^eeIsTIpatriot.
51''c jaargang.
Donderdag 23 September 1897.
N°. 9430.
DE TROONREDE.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,
Kennisgeving.
FEUILLETON.
UITGEVErT h. J. C. llÖELANTS.
UIT T>E PEÏ?S.
ABOKresrEtrrsPKijg voor Schiedam, per kwartaal f 0.90
omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommers0.02
BCREAU: BOTEK8TRAAT TO, Tclephoon Ufo. 123.
ADTEHTESTiErPTjs: van 15 gewone regels met inbe
grip van ecne Courantf 0.52
Iedere gewone regel meer0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
«■sss3B33r«
Schietoefeningen.
De burgemeester van Scuiehak brengt, op ver
zoek van den heer Commissaris der Koningin ju de
provincie Zuid-Holland, het volgende bericht ter kennis
van belanghebbenden bij de scheepvaart.
Schietoefeningen van het fort nabij den Hoek van
Holland. 4e district.
Volgens mededeelmg van den Minister van Oorloc,
do. 17 September jl. zuilen op den 4n October t897
en zoo noodig op daaropvolgende dagen, schietoefe
ningen gehouden worden van het fort nabij den Hoek
van Holland, 4e district.
Eene strook van den Nieuwen Hotterdamschen Water
weg, ter breedte van omstreeks 4Ó0 M., wordt, tot op
600 SI. van het for t, door dit vuur onveilig gemaakt,
waardoor ten anker komen van schepen in die strook
moet woi den vermeden.
De strook wordt aangeduid door roode vlaggen, ge
plaatst aan beide zijden van den Nieuwen Kotteidam-
scnen Waterweg.
Er zo! niet geschoten worden ais vaartuigen of
personen zich in de onveilige strook bevinden.
Op de dagen waarop gevuurd wordt, zal van het fort
een roode vlag getoond worden, van minstens één uur
vóór den aanvang der schietoefeningen tot het einde
daarvan.
(Zie sNed. krt." nos 218, 202.)
Schiedam, 22 September 1897.
De burgemeester voornoemd
VERSTEEG.
Met meer dan gewone belangstelling werd
ditmaal de troonrede tegemoet gezien. De uit
slag der algemeene verkiezingen was van dien
aard geweest, dat betrekkelijk geruimen tijd de
meest uiteenloopende geruchten geloof konden
vinden omtrent de samenstelling van het mini
sterie, dat door de Koningin-Regentes beiast
zou worden met de constitutioneele taak, om
door overleg tusschen Regeering en Staten-
Generaal op wetgevend gebied een ruirnen oogst
voor te bereiden. Door geen enkele staatkun
dige richting was er in de Tweede Kamer eene
regeeringsmeerderheid verworven, zoodat alleen
door vertegenwoordigers uit verschillende gioe-
pen een kabinet zou kunnen worden gevormd,
hetwelk voor zijnen aibeid voldoenden steun in
de Kamer zou kunnen vinden, mits bet met
een programma optrad, tot welks uitvoering die
groepen zouden kunnen samenwerken.
Na verloop van eenige weken eindelijk bracht
de Staatscourant de samenstelling van het
nieuwe Kabinet, welks leden inderdaad niet in
alle opzichten in richting en denkwijze over
eenstemmen, maar dat ten aanzien van zekere
vraagstukken homogeniteit geenszins uitsluit.
Mocht er dus van het nieuw opgetreden mi-
Vertelling
duor
JOHANNES WIL DA.
2)
Jacob zweeg.
Als je nog een greintje eergevoel en moed in
je lijf hebt, schreeuwde de andere, dan go je dadelijk
mee. In een half uur zijn wij over t water.
Naar den grond ziende, schudde Jacob ontken
nend het hoofddan antwoordde hijen wie zal
dan voor moeder zorgen? Wie zal alles in orde
houden als ik ook nog zal wegloopen?
Wie? wie? riep Johan, oude wijven blijven er
tocli nog genoeg achter! Maar je denkt dat ze mij
wel neer kunnen schieten, en jij dan alleen den
hof krijgt; dat zou je mooi te pas komen, wat,
hè jongen?
Jacob was doodsbleek geworden; zijn bevende
handen balden zich.
Lafaard DenenvriendVoor den duivel, dat je
mijn broer moet zijn 1 schreeuwde Johan nog eens,
spuwde uit nijd voor Jacob op den grond en liep
ijlings naar de verzamelplaats van de ander jonge
lieden.
Eenige minuten lang zag Jacob den patriot na
dan drukte hij zijn gelaat tegen het wollige vel
van den bem de handen lekkenden hond.
nisterie vruchtbare arbeid verwacht worden,
dan moest de eerste en voornaamste voor
waarde zijn een werkprogramwaaraan de
geestverwanten der verschillende ministers in
de Kamer van ganscher harte hunnen geza-
menlijken steun zouden kunnen geven. Vandaar
de buitengewone spanning, waarmede zeker niet
't minst door de vooruitstrevende liberalen de
troonrede werd tegemoet gezien.
'voor zooveel er gevolgtrekkingen gemaakt
kunnen worden uit de gebruikelijlcerwijze kort
saamgedrongen zinsneden der rede, waarmede
de Koningin-Regentes, bij deze plechtigheid
door Hare Koninklijke dochter vergezeld, voor
de laatste maal de zitting der Stateu-Generaai
opende, mag zonder voorbehoud worden ver
klaard dat het programma der nieuwe Regee-
rmg ons niet heeft teleurgesteld: zonder aar
zeling toch zet zij hare schreden op den weg
der maatschappelijke hervormingen.
Terecht wordt in de troonrede de arbeid,
welke het nieuwe Kabinet met de vertegen
woordiging in het gisteren geopende zittingjaar
zich voorneemt te verrichten, «gewichtig" ge
noeg. Voorop staat, gelijk als gevolg van den
stembusstrijd wel moeilijk anders te verwachten
was, de afschaffing der dienstvervanging bij de
militie, hoofdzakelijk als maatregel van sociale
rechtvaardigheid bedoeld. Immers, zij is los
gemaakt van de militaire hervorming eener
nieuwe regeling van de levende strijdkrachten,
die voor later voorbehouden blijft en door den
in dit jaar tot stand te brengen persoonlijken
dienstplicht slechts wordt voorbereid. Met grond
mag worden verwacht, dat deze poging tot
wegneming van een schromelijk sociaal onrecht
thans beter zal slagen dan toen zij vóór 25
jaren door den wakkeren generaal van Limburg
Stirum beproefd werd.
Vervolgens een wet op den wettelijken leer
plicht, waarvoor in 1889 reeds de liberale
partij in al hare nuanceeringen, toenmaals in
de oppositie zijnde, eenstemming zich verklaard
heeft en waarvan de noodzakelijkheid zeker niet
meer opzettelijk door ons behoeft te worden
aangetoond na de artikelen, welke wij onlangs
aan den toestand van ons volksonderwijs ge
wijd hebben.
Verder wetsontwerpen tot betere bescher
ming en berechting van kinderen en jeugdige
personen en tot wettelijke verzekering van werk
lieden tegen de gevolgen van ongevallen in
bepaalde bedrijven. Over beide onderwerpen
van wetgeving waren ook door de vorige regee
ring reeds voorstellen bij de Kamer ingediend,
maar op een tijdstip waarop er aan behande
ling in de laatste zitting niet meer te denken
viel. Blijkbaar zullen deze ontwerpen niet dooi
de tegenwoordige regeering worden overgeno
men, zoodat over de uitwerking barer plannen
te dezen aanzien nog niets met zekerheid te
zeggen valt. Alleen schijnt de vorm, waarin
de laatstgenoemde wet wordt aangekondigd, de
gelijktijdige regeling buiten te sluiten van de
pensioen-verzekering van weiklieden.Hetiswaar
dat over dit vraagstuk de voorlichting gevraagd
Gedutende de volgende maand deed Jacob met
een daglooner kalm zijn werk op de verlaten hoeve.
Het meeste vee hadden de Denen .veggeliaaldde
paarden waren voor de artillerie in beslag genomen
de knechten waren als vrijwilligers in dienst ge
gaan.
Van den oorlog hoorde hij niet veel. Hij meed
de menschen, daar zij hem verachtten, zooals zijn
broeder het gedaan had. Hij wist slechts, dat de
Sleeswijk-Holsteiners in de gevechten tot nu too
steeds de overwinning hadden behaald. Merkwaar
digerwijze kwamen de Denen des ondanks nader,
liet godonder van het geschut toonde dit aan omdat
de Pruis het land in de steek liet, heette het.
De zomer kwam. Woedende stormen brulden
er naar den aard van het land nog steeds over
het schiereiland, van de Oostzee tot de Noordzee
en van de Noordzee tot de Oostzee. En onder den
opstand van de atmospheer woedden de stormen
van de kampende menschen voort. Gedurende den
laatsten nacht hadden de kleine vensterruiten van
de hoeve weder gerinkeld, terwijl het vee, door
de dreuning van den grond verschrikt luide loeide.
Van daag was het weer zoo. Steeds kwam het
gedonder nader. Over de groote heide was de
gansche hemel in rooden gloed gezet.
Wat in het dorp kon vluchten, ging heen; Jacob
was met zijn moeder bijna alleen achtergebleven
zonder paarden had hij haar niet in veiligiieid
kunnen brengen. Bij het invallen van den nacht
kwam het geweergeknetter nader aan het dorp.
Weldra woedde de nachtelijke strijd in het plaatsje
zelf.
Sleeswijk-Holsteinsche jagers hadden zich op den
molen en op het kerkhof genesteld. Taai hielden
is eener staatscommissie, welker rapport tot
heden nog niet verschenen is, maar geenszins
ongegrond schijnt ons de meermalen uitge-
spioken waarschuwing, met verwijzing naar
Duitschland's voorbeeld, om de wettelijke ver-
zekeimg tegen ongevallen, invaliditeit en ouder
dom gezamenlijk, en niet afzondei lijk teregelen.
Ook de reeds ingediende mijnwet *.oor Ne-
deiiandsch-Indió schijnt niet ongewijzigd ge
handhaafd te zullen wordenhare indiening
wordt echter ook voor 't eerste zittingjaar aan
gekondigd. Eveuzoo een wetsvoorstel abetreffende
het uitvoerrecht op suiker", hetwelk natuurlijk
bestemd is om de moeilijkheden op te ruimen
of althans te verminderen, waarmede »op Java
de suikerindustrie te kaïnpen. heeft", zooals in
een andere zinsnede der ti oom ede gezegd wordt.
Dat afschaffing vau dat uitvoerrecht in 't plan
der regeering ligt, zouden wij uil de gebezigde
woorden niet durven afleiden.
Ter behandeling ook in bet eerste zittingjaar
worden eindelijk wel opnieuw ingediend de
reeds vroeger aangekondigde wetsontwerpen
betreffende het militair strafrecht en de krijgs
tucht. liet is waarlijk te hopen dat de Kamer
daarvoor den tijd zal weten te vinden, want
ais er iets u i t den tijd is, dan zeker is "t onze
militaire stiafrechtspleging. Het vermoeden
schijnt ons niet gewaagd, dat deze hoop te
eerder zal worden vervuld, indien spoedig tot
de invoering van den persoonlijken militairen
dienst besloten zal worden.
Wordt de troonrede door ons juist opgevat,
dan vormen de bovengenoemde plannen der
regeering het werkprogram voor het eerste
zittingjaar. Wordt dit in zijn geheel ten uitvoer
gebracht, dan zal er in waarheid een ïge-
wichtige arbeid" zijn verricht, waarvan wij de
eer van ganscher harte aan onze nieuwe Kamel
en Regeering zouden gunnen en den zegen
aan het vaderland 1
Is deze arbeidstaak vervuld, dan zullen er
nog andere hervormingsvoorstellen volgeD, welke
door de Regeering worden voorbereid of waar
aan zij hare aandacht wijdt. Verbetering van
maatschappelijke toestanden, met name betref
fende de huisvesting, den arbeid en het arm
wezen", en «versterking der rijksinkomsten
door wijziging van het tarief van invoerrechten
met behoud zijner bestaande grondslagen", wor
den als de onderwerpen genoemd, welke de
regeering daarna met de volksvertegenwoordi
ging ter band nemen wil. Aan die toekomst
plannen laat zich voorzeker eenige vaagheid
niet ontzeggen, maar elke dag brengt zijn eigen
zorg, en aan liet program van het heden, de
aibeidstaak voor het eerste zittingjaar, hebben
wij genoeg in dien zin, dat wij dankbaar en
voldaan zullen zijn, indien die taak zal worden
afgewerkt.
Met den wensch dat de werkelijkheid hierbij
niet te ver ten achter blijve moge, zien wij met
vertrouwen de werkzaamheid van de Kamel
en het Kabinet van 1897 tegemoet.
zij stand; met dezeffde taaiheid beproefde de Deen-
sche infanterie hen te verdrijven.
Het schieten en het geloei van liet vee klonk
akelig donr elkaar. Druren en vensteis waren overal
gesloten. Als uitgestorven zag liet dorp er uit. Slechts
in de kamer der hoeve brandde een licht en van
het kleine bakhuis zweefde juist een lantaarn over
het erf van de woning.
Jacob droeg die. Hij had onlangs onder den
bakoven een groot gat gegraven, waarin hij do
kostbaarheden zijnel' familie, de zilveren lepels, den
ouden hui>bijbel met het gesiachtsiegister en twee
kousen vol met wichtige daalders had neergelegd.
Juist had hij dat alles nog eens goed nagezien
of alles wel verzekerd was
De blinde vrouw zat biddend, half rechtop in
hot bed. Heer, verlos ons van onze vijanden en wees
ons genadig! Maar Uw wil geschiede, zoo in den
Hemel als op aarde. Amen. Amen Zoo bad zij,
hield dan op, en begon weer te bidden.
Jacob luisterde zoo nu en dan aan de deur van
de deel en deed den erfhond bedaren, of hij stond
met gekruiste armen bij de roode tafel in het ver
trek, naar zijne moedor luisterend, terwijl hij somber
naar het licht staarde. Weer was alle bloed van
zijn wangen weggestroomd; maar zijn lippen bleven
vastgesloten.
Daar werd eensklaps de bodem als door eene
aardbeving geschud. Weldra weerklonk een gekraak
en een luid hoerah, wild en triompheerend.
Het was den Denen gelukt een stuk veldgeschut
aan te sleepen; het houtweik van den molen stortte
veispiinterd en brandend ineen. De dappere jagers
moesten wijken; de molen en het keikhof bevon
den zich in vijandelijke handen. De vlammen vor-
Reeds hebben zich enkele bladen liet kon
natuurlijk niet anders dan met vrij wat opper
vlakkigheid gisterenavond uitgelaten over de
Troonrede
Het Handelsblad zegt o. a.
Veel belangrijks wotdt in de openingsrede door
de nieuwe regeeiing aangekondigd. Ilaar progiam
is niet ovei laden, maar omvat toch toezeggingen
van zeer ingrijpende beleekenis op veletloi gebied.
Zij draagt levens duidelijk het kenmeik dat de
nieuwe ïegeering krachtig en geleidelijk de her-
vormingstaak wil ter hand nemen. Anders was
trouwens niet verwacht. Het zal nu moeten blijken,
of zij bij die taak kan rekenen op den opgewekten
steun van de meerderheid der Staten-Generaal.
De Telegraaf oordeelt over de Troonrede
Belangrijke voorstellen wotdon daaiin toegezegd,
waaronder allereerst met blijdschap begroet mag
wol den de afschaffing van do plaatsvervanging,
welke zaak de regeering op zich zelf wenscht te
behandelen om dan later te kunnen overgaan tot
do hervorming onzer levende strijdkrachten.
Een tweede, sinds lang besproken, maatregol,
voor wier verwezenlijking dit liberaal Kabinet het
oogenbhk gekomen acht, is de invoering van leer
plicht.
De zoig voor de jeugd neemt over het geheel
op dit programma een ruime plaats in. Do bal
dadigheid en misdadigheid van kinderen en opge
schoten jongens, die men door de tegenwoordige
wijze van berechten en straffen slechts nader brengt
tot galg en rad, heeft s.nds eenige jaren de aan
dacht der rechtsgeleerde wereld in bijzondere mate
getrokken, do tegenwoordige minister van justitie
zegt de Kamer toe, dat een wetsontwerp dienaan
gaande haar /al worden aangeboden.
Waarschijnlijk zal dit spoedig plaats hebben,
want liet wordt in één adem genoemd met de betere
bescherming van de jeugd, welke minder gelukkige
uitdrukking vermoedelijk doelt op de wederindie-
ning van het wetsontwerp betieffende de ouderlijke
macht en de voogdij.
Ook de ongelukkenverzekering schijnt een om
werking te zullen ondergaan oer zo door den heer
Lely wederom wordt ingediend, en evenzoo is het
met de mijnwet, naast de afschaffing van het uit
voerrecht op suiker, het eenige wat door den heer
Ciemer wordt voorgesteld.
Om thans op de nieuwe punten op het programma
terug te komen, zoo trekt een hoogst belangrijk
diietal de aandacht, waaromtrent verklaard wordt
dat ze thans reeds in bewerking zijn, namelijk
betreffende de volkshuisvesting, den arbeid en liet
armwezen, te zamen gevat onder den naam van
wetsvoordrachten tot verbeteiing der maatschap
pelijke toeslanden. Het ter hand nemen van de
woningkwestie en "an een wijziging der armenwet
is een zeer belangr jke en zeer verblijdende mede
deelmg.
Wat echter met een wetsontwerp betreffende
den arbeid bedoeld wordt, is ecnigszins duister,
misschien kan daarmee liet tegengaan van over-
matigen arbeid bedoeld zijn, doch zooals het woord
ai beid er staat beteekent het eigenlijk niets.
lichtten taüoozo in het groen gekleede lijken, die
achter den steenen muur en tusschen de grafkel
ders lagen.
En aan de luiken van het venster, waardoor
eeri smalle lichtstraal naar buiten viel, werd ge
klopt. De beide zich in de kamer bevindenden
werden tot stervens toe ontsteld woedend gromde
de hond. Wat moest men doen
Het kloppen werd dringender herhaald twee-
driemaal. Een angstig smeekende stem werd ge
hooid. De toon deed Jacob moed scheppen, de stem
spiak Duitsch.
Je wilt toch niet? iiep de moeder, toen zij
merkte, dat Jacob naar de deur ging.
Ja, ik wil Mij dunkt, daar is er een in nood.
De moeder hoorde, hoe hij- om het huis iieen
liep en iemand nep. Dan werd alles weer stil
nog blafte de hond als razend, en in liet dorp
duurde het verspreide schieten nog voort.
Eindelijk kwam Jacob terug. Alleen, maar in
zijn armen al de schatten dragend, die in den kuil
onder den bakoven gelegen hadden.
Moeder, trek de voeten wat in de hoogte, ik
moet het bedstroo wat losmaken Zoo is het goed.
Hij pakte de kostbaarheden en stopte ze aan
het voeteneinde van het bed in het stroo.
Kind, Jakob wat doe je daar aan het bed
Heb maar geen angst moeder, zeide de zoon,
en dan ging hij stil aan de tafel zitten.
Dat zou onze Johan ook geda..n hebben, wat
ik nu gedaan heb, mompelde bij. IJij moestaltijd
weer aan zijn broeder denken, dia bij lang ver
giffenis had geschonken, en hij dacht nu aan de
gevaren, die den diiesten Johan omringden.
Wordt vervolgd
