51"te jaargang.
rijdag 19 November 1897.
N°. 9479.
De Glasfabriek „De Schie".
Eerste Blacl.
FTOILLETON.
RAMUNTCHO.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
BUITENLAND.
f l mAlitHtJ Li Tri h I M rt JarJTMEVm
Anos-XEMESïsriirjs voor Schiedam, per kwartaal
omliggende plaatsen, p. kwart.
franco per post, p. kwartaal.
Afzonderlijke nommers
f 0.90
1.05
- 1.30
- 0 02
j Op het terrein, begrensd door den RotW-
/damschen dijk en de Buitenhaven, even voorbij
de gemeentelijke aschtaal, ligt de glasfabriek
iDe Schie", die Maandagavond 1.1. werd geopend.
»Zes maanden geleden liepen hier de ossen
nog rond," aldus drukte de directeur, de heer
C. A. van Deventer, zich uit, toen wij by ons
bezoek aan de fabriek vroeger, hoe lang het
werk had geduurd.
Wij begrijpen ten volle wat dit zeggen wil.
De heer Van Deventer, die zelf de leiding van
den bouw op zich had genomen, had zijn mede
aandeelhouders beloofd half November de fabriek
te zullen in wei king stellen. In 6 maanden
moest dus de fabriek woiden voltooid, zeker
een zeer beknopt tijdsverloop. En toch, juist
den 15den dezer begon de fabriek te werken,
en nu is het als ware de arbeid reeds maanden
en jaren aan den gang.
Bovendien, de fabriek mag gezien worden.
Ingericht volgens de nieuwste methoden, zijn
aan de hoogste eischen, die gesteld kunnen
worden, voldaan.
Niet alleen toch dat het hier gevolgde sys
teem een voordeelige exploitatie zeer ten goede
komt, maar ook voor de aibeiders verdient het
de voorkeur boven andere methoden.
't Is waar, heet is het in de blazerij; boe
kan het ook anders? Maar liet totaal ontbreken
van rook en damp, gepaard aan een voortdu
rende toestrooming van frissche lucht, neemt
veel van het onaangename weg, dat anders
aan den arbeid van den glasblazer is verbonden.
In de fabriek komt n.I. geen steenkool. Gas
is de warmtebron, en dat gas wordt gestookt
buiten de eigenlijke fabriek.
Vóór de fabriek bevinden zich n.I. een drietal
generatoren, waarin het gas wordt gestookt.
Het gas stroomt dan naar een hoofdgang, die
zich vertakt in diie zijgangen, welke leiden naai
den warmoveu, de wan en den afkoeloven.
Het gas dat naar de wan stroomt, vei bindt
zich onderweg met heete lucht, die van onderen
toestioomt tusschen de vlamkamers door, waarop
wij nog nader zullen terugkomen.
De gasvlam wordt nu door twee aftrekschoor-
steenen heengetrokken over de wan.
In dezen smeltoven wordt het gemeng ge
stort, mergel, zand, tras enz. in de juiste
hoeveelheden bijeengevoegd, en door de ont
zaglijke hitte van de gasvlammen ontstaat hier
het vloeibare glas.
Dit vloeibare glas een hoeveelheid van
60.000 a 65.000 Ko. is
moet altijd op hetzelfde niveau blijven.
Daalt de vloeistof, dan zou de inwerking dei-
warmte geringer worden en een mindere
qualiteit glas ontstaan.
De hoogte waarop dit niveau ligt, hier pl. m.
steeds aanwezig
Roman door
Pierre Loti,
lid der ïAcadémie F ran 5a i se".
44)
Een japon en een mantel voor Gracieuse liggen
gereed achter in het rijtuig om het zwarte costuum
te vervangen dingen, die zij vroeger gedragen had
voor zij den sluier aannam, en welke Arrochkoa
in een kast bij zijne moeder had gevonden. En
Ramuntcho denkt er over dat thans de ontknooping
nadert en dat zij misschien straks vlak naast hem
zal zitten op het nauwe bankje, met hem in den
duisteren nacht vluchtend om hem dan toe te be-
tsooren voor altijd en daaiaan denkende wordt
hij met schroom vervuld.
Ik zpg je, dat ze je zal volgen, hei baalt zijn
vriend terwijl hij hem op de schouders klopt, als
om hem aan te moedigen zoodra hij hem in sombere
gedachten verzonken ziet.
Ik zeg je, dat zij je zal volgen, daar ben ik zeker
van. En als zij aarzelt, welnu, laat mij dan maar
begaan. Als zij aarzelt, dan zullen zij een weinig
geweld gebruiken, daartoe zijn zij besloten maar
niet meer dan noodig ,zal zijn, strikt r odig
En dan zal men haai-" naar het rijtuig brengen,
waar de teederheid van haren trouwen vriend haar
wei spoedig zal meeslepen.
Hoe of dit alles in zijn weik zal gaan? Zij
zouden het niet met juistheid kunnen zeggen, daar
BUREAU: BOTERSTRAAT ÏO, Tclcphoon Ko. 123.
Advertentieprijs: van 1—5 gewone regels met inbe
grip van cene Courantf 0.52
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
03 cM., is evenwel niet identiek me' de diepte
van liet vloeibare glas; op don bodem tocli
bevindt zich een dikke laag van pl m. 40 cM.
ge&tolt glas, die door den luchtstroom onder
den bak ontstaat en dezen volkomen gesloten
houdt.
riet vloeibare glas is echter niet overal ge
schikt voor het gebruik. Dat aan de oppervlakte
is verontreinigd door bet bovendrijvend gemeng
en bevat ook meer lucht.
Nu bevinden zich de werkgaten, waar de
glasblazer liet vloeibare glas uit den bak baalt,
natuuilijk boven het niveau. Toch vsoidt moge
lijk gemaakt, dat bet beter voor gebruik ge
schikte glas ook in gebiuik komt door de in
de vloeistof drijvende scheepjes van vuurvasten
steen, die door een opening aan de achterzijde,
ongeveer 20 c.M. beneden de oppervlakte, vol-
stroomen met vloeibaar glas. Bovendien wordt
daardoor voor bet gebruik verkregen bet glas,
dat zich op eenigen afstand, ongeveer 1 Meter,
van bet werkgat bevindt en b'ter is dan liet
glas in den buitenciikel.
De «clieepjes worden iri den warmoven ge
leidelijk verhit, vóór zij in de wan worden ge
bracht.
Over dit gloeiende giasmeer heen nu wordt
de vlam door de aftiekschoorsieenen naar bene
den getrokken in eea vuurgang, waar zij zich
door gaten weder vertakt in 96 vlamkamers,
om vervolgens door een rookgang naar den
schoorsteen te worden geleid.
Tusschen die vlamkamers door wordt van
onder af de lucht opgezogendeze verzamelt
zich in twee gewelven boven de vlamkamers
en wordt dau naar het fornuis geleid, waar
het de gelegenheid vindt zich met het uit de
generatoren komende gas te verbinden.
Zijn nu de flesschen geblazen vooiloopig
maakt jDe Schie" alleen kebleiflesschen dan
worden zij afgekoeld in den afkoeloven, waar
de behooilijke temperatuur eveneens woidt ver
kregen door gas. Ook bier wordt de vlam door
gaten naar een in liet metselwerk liggende
boofdgang getrokken, die aldus de gefnuikte
waimte naar den voorwarmer voeit, waar de
bakken, waarin de flesschen in den afkoeloven
vvoiden opgestapeld, op de behoorlijke tempe
ratuur worden gebracht,
Bijzonder mooi is in deze fabriek deze afkoel
oven ingericht. Door middel van een lier worden
de bakken over rails naar achteren getrokken
en geledigd, waarna de bakken naar den voor-
warmer worden gebracht.
Daardoor behoeft de afkoeloven niet te worden
afgekoeld, en heeft men er niet, zooals in
andere blazerijen, talrijke noodig.
Het werk kan voortdurend onafgebroken
dooigaan, met gebruikmaking van minder ovens.
Hetzelfde geldt trouwens van het blazen.
Van de 24 uren, die de dag telt, kunnen er
24 uren lang flesschen worden geblazen.
Hierin en in de goedkoopere stookmethode
ligt kan ook de voornaamste oorzaak van het
exploitatief voordeelige dezer inrichting.
veel van de omstandigheden van bet oogenblik zal
afhangenmaar zij hebben goeden moed, want
reeds door veel moeiohjkheden hebben zij zich
heengeslagen. Maar wat zij wel weten, dat is dat
zij den moed niet zullen laten zakken en steeds
gaan zij voorwaarts elkaar aansporendemen zou
zeggen, dat zij op dit oogenblik tot in den dood
aan elkander verbonden waren, vast besloten als
twee bandieten, op het uur v/anneer heteropaan
komt den gevaarlijken slag te slaan, die hun het
hoofd kan kosten.
De streek, die zij doortrekken, is ieder oogenblik
doorsneden door diepe ravijnen, waar de beig-
stroomen met klaterend govveld voortruischen. De
eikeboomen, de beuken, de kastanjes worden hoe
langer hoe reusachtiger; een dikke laag bladeren
heeft zich daar honderden jaren opgestapeld en dekt
de aaide met een onbewegelijk kleed. De nevel
achtige hemel doet een eigenaardige duisternis
overal neerdalen, waarin de boomen van dePyre-
necen zich hullen.
En te midden van dezen ongesloorden vrede en
groenen nacht, gaan Ramumclio en Arrochkoa
voorbij als twee verstoorders van de kalmte dezer
wouden.
Op de kruiswegen staan oude granieten kruisen,
als waarscliuwingstPekenen om hen tot achtzaam-
heid aan te sporen; ouJe kruisen reet dit een
voudige inschrift, dat het devies is van een geheel
ras: O ciux, ave, opes unica! Weldra valt de
avond Thans worden zij sul omdat de tijd voort
spoedt, en het oogenblik nadert, omdat al die
kruisen en de weg zelf hen bijna angst beginnen
in te boezemen.
En de dag neigt ten einde, onder dien triestigen
liet interessantste gedeelte onzer
We hpbben nu een xlucbtigen blik geslagen
op de fabriek,
wandeling is gedaan
Maar er is toch nog meer te zien. Bezijden
de fabriek liggen de verschillende wei kplaatsen.
Daar worden pijpaarde, biuinsleen en vioeispath
gemalen, daar wordt gesmeed al wat aan ge
reedschappen enz. noodig is, daar wordt ge-
liinmeid. Ook de stal is hier, waarin een vijftal
flinke, goed doorvoede trekpaarden staan, of
liever laat ons voor de fabriek hopen, overdag
weinig staan.
Vei der zijn er een flesschenloods, bergplaat
sen voor kolen, zand enz.
Bij den ingang eindelijk vinden wij een net
gebouwtje, voor het kantoor bestemd.
Met groot genoegen hebben wij deze nieuwe
fabriek bezichtigd, waar de directeur ons wel
willend rondleidde. Zij heeft op ons een flinken
indruk gemaaktzij sprak van een kundige
hand, die ook gedurende de exploitatie zeker
even vooi tvarend en energiek het bestuur zal
voeren als gedurende den bouw.
Onze beste wenschen gaan met deze onder
neming.
Moge de fabriek spoedig te klein blijken en
op het thans nog braak liggende terrein achter
de nieuwe fabriek weldra een tweede, een
dei de vei rijzen.
Algemeen «verricht.
Schiedam, 18 November '97.
Lord Salisbury heeft gisteren op dejaarlijk-
sclie vergadering der conservatieve partij nog
maals een verdediging van zijn buitenlandsche
politiek ten beste gegeven, na vooraf met een
woord van hulde gewezen te hebben op den
moed en de vaderlandsliefde der troepen in
Indië.
Komende op de buitenlandsche politiek be
streed de minister de afkeuring, die naar aan
leiding van het met Tunis gesloten verdrag is
uitgesproken. Hij zette de voordeelen uiteen,
die dit verdrag aan de Engelsche katoen-industrie
waarborgt. Belangrijk is ook, dat Frankrijk,
niet Tunis dit verdrag heeft geteekend.
Vervolgens bestreed spr. de beschuldigingen
\an het liberale parlementslid Asquith, dat aan
Frankrijk op Madagascar en in Siam de vrije
band was gelaten. De minister kon slechts
constateeren, dat die gebieden aan Frankrijk
zijn vgegeven" onder het ministerie-Gladstone en
diens opvolger Roseberry. In Siam betrof het
trouwens slechts grondgeb'ed van geringe uit
gestrektheid.
De Koning van Siam heeft wijselijk, om
onaangename verwikkelingen te voorkomen,
aan Engeland en Frankrijk grondgebied afge
staan.
Over het Oosten vertelde de heer Salisbury
alleen oud nieuws.
Ten slotte besprak de minister den toestand
nevel, welke den hemel omhult. De dalen worden
woester en het geheele land is verlatenen op de
hoeken van de wegen staan steeds dezelfde kruis
beelden met de inschriftenO crux, ave, opes
unica I
Als zij te Amezqueta zijn, is de duisternis ge
vallen. Zij doen het rijtuigstiiliouden op een twee
sprong van den weg voor de herberg. Arrochkoa
is ongeduldig en wil direct naar het klooster, boos
omdat hij zoo laat is hij vreest, dat men hem
niet meer zal binnenlaten, daar de avond reeds
gevallen is, Ramuntcho, zwijgend, geeft zich geheel
en al aan hem over.
Het is daar ginds bovendat alleen liggende huis,
dat met zijn witte muren en zijn verguld kruis nog
even tegen da bergen afsteekt. Zij verzoeken om zoo
dra het paard een weinig is uitgerust, het rijtuig
dicht bij het klooster Ie brengen en hen op den hoek
van den weg af te wachten. Dan begeven zij zich
op weg naar de laan die naar het klooster leidt,
en waar men door het dichte loover geen hand
voor oogen kan zien. Zonder een woord te spreken
of oenig geruisch te maken, gaan zij met lichten
tred voort te midden van de droefgeestige duis
ternis van denjnacht. Met zijn vuist klopt Arrochkoa
op de deur van het vreedzame huis.
Ik wilde mijne zuster gaarne zien, zeida hij tot
de verbaasde oude non, welke de deur op een kier
voor hem opende. Nog voor hij geëindigd heeft te
spreken, klinkt er een vreugdekreet door de duistere
gang en eene religieuse, van wie men ondanks hare
kleeling kon gissen, dat zij nog zeer jongis, werpt
zich in zijne armen. Zij heeft hem aan zijn stem
herkend, maar heeft zij ook de aanwezigheid ver
der conservatieve partij, dien hij sterker dan
ooit noemde.
De nederlaag der unionisten, die 111 den
laatste® tijd bij tusscbentijdsche verkiezingen
eenige zetels in het Parlement verloren, schreef
de minister toe aan onverschilligheid onder de
unionistenhij bezwoer hen hun waakzaamheid
niet te laten verslappen.
Eindelijk kondigde lord Salisbury nog voor
de eerstvolgende parlementszitting een wetsont
werp aan, waarbij aan Londen een eigenlijk
gemeentebestuur zou worden gegeven.
In de zaak Dreyfus spelen thans drie personen
een voorname rolde senator Kestner, Mathieu
Dreyfus en de infanlerie-officier Esterhazy. Om
die drie zijn de andere dramalis personae ge
groepeerd: de minister van oorlog en zijn
collega van justitie, de afgevaardigde Basile,
de procureur der republiek en om dezen allen
heen voeren de bladen een wilde jacht uit
naar nieuws, liefst sensationeel nieuws.
't Hoogste woord voert de Libre Parole, en
als altijd "stelt dit scbetterblad zich dezen cisch
Cherchez le juif l
Zoek den Jood dat is de leus van Edouard
Drumont's orgaan, en ook nu weer meende het
blad er in te zijn geslaagd een jood aan le
wijzen als den hoofdaaniegger van het complot
tegen Esterhazy.
Het blad wees als zoodanig aan kolonel
Picard, die evenwel noch zelf een jood noch
van joodsche afkomst is.
De Libre Parole gaf zich nochthans niet ge
wonnen. Picard had de stukken tegen Ester
hazy vi n twee joden, zekeren SoufTrain en
Isail, gekregen.
De zaak zou nu zóó in elkaar zitten, dat
Esteihazy in 1893 een verzoek had gekregen
om f enige aanteekeningen over de rol, door
de cavalerie in den Krim-oorlog gespeeld.
EstC'hazy zond die aanteekeningeu in, hoorde
niets meer er van, maar was ten hoogste ver
baasd later in het schrift van het befaamde
borderel gelijkenis met zijn eigen hand te con
stateeren. Toen eischte hij zijn aanteekeningen
terug, in aar kreeg geen antwoord.
Aan het slot van dit verhaal vraagt de
Libre Parolewaarom de regeering, die feiten
kennende, Mathieu Dreyfus niet vervolgt.
Volgens een andere lezing zou Esterhazy ver
klaard hebben dikwijls met joodsche woekeraars
te doen gehad te hebben, zoqdat men zich ge
makkelijk zijn schrift kon verschaffen.
De Patrio heeft Henri Rochefort laten inter
viewen, en ook deze gelooft, dat Esterhazy
het slachtoffer is van een complot ter redding
van Dreyfus, en dat men Esterhazy als slacht
offer heeft gekozen, omdat diens schrift veel
op dat van Dreyfus gelijkt.
Een andere lezing weer is, dat juist Dreyfus,
ook om het gelijken van zijn schrift op dat van
de a werkelijken dader, het slachtoffer van een
intrige is.
moed van dien ander, die zich op den achter
grond houdt en niet spreekt.
De overste is ook komen aanloopen en doet ben
langs de donkere trap naar hel spreekkamertj'e
gaan zij schuift stoelen bij met zittingen van stroo
en men gaat zitten, Arrochkoa naast zijne zuster,
Ramuntcho tegenover haar en eindelijk zijn zij
dan bij elkaar, de minnaar en de verloofde; een
stilte, waarbij men de harten kan hooren kloppen,
ontstaat.
Men zou bijna niet kunnen zeggen welk een
vreedzame stilte er in dit ontroerende weerzien
ontstaat snel stroomt het bloed van hartstocht
door de aderen, maar de woorden komen niet over
de lippen En deze vredigheid doelt zich tneer
en meer aan allen medeals een blanke wolk
spreidt zij zich uit over de omgeving, als tot be
daring en kalmeering.
Toch is er niets merkwaardigs in dit nederige
spreekkameitjevier naakte muren, een houten
zoldering, een vloer waarop men bijna uitglijdt,
zoo glad is zij geboendop een console het beeld
der Moedermaagd, bijna niet afstekend tegen de
witte muren in dit vei trek, waar het bijna geheel
donker isverder een venster zonder gordijnen,
uitzicht gevend op het ruime verschiet van de
Pyreneéen, die in nachtelijken nevel gehuld zijn
Maar uit deze gewilde soberheid, uit deze blanke
eenvoud, spreekt eene zoo besliste zelfverloochening
en ontzegging van de wereld, dat er in de zie!
van Ramuntcho ondanks hem zelve een soort van
verteedering ontstaat, een plotselinge en onwille
keurige berusting.
Wordt vervolgd.)
