Y L A AllDIA GES.
Kunst en Wetenschap.
Rechtzaken,
Kerk en Scliool.
Ned. Herv. Kerk.
keeiingen had het fonds behoeven te doen en
daardoor \vns het mogelijk dat niettegenstaande
de geringe bijdrage van 5 ct. per week na reedt
een bedrag van f'3ÜÜ op de spaarbank was ge
bracht.
In de jaren dat «Patrimonium" geen »eigon
Ifuis" had, maakte het gebruik van andere
woningen in het bijzonder van de zaal van
«Jotminan". Hartelijker! dank bracht hij die
vereeniging, voor wier welwillendheid Patri
monium" zooveel dank verschuldigd was. Spr.
eindigde met den wen-cli dat Patrimonium"
in zijn eigen gebouw mocht groeien en bloeien
dat de trouw aan Nederland bij voortduring
daarin gekweekt mocht worden zoowel als de
liefde voot' Oranje. (Applaus.)
Nadat de muziek zich had doen hooien werd
door Ds. Westennan hol woord gevoerd.
In een zeer fraaie reden toonde spr. aan dat
het Christendom alleen den arbeid en den
arbeider huldigde terwijl dit vroeger in do
beschavings-periode de Grieksch Roineinsche
niet het geval was, zooals spr. bewees met
aanhaling van woorden van Plato, die medelijden
had met den arbeider, omdat hem do tijd
ontbrak zich Ie wijden aan zijn vrienden, en
Aristoteles, die het gelukkig noemde dat naast
den '.nenseh ook arbeid ts geschapen waren.
Het Christendom, de Bijbel, leert reeds op de
eerste bladzijde dat God arbeid heeft gewild
voor den rnensch. Aan Adam reeds werd door
God opgedragen om bet geschapene te onder
houden. Met aanhalingen van Christus' woor
den en brieven en redevoeringen der apostelen
bewees spr. hoe de arbeid steeds door ben
werd geëerd.
Vervolgens op de hervorming overgaande, gaf
spr. een beeld van den strijd, dien Luther te
strijden heeft gehad en waarbij hij, steunende
op Gods woord en krachtig door zijn vast ge
loof, zijn vijanden wist te weerstaan, en zijn
overtuiging wist te handhaven en mede te
deelen.
«Patrimonium" moest aan hem een voorbeeld
nemen. Gegrond op Gods woord en bezield door
een vast geloof gaat van «Patrimonium" kracht
uit.
Spr. eindigt met den wensch dat in dit nieuwe
gebouw nieuwe trouw zal geboren wouleu aan
de aloude beginselen onzer vaderen.
Daarna hieven allen onder de tonen der
muziek aan het «Een vaste burg is onze God".
Vervolgens sprak ds. Goslinga.
Deze spr. gaf een beschouwing van de Neder-
landsehe Christelijke vverklieden-vereeniging
«Patrimonium" hoe de vereeniging bij haar
ontstaan te kampen bad met onverschilligheid,
tegenzin en haat. Wel waren er die begtepen
dat bet een eisch des tijds was, dal de Christen
werkman een woord mede-prak in do zaken
van openbaar beiang, maar dit waren er slechts
enkelen; het grootste gedeelte haalde de schou
ders op en vroegen hoe het mogelijk was. of
spotte met liet denkbeeld dat de godsoienst
iets te maken zou hebben met arbeid en
arbeidsbelangen, met sociale toestanden en sociale
hervormingen.
Weer anderen vreesden dat onder de vaan
van het christendom de theorie der socialisten
zou verscholen worden. Maar «Patrimonium"
heeft bewezen dat liet recht heeft van bestaan,
dat bot niet is omverwerpingsgezind. De maat
schappelijke orde zal door «Patrimonium" niet
gestoord worden. In de jaren van haar bestaan
heeft «Patrimonium" zich uitgebreid over
Nederland, atdeelingen zijn opgericht en ook
hier heeft het vast wortel geschoten.
Het doel van «Patrimonium" is nog niet
bereikt; nog is men slechts een enkele schrede
gevorderd op den weg die leidt naar de op
lossing van net sociale vraagstuk. Dat dit gebouw
in hare tegenwoordige bestemming voor u allen
zijn moge. wat het vroeger was voor velen
uwer, een plaats ter ontwikkeling.
Hierbij gaf spr. een overzicht van de geschie
denis van dit gebouw. Hij herinnerde er aan
hoe in 1800 dit gebouw werd bestemd voor
Christelijke schooi, met den onderwijzer Ganzel
aan het hoofd; hoe deze in 1S64 was opgevolgd
door den lieer fJoogendam, totdat deze in 1878
werd vervangen door den heer Dekker, thans
nog als hoofd eerier school in deze gemeente
werkzaam.
Aanvankelijk was de ruimte van dit gebouw
voor het aantal kinderen groot genoeg; maar
spoetlig bleek het te klein, zoodat een splitsing
plaats had en een nieuwe school werd opge
richt met den heer Kruijer aan het hoofd.
Doch ook dat bleek op den duur niet voldoende,
zoodat in '1889 een andere lokaliteit voor de
school moet worden in gebruik genomen.
Spr. eindigde met den wensch dat «Patri
monium" zich zoo mocht uitbreiden, dat weder
het gebouw te klein zou blijken.
De aanwezigen zongen toen het 3e der rond
gedeelde liederen.
Ds. Hoekstra trad als laatste der feestrede
naars op.
Spr, was het aangenaam dat ook hij de
gelegenheid had om hier in het openbaar te
mogen uitspreken zijn blijdschap over het ver
krijgen van een eigen gebouw.
Daarna wees spr. er op dat de christenen
wei eens conservatief schijnen en hij kan zich
dat begtijpen, omdat ook zjj ingroeien in toe
standen zooals zij die hebben gevonden. Maar
toch er komen steeds weer tijden waarin
de gedaante der dingen gewijzigd wordt; maar
dat behoeft ons niet ongerust te maken. Het
geschiedt immers onder Gods hoog bestuur.
Is de nieuwe leer der revolutiemannen hem
niet aangenaam, dan immers zullen dezen niet
slagen in hun streven. Daarom moet d-christen
deze leer huldigen In stilte en vertrouwen
leven zal u lieden sterkte wezen.
Die wil echter niet zeggen dat men met de
luutdtn in de schoot moet afwachten de dingeu
die over n zullen komen. Neen, gij moet mede
werken; God heeft immers steeds gesproken,
gewerkt, tot stand gebracht door den inensch,
on de monseh moet dus verrichten wat in zijn
hart wordt gelegd. Van God ook krijgen zij de
kracht en liet talent om mede te deelen wat
in hun huit is neergelegd.
Spr. eindigt met den wensch dat de werk
zaamheden dezer ofdeeling mogen gezegend
worden eri iets mogen aanbrengen tot verbete
ring onzer maatschappelijke verhoudingen die
tot eere Cods mogen wezen en tot opheffing des
maatschappelijken levens mogen strekken.
De aanwezigen zingen daarop het eerste en
het laatste vers van het aloude «Wilhelmus
van Nassauen".
De Voorzitter brengt nu den dank aan de
beidp antirevolutionnaire raadsleden die aan de
uitnoodiging tot hijwoning dezer feestelijke
opening hebben gehoor gegeven en geeft ge
legenheid aan wie dit wensnht om het woord
to voeren.
De afgevaardigde van de afd. «Bidt en Werkt"
van «Patrimonium" te Rotterdam brengt daarop
den geluk wensch zijner afdeeling aan de feest
vierende zusterafdoeling.
Daarna wordt door den Voorzit ter denharte-
lijken dank gebracht aan de predikanten voor
het schoono en hartelijke woord door ieder
hunner gesproken, voor de opwekking en sym
pathie waarvan die woorden getuigden.
Een lid wekte ten slotte alle leden nogoptot
samenwerking en steun aan het bestuur, terwijl
hij hulde bracht aan de wijze waarop het tegen
woordige bestuur zijn taak vervulde.
De avond werd daarna gesloten met gebed
door ds. Westermanri en het zingen van een
psalm.
De leden bleven daarop nog eenigen tijd in
gezellige vriendschap bij elkander.
f Protestantenbond.
Voor oer, stampvolle zaal had gisterenavond
in de Officieren-Vereeniging eene uitvoering
plaats van het koor van de afd. Schiedam van
den Ned. Piotestantenbond en de leerlingen
der zangschool.
De heer J. van Rhijn Gz. voerde den diri
geerstok
Met de kindercantate MicJtiel Adriaans z. de
Hui/ier van A. Lysen, werd de avond geopend.
Wat klinkt er weldadiger dan het gezang
van frissche kinderstemmen, door goede leiding
tot één schoon geheel samenklinkend
De lieer van Rhijn bleek zijn woelige schare
goed in zijn macht te hebben; de koren kwa
men er goed en zuiver uit, met entrain en
gloed ten gehoore gebracht. De solo-partijtjes
van kinderen en volwassenen, hier en daar in
deze cantate voorkomend, werden meestal vol
doende gezongen; de kleine de Ruijter bracht
zijn niet altijd gemakkelijke partij met glans
ten einde, tot het laatst beschikkend over de
kracht, waarmede hij aangevangen was.
Een dubbel strijkkwartet, welwillend door
eenige musici aangeboden en piano vormden
de begeleiding, tot groote voldoening.
Na de pauze, toen de leerlingen der zang
school onder de hoorders hadden plaats genomen,
kwam hot woord aan de ouderen.
Het koor van den Protestantenbond is vrij
sterk en beschikt over goede krachten, gelijk
bleek toen enkele leden hunne solo-partijen
vervulden in de verschillende ten gehoore ge
brachte stukken, en in het duet.
Eerst kregen wij fragmenten uit Osfcrmorgen
van Neukoinrn, een schoon getoonzet werk, dat
aan de uitvoerders alle gelegenheid biedt met
hunne gaven te woekeren. De uitvoering viel
zeer te loven, ook de sopraan-solo vond ver
dienstelijke vertolking.
Zandmannetje en Ze wisten het wel, die
volgden, een paar capella nummertjes, niet
van technische moeilijkheden ontbloot, werden
met zuiverheid gegeven en uiterst beschaafd
gezongen; het laatste nummertje met zijn
eigenaardige rhythmiek legde èn aan dirigent
èu aan het koor voetangels en klemmen, die
goed ontgaan werden.
Het Jtorgenlied van S. van Milligen, weer
voor het geheele koor, klonk schoon doch werd
o. i. overtroffen door Mendelssohn's Afscheid
van het Woud, eene dankbare en echt muzikale
compositie.
Ten slotte werd gegeven Bede van Schweins-
berg nis waardig slot op den schoonen avond.
Een woord van afzonderlijke hulde komt
naast die aan den heer Van Rhijn gebracht toe
aan den accompagnateur ot -trice, die de moei
lijke en niet dankbare taak met groote vaar
digheid vervulde.
Met bijzondere tevredenheid mag de Protestan
tenbond op dezen kunstavond terugzien, waardoor
zij velen aan zich heeft verplicht.
Hedennamiddag te twee ure werd door
Burgemeester en Wethouders in het openbaar
aanbesteed: het amoveeren van een gebouw en
liet rooien van eenige boomen, staande op de
voormalige werf «de Nijverheid".
Ingekomen waren drie biljetten en wel van
P. van Beurden te Kethel voor de som van f 80
M. den Braber te Vlaardingen voor f75.50 en
J. J. Gabel alhier voor f20.
Het werk is aan den meestbiedende gegund.
Blijkens het afdeelingsonderzoek der Water-
staatsbegrooting werd door een der leden an:
dermnal geklaagd over te snelle vaart der
stoombooten, die den Waterweg van Rotterdam
naar zee bezwaren. Men herinnert zich dat in
Kamer van Koophandel dit zelfde onderwerp
meermalen ter sprake is gekomen.
De Minister zal in zijn Memorie van Ant
woord de gestelde vraag vermoedelijk beant
woorden.
De tweede der serie lezingen, welke op
initiatief der kiesvereeniging «Schiedam" zullen
gehouden worden, zal plaats hebben op Don
derdag 41 November, 's avonds te 8 uren, in
«Musis Sacrum". Op dien avond zal door prof.
mr, M. W. F. Treub gesproken worden over
«Minimum-loon en maximum-arbeidsduur".
Zooals men weet zyn deze lezingen voor
mannen en vrouwen toegankelijk tegen betaling
eener entree van 2 7 cent, terwijl aan het slot
gelegenheid zal worden gegeven tot debat.
De ambtenaar bij den aclieven dienst van
's-rijks belastingen, de lieer IL A. Steenmeijer
alhier, wordt verplaatst naar Rotterdam.
Hedenmiddag viel de 9 jarige Doris Hengst
bij het naar school gaan in de Noordmolenstraat-
gracht te water
Hij werd daaruit echter weder onmiddellijk
gered door den I I-jarigen Doris Hengst, een
neefje van den drenkeling. Deze heeft er blijk
baar geen ander leed van dan dat hij heden
middag de school moet verzuimen.
Hedenmorgen waren aan de visehmarkt aan
gevoerd 9 manden schol; de prijzen waien van
f 0.35 tot f 0.90, alles per koop. Hedenavond
7 uur afslag van schol.
B U R G E RL IJ K E STAND.
Geboren
2 Nov. Gijsbertus Antoniuszoon van J.
Schaelfer en J. M. Klaveidijk, Oosterstvat.
3 Nov. Maaike, dochter van N. Kruines en
A. J. Hugo, Lange Achterleeg.
Overleden:
3 Nov. Johannes Martinus van den Burg,
oud 73 jaren, Korte Haven.
Eenige reeders van hier hebben zich dezer
dagen per sleepboot van den heer Fop Smit
naar de haringvissclierij op de kust begeven,
om deze in oogenschouw te nemen. Er werden
tien haringschepen door hen gezien. De vis-cherij
was over 't algemeen schraal, waardoor lieden
de liaringprijzen stegen. In den afgeloopen nacht
kwamen de reeders hier terug.
Mej. O. Vermeij, naaimoeder in het Wees
huis der Hervormden, hoopt Donderdag 4 No
vember hare 30-jarige werkzaamheid als zoo
danig te herdenken.
Aan Gebrs. Kijne, aannemers alhier, is gegund
het bouwen van 36 huizen te 's-Gravenliage
voor f 86584.Zij waren op één na de laagste
inschrijvers.
Morgenavond zal in het lokaal «Liefde en
Vrede" een openbare vergadering plaats hebben
van deChristen-geheelonthouders-vereeniging al
hier; lichtbeelden zullen worden vertoond, toe
gelicht door den heer D. Lookhorst van Hil
versum.
Maandag werd door enkele leden van de
gewezen feestcommissie van het Gymnastiek-
f'eest van 7 Juni 1.1. van de uitnoodiging van
het Bestuur van de Gymnastiek- en Scherm-
vereeniging «Leonidas" tot het bijwonen van
een openbare les door de leden dier vereeniging
gebruik gemaakt.
Het vaandel van de vereeniging versierd
met de medaille, behaald bij den wedstrijd,
en met een fraai bewerkt lint, vereerd dooi
de Zangvereeniging «Euterpe", prijkte aan den
wand. In de eerste plaats werd de aandacht ge
trokken door de nieuwe brug, die de vereeniging
ten geschenke had gekregen van de feestcommis
sie. Dit fraaie werktuig getuigt van den voor
uitgang, die ook op het gebied der gymnastiek
op te merken is. De constructie ervan is zeer
doelmatig en eenvoudig.
De openbare les begon met eenige seriën
vrije- en ordeoefeningen, daarna volgden ver
schillende loeren aan brug, rek, in hoog- en
vèr-springen, bij al welke oefeningen duidelijk
in 't oog viel, dat het den turners ernstig
streven is, aan krachtige toeren, kalmte en
orde te paren.
De heer Knottenbelt, voorzitter der gewezen
feestcommissie dankte de turners voor hetgeen
ze te zien hadden gegeven en wenschte de ver
eeniging voorspoed op haar pogen, wat door den
heer D. v. d. Knoop, voorzitter van «Leonidas,"
met een woord van dank werd beantwoord.
Aan de vereeniging is verder nog vereerd een
prachtig bewerkte ledenlijst, haar aangeboden
door den lieer Jb. Hartman, oud-lid' van
«Leonidas." (H. F. Ot.)
Na eene kleine woordentwist gehad te hebben,
viei gisterenmiddag te 3 ure de Scheveningsche
schipper C. K. in opgewonden toestand van de
loopplank zijner schuit te water, doch werd
spoedig door toegeschoten hulp zijner vakge-
nooten, spoedig op het droge gebracht.
Opgave der brieven verzonden uit "Vlaar-
dingen over de 1e helft der maand Oct. 1897
geadresseerd geweest aan onbekenden, welke
brieven op schriftelijke aanvrage door de
afzenders of de geadresseerden aan het Post
kantoor te Vlaai-dingen kunnen gereclameerd
worden. Verzonden geweest aan: Briefkaarten.
3 stuks aan J. v, d. Broek, Amsterdam, Brieven,
Buitenland. Mevr. O. Schroder, Esbalem. L. v. d.
Linden, York.
Aan het postkantoor alhier werd gedurende
de maand October ingelegd in de Rijkspost
spaarbank f 5992.01; terugbetaald f5262.96.
Het laatste door dat kantoor uitgegeven
boekje draagt het nummer 1730.
BURGERLIJ K E STAND.
Geboren
3 November. Pielernella Cornelia Aartje,
dochter van M. van Keulen en S. C. Lookhorst,
Wilhelminastraat. Gerrit Andries Jeroen
Teunis Jan, zoon van J. van der Schaft en M. G.
van der Hoeven, Arn. Hoogvlietslraat.
Uit Haarlem wordt bericht, dat bij don penningmees
ter van hot comité ter oprichting van hot standbeeld
voor Frans Hals aldaar, Jhr. Teding van Berkhout,
do som van dertigduizend gulden is ontvangen van
den particulier, die onlangs verklaard heeft deze
som te willen beschikbaar stellen.
De uitnoodiging van het comité aan de kunstenaars,
om als bewijs van ingenomenheid met deze gift iets
van hun hand af te staan, is reeds van vele kanten,
zoowel uit ons land als uit Belgié en Frankrijk, be
antwoord. Het comité zal nu spoedig kunnen over
gaan tot het beramen van plannen voor de uitvoering.
Te Rotterdam is op Allerzielen in de R. K. kerk
van St. Dominions aan de Hoogstraat voor bet eerst
de Requiem mis vau Th. H. H. Verhey gezongen.
Het moet een schoon werk zijn.
In onze mededceling betreffende de toekenning
van den prijs uit het Fonds Willink van ColUn
noemden wij o. a. den heer Van Vlaanderen te
's Gravenhago. Bedoeld werd de heer Joh. Vlaanderen
to Soest.
Bij de vertooning van A basso Porto, een nieuwe
opera, te Amsterdam, stak Luigino in de hitte van
den strijd Maria (mej. v. Gelder) met een keuscbo
dolk. zoodanig, dat zij een vrij hevig bloedende
wonde bekwam. Zij kon echter doorspelen.
Voor do Rotterdamsche rechtbank had zich heden
te verantwoorden J. den A., 47 jaar oud, koopman
te Rotterdam.
Hem werd ten laste gelegd op 9 Juli 11. met hot
oogmerk zich wederreihtelijk te bevoordeelcn J. P.
Groenenboom bewogen to hebben tot de afgifte van
f 12 door hem een verguld koperen horloge te koop
te bieden, daarbij in strijd met de waarheid ver
zekerende, dat het een gouden horloge was, dat bij
het van een koopman aan den Sumatra-weg, die
hem f 40 schuldig was, en die geld had, daarvoor
in betaling had ontvangen, omdat hij zoo met zijne
zaken in de war zat. dat hij toch failliet moest en
net horloge dan toch weg moest.
Volgens verklaring van een deskundige was het
horloge niet van goud, doch van koper. De overige
getuigenverklaringen bevestigden de aanklacht. Bisch
3 maanden gevangenisstraf. De verdediger, mr. Hol
lander, concludeerde vrijspraak.
Beroepen: Te Genemuiden, TV. Zijlstra, to
Waddingsveen. Te Tzum, TV. van Slooten, te Rouveen.
Aangenomen: Naar Varseveld door L. A. F.
Westerbeek van Eerten B.Jz., te Nie -erkerk aan
den IJsel.
Bedankt: Voor Streefkerk, door TV. van Slooten,
te Rouveen. Voor Loon op Zand, door TV. de Leeuw,
te Altforst.
De algemeene synodale commissie der Nederl. Her
vormde Kerk, die Woensdag 10 dezer en volgende
dagen te 's Gravenhago vergadert, is samengesteld
uit de heeren: M, A, Perk, Waalsch predikant te
Amsterdam, president' dr. G. J, van der Flier, pred.
te 's Gravenhago, vice-president, L. Overman, te's Gra-
venhage, secretaris en adviseerend lid, M. B. van
der Meulen, C. F. Gronemeijer en J. W. van Hoog
straten, predikanten onderscheidenlijk te Bolsward,
Amsterdam en Edam, en de ouderlingen of ond-ouder-
iingen mr. G. Nauta te Veendam, jhr. A. C. Röell
te Zierikzee cn mr. TV. J. L. Umbgrove teZutphen.
De algemeene jaarvergadering van de Nederlandscbc
Evangelische Protestantsche Vereeniging zal op 10
dezer te 's-Gravenhage gehouden worden.
Doopsgezinde Gemeenten.
Ds. J. v. d. Ploeg, pred. te Veendam, heeft tegen
1 Maart emeritaat aangevraagd.
Hoogeb Onderwijs.
Leiden. Doctoraal examen rechtswetenschap C.
B&kkGr.
Utrecht. Cand. ex. theologie 2: P. J. Bakker en
A. T. Vink. Doet. ex. klass lett.P. Groeneboon
(enm laude).
Groningen. Doetoraal-examen in de rechtsweten
schap M. van der Heijden.
Laser Onderwijs.
Door den minister van binnenlandscbe zaken ge
raadpleegd omtrent eene ontworpen statistiek van
het schoolverzuim op de lagere scholen, gat de
centrale commissie voor de statistiek in haar advies
van 16 Mei 1894 den Minister in overweging om,
nevens de statistiek van het volstrekt schoolverzuim,
waarop die raadpleging betrekking had, ook te doen
verzamelen en bewerken eene statistiek van het
betrekkelijk schoolverzuim, dat is: eene statistiek
van de schooltijden, welke door de kinderen, die de
lagere school bezoeken, worden verzuimd.
ïn niet mindere mate dan het volstrekte, achtte
de commissie het betrekkelijk schoolverzuim oorzaak
van gebrekkige volksontwikkeling: zoowel omdat
het onderwijs voor de verzuimers onvolledig wordt,
als omdat het relatief schoolverzuim^ den geregelden
gang van het onderwijs voor de niet verzuimende
kinderen op hinderlijke wijze belemmert.
