooals
ook de enquête-commissie dien had veroordeeld.
Zelfs Rhodes heeft d;en niet gerechtvaardigd.
Wij wenschen een rechtvaardig bestuur van
het land, verklaarde de minisier, maar niet dat
de eischen der rechtvaardigheid geïnfluenceerd
worden door geldelijke belangen. Spreker zou
al het mogelijke doen om dat doel te bereiken.
Sir William Ilarcourt stelde thans voor een
dag vast te stellen voor de discussie over zulke
belangrijke zaken, en de heer Balfour had daar
tegen geen bezwaar, mits de discussie dan loopt
over een duidelijk voorstel, hetzij eert motie
van afkeuring tegen de tegenwoordige regeering
of tegen de vroegere regeering en de leiders
der oppositie of tegen de Zuid-Afrikaansche
commissie.
Maandag of Dinsdag a.s, hoopte de minister
de gelegenheid te geven om de Zuid-Afrikaan
sche aangelegenheden te bespreken.
De radicaal Stanhope deelde vervolgens mede,
dat hij dan een motie zal indienen, waarin het
weinig afdoend onderzoek en rapport der com
missie betreurd wordt. Vooral vond spreker het
bedroevend, dat de commissie geen maatregelen
tegen Rhodes voorstelt en zich niet uitspreekt
over de ongehoorzaamheid van Hawksley.
De verdere discussie over de begrooting werd
nu verdaagd.
Wij hebben dus af te wachten wat het begin
der volgende week ons voor nieuws zal brengen.
Veel zal het wel niet zijn, maar indien de
Londensche morgenbiaden van gisteren de waar
heid mededeelden, toen zij berichtten, dat La-
bouchère zal voorstellen Rhodes als lid van den
Geheimen Raad der koningin te schrappen, dan
beloven de debatten in het Lagerhuis hoogst
belangrijk te worden.
De 'Daily News meent bovendien te weten,
dat Chamberlain de wijziging van het bestuur
der Chartered Company wenscht. De regeering
wil het charter niet intrekken, maar zoo wijzi
gen, dat Rhodesië geheel door rijksambtenaren
wordt bestuurd.
Voor het bestuur der gecharterde compagnie
wen=eht zij eenige mannen van zaken aan te
bevelen, o. a. Alfred Rothschild.
Nous verton»1
zou haar nooit vrijwillig hebben laten gaan. Nu
echter, nu zij spoorloos ontsnapte, moest hij als man
van eer, goed- of kwaadschiks wel zoodanige stappen
doen om den band, die hem aan haar bond, los
te maken. En dan zouden de beide geliefden nader
hand weder in eigen kring kunnen terugkeeren.
Roland sprak, ondanks zijne opwinding, over al
deze dingen zoo verstandig en zoo flink. Ja, zij kon
liem wel vertrouwen. Zij zag een afgod in hem.
Zij zou hem blindelings volgen tot aan het einde
der wereld.
Een bijna ongewone kalmte begon beiden te
vervullen. Om al het andere behoefde Caecile zich
niet te bekommeren. Zij moest zich echter nog
in dezen nacht gereed houdenoverigens zoo weinig
mogelijk bagage meenemen.
«En kom nu mes naar beneden 1" zeide hij, naar
de deur gaand »YVees recht opgewekt en vroolijk,
anders krijgt mama nog vóór den tijd allerlei on
aangename vermoedens."
Elfde Hoofstuk.
Toen mevrouw von Myrpach zich den morgen,
volgende op al deze gebeurtenissen, naar de hoek-
kamer begaf, waar men gewoon was te ontbijten,
vond zij op het speeltafeltje een verzegelden brief.
Zij nam dien op en schrikte, want zij herkende
Roland's schrift. Hoe kwam Roland er toe haar
te schrijven, daar hij haar toch ieder oogenblik
kon spreken Hier moest iets buitengewoons zijn ge
beurd, en een dtoef vermoeden zeide haar, dat
het niets goeds kon zijn.
Zij trad aan het venster, waar de nog pas aan
vangende dag zijn vaal licht door de zware gordijnen
wierp. (Wordt vervolgd.)
