De Vuurtoren m lel Miclii
51"" jaargang. bondag 19 en Maandag 20 September 1897.
N°. 9427.
Eerste Blad.
Een nieuw gevaar.
De iet reiÈMe Je Smleele wtaiiiii
Hsscta kt Bijl ei Je pieenteo.
FEXIILLETOJSr.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
uitgeverTh j. c. eoelants.
Abonnementsprijs voor Schiedam, per kwartaal f 0.90
n i> omliggende plaatsen, p kwart. - 1.05
franco per post, p. kwaitaal. - 1.30
Afzonderlijke nommers0.02
BUREAU: BOTE55STK.1.1T TO, Tcleplioon Xo. 123.
ADvniTENTiBrmjsvan 15 gewone regels met inbe
grip van cenc Courantf 0.52
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
De Schiedamsche industrie, die in de laatste
jaren klap op klap ontving, ziet zich op nieuw
bedreigd, ja hij bedreiging is liet zelfs reeds
niet gebleven.
Werd nog niet lang geleden aan den gist-
uitvoer naar België een spaak in het wiel ge
stoken waarvan de gevolgen zich weldra zullen
doen gevoelen liep de uitvoer naar Engeland nog
onlangs groot gevaar van onder knellende
douane-bepalingen vernietigd te zullen wor
den gelukkig door tijdige voorziening van
de zijde der nijveren zelf ondervangen thans
is een binnenlandsche vijand komen aanrukken
en het einde van den strijd laat zich verwach
ten niet in Schiedam's voordeel te zijn.
Weer zal er iets afbrokkelen van het ter
rein dat Schiedam jaren lang schier onbestre
den bezat.
Gelijk men weet maken de suikerfabrikanten
een bijproduct, de melasse.
Tot nu toe ging dit ongestoord naar Frankrijk
en Belgie, doch sedert eenigen tijd hebben die
in de protectionistische wateren verzeilde rijken
ook op den invoer van melasse een inkomend
recht gesteld, waardoor die invoer van uit
Nederland feitelijk onmogelijk is geworden,
omdat zij niet meer loonend is.
Gelijk het energieke fabrikanten betaamt en
gelijk het hun eer is, hebben zij omgezien
naar eene atic,/ i e plaatsing van hun bijproduct,
doch die niet vindende, hebben zij het pad
reeds vroeger door een enkele ingeslagen gevolgd
en zijn zij er in geslaagd uit hun melasse
spiritus te stoken, op zichzelve beschouwd
een prijzensvvaardigen ijver daarbij aan den
dag leggende.
Doch die ijver en hun goed resultaat dreigen
voor anderen de ondergang te worden. De
melasse-spiritus kan gefabriceerd worden tot
zulk een geringen prijs, dat de koren-spiritus
daarbij gevaar loopt verdrongen te worden, en
daarmede reeds bezig is.
De nekslag voor onze industrie!
Nu zoude misschien hiertegen weinig uit te
richten zijn, indien dat ten onder brengen onzer
industrie geschiedde langs natuurlijken weg.
Doch dat is niet zoo.
In ons vrijhandel-land worden de suiker-
fabrikanten door een eigenaardig stelsel be
schermd, dat wij hier niet in bijzonderheden
behoeven na te gaan.
Naar
Balduin Möllhausen.
17)
Charitas trok de lip spottend en haalde hare
schouders op.
«Ik kom van den vuurtoren," antwoordde zij
kalm, «ik heb den geheelen weg te voet afgelegd,
maar om behoefte te hebben om te rusten, daartoe
had de weg tweemaal zoolang moeien zijn. Maar
ik zie, dat ik reden had mij zoo te haasten
neen, neen, laat die stoel maar wat wij met el
kaar hebben te bespreken is snel algeloopen,"
«Zoaals gij wilt, miss Charitas," merkte Frank
niet minder rustig op en a! spelend woog hij zijn
reistasch in zijn hand, waarop hij die weer op
den grond zette; een half uur later en gij zoudt
mij niet meer gevonden hebben."
«En waar heen gaat ge vroeg Charitas on
verschillig.
«Naar New-Orleans," antwoordde Frank zorge
loos, rop een schip naar Caiifornië wat weet ik
vee!Voor een jongen, die zijn handen uit de
mouwen weet te steken, is er overal een stuk
brood te verdienen."
Zij krijgen een premie, die in het vorige
jaar door de Tweede Kamer wel belangrijk is
verlaagd en beter geregeld, doch die hen in
staat stelt om feitelijk heneden den kostenden
prijs hun product te leveren.
Zoo ook de melasse en de melasse-spiritus.
In het voorbijgaan zij hier opgemerkt, tot
welke moeilijkheden dit beperkte stelsel van
bescherming ook hier weer leidt. De eene kan
door de bescherming leven, de andere industrie
wordt er juist door doodgedrukt. Slechts door
een beschermen zonder einde is liet evenwicht
te herstellen, wat natuurijk onvermijdelijk ten
koste van den gebruiker komt, hier zonder
eenig ander tastbaar voordeel daar tegenover.
Docli wat de zaak zelve betreft:
Natuurlijk heeft men bij het verkenen eener
toeslag-premie aan de suikerfabrikanten deze
complicatie i.iet voorzien, anders zoude daar
mede zeer zeker rekening zijn gehouden.
"Wijziging der nog zeer nieuwe desbetref
fende wet is thans niet te verwachten.
Maar wat wel mogelijk is, en daarvan ont
breken de voorbeelden in onz.e fiscale wetgeving
niet, dat er tijdelijke maatregelen genomen
worden om aan het dreigende gevaar te ont
komen.
Daartoe zou b. v. kunnen besloten worden
tot eene extra-belasting op die melasse welke
tot spiritus wordt verwerkt of op die spiritus,
welke uit melasse wordt gestookteen en
ander in verband met den bijslag, die nu aan
de suikerfabrikanten wordt gegeven, en met
den prijs, die koren-spiritus kost.
Slechts wanneer dit gebeurt zal deze spi
ritus zich op de inlandsche markt kunnen
handhaven; anders zal zij dalen tot een prijs,
waarvoor zij niet te leveren is, maar die zij
zal moeten hereiken om op de wereldmarkt
te kunnen concurreeren, daar voor het binnen-
landsch verbruik hare productie verre te
groot is.
Zal er verbetering kunnen komen?
Wij gelooven van wel, ook onder dit Ka
binet, dat niet ongeneigd zal blijken om die
euvels, welke onwillekeurig het suikerpremie
stelsel in het leven riep, weg te nemen.
Maar daartoe dient de regeering van be
voegde zijde gewezen te worden op de thans
bestaande bezwaren, en daartoe dient een be
gaanbare weg om daaraan te ontkomen, te
worden aangewezen.
Wij hebben bij een vorige crisis in onze
industrie de aangenaamste ervaringen opgedaan
van betoonde energie van de zijde van de
K, v. K. alhier, en speciaal van haren vol-
ijverigen president.
Charitas drukte hare witte tanden een oogen-
blik krampachtig op elkaardan vroeg ze streng
ïriioe hoog is de som die de verzekeringmaat-
scliappij u heeft uitbetaald
«Een kleinigheid Acht honderd dollar."
»Van deze acht honderd dollar hebt ge mijn
oom er zeven honderd gezondenwat heeft u
daartoe bewogen
»De overtuiging dat hem een zekere schade
vergoeding toekwam. Zonder die daad van ver
twijfeling, het aansteken van het huis, zoude het
mij moeielijk gelukt zijn schip en fading voor on
dergang te vrijwaren. De Soodsdienst geeft hem geen
schadevergoedingIaat hem daarom van eigen
geld een nieuw huis bouwen. Ge begrijpt, miss
Charitas, ik deed slechts dat waartoe ik verplicht
was".
»Een nieuw huisje zal nauwelijks half zooveel
kosten,"merkte het,meisje, als in zich zelve sprekend.
»Dan mag de rest gebruikt worden om het
nieuw in te richten," antwoordde Frank, on zijn
horloge voor den dag halend, keek hij nauwkeurig
hoe laat of het was.
Charitas' lippen beefde bij dit bewijs van onver
schilligheid oen blos steeg haar naar het gelaat,
en Fiank strak aanziend, zeide zij met eigenaardig
spottende klank
Wanneer mijn oom zijn have door eigen schuld
verliest, dan hebt gij daarvoor geen verplichtingen.
Ik zelf heb het huis in brand gestoken om een
in gevaar zwevend schip voor onde. gang te be-
Uierop hopen wij niet vergeefs ook voor dit
getal te bouwen.
liet zal natuurlijk nooiiig zijn gegevens te
verzamelen, precies te schatten het thans er-
moedelijk te lijden verlies aan te wijzen de
oorzaak van onduldbare concurrentie, te vinden
in een verkeerd premiestelsel; te wijzen den
weg tot herstel.
Voor een ijverige K. v. K. een benijdens
waardige aanleiding om metterdaad het nut
tige van haar bestaan in het licht te stellen
Uit een paar ingezonden stukken in dit blad
verschenen van bevoegde zijde heeft men den
omvang van het gevaar kunnen opmaken
tegenspraak is niet verschenen; wij gelooven
niet, dat die wel mogelijk is.
Dat inen zich niet late afschrikken door kans
op eventueel echec bij de regeering. Waar
met warmte en beleid bij haar de belangen
on/er industrie bepleit worden, daar zijn wij
niet beducht voor een ongeneigd oor.
Dat men vooral niet te lang vvachte, en de
overtuiging ingang doe vinden, dat het niet
zoo erg is, omdat men van uit Schiedam zelve
niet eens klaagde!
I.
Tengevolge van de nieuwe wet regelende de
fmancieele verhouding tusschen het Rijk en
de gemeenten, zal Schiedam jaarlijks ruim
77,000 gulden uit de schatkist des Rijks ont
vangen, zijnde ongeveer 30,000 gulden meer
dan de uitkeering tot heden bedroeg, j)
Er bestaat voor onze gemeente reden dezen
van mildheid getuigenden vvetgevenden arbeid
eenige aandacht waardig te keuren en niet
alleen ons te verheugen in het resultaat, dat
door het Rijk voortaan per inwoner f2,95 zal
worden uitgekeerd, maar ook eens na te gaan
welke redenen en welke factoren, tot het vast
stellen van dat bedrag hebben geleid.
De rijks-uitkeering bedraagt voor onze ge
meente f 2,95 per inwoner, en bedraagt dus in
haar geheel 2G233 xf 2,95=f 77401,98s.
De rijks-uitkeering voor Schiedam, bedragende
Eigenlijk zou volgens hot systeem der wet het
Rijk pl. m. ƒ36000 meer dau vroeger het geval was
aan Schiedam uitkecrenmaar aangezien de opbrengst
der opcenten op do personeele belasting hier ter stede
pi. in. ƒ6000 minder zal bedragen, komt het meer
dan vroeger van rijkswege uitgekeerde bedrag ver
moedelijk neer op ongeveer 30000.
hoeden, een ongeval dat den ouden man, bet doet
er niet toe door wiens schuld het geschiedde,
zwaar zou getroffen hebben. Ik handelde slechts
zooals mijn Christenplicht het mij gebood. Moeten
wij ons daarom door iemand laten betalen Zij
lachte hartelijk; dan ging zij voort: uur. Frank
gij hebt ons verkeerd beoordeeld, en door uwe
aanbieding zelfs beleedigd
»Gij verkeert in groeten nood," viel Frank iets
levendiger, zij het ook met eenige terrnggehouden-
heid in, sde herfst staat voor de deur en de winter
met zijn sneeuwstormen
«En daarom durfdet gij ons een aalmoes voor
de voeten te werpen V' sprak Charitas van toorn
bevend, shartelijken dank voor uwe grootmoedig
heid, maar wij hebben daaraan geen behoefte.
Ik kan werken en sedert da oude man zijn vree-
selijke drinkgewoonte heeft afgeschaft, verhindert
mij niets meer van tijd tot tijd weg to gaan.
Hier is uw geld," en zij nam uit haar valies een
met goud gevulde lederen buidel, en terwij! zij die
met een geringschattend gebaar aan Frank over
reikte, zeide zij: uer ontbreekt geen cent aan de
zeven honderd dollar gij zult mij gelooven en
mij liet vooiteilen sparen."
Een kort oogenbhk bleven beiden zsvijgen. Terwijl
Charitas het geld in haar uitgestrekte hand hield,
bleef Frank onbewegelijk staan. Zijn gezicht was
bleekhij klemde zijne tanden op elkaar, en terwijl
hij strak in het schoone eigenaardig lachende ge
laat zag, was bet als hadden zijne oogen de
de som tan f'77,401.9s3, is het totaal van ttvee
uitkeeringen tvaartan de eerste f27,791.25 en
de andere f •19,010.73'' bedraagt, welke uitkee
ringen gegrond zijn op overwegingen tan bil
lijkheid.
De Staat namelijk heeft gemeend in ttvee
opzichten aan de gemeenten eene tegemoet
koming in hare lasten schuldig te zijn
I. omdat hij aan de gemeenten de uitvoering
van tal van wetten opdraagt en dientenge
volge de gemeenten met allerlei uitgaven
bezwaart, (de uitvoering der kieswet alléén
komt onze gemeente leeds op ongeveer
f 1000 te staan)
II. omdat hij door de tvet van 7 Juli 18G5
(Stb. no. 79) aan de gemeente de gele
genheid heeft ontnomen door het hellen
van accijnsen alle ingezetenen in hare lasten
te doen bijdragen.
Wel heeft de Staat getracht dit den ge
meenten te vergoeden door bij gemelde wet van
18G3 4/j van de opbrengst der personeele be
lasting aan de gemeenten af te staan, welk Vs
later bij de wet van 26 Juli 1S83 (Stb. no-
1G9) op een bepaald bedrag is vastgesteld (voor
Schiedam bedraagt dit f 43290,93), maar meer
en meer is gebleken dat dit bedrag allerminst
kan dienen als equivalent der afgeschafte plaat
selijke accijnsen.
Het beginsel van de wet van 1865 deugde
dan ook volstrekt niet, gelijk de uitkomst heeft
bewezen. Ze bepaalde dat Vs van de opbrengst
der personeele belasting aan de gemeenten zou
worden uitgekeerd, zoodat er meer werd uit
gekeerd, naarmate de opbrengst der personeele
belasting belangrijker werd, meer dus, naarmate
de welvaart toenam en derhalve de behoefte
aan eene uitkeering van rijkswege minder noo-
dig was. Omgekeerd verminderde de uitkeering
wanneer de welvaart en daarmede de opbrengst
der personeele belasting daaldeminder werd
dus van rijkswege uitgekeerd, naarmate daar
aan juist meerdere behoefte bestond.
De boven aangehaalde wet van 1885 die de
uitkeering fixeetde, namelijk op Vs gedeelte
van de gemiddelde jaariijksche opbrengst der
personeele belasting over de jaren 1882/83,
1883'8i en 1884 S5, nam dit euvel volstrekt
uiet weg, kwam daaraan zelfs niet te gemoet.
Geen wonder, dat tal van gemeenten in ons
land meer en meer financieel in het ongereede
geraakten. Verscheidene konden alleen op kunst
matige wijze namelijk door buitengewone toe
lagen van rijkswege, waarvoor jaarlijks op de
staatsbegrooting 2) een aanzienlijke post werd
Hoofdstuk V art 59. Voortaan zal waarschijnlijk
deze post vervallen.
om gaven te zien verloren. Eindelijk slaakte hij een
diepen zucht.
«Miss Charitas," begon hij, en terwijl hij oen
luchthartigen toon beproefde aan te slaan, klonk
zijn stem heesch en half verstikt, «zoo het u liever
is, dan moogt deze som als geleend beschouwen,
terwijl gij mij die ter gelegener tijd kunt terug
geven."
«Dat wil zeggen, ik moet de geheele wereld
naar u loopen doorzoeken T' klonk het koud van
de lippen van het schoone meisje, «neen, neen, wij
hebben noch aalmoezen noch voorschotten noodig
daar neem uw eigendom of hoe lang moet ik
het nog vasthouden
Frank Keek onverschillig naar het venster en
stak zijne beide handen in zijne zakken.
sTerug te nemen wat ik eenmaal heb wegge
schonken is mijne gewoonte niet," antwoordde hij
gemelijk.
Hij schrikte. Met luid geraas was de buidel voor
zijne voeten neergevallen, en toen hij zich tot
Charitas keeide, zag hij een paar oogen die van
toorn schitterden.
»En ik ben niet gewoon mij door vreemden
geschenken te laten aanbieden," klonk het vijandig
van hare bevende lippen.
Hiermede wilde Charitas zich verwijderen toen
Frank's st>ra haar nog een oogenbhk deed toeven.
Vol minachting stiet hij den geldbuidel roet zijn
voet ter zijde.
(Slot volgt.)
