x
N°. 9506.
5T'e jaargang.
Dinsdag 21 December 1897.
sik"
FEUILLETON.
DE JONGE WEDUWE.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
UITGEVER: H. J. C. ROET ANTS.
Onze Industrie in de Tweede Kamer.
Abonnementsprijs voor Schiedam, per kwartaal f 0.90
li n omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
n franco per post, p. kwartaal. 1.30
Afzonderlijke nommersq/)2
BCTEEAU: BOTERSTRAAT «O. Tcleplioon lïo. 123.
Advertentieprijs: van 15 gewono regels inet inbe
grip yan eene Courant0.S3
Iedere gewone regel meer0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
i.
"Wij hebben in ons Kamerverslag de afgeloo-
pen week medegedeeld, welke belangrijke woor
den er, zoowel door de Regeering als door de
Volksvertegenwoordiging gesproken werden bij
de behandeling der Staatsbegrooting, betreflende
de Schiedamsche industrie.
Opdat mea een goed overzicht moge ver
krijgen van wat gezegd werdgeven wij
hier woordelijk hetgeen in de Handelingen
voorkomt, als zijnde gesproken door den Minister
van Finantiën, den heer Pierson en den afge
vaardigde van Schiedam, den heer Van Lim
burg Stirum.
Hoewel wij het offieieele verslag van de
zitting van Donderdag reeds Vrijdagavond in
ons bezit hadden, hebben wij met de publicatie
van hetgeen de heer van Limburg Stirum dien
dag sp™k, gewacht tot ook het antwoord des
Ministers, Vrijdag uitgesproken, in de Hande
lingen verschenen was.
Nu dit is geschied, laten wij de respectieve
redevoeringen volgen, voor zooverre zij in be
trekking staan met de gist- en meiassequaestie.
De heer van Limburg Stirum dan zeide
•woordelijk:
titl is in overleg met u, Mijnheer de Voor
zitter, en met uwe instemming en goedkeuring
dat ik bij dit artikel twee punten zal bespreken
en dit niet gedaan heb bij de algemeene be
schouwingen over hoofdstuk I dear zij be
treffen de fmancieele politiek der Regeering
noch bij de algemeene beschouwingen over dit
hoofdstuk der begrootAg.
Nu wil ik gaarne bel ennen dat, na de ver
klaring die bij de algemeene beschouwingen
over dit hoofdstuk ons de Minister heeft ge
geven, mij de moed wel een weinig in de
schoenen is gezakt, maar ik zou mij toch niet
verantwoord achten, indien ik niet een enkel
woord zeide over twee takken van Nederlandsche
nijverheid van denzelfden boom wier
bestaan ernstig wordt bedreigd.
Hel eerste punt betreft de gist.
Ik heb bij de behandeling van de begrooting
van Buitenlandsche Zaken van een ander stand
punt een enkel woord over deze quaestie gezegd.
Ik heb toen aan den Minister van Buitenlandsche
Zaken de behartiging van de belangen der
gisthandelaren aanbevolen van een internationaal
standpunt. De financieele zijde der zaak bij dat
hoofdstuk ter sprake te brengen, was niet
doenlijk. Ik moge dit dus nu even doen.
Gelijk ik toen reeds zeide, ben ik op het
punt van vrijhandel en bescherming absoluut
ROMAN DOOR
HANS WACHENHUSEN.
23)
Drie dagen lang hadden zij nn in Bernard's bij
zijn naar diens systeem gespeeld.
Den eersten dag was het systeem voortreffelijk
gebleken; den tweeden hadden zij, brutaal ge
worden, stoute slagen gewaagdmaar nu scheen
het plotseling verlamd te zijn. Den derden dag,
heden, hadden zij een besliste nederlaag geleden.
Wellicht omdat Bernard er niet bij was, die
's middags met een rijken Zweed naar de bank van
Nauheim was gegaan om daar een slag te slaan.
Triomfeerend voegde Bernard, een klein, onooge-
lijb mannetje, zich bij de dames. Zij ontvingen hem
koelBernard sprak over zijn geluk bij Nauheim,
waar hij de croupiers het angstzweet op het voor
hoofd had gejaagd. Hij noodigde de dames uit zich
te overtuigen van het geluk, waarmede de Zweed nu
spoelde; maar alleen gravin Kisseleff volgde hem.
Gravin Lubienoff hulde zich dichter in haar sortie.
lEen bedrieger m e e r 1" mompelde zij. nik heb
tnijn domheid duur betaald. Sedert die nare go
schiedenis hier heb ik geen geluk meerLeo
schrijft mij allerlei onzin, en zooeven meende ik
Hehrmann te zien voorbijgaan, meteen anderdie.,."
»Het zal wel zinsbedrog zijn, maar ik heb mijn
witte verloren. Ik raak den koers kwijtAls ik
geen doctrinair. Het is voor rnij eene quaestie
van opportuniteit.
v»aunecr -de ons omringende landen onze
industrie door heffen van invoerrechten bena-
deeien, haar indirect beletten hare producten
uit te voeren, dan meen ik dat ook onzerzijds
zeer goed een recht kan gelieven worden van
die producten welke door het buitenland wor
den getroffen. Ik zie volstrekt niet in waarom
onze nijvetheid altijd de dupe van de historie
zou moeten zijn.
Ik beveel daarom -den Minister van Financiën
zeer ernstig aan om, indien werkelijk de Neder-
landsche gist-industrie, door het in het buiten
land heffen van een invoerrecht in haar bestaan
wordt bedreigd zooals men beweert dat in
de toekomst het geval zal zijn represaille
maatregelen te nemen, opdat die industrie hier
te lande niet te gronde ga.
Ik kom nu tot het tweede punt.
De heeren weten wat melasse is. Tot nu toe
werd de melasse, de n iet-kris tal liseerbare suiker,
voor het grootste gedeelte naar Frankrijk uit
gevoerd. Van die melasse werd ben ik wel
ingelicht in Frankrijk alcohol gestookt.
Sedert er nu op melasse een invoerrecht in
Frankrijk wordt geheven, is de afzet daarvan
in dat land feitelijk onmogelijk geworden.
De suikerfabrikanten hier te lande stoken nu
zelf uit de melasse alcohol en het spreekt van
zelf, dat zij, die om alcohol te verkrijgen
graan bezigen, door die concurrentie groote
schade lijden.
De Minister weet zulks uit een adres van de
sVeroeniging tot verbetering van den toestand
van den moutwijnhandel" dat te dezer zake Zijne
Excellentie is aangeboden.
Dat de beetwortel-suikerfabrikanten op veel
voordeeliger voorwaarden alcohol uit melasse
kunnen bereiden, dar. zij die daarvoor graan
bezigen is het gevolg van de premiën welke
de suikerfabrikanten genieten.
Nu is het de wensch van adressanten, gelijk
de minister weet, dat het uit melasse bereid
gedistilleerd, voor zoover dit hier te lande ver
bruikt wordt, door een hooger accijns worde
getroffen. Daardoor zal de nadeelige positie
waarin op dit oogenblik verkeeren zij die uit
eene andere grondstof dan melasse het gedistil
leerd bereiden, verdwijnen.
In de stukken die ik hier voor mij heb,
staat dat dezer dezer dagen wederom eene fabriek
en drie branderijen te Schiedam voor afbraak
werden verkocht en dat het aantal tot 50 zal
moeten komen der voor afbraak verkochte
fabrieken nl. wil men het sniveau" wederom
bereikt hebben, d. i. het niveau, waarop voor
de overblijvende fabrieken met voordeel alcohol
uit graan kan bereid worden.
De heer Heldt valt mij in de rede met
ssluit Schiedam 1" Mijnheer de Voorzitter
indien men met »sluit Schiedam" bedoelt het
tegengaan van het misbruik van sterken drank,
dan zal niemand in Schiedam het mij kwalijk
nemen wanneer ik verklaar, dat ik gaarne tot
mij niet bedrieg, heeft Leo ook de villa met toebe-
hooren gekocht. Hij weet niet wat hij met al zijn
geld moet beginnen, en hij beeft vrienden te
Berlijn
Langen tijd zat zij in gedachten verzonken, tot
eindelijk haar vriendin terugkwam.
nEen bedrieger, die Bernard! Decidemeni
riep deze boos uit. »De Zweed verliest ook. Hij
kost mij twintigduizend francs. Ik zag zooeven
zelf hoe hij, toen hij voor den Zweed inzette, een
bankbiljet in zijn mouw liet glijden Maat de
Zweed beeft zich gewroken. Hij beeft hem bij de
kiaag genomen en hem een schop gegeven De
bank duit zulke lui; want die biengen haar
haar offers Kom, laten wij gaan soupeeren."
Eenige minuten later zocht een klein mager
mannetje op dezelfde plek zijn toevlucht. Het was
Bernard.
nOok dat mislukt", fluisterde hij. nHedenavond
zou mijn systeem door een consortium woiden
onderzocht, dat mij een miilioen had beloofd wan
neer liet drie avonden achter elkaar gelukte. Ik
zag mij zelf reeds als een rijk man, omringd door
mijn kinderen, die vol verlangen op tijding van
mij wachten. En wat kreeg ik een schop van
dien brutalen kerel! Mijn kinderen lijden honger,
en als mijn systeem, waarmede ik toch hondetd
proeven heb genomen, ook nu mislukt, dan rest
mij niet anders dan te doen, wat ik reeds eens
in het eenzame boschje van plan was: mij het
leven te benemen."
Dieper zonk zijn kin op zijn borst. Maar eindelijk
vermande hij zich.
vliet uur der beslissing is daar!" riep hij uit.
alk moet gereed zijn om te strijden voor het
iets dergelijks wil medewerken. Maar
Schiedam brengt ook iets anders voortSchie
dam brengt ook gist en spoeling voort, en dart
zeg ik, in tegenstelling met den geachten afge
vaardigde uit Amsterdam, den heer Ileldt, in
dit verband en voor dit geval nietsluit
Schiedam 1 maar helpt Schiedam 1
Aan het mij telkens in de rede vallend gelach
van vele heeren heb ik gemeend te bemerken,
dat men mij verdenkt van eene oratio pro domo
te houden. Welnu dit is zoo maar ik wil et-
gaarne bijvoegen: ik heb dit nooit met meer
genoegen en meer instemming gedaan.
De Minister van Finantiën antwoordde hierop
het volgende:
Mijnbeer de Voorzitter I Ik heb nog te ant
woorden op eenige opmerkingen die gisteren aan
het einde van den dag tot mij zijn gericht, op
eenige vragen, die tot mij zijn gekomen.
In de eerste plaats is een zeer belangrijk
onderwerp ter sprake gebracht door den ge-
achten afgevaardigde uit Schiedam, den heer
van Limburg Stirum. Hij heett namelijk ge
sproken over het stoken van alcohol uit melasse.
Dit is inderdaad een zeer gewichtig onderwerp,
en ik begrijp zeer goed, dat de geachte afge
vaardigde zich geroepen acht de aandacht van
de Stuten-Generaal daarop te vestigen.
Het is met deze zaak aldus gelegen.
De melasse werd vroeger meerendeels uitge
voerd, voor een jreot gedeelte naar Frankrijk.
Ten gevolge van fiscale maatregelen die men in
Frankrijk genomen heeft, is de uitvoer be
moeilijkt en de prijs van de melasse gedaald.
Nu spreekt het vanzelf, dat de beetwortel-
suikerfabrikanten en de raffmadeurs een uitweg
zoeken voor de melasse. Die uitweg wordt hun
geboden door de omstandigheid, dat ui' melasse
alcohol kan worden gestookt.
Er is eene suikerfabriek, voor zoover ik weet
niet meer dan één, die alcohol uit melasse stookt,
maar bovendien is er een groote gistfabriek in
het land, die in den laatsten tijd zich uitsluitend
op de vervaardiging van alcohol uit melasse
heeft toegelegd. Nu is den branders uit Schie
dam, naar mij gemeld werd, ongeveer 250 in
getal, de schrik om het hart geslagen. Men
zou kunnen vragen waarom maken die dan
ook geen alcohol uit melasse? Maar hunne
fabrieken zijn daar nu eenmaal niet op inge
richt. Daarom vragen zij dat liet stoken van
alcohol uit melasse bemoeilijkt zal worden door
het beflen van een extra accijns van f2 voor
alcohol, die op deze wijze is vervaardigd.
Maar daarin ligt eene groote moeilijkheid.
Men spreekt dikwijls van de pacificatie van
1889 op het gebied van het onderwijs, maar
er is dit jaar nog een andere pacificatie tot
stand gebracht, dat is de pacificatie op het
gebied van de suikerwetgeving. Ik bedoel de
wet van 29 Januari.
Wanneer men een extra accijns ging heffen
van f2 van alcohol gestookt uit melasse dan
bestaan van vrouw en kinderen 1Diie moeilijke
uren Ook die Lewin wordt verwacht, die met zijn
systeem al eens fiasco heeft gemaakt en dus mijn
natuurlijke vijand is. Tegen hem gaat de strijd."
Plotseling kromp hij ineen; hij staarde voor zich
uit, maar wendde het hoofd af, toen zich twee
gestalten in het iichtviak van de trap naar de
eetzaal afteekenden.
sEen slecht voorteeken I Een profetische herin
nering aan dien tijd van mijn eerste wanhoop
steunde hij. sliet is het laatste wat ik kan ver
dragen
Toen gravin Lubienoff 's avonds in haar hotel
was teruggekeerd, zat zij nog lang in gedachten
veizonken, met de vreemdenhjst, die zij zoo gaarne
dooi las, op den schuot.
Ten laatste sloeg zij een blik op de lijst, bracht
die toen dichter bij haar oogen en staarde op een
naam.
zGraaf Alban, Australië," las zij tot baar ver
bazen. sAls ik mij niet bedrieg, dan sprak Alban
of Mariminia mij eens over een broeder, die in
Australië verdwenen en als een nietswaardig mensch
onterfd wasDat ontbreekt er nog maar aan,
dat ik met hem kennis maak Toch wil ik
wei eens weten of hij hot is Weer die naam
juist hier Ik zal Bernard opdragen eens te
onderzoeken wat men wel van dien naam zegt.
Voor een douceur doet de man alles
Zij bracht een slechten nacht door; de naam
Alban spookte haar voortduiend door het hoofd.
Toch een noodlottige plaats hier! Dat verlies met
het spel moest er nog maar bijkomen. Het was
wel gedekt door de koopsom van de villamaar
rij voelde zich toch niet op haar gemak
zou dit eene inbreuk zijn op die pacificatie
daardoor zou aan de suikerfabrikanten een ge
deelte van de premie worden ontnomen, die
hun is toegekend.
Ik heb aan deze quaestie veel aandacht ge
geven, vele conferentiën met belanghebbenden
en belangstellenden daarover gehouden, manl
ik moet bekennen, dat ik eenvoudig geen uit
weg weet.
Intusschen kan liet een en ander gezegd
worden, dunkt mij, dat wel niet den ernst van
het gevaar geheel doet verdwijnen, maar toch
er op wijst, dat men dien ernst zou kunnen
overschatten. Ik heb eenige becijferingen ge
maakt en ben daarbij uitgegaan van het denk
beeld dat al de melasse, die in Nederland wordt
voortgebracht, omgezet werd in alcohol, dus dat
er niets tot andere doeleinden werd gebezigd.
Bij die berekening is aangenomen dat er alcohol
gestookt wordt van eene sterkte van 50 pet.,
waarnaar gewoonlijk gerekend wordt.
Men zegt mij, dat er per fabriek gemaakt
worden ongeveer 400,000 kilogram melasse, dat
is voor 30 fabrieken 12,000,000 kilogram. De
raffmadeurs moeten ongeveer 5,000,000 kilo
gram leveren. Dat maakt te zamen 17,000,000
Ik kan voor deze cijfers niet instaan, maar ik
kan verklaren dat zij mij verstrekt zijn door
iemand, die ik beschouw- als een deskundige.
Hoeveel alcohol kan nu daaruit worden ge
stookt
Men neemt aan dat uit 10,000 kilogram me
lasse ongeveer 56 a 60 kilogram (aldus in de
Handelingen, de Minister bedoelde hecto
liters, Red. S. Ct.) alcohol worden ver
kregen; nemen wij het middelcijfer, 58 kilo
gram (bedoeld is ook hier hectoliter),
dat geeft dus, in de onderstelling dat alle
melasse tot alcohol wordt verwerkt, eene
productie van 98,000 hectoliters. Dat is eene
zeer groote hoeveelheid, maar de productie
van alcohol in Nederland is meer dan 600,000
hectoliters, terwijl de consumtic hier te lande
420,000 hectoliters bedraagt. Daaruit volgt dat
het gevaar wel niet gering is, maar toch niet
zoo groot als sommigen zich voorstellen en dat
van een geheel verdringen der alcoholproductie
uit graan door alcoholproductie uit melasse op
het oogenblik geen sprake behoeft te zijn.
liet is waar, eene andere mogelijkheid be
staat, en dat is invoer van melasse van buiten
afmaar daartegen te waken door een extra
accijns zou inderdaad niet gerechtvaardigd zijn,
want men mag een fabrikant niet beletten om
zijne grondstof te nemen waar die het goed
koopste is. De motiveering van het hoogere
recht is hierin gelegen dat de suikerfabrikanten
hier te lande zekere protectie genieten, maar
dit argument geldt niet ten opzichte van aan
gevoerde melasse. Intusschen kan ik mede-
deelen, dat van aanvoer uit het buitenland voor
dat doel tot dusver nog niet gebleken is.
Hetgeen ik gezegd heb, zal den geachten
afgevaardigde uit Schiedam en vooral de be
langhebbenden zeiven wel niet volkomen kunnen
XIV.
Den volgenden morgen zat de gravin reeds vroeg,
zooals zij gewoon was, voor het kurhaus een kop
thee te drinken. Zij had reeds een boodschap naar
Bernard gestuurd, maar die was 's nachts niet in
zijn woning geweest.
Daar kwam Bernard, bleek ais eon doode, met
wild vertrokken gelaat, de bieede zandsteenen trap
opwankelen.
sWat was er van uw dienst, gravin?"
nik zie dat je niet gelukkig bent geweest, Bernard."
«Neen, niets dan dcvcine," steunde hij. sDat
heb ik aan dien Lewin te danken. Hij bracht mij
den eenen slag na dett anderen too. Prachtige coups,
de onfeilbaarote combinaties gelukten mij, maar ten
slotte vereenigden zich allen tegen mij, en ik was
verloren, ondanks mijn moeite en berekening."
Hij liet het hoofd in de trillende handen zinken,
's Nachts bad bij eenzaam rondgedwaald.
i>Troost je, Bernard". Haar stem verried ten
minste eenig medelijden, nik heb je een kleinen
dienst te verzoeken. Er is hier een graaf Alban
aangekomen uit Australië. Je weet misschien niet
dat mijn dochter met een graaf Alban is getrouwd
geweest; zes jaar geleden is hij gestorven. Voor
zoover wij weten is er niemand van dien naam
meer. Je gaat door voor oen wandelende vreem-
denlijst; Je moet mij dus eens zien in te lichten
over dien heer."
Bernard zag verstrooid op en staarde toen weer
voor zich.
oHonderd francs," voegde zij er bij, ea dat gal
vaniseerde den ongelukkige.
Wordt vervolgd.)
