IC o 1 o n i n.
FINANTIEEL.
No.
V i s s c li e r ij.
SeheepYaart.
Handel.
stelt zich beschikbaar om gelden voor het
getroffen gezin in ontvangst te nemen.
Geen verhooging.
De hoofddirectie der Jloll. IJz. Spoorweg»
maatschap pij heeft afwijzend beschikt op het
verzoek om ioonsvei Itoogfng, gedaan door de
vuurwerkers die verbonden zijn aan de werk
plaats van de maatschappij te Haarlem.
De letter der wet.
Het te Nijmegen verschijnende dagblad De
Gelderlander is dupe geworden van du letterlijke
opvatting van eert ministerieel besluit. De uit
gevers moesten dubbel por t betalen wegens een
onnoozele drukfout. Het bijblad droeg den rech
ten datum, doch bij vergissing het niet veran
derde nummer vair het voor af gegane blad. De
postadministratie heeft enkel te letten op de
nummers.
liet blad dringt er in 't belang van ireel de
dagbladpers, bij den tegen woord i gen minister
op aan dat hij de bedoelde inschrijving in
zoover wijzige of liever aanvulle dat restitutie
kunne verleend worden van gelijk in dit
geval te veel betaald porto, indien uit alles
evident blijkt dat bet bijvoegsel behoor t tot iiet
blad, waarmede bel wordt verzonden.
Ook de lezers werden er door gedupeerd,
daar de bladen niet verzonden weiden, voordal
het dubbele porto was voldaan, en derhalve te
laat aankwamen.
liet VlissingscJtc on gelul:.
Aan verschillende giften voor de nagelaten
betrekkingen der omgekomen Vlissingsche roeiers
van bet Nederlarrdsch loodswezen was, naar men
meldt, tot Dinsdag ingekomen circa f91G.
Heden werd dit bedrag vermeerderd met eene
som van fres. 1400, geschonken door eenige
Antwerpsche handelsfirma's.
In aanmerking nemende, dat voor dit lief
dadige doel tot dusverre in het openbaar geen
oproeping gedaan en daarvoor ook geene com
missie gevormd is, zoodat de giften uit eigen
beweging zijn ingekomen, is het bedrag niet
onaardig.
Hoewel aan de weduwen en weezen dei1 ver
ongelukten van rijkswege een pensioen wordt
toegekend, blijft er tocii voor hpn nog veel
noodig. (il/. O.)
De verkeerde.
Onlangs meldden wij, dat te Marken van eene
koe de staart was afgesneden. De burgemeester
heeft toer. een knaap verhoord, waardoor nog
al opgewondenheid ontstond.
Thans is gebleken, dat vermoedelijk een ander
rund den staart heeft afgerukt; door den vee
arts is althans dit vermoeden geuit, en deze
heeft verklaard dat het lichaamsdeel niet is afge
sneden.
Singer Naaimachines.
Op grond van een breedvoerig rapport
op verzoek van de jury der door brand ontijdig
afgeloopen Geldeisclre tentoonstelling van Nijver
heid en Handel te Arnhem uitgebracht door
een onzer beste deskundigen op bet gebied van
mechaniek heeft genoemde jury éénstemmig
de hoogste onderscheiding eeneerediplomn
toegekend aan de expositie van de alom be
kende Singer-Mantschappij.
Wat deze in ons land door meer dan 30
eigen magazijnen vertegenwoordigde wereld
firma tentoongesteld had, was echter de ont
vangen onder scheiding ook alleszins waard en
heeft in bijzondere mate de belangstelling van
de meeste bezoekers getrokken want er-
waren niet slechts verschillende naaimachines
voor huishoudelijk gebruik, maar ook machines
voor de meest uiteenloopende industrieele doel
einden geëxposeerd, zooals bijv. naaimachines
voor het vervaardigen van knoopsgaten, voor
liet aannaaien van knoopen, voor bet stikken
van corsetten met 2 naalden tegelijk, voor liet
verrichten van borduurwerk, voor schoen- en
zadelmaker swerk enz. enz.
Vijf van deze machines waren op eene enkele
drank, uit den nard, in den vreemde. Evenzo
ten slotte, ten gunste enz.
In deze gevallen is er in de beschaafde
dialekten geen overeenstemming, wat de eerste
voorbeelden betreft. Men hoortop den eerste
Januarie en op de eerste. Mensen, die veel
boeketaal lezen, zullen 't wel 't meest doen.
Dat er hier van een wezelike verbuiging sprake
is, zoals de spraakkunst bedoelt, ontkennen
we. Hoort men ook niet zeggen Den dag
begon slecht Die afwijkingen zijn vaak indie-
viedueel.
Op 't eind van een lettergreep schrijve men
steeds een o. Dusbomenkolen, dromen enz.
Evenzo met de e: bezerenhalveren, ene enz.
Echter niet op 't eind van een woord, wat
de e betreft: domieneezee, mee, twee, en in
woorden, daaruit voortgekomen, zoals in zee
schip, meedoen, tweede.
Het voordeel van deze spelling zal iedereen
duidelik zijo. Ook voor deze dingen hebben we
geen woordeboek meer nodig.
Tegenstanders weten hier een reeks van be
zwaren op te werpen, 't Wordt zo lastig. Daar
heb-je 'twoordt kanteelen, dat schrijf-je dan
kantelen. Diezelfde vergissingen zijn ook bij de
gebruikelike spelling mogelikdie jongen zal
zich moeten beteren. Staat hier nu beteren
(met teer bestrijken) of beteren (verbeteren)?
De zin moet 't uitmaken; een boek of kiant
bestaat immers uit verstaanbare zinnen, niet
uit willekeurig naast elkaar geplaatste woordjes.
Per slot van rekening is dit voor een groot
lange tafel gemonteerd, zooals men ze wel in
fabiieke ziel en werden gezamenlijk door middel
van een kleinen electromotor in beweging ge
bracht. Daarbij was de inrichting van een en
ander toch zóó, dat elke machine op zichzelf
door eene kleine voetbeweging van de persoon,
die ze bediende, op den steek af kon worden
gestopt.
De nree-rle attentie trok overigens eene
prachtige collectie van op rie Singermnclnne
geborduurde voorwerpen, alsmede eene kleine
machine voor huishoudelijk gebruik, die even
eens door electriciteit in beweging werd ge
bracht, maar- zonder dat nic-n den haar drij-
venden electromotor kon zien, omdat deze op
gesloten was in liet vliegwiel der machine.
Dij dames, die huizen bewonen, voorzien van
electrisch licht, zullen deze nieuwste naai
machines der Singei-Maatschappij bepaald veel
opgang makenwant eene méér- aangename
en gemakkelijke manier van naaien of bor
duren dan door middel van deze nieuwe Singer-
machinc kan men zich wel niet voorstellen.
llist.
In Noord-Duitschiand is in de laatste weken
veel mist voorgekomen. Zondagnamiddag was
te Berlijn de nevel zoo dicht, dat het verkeer
veel belemmering ondervond en dit op het water
geheel gestremd was.
Zorgzaam.
De regeering der provincie Brandenburg beeft
bepaald dat de jongens niet meer gewicht aan
boeken naar school mogen dragen dan een acht
ste deel van hun lichaamsgewicht. Zware tas-
schen, atlassen, pennekokers en bijbels mogen
niet gebruikt woiden. Het gebruik van schou-
derransels voor de boeken wordt aanbevolen.
Hooren met den vinger.
Een proefneming van den Britschen phy-
sioloog Mackendrick opent het vooruitzicht dat
voortaan dooven met den vinger zullen kunnen
hooren.
Dr. Mackendrick liet de tonen van een pho-
nograaf op een microphoon werken en bracht
de trillingen van dit toestel over op een induc
tieklos waarvan de binnenste omwinding in
gemeenschap was gebracht met de hand van
een mensch. Zoodra de phonograaf in beweging
werd gebracht, gevoelde het sujet een prikkeling
in de vingers, die in sterkt - en rhythmus juist
overeenkwam met de muziek die de phonograaf
voortbracht.
Wel bleek bij de proefneming dat de men-
schelijke huid veel minder gevoelig is voor
tonen dan de phonograaf, hetgeen ook wel te
verwachten was, maar dr. Mackendrick gelooft
stellig dat bij eenige oefening een doove de
tonen van een phonograaf leert onderscheiden
door bet gevoel in de vingertoppen
Onmogelijk is het misschien niet, maar in al
len gevalle zou het voor den patiënt wel wat
lastig zijn om steeds den omslag van twee
toestellen te moeten medevoeren.
Atjeli.
Aan een van den civielen en militairen gouverneur
van Atjeh en Onderhoorigheden ontvangen telegram
wordt door de Java Ct. het volgende ontleend
De civiele en militaire gouverneur vertrok den
27en September jl. naar Lepong om den toestand
aldaar op te nemen en keerde den 29en terug.
De landing der- colonne, die den 24 September
jl. naar de Belangraja baar werd overgevoerd, onder
vond tengevolge van slecht weder vertraging,
waardoor de geheele ontscheping eerst den vol
genden dag afliep. Een deel der colonne bezette
intussehen den 24sten Kroeng Kala en den vol
genden dag Ajak, zonder tegenstand te ondervinden
voorraden van Toekoe Oeraar werden echter aldaar
niet gevonden.
Den 25en geraakte de colonne bij het oprukken
van laatstgenoemde plaats naar het ontmoetings-
deel ook gewoonte; als 'toog er maar aan
gewend is.
Die zo bang voor dubbelzinnigheden zijn (deze
zin is ook dubbelzinnig) kunnen 't ook maar
niet vinden metde zoon begroette de vader.
vlloe is 't nu?" vragen ze. sWie groet er nu,
de vader of de zoon Zie je wel, dat komt van
jullie vereenvoudiging!"
ïWij vragen, hoe is 't dan met
de dochter groet de moeder,
het meisje groet het kind
Is er ooit iemand, die bij zulke zinnen over
de onduidelikheid geklaagd heeft? Niet? Dan
bestaat 't in de eerste zin ook maar in de
verbeelding.
Er zijn nu al tal van artiekelen in kranten
en tijdschriften in de vereenvoudigde verschenen,
zonder dat de voorspellingen omtrent onduide
likheid bewaarheid zijn. Onlangs werd een roman
van Brandt van Doorne in dezelfde schrijftaal
herdrukt. Is dat niet het beste antwoord op al
die vragen?
Behalve bovengenoemde veranderingen zijn
et' noch enige van ondergeschikt belang.
Zo schrijven wij: Junie, komies, biezonder,
tralieën, en doen dat, omdat de ie volkomen
gelijkluidend is met die klank in bier, sier enz.
Ook: moeielik, heerlik, dageiiks, daar we dezelfde
toonloze klank door i voorstellen inhavik,
monnik, droevig.
De spelling der halfvreemde woorden, bast
aardwoorden genoemd, is altijd een open vraag
geweest. Men ziet toch gedurig: ^«itantie en
punt der voetpaden van Paroë en Lamtih in een
vuurgevecht met een bende van ongeveer 25 man,
die zich in het bergterrein bevond en verdreven
werd, waarbij de Amboineesche fuselier Sangadi
licht gewond werd.
Den 2Gen rukte de collonne op naar den Gló
Sarang en bezette den top, waarop de vijand over
haast terugtrok.
Den volgenden dag werd deze berg door de
geheele colonne overgetrokken om een gezicht op
het dal van Lamtih te krijgen in den namiddag
werd het bivak op de berghelling beschoten, waar
door do Europeesche korporaal Benjamins en de
Europeesche fuselier de Beukelaer niet levensge
vaarlijk en de Amboineesche hoornblazer Torar
licht gewond werden.
Den 28en werd Lamith bezet, waar de colonne
verbinding kreeg met die uit Lepongdeze laatste
had den 25en wegens een bandjir do Sarahmameh
niet kunnen overtrekken en was den volgenden
dag in haar geheel opgerukt over den oostelijken
rand van bovengenoemd dal, waardoor de stellingen
van Toekoe Oemar gedomineerd werden. Zonder
tegenstand werden deze ontruimd, en langs dien
dalwand voortrukkende, werd den 28en in de
kampong Lainith de reeds vermelde verbinding
verkregen met de colonne uit Lehong.
Na vereeniging der beide colonnes werd een
aanvang gemaakt met de opruiming der versterkte
stellingen in bet dal Lamtih en gepatrouilleerd in
het dal en het landschap Paroë. Hiermede werd
ook den 29sten voortgegaan, doch nergens werden
vijanden ontmoet.
Om zekerheid te krijgen dat dal en dahvanden
door den vijand zijn ontruimd, wordt zuidelijk-
Lamilh voorloopig vastgehouden door drie com
pagnieën infanterie. De overige troepen keeren
naar hunne garnizoenen terug.
Volgens ingekomen berichten zou Toekoe Oemar
het dal van Lamtih geheel ontruimd hebben en
afgetrokken zijn naar Lehong.
Lombok.
De Java Ct. meldt, dat volgens een van den
resident van Bali en Lombok ontvangen telegram,
het slechte volk na de gebeurtenissen in het Pia-
jascbe, waarvan eertijds mededeeling is gedaan,
zich nogmaals verzamelde, thans te Elat Djoering,
eene moeilijk toegankelijke plaats in bet bosch
van Praja.
Bij eene verkenning daarheen werden op 24
September j.l. de Europeesche fuseliers Genders
en Hihlebrandt gewond de eerste kreeg een schot
door den linkerbovenarm, de laatste een matten
kogel.
Den volgenden dag werden de roovers uit hunne
schuilplaatsen verjaagd, waarbij zij 7 dooden en
2 gewonden bekwamen, terwijl onzerzijds geene
verliezen geleden werden.
Aangezien de bende thans geheel uit elkaar ge
slagen is, kan eene spoedige terugkeer der militaire
colonne naar Ampenan verwacht worden.
BESLUITEN EN BENOEMINGEN.
Civiel Departement.
"'■inoemdbij den landr. te Tandjong Bali (Oostk.
Sumatra) tot lid, H, Ketner, beheerder der ondern.
Tanan-Radjatot griff. b. d. raad v. just, te Padang,
mr. E. Rahder; te Makassar, de subst.-griff. b. d.
raad, mr. F. Dijkstra; tot sub.-griff. b. d. raad v.
just, te Padang. nrr. H. J. Scheuer; te Makasser
mr. C. A. de la Parra; tot com. op het ass. res.
kantoor te Sintang tevens vendum. aid., de 3e com.
E. C. H. van der Houttot ass.-rcs. van Painan,
Padangsche Benedenlanden, dc contr. Ie kl. D. K. A.
van Loghemtot ingen. Ie kl. bij het kadaster W.
van der Best, tot notaris te Soerabaya, Ch. Pino,
thans notaris te Toeban (Rembang)tot 3en comm.
op het bureau van den resident van Tapanoelie de
klerk W. Robbcra.
Ontslagen: wegens vertrek te Tandjong Bali,eer
vol als iid, C. A. Haggenmacherwegens overcom
pleet, eerv. de onderopz. 2e kl. B. G. J. Th. Ciebrant;
op verz. eerv. als makel, tc Semarang R. E. Koopmans
op. verz. eerv. do verific., 2e kl. bij de in- en uitvoerr.
en acc. te Batavia P. J. de Neijs.
Militair Departement.
Bevorderd: tot le luit. bij de art., de 2e-lnit. H
J. D. de Fremerijtot off. van gez. le kl. de off.
van gez. der 2e kl. G. A. Swerver en S. B. Nieolai.
Verleendweg. langd. dienst, een jaar verl. naar
Eur. aan den kapt. der inf. W. H, Beuninck.
Ontslagenop verzeerv. en met pens. de kapit.
kwitantie, product en product, telegra/ie en
telegrafie, maar steeds teiegraa/".
Wat de een als een vreemd woord beschouwt,
is voor de ander heel gewoon: de meerdere of
mindere ontwikkeling en bekendheid metvreemde
talen doet zulke woorden als vreemd of eigen
beschouwen. Of zo'n woord op z'n Nederlands be
hoort geschreven te worden of niet, moet aan de
smaak en 't inzicht van de schryver worden over
gelaten. Bindende regels zjjn hiervoor nooit
te geven. We behoeven daarmee echter niet
zo angstvallig te zijn. Boeket, sjaal, dinee,
resept, horloozje zijn vreemde woorden in d'r
uitheemse rok, in de spreektaal zijn ze net
zulke goede burgers als andere b.v. kandelaar,
fout, trein, publiek. Toch ook vreemde woorden.
Waarom die dan niet in het vreemde pak ge
stoken
Die tegen de verhollandsing van die woorden
iets heeft, late anderen de vrijheid konsekwent
te zijn.
In de spelling loozjement, horloozje is schijn
baar strijd met de o-regel. Maar ter wille van
de uitspraak doen wij hierbij als in: paatje,
laatje, Kaatje.
Of men zal schrijven polietsie of polietie kan
alleen de schrijver uitmaken. In Holland zegt
men zowel het een als 't ander. Dus konstateren
we, dat dergelijke woorden tweeërlei worden
uitgesproken, en is er ook geen bezwaar, beide
spellingen toe te laten; dus: prediekasie en
prediekaatsie, revolusie en revoiuutsie.
Evenals famielienamen worden aardrykskun.
der inf. M. W. Thijsenop verz. eerv. dc gcsch.
burgerl. schrijver 2e kl. der mil. adm, J. Adamop
verz., eerv. de off. van gez. der 2e kl. A. H. Vorstman.
Ultlotfngen.
LOTEN PALEIS VOOR VOLKSVLIJT a flO van
Trekking en betaalbaar 1 Nov.
-1867.
Serie
G4
No
24 f 1000
Serie
693
8
50
693
6 250
1186
5
9
50
1186
13 250
1289
2
50
1989
12 250
1989
18
50
290
7 100
2832
0
50
a
2070
3 100
2832
13
50
2521
2 100
3527
11
50
2832
20 100
3895
5
50
64
X)
13 50
3895
10
50
290
5 50
3895
•20
50
Faillissementen.
Uitgesproken:
Amsterdam, 1 November. D. J. Verkruysen, koopman
irr bouwmaterialen. Rechter-commissaris mr. Th. J,
Hoppe, curator mr. C. Frikkers.
Leeuwarden, 2 November. J. van Asperen Pzn.. olie
slager te Warga Rechter-commissaris mr. J. J. Gockinga,
curator mr. W. M Visscher.
Utrecht. II. de Blank, bakker te YVijk-bij-Duurstede.
Rechter-commissaris mr. R. Melvil baron van Lynden,
curator mr. Nauta.
Geëindigd:
het faillissement van P. Welboren, landbouwer, en
zijn vrouw M. Duin, zonder beroep, te Heemskerk.
(Stct.)
MAASSLUIS, 3 November. Binnengekomen van de
haringvisscherij.- SCR 92 Vrouwe Catharina Wilhd-
tninasell. M. de Jong, met 12; MA 153 Anionic, sell.
J Spaans met 8; SCJT 171 Nijverheid II, sell. J, M.
v. d Zwan, met 15 last hariug.
SCHEVENINGEN, 3 November. Gisterenavond en
heden werd alhier aangevoerd ongeveer 300 mand
versche visch, waaronder een groote partij schelvisch.
De visclrprijzen waren: tarbot f0.75 tot 2, tongen
30 tot 75 c., schelvisch (levende) 25 tot 75 c., idem
(doode) 10 tot 50 c. per stuk; kleinschol f2 tot 3 50
scharren f 1.70 tot 2 en zeehanen fl.75 tot 2.50 per-
mand.
Hoogwater te Schiedam.
Nov 5 v.m. 12.59 n.m. 1.31
6 1.53 2.17
Hoog te
irr M. N. A. P. van het Hoogw. te Hoek-van-Hollattd.
Nov. 5 v.m, 0.58 M.n.m. M.
G 0.89 0.65
Zon en Haan.
Zonsopgang Nov. 5 7.03 v.m ondergang 4.22 n m,
6:7 05 4 20
Volle Maan 9 Nov. Laatste kwartier 17 Nov.
LONDEN, 3 November
Granen. Aanvoer van Eng. Tarwe 300 qrs., vreemde
25,800 qrs.
Granen kalm Tarwe onveranderd. Mais prijshoudend.
PARUS, 3 November.
Tarwe. Loopende maand fr 29.35, Dec. fr. 29.20,
Jan./Mrt. fr 29.4 eerste maanden fr. 28.90, vast.
Rogge. Loopende maand fr 18.10, Dec. fr. 18.
Jan./Mrt fr. 18.4 eerste maanden fr 18,vast.
HAMBURG, 3 November.
Petroleum loco 4.75, brief, dito geld. Spiritus
per Nov./Dec. 20>/4, Jan./Febr. 201/4. Stemming: vast.
BUDAPEST, 3 November.
Tarwe eenige kr. hoogér.
3 Nov.
1
30 Oct.
3 Nov.
1
30 Oct.
Amertkaausche Goederenmarkt.
NEW-YORK, 3 November.
Tarwe.
Nov. Dec. Jan. Febr. Maart.
981/4 985/8 985/a
99t/4 993/4 993/g
995/8 J00y8 100
Mat s.
Dec. Jan.
31A
31%
311/3
Nov.
305/8
307/8
303/4
Febr. Maart.
Mei.
94-5/a
95%
961/8
Mei.
343/4
351/4
351/4
dige namen rriet door algemene spelregels ver
anderd: zjj behoren d'r eenmaal aangenomen
en geijkte schrijfwijze te behouden: Venlo,
Heerenveen, Den Bosch enz.
We behandelden reeds een enkel bezwaar en
zouden er gaarne meerdere ontzenuwen, als we
niet vreesden, daarvoor te veel ruimte te be
hoeven. Bovendien lag dat ook niet in de bedoe
ling van ons plan, we trachtten alleen de
lezers van dit blad op de hoogte te brengen
van wat de vereenyoudigers willen.
Alleen willen we noch opmerken, dat het
vreemde van onze spelling slechts een kwestie
van tijd is. Net ais met de mode. En die is niet
eens altijd gemakkelik.
Zeker hadden noch meer overbodige onder
scheidingen kunnen opgeruimd worden. Die
echter te veel in eens wil, krijgt niemendal.
Hoofdzaak is, dat we een schrijftaal krijgen,
die iedereen kan aanleren. Voor hen, die veel
schrijven, kan dat geen onverschillige zaak zijn
ook niet voor allen, wier kinderen in hun eerste
leerjaren beziggehouden moeten worden met
dingen, van hoegenaamd geen vormende en
praktiese waarde.
Met een vereenvoudigde schrijftaal zuilen
velen, voor wie schryven geen uitzondering is,
gebaat z(jn.
Een grote dienst zal aan de jeugd bewezen
worden.
Wie helpt daarin mee?
C. KERDEL.
