STADSNIEUWS.
Kai'msen (mi.et waarschijnlijk zijn Harmsenj
en zijn gewondMevr. Engelsman en een kind
van den heer De Btnyn Kops,
De JSf. li. C. ontving gistei en een lelegiam
van haar correspondent te Batavia, waarin als
gerucht werd medegedeeld dat ook Saparoea zou
verwoest zijn.
Saparoea is van de Oeliu-sers, de kleinegioep
eilandjes ten Oosten van Amhoina. Onder de
Compagnie weid hier bijna uitsluitend de nagel-
cuhuur gedieven ook thans nog woideu van
de Ocliasseis bijna evenveel kruidnagelen ver
scheept als van Ainboinu, dat toch meer dan
tweemaal zoo groot is. Saparoea, op liet eiland
van dien naam, is de hoofdplaats van een afdee-
ling.
De !f-er O. F. de Bruyn Kops, wiens kind
bij de tamp is omgekomen, is sedert _-c.pt. 1890
secretaris der residentie Amboina.
Nationale tentoonstelling van vrouwenarbeid
Door de vereeniging «Nat. tentoonstelling van
Viouwerarbeid" werd Woensdag 12 Januari te
's-Giavenliage een druk bezochte ledenvergade-
ling gehouden, waaromtrent het volgende kan
worden medegedeeld. De presidente, Mevr. C.
Goekoop de Jong van Beek en Donk, deelde
den leden officieel mee, dat de aanbesteding
van bet gebouw der tentoonstelling gegund is
aan den laagsten inschrijver zij gaf een over
zicht van den stand der geldmiddelen op dit
oogenblik, waai uit blijkt, dat de veieeniging
alle reden beeft om met vertrouwen voort te
gaan op den ingeslagen weg, dank zij de meer
en meer opkomende sympathie, doch tevens,
dat nog zeer veel fmancieele steun verkregen
moet vvoiden, wil zij in staat zijn liare plannen
ten uitvoer te brengen op een wijze, zooals zij
dit zou wenscheri.
Flinke giften kwamen in, in verscheidene
plaatsen vormdeu zich nieuwe comite's; veel
hulp is echter nog noouig en de Vereeniging
behoeft den steun van zoovelen, die nog bijdra
gen zouden kunnen leveren, zij die bijdrage ook
nog zoo klein.
Als nieuwe commissie-leden werden gekozen
voor de fmancieele commissie, mevr. Ilt-ineken
Daurn, te Amsterdam, en mej. A, Hingst, te
's-Gravenhagévoor de regel inga commissie,
mej. S. Hinlopen, jonkvr. J. Hoeulït. mevi.
Mesdag Van Culear en mej. W. Wessels, alien
te 's-Gravenhagevoor de uitnoodigings-eom-
missie mevr. Van Nispen tot Sevenaer en
jonkvr. De van der Seliueren, beiden te 's-Gra-
venliage.
G. Yas Visser.
De lieer G. Vas Visser te Amsterdam, de
grootmeester der orde van Vrijmetselaren in
Nederland, vierde gisteren zijn 00e geboortedag.
Het was duidelijk, dut de vrijmetselaarsloges
in Nedeiland dezen dag niet onopgemei kt zou
den laten vooi bijgaan. Reeds was den jubilaris
Dinsdagavond in de loge »Nos Vinxit Libei tas"
te Amsterdam, waarvan hij het voorzitterschap
bekleedt, een ovatie gebracht en ter heiinnering
aan dezen dag een bronzen beeid »Le Vain-
queur" aangeboden. Gistermorgen ontving de
jubilaris een deputatie uit de zes zusteiloges
aldaar, die hem eveneens een brouzen beeld,
»Le Travail", aanbood, vergezeld van een oor
konde in een portefeuille. De Nederlandsche
viijmetselaren vereerden bunnen grootmeester
een monumentaal bloemstuk, als blijk van h'mne
hulde. Den g-heelen dag door weid de groot
meester overstelpt met brieven, kaartjes en
telegrammen.
Naar wij vernemen, is voor de vervulling der
vacature van voorzitter van den Volksbond tegen
drankmisbruik, door bet aftreden van mr. Goe-
mau Borg-'sius ontstaan, aangewezen dr. Ruysch
te s-Giavenliage, hoofdbestuurder van den
Rond. (.zV, li. Ct)
Ged. Staten van Gelderland hebben de be
slissing omtrent de gemeentebegrooting van
Zutphen voor 1898 verdaagd een gevolg van
de wijziging, betrekkelijk het beheer der gas
fabriek en watei leiding en ingevolge art.
211 der gemeentewet machtiging veilt-end, om
uitgaven en ontvangsten te doen uit die posten,
waartegen geene bedenking bestaat.
Socialisme en particulier Initiatief.
Voor een flink bezette zaal trad gisteravond
in sMusis Sacrum" op mr. A, Kerdijk, lid der
Tweede Kamer, ter bespreking van het onder
werp Socialisme en particulier initiatief
De vergadering werd geopend door den lieer
M. C. M. de Groot, voorzitter der kiesver-
eeniging «Schiedam", die met een kort woord
den spreker van dezen avond inleidde.
Mr. A. Kerd ij k, met een hartelijk applaus
begroet, begon hierop zijn lezing.
Toen Proudhon, de Fransche geleerde, in 1848
voor eenig vergrijp voor den rechter stond, vroeg
deze hem, wat eigenlijk socialisme was. „Elk streven
tot verbetering der maatschappij,antwoordde Proud
hon. „Dan zijn wij allen socialisten," antwoordde de
rechter. „Zekerwas Proudhon's bescheid.
Als socialisme is elk streven naar verbetering der
maatschappij, dan is het een zinledige uitdrukking.
Niet minder wordt aan de beteekenis van socialisme
geweld aangedaan, indien zij zich socialisten blijven
noemen die van geen enkel dwingend gezag willen
weten, en die eigenlijk anarchisten moeten hceten.
Tactisch is het van hen niet onverstandig zich
sociaal-democraten te noemen, van wie zij in waarheid
zoover mogelijk afstaan.
Met hen gemeen hebben zij alleen het beginsel en
het aanvankelijke doel, dat zij het persoonlijk eigen
dom van de productiemiddelen als grondslag der
maatschappij willen doen verdwijnen.
Maar uenerzijds willen de anarchisten elk staats
gezag vernietigen, anderzijds willen de socialisten het
staatsgezag tot zijn hoogste ontwikkeling brengen.
Anarchisten en socialisten zijn in sociaal-politieken
zin ware tegenvoeters.
Spr. herinnert er aan, lioe Pierre Leroux zeide in
1837 de uitdrukking „socialisme" uitgedacht te heb
ben als tegenstelling tegen bet toen in zwang ko
mende woord „individualisme." Moge nu de historische
waarheid in twijfel te trekken zijn, voor het goed
begrip van ..socialisme" is deze tegenstelling noodig.
Taee stroomingeu zijn er in het maatschappelijk
levensocialisme en individualisme, de
strooming van het gezag en de strooming der vrij
heid en vrije zelfbestemming.
Die strooinen werken samen en vullen elkaar aan.
Eeide hebben recht van bestaan.
Een inenschelijke maatschappij zonder een van beide
is onbestaanbaar.
Terwijl de verhouding tusschen die twee stroo
mingen wisselt cn wisselen moet, bestaat het groote
politieke probleem hierin, tusschen gezag en vrijheid
dio verhouding tc vinden, die past aan bepaald volk,
onder bepaalde omstandigheden, in bepaalde tijden,
naar de oogenblikkelijko behoeften.
Een derde beginsel is er echter nog dat der vrij
willige samenwerking, der associatie.
Zij is, omdat ze v r ij w i 11 i g is, wel is waar
slechts een zijstrooming van het individualisme. Maar
zij speelt zulk een groote rol eu zal nog een zooveel
grootere rol spelen, dat wij die strooming afzonder
lijk mogen beschouwen.
Vooral speelt de associatie .een groote rol bij het
kapitaal. Daarentegen is de associatie bij de arbeiders,
vooral in ons land, nog in haar kindsheid.
De arbeider als eenling voelt tegenover den werk
gever alle nadoelen der zwakheid. Maar anders wordt
het wanneer die eenling kracht en sterkte zoekt
door aaneensluiting zijner vakgenooten. Dan wordt
op hen toepasselijk het beeld van den pijlbundel.
Dat wapen kan gevaarlijk wezen wanneer het
slecht wordt gebruikt; maar naarmate de werk
lieden meer doordrongen worden van de kracht der
associatie, naar die mate zullen zij kunnen slagen in
hetgeen zij thans nog niet vermogen te bereiken.
Een nog grootere rol is de associatie bestemd te
spelen in den vorm van coöperatie.
De hoogste vorm is daarin de productieve voort
brenging, waarin niet langer arbeid ondergeschikt
zal zijn aan kapitaal, waar voor geen strijd tusschen
die beide plaats zal zijn.
Spr. twijfelt niet of daarvoor is een groote toe
komst weggelegd.
In ieder geval staat dit beginsel, hetzij in den
vorm van vrijheid of van vrijwillige samenwerking,
tegenover het socialisme.
Zonderling is dat zelfs bij de schraudersten daar
omtrent misverstand bestaat. Zoo noemde wijlen
mr. Heemskerk de afschaffing van de artt. 414-418
der Code Pénal een socialistischen maatregel, terwijl
juist die artikelen socialistisch zijn.
Uit dit voorbeeld blijkt ook, dat socialistische maat
regelen niet alleen strekken ten voordeele der mis-
deeldeu. Integendeel levert de geschiedenis van het
socialisme feiten op, die wij „averechtseh socialisme"
zouden noemen.
Bepalingen omtrent maximum-loon en minimum-
arbeidsduur in Engeland, het gildenwezen bij ons te
lande, sloegen het geheele oeconoinische leven in
knellende banden.
Daartegen kwam reactie in de vorige eeuw. Vrij
heid werd de groote leus der wijsgeeren en der
herboren volkshuishoudkunde, en van het individu
alisme verwachtte men nu alles.
Ook de oeconomiscke wetenschap deed dit. Zij
leerde dat goed opgevat eigenbelang was in het
algemeen belang. En dit leerde zij te goeder
trouw. Toch heeft zij feitelijk de belangen der bezit
tende klassen gediend, omdat haar leering een dwa
ling was. Haar leer leidde tot onderdrukking der
maatschappelijke zwakken, die niets hebben dan hun
arbeidskracht en die in dienst m o c tn stellen
van hen, die maatschappelijk sterker zijn.
Üp deze dwaling te hebben gewezen, is de onver
gankelijke eer der nieuwere oeconomie, waarin de
groote mannen van het socialisme een eervolle plaats
innemen.
Zij hebben een kentering van denkbeelden teweeg
gebracht, die de voorboden zijn van daden, ook bij
ons te lande.
Er is gekomen „verteedering des harten", maar
uan den anderen kant is ook het inzicht ontstaan,
dat socialisme niet is een afgerond stelsel, maar een
beginsel dat wortelt in den menseh als levend orga
nisme, een beginsel dat steeds wisselt en wisselen moet.
Maar hoe dan met de sociaal-democratie? Onder
scheidt haar niets van andere richtingen? Spr. waar
schuwt er tegen, nooit een richting te beoordeclcn
naar haar slechte vertegenwoordigers. Mogen sommige
sociaal-democraten haat prediken, der sociaal-demo
eratie aanwrijven mag men dit niet.
De sociaal-democratie verdient eerbiediging als eenc
overtuiging, nl. deze dat de maatschappij zal zien
een toekomst met afschaffing van den persoonlijken
eigendom der productiemiddelen.
Afschaffing, want beperking van den eigendom
bestaat reeds nu in onze wetten, vooral door bet
onteigeningsrecht.
Een heilig, onaantastbaar recht is dus het eigen
domsrecht volgens onze wetgeving niet.
En dat door onteigening het eigendomsrecht nog
meer zal worden beperkt dan nu reeds geschiedt,
mag als zeker worden beschouwd.
Zoo ook zal beperkt worden het erfrecht. Spr. is
overtuigd, dat de tijd zal komen, waarin ook de
Staat een zeker erfrecht zal genieten, en iets juisters
dan dit medeerfgenaamschap van den Staat acht hij
niet goed denkbaar. Door zijn hulp toch is de Staat
a. h. w. stille vennoot van iederen burger.
Dat de afschaffing van persoonlijk eigendom
zal kunnen geschieden, mag evenwel niet onmoge
lijk worden geacht. „Wat de verre toekomst zal
brengen, vermag geen menseh te zeggen", schreef
3pr. 12 jaar geleden in het Sociaal Weekblad.
Spr.'s groote grief tegen de sociaal democratie is
dan ook dat de leiders het denkbeeld bij tun volgers
laten post vatten, dat de verwezenlijking van haar
ideaal binnen een kort tijdsverloop mogelijk is. Hij
gelooft echter dat de sociaal-democratie in Nederland
allengs zal worden een hervormende partij, die zich
plaatst op den bodem van het bestaande en aan de
toekomst overlaat, waarheen die hervormingen zullen
leiden.
Het socialistisch beginsel is dus meer in het maat
schappelijk leven doorgedrongen. Spr. is voorstander
van staatsdwang op velerlei terreinmaar toch acht
hij het individualisme in zijn schoonste niting door
associatie hooger, want staatsdwang is de erkenning
onzer zwakheid.
Geen voorstander van staatsbemoeienis ziet ook
voorbij het gevaar van mistastiag. Daarom duurt
het ook zoo lang, eer eenige maatregel door de be
hoefte geéLcht, door de wetgeving wordt in het leven
geroepen. Als voorbeeld haalt spr. aan leerplicht.
Ook acht niemand den Staat almachtig. Integen
deel, vermag hij minder dan de vrijwillige samen
werking. Wat niet wegneemt dat de Staat meer moet
doen dan tot dusver, dat hij doen moet wat hij kan.
Is het dan niet te vreezen dat de wettelijke dwang
den prikkel van het particulier initiatief zal ver
zwakken? AVare het zoo, spr. zou die schaduwzijde
meenemen in den koop. Maar hij gelooft niet dat dit
zal geschieden, maar dat juist het particulier initia
tief in vrijwillige samenwerking zal komen tot
schooner ontwikkeling.
De wet moet dikwijls den weg effenen voor het
particulier initiatief. Zoo is het niet bij machte iets
te doen tot verbetering der volkshuisvesting in het
centrum der groote steden. Daarvoor is verscherpt
onteigeningsrecht noodig om den weg te banen.
Maar de wet, als uiting van solidariteitsgevoel,
heeft ook opvoedende kracht ook bij wie vroeger
misbruik van macht maakten in vrijheid.
En eindelijk, zijn zij die voor staatsbemoeiing
ijveren, het juist die voorstanders zijn van ont
wikkeling van particulier initiatief.
En in de breedcre ontplooiing van het particulier
initiatief én in de brcedere toepassing van het beginsel
van staatsdwang ligt de verbetering der maatschap
pelijke toestanden.
in het begin dezer eeuw was demenschheidover
moedig -toen volgde een tijdperk van moedeloosheid,
waaraan wij ons thans ontworstelen in het denkbeeld
dat wij het doorgangspunt zijn voor het nageslacht,
dat wij voor hen den weg bereiden.
AVelnu, aldus eindigde spreker, laat ons dan ar
beiden zoo lang het dag is, ieder naar de mate zijner
kracht, ieder naar zijn overtuiging, maar met eer
biediging van de overtuiging vau anderen, dan zullen
wij den dank verwerven van het nageslacht.
Een warm applaus loonde den spieker voor
zijne geestdriftige voordracht.
Hierop weid gelegenheid gegeven tot debat.
De lieer G. J. v. ff urmond vraagt of de
lieer Kerdijk iider individu het recht om te
leven toekent Wat zou hij dan antwoorden
aan iemand, die wei ken wil en kan maarniet
mag, omdat hij liet niet krijgt, eu die honger
lijdt met do zijnen
De heer J. Koorengevel heeft met instem
ming gehoord, dat de lieer Kerdijk is voor
leerplicht. Maar is hij ook voor kleed- en eel-
plieht van staatswege? Want zonder dat zal
leerplicht drukken, juist in de onderste lagen
der maatschappij.
Spr. is dan ook tegen leerplicht, indien niet
de Staat ook zorgt voor Meeding en voeding.
Nog meerit spr. dat niet alle sociaal-demo
craten voor staatsdwang zijn. O. a. de lieer
Domela Nieuwenhuis niet.
De heer F. W. N. Huge n holt z meent
dat het een quaestie is van min of meer, waar
wij te kiezen hebben tusschen socialisme en
individualisme. De heer Kerdijk helde meer over
tot hi t laatste en heeft als middel tot verbete
ring aangewezen vereeniging, coöperatie. Maar
wanneer ai beiders gaan worden kapitalisten,
dan zal men krijgen uitbreiding van kapita
lisme.
Dit berust op winstsysteem, pacht en interest.
Interest nu is hetgeen het kapitaal toevloeit,
zonder dat liet er voor heelt gearbeid. Spr.
helt dan ook meer over tot socialisme, ook al
wil hij liet individualisme niet geheel weg
cijferen. De lieer Kerdijk noemde het socialisme
een hoog staand ideaal, maar spr. meent dat
individualisme in den reinen zin van liet woord,
een veel meer verheven ideaai is.
De heer Kerd ij k, de sprekers van antwoord
dienende, meent dat juist de invoering van
leerplicht het thans alleen voor den onderwijzer
pijnlijke verschijnsel ook onder de oogen van
allen zal brengen en liet particulier initiatief
zal aansporen den nood te lenigen. En als dat
niet toereikende is? Spr. heeft in den Amster-
damscben Raad gesproken voor het verieenen
van steun aan de vereeniging «Kindervoeding".
Toch zou hij in deze den weg der staatsbe
moeiing slechts bedachtzaam willen opgaau.
Dat echter een onderwijzer niet van leerplicht
wil hooien zonder kleed- en leerplicht, klinkt
spr, vreemd in de ooien. Al zou de leerplicht
het voor velen lijdelijk nog erger uaakeu dan voor
anderen, zoo goed en zoo kwaad mogelijk moeten
wij dien tijd zien door te komen, opdat een
volgend geslacht beier gewapend zal zijn om
zicii een plaats in het leven te veroveren.
De vraag of hij erkent het recht otn te
leven van den individu moet spr. ontkennend
beantwoorden, wanneer men bedoelt de maat
schappij aansprakelijk te stellen voor het leven
van f.ïk individu. De maatschappij kan daarvoor
niet aansprakelijk zijn, waar zij niet de macht
heeft het ter wereld komen van den menseh
te verhinderen.
Maar indien men meent dat liet solidariteits
gevoel ons moet aansporen, om den medemensch,
nu hij eenmaal leeft, het leven mogelijk te
makeD, dan aanvaardt spr. dien zedelijken plicht.
Ook hij acht liet vraagstuk der werkloosheid
een der schrijnendste vraagstukken. Als tijdelijk
middel moet men armenzorg gebruiken, maar
verbeterd, uitgaande van de burgerlijke ge
meenschap.
Door de aandacht te wijden aan de vraag,
hoe werk te geven en hoe het werk het vrucht
baarst te maken, en door verzekering tegen
weikloosheid, is dat vraagstuk alleen op te lossen.
Het beroep van den heer Koorengevei op den
lieer Domela Nieuwenhuis wees spr. af met te
herhalen dat er zijn, die zich sociaai-demoera-
ten noemen, maar in waarheid anarchisten zijn,
juist omdat zij van geen staatsdwang willen
weten.
Tegenover den heer Ilugenholtz zet de inlei
der nader uiteen, dat in coöperatie, en wel by
de productieve voortbreuging, de strijd tusschen
kapitaal en arbeid opgelost zal ziyn.
Interest is noodig, waar kapitaal geleend
moet worden, want liet kapitaal doet dienst,
en die dienst moet beloond worden.
Ook zal coöperatie er toe leiden, dat ai beider
en patroon samenwerken in eikaars belang.
Spr, beioogt voorts, dat bij, schoon indivi
dualisme als ideaal hooger stellende dan socia-
iisme, meent dat in den tegen woordigeu toestand
der maatschappij liet socialisme, liet dwingend
staatsgezag meer op den vooigiond moet treden.
Maar door een tijdperk van socialisme, ook
door zijn opvoedende kracht, moet de maat
schappij komen tot een tijd. waarin liet indivi
dualisme zijn schoonste ontwikkeling kan vin
den. (Applaus.)
Met eeu woord van warmen dank aan den
spreker, sloot de heer Ilugenholtz hierop
de vergadering.
Maar de lieer Kooren gevel werischte
nog in liet midden te biengen, dat de lieer
Domela Nieuwenhuis zichzelf herhaaldelijk so
ciaal-democraat noemde, terwijl hij tocli tegen
staatsgezag was.
De heer IC e r d ij k repliceerde liiei op kort.
Wanneer inen volhoudt dat de heer Domela
Nituvvenhuis is sociaal democraat, dat men dan
aantoone dat socialisme niet is wat spr, heeft
bi 'oogd.
Hierop ging de vergadering uiteen.
M sOrpheus."
9 Het is ei ne in aile opzichten geslaagde uit
voering geweest gisterenavond; een concert
onder een zekere feestelijke, bijna enthousiaste
stemming. Een goed idee was liet, deze maal
af te wijken vau de gewoonte om liet concert
in liet zaaltje van Mu-is te geven men had
anders de horderden, die opgekomen waren,
niet kunnen bergen; de ruime lialle der Oifi-
ciereu-Vereeniging was flink bezet.
Feestelijk stonden de vaandels van «Orpheus"
en de »Rotterdamsclie Liedei tafel" ter weers
zij den van liet tooneel opgesteld, behangen met
de onvergankelijke bewijsstukken van even
zoovele overwinningen; «Orpheus'" banier ver
sierd o-^k met den eersten prijs kort geleden
gewonnen in den Amslerdamsehen Zangersknjg,
waarvan men dezen avond de echo zou ver
nemen.
Op iiet tooneel verzamelden zich de leden
van beide broeder-corpsen iri feestelijke stem
ming, van hunne kracht zich bewust.
Als eerste nummer werd »Morgenhymne"
van A. Dietricli aangeheven, een lied vau hulde
en tevens een bede gericht tot Apoilo. Kou ooit
een concert onder betere auspiciën beginnen?
De indruk, dien wij van de ïRotteniair.sclie
Liedertafel" ontvingen, was zeer gunstig, al moet
deze vereeniging voor DOrplieus" de vlag strij
ken. «Lentelied" van Verhulst achten wij geen
gelukkige keuze. Dl'. Beve's lier is hier bij
groote uitzondering onbeduidend en Heeft
Verhuist niet kunnen inspireeren; de muziek
vari «Lentelied" zegt al even weinig als de tekst.
Toch kunnen wij ons verklaren dat de «Rotter-
damsche Liedertafel" met dat lied eer heeft
ingeoogst. Het stelt ml, geen geringe eischen
aan het koor. Bij het p. p. waarmede het aan
vangt is detoneeren moeilijk te vermijden, welke
klip de Rotterdammers glansrijk omzeilden;
vandaar wellicht de derde prijs.
Ook het volgend nummer »Les martyrs aux
arènes" werd zeer goed gezongen. Prachtig
klonk liet Césarl ceux qui vont mourir te
saluent! De sRotterdamsche Liedertafel" was
in hare dramatische opvatting van deze com
positie bijzonder gelukkig.
Als soliste betrad Mevr. A. Kraft van Ermei
het tooneei. In den aanvang was hare stem
niet geheel vrij, tengevolge-waarvan liet geluid
in de hoogere registers eenigszins scherp klonk.
De liederen weike zij ten gehoore bracht, be
wezen dat hare stem zeer omvangrijk is, zoodat
het ons niet verwonderen zou dat Mevr. Kraft
even goed in staat zou zijn eike mezzo sopraan
partij te vervullen. Bovendien is hare stem
krachtig en tevens in de lagere registers ge
voelvol en week. Mevrouw Kraft zal tevreden
zijn over haar succes en beloonde de hulde
van liet publiek met een ntoegiftje", een mooi
lied op Duitscben tekst, sWie du noch jung",
van Georg Rijken.
Na de pauze vooral klonk de stem van Mevr.
Kraft helder en krachtig en met meer weekheid
in het bovenregister. Vol sentiment en glansrijk
zweelde haar stem boven het mannenkoor uit
in de fraaie compositie wn Heinze nEuterpi.','
waarmede de zangeres een groot succes verwierf.
Met groote belangstelling werd daarop
vOrpheus" gevolgd bij de voordracht der liede
ren waarmede het buiten onze pooi ten de
eer van Schiedam op kustgebied had weten
hoog te houden.
De uitvoering van beide compositie» («Saui's
Lierzang" van den Belgischen componist F. A.
Gevaert en «Sur les rernparts" van A. Sainlis)
kon de strengste eischen van zuiverheid en
vooi dracht bevredigen en ook de uitspraak van
het Fransch viel zeer te roemen. Bij de midden-
strophe van laatst genoemde compositie (si ie
sormneil, ma belle) maakte de zachte bege
leiding der bassi een prachtig effect. Het concert
eindigde, passende aan de plaats, waar het
gegeven werd iu krijgshaftige geestdrift
behalve »Sur les rernparts" werd nog ten ge
hoore gebracht het «Soldalenkoor" met de
feestcantate door Richard Hoi gecomponeerd
voor de inwijding van het gedenkteeken van
den siag bij Heiligeriee en ten slotte het be
kende «Gloire immortelle" het soidatenkoor
uit de Faust-muziek van Gounod.
Resumeerende, komen wij tot de slotsom, dat
de uitvoering van gisterenavond in één woord
