|t jhTT er JT
BINNENLAND.
Staten-Geiieraal.
STADSNIEUWS.
De Grieksche oud-minister van marine Lewidis
beschuldigt in een breedvoerige brochure de
commandanten der beide Grieksche eskaders
dat zij in den oorlog werkeloos zijn gebleven
of de ontvangen bevelen onvoldoende zijn nage
komen.
liet Italiaansehe oorlogsschip Marco Polo
vertrekt lieden van Napels naar Oost-Azië.
Uit Lagos wordt bericht dat een Engelsche
troepenmacht Okuta in Borgoe hezette.
Kolonel Mc. Callum, de gouverneur van Lagos,
is gistermorgen vroeg naar het «Hinterland"
vertrokken.
Een telegram aan do AJ.-Y. Herald van
Cuba zegt, dat generaal Pando in een gevecht
met de opstandelingen zwaar gewond is.
De World beweert dat de Amerikaansche
regeering Maandag j.l. drie cijfertelegrammen
heeft ontvangen van haar consul te Havanna,
en wel van zooveel belang, dat de onderstaats
secretaris Day ze onmiddellijk naar den raads
heer Mc. Kenna is gaan brengen, waar de
President der Unie te dineeren was.
Onmiddellijk zou daarop de ministerraad zijn
bijeengekomen.
De Amerikaansche kruiser Maine is te
Havanna binnengeloopen, onder her wisselen
der gebruikelijke saluutschoten.
Een mededceling aan de bladen zegt, dat
dit alleen geschiedt om volgens oude traditie
de Cubaansche havens vriendschappelijk d.i.re
oorlogsschepen van de Unie tc laten bezoeken,
wanneer de omstandigheden het veroorloven.
De veel gunstiger stsvat van zaken op Cuba
veroorlooft liet thans.
In spijt van dit communiqué gelooft »men"
echter dat de regeering de Maine zendt zonder
een uitnoodiging van de Spaansche regeering
af te wachten en alleen omdat er vóór Havana
Duitsche oorlogsschepen liggen.
Ook wijst men op het uitrusten van andere
Amerikaansche oorlogsschepen, ofschoon te
Key-West reeds de grootste Amerikaansche
vloot bijeen is die ooit bij elkaar geweest is.
Versieiunuselannen en Verkwisting.
In het laatste nummer van Onze Kring
schreef de redacteur overbovenstaand onderwerp
een en ander, hetwelk wij in zijn geheel op
nemen, omdat wij ons voorstellen deze week
daarop nader terug te komen.
Hier volgt dus het artikel uit het orgaan
van de afdeeling Schiedam van den Nederland-
scheu Protestantenbond.
Dit is een eenvoudig en ernstig woord voor
Schiedam en elders.
Wij zijn vol van versieringcplannen voor de
aanstaande inhuldigingsfeesten der Koningin, en
wij zijn op het punt ons schuldig te maken aan
groo'e verkwisting.
Wij willen feestvieren niets is natuurlijker.
Maar is daartoe noodig, dat wij schatten golds
gaan weggooien, aan wat twijfelachtig mooi zal
zijn voor een onkelen dag? Wij willen feestvieren.
Kunnen wij dat niet doen, als van iedere woning
feestelijk de driekleur wappert? Wij willen feest
vieren. Kunnen wij dat niet veel heter doen, als
wij het verzamelde geld niet opmaken aan eere
poorten en dergelijke, die geen reden van beslaan
hebben, sinds zij, die onze feesten gelden, niet
in onze stad komt ais wij het aldus bespaarde
geld gebruiken voor kostelooze volksfeesten
Wij mogen ons niet schuldig maken aan ver
kwisting. Veikwisting is het, als men in deze
benarde tijden van werkloosheid en broo.lsgebrek,
op een enkelen dag groote schatten besteedt aan
wat geen blijvend nut oplevert. Wie acht zich
daartoe gerechligd Vaders, die dikwijl* nan hun
kinderen het uoodigsto moeten weigeren, moeders,
die anders met de grootste zuinigheid de waarde
van ieder dubbeltje berenonen, leden van buurt-
commissios die van week tot week een aanval
doen op de zuur verdiende penningen, en door
hun persoonlijk bezoek alleen roe Is een zekeren
dwang oefenen, loden van het feestcomité, die dn
gebeelo leiding in handen hebben, en door een
enkel verstandig woord viel kwaad kunnen voor
komen durven zij allen de verantwoording aan
Maar men wil offeren. Zeker, hier en daar.
Doch velen offeren gedwongen, omdat zij het
verplicht meenen te zijn aan hun nering, san hun
fatsoen, aan hun welbegrepen eigenbelangimmers,
men kan niet weten, hoe men later den steun
noodig kan hebben van de mennen, die zich nu
warm maken voor deze versieringen.
Dan, zeker, daar is offervaardigheid, heerlijk
om te beloven. De arme, die in twintig wokehjksche
collecten zijn gulden opbrengt, offert niet alleen
oneindig meer in vethouding, maar loont ook
grootere toewijding, dan de meergegoede die in
eens zijn gulden betaalt. Doch is die toewijding
niet eon beter doel waard
Maar nog eens men wil der Koningin hulde
bieden. Zeer zeker. Maar kan die hulde alleen
gebtacht worden, door onze hosschen te plundet en,
te berooven van mos en dennegroen Moot de
waarde van die hulde alleen berekend worden
naar de groote sommen gelds, die men nu met
moeite bij elkaar brengt? En zoo men toch zijn
liefde voor Oranje wil uitdrukken in zijn stoffelijke
gave, zou men daarvan niet een blijvend fonds
kunnen scheppen, eene Wilhelminafonds, waarvoor
jaarlijks een aantal zieke en zwakke kinderen naar
buiten gezonden kunnen worden, of een Wilhelmina
gasthuis oprichten, dat nog het nageslacht zal
doen denken aan en spreken van het schoone
feest der inhuldiging?
Wie iets gevoelt voor onze bezwaren en onze
plannen, laat die het uitspreken, opdat nog bijtijds
de verkwisting worde voorkomen, die nu wordt
voorbereid.
Laat ons feestvieren Ier eere onzer Koningin,
een vroolijk, opgewekt, gezond en natuurlijk feest
vieren. En zoo er meer wordt opgebracht dar.
daartoe noodig is, laat ons daaraan geven de een
of an 'ere blijvende bestemming. Dat zal de
schoonste huldo zijn aan onze Koningin.
De Inhuldigingsfeesten.
Naar wij vernemen, is het thans zeker, dat
II. M. de Koningin onmiddellijk na de inhul
diging te Amsterdam op 0 September te 's-Gra-
venhage zal aankomen. De feestelijkheden zuilen
plaats hebben 9, 10, 12 en '13 September.
De algemeerte illuminatie Heeft op den dag
van den intocht plaats.
Het Hofbal.
Van particuliere zijde wordt aan het Dagll.
omtrent het Hofbal nog het volgende bericht
HU. MM. traden ongeveer 9'A uur, na in den
cercle vertoefd te hebben, de groote danszaal
binnen, II. M. de Koningin gekleed in wit brocaat
zijden balkleed, niet witte en groene bouquetjes
gegarneerd, opgenomen door korenaren van
diamanten. Een prachtige parure van diamanten
en smaragden versierde Haar kapsel. H. M. de
Koningin-Regentes was in het licht grijs gekleed.
H. D. H. prinses FILabet was in wit zijden
bnlkleedij met rose tulle taille; ailes met ro-e
bouquetjes gegarneerd.
Er wetiien twee quadrilles getfar.si, waaraan
H. M. de Koningin deelnam. De eerste deed Zij
met Ridder de Struve, den Russischen Gezant,
vis a vis de Prinses met mr. M. W. baron du
Tour van Bellinchave, den ópper-ceremonie
meester van II. M., terwijl de quadrille des
lanciers door Haar gedanst werd met A. C. baron
Bentinck, den eersten stalmeester van II. M.
Het decor in de balzalen bestond uit guit laudes
van rozen, terwijl in de hoeken ptachtige azalu's
en seringen-bouquelteu prijkten.
Verkiezing te Rotterdam.
In het grootste gedeelte onzer stadseditie
hebben wij gisterenavond den uitslag nog kunnen
mededeelen van de verkiezing te Rotterdam.
Ten behoeve onzer lezers te Schiedam die een
nummer ontvingen, waarin de uitslag nog niet
gemeld was, en van onze posteditie, herhalen
wij dien hier nog eens.
Uitgebiacht werden 299G stemmen. Van
onwaarde 33. Geldig '2903 stemmen.
Gekozen: ör. It. I*. Itlees R.A*. met
1632 stemmen. Jltr. mr. T. A. J. van ,cb van
Wjjck vei kreeg 1331 stemmen.
Mr Troclstra en de zaak Hoogerlmis.
In de Maandagavond te Bergum gehouden
verr adering deelde mr. P. J. Troelstra mede,
dat zoo pas door hem een anoniem, in het
Friesch gesteld, schrijven uit Finkum was ont
vangen, '-sarin te kennen werd gegeven, dat
men den loop der zaak, die nu hangende is,
zou afwachten en hem daarna zou vervolgen
wegens zijne beschuldiging tegen Allard Dijk
stra c. s. Mr. Troelsta zou dezen btief bij de
justitie deponeeren.
Ds, N. de Jonge, f
Te Utrecht is gisteren in den ouderdom van
52 jaren overleden ds. N. de Jonge.
Ds. de Jonge begon zijne studiën aan de
Leidsche Hoogeschool. Nadat de graad van can-
didaat in de letteren door hem was behaald,
ing hij aan de Utrechtsche Universiteit stu-
deeren in de theologie.
De overledene is voorts als predikant werk
zaam goweost te Lexmoriil van 1870 tot 1874,
waarna hij predikant werd bij de Evang.-
Vlaam=che kerk te Brussel.
Na verloop van eenige jaren nam bij zijn
ontslag als zoodanig en stichtte aldaar eene Stads-
Evangeüsatie, welke zich zeer heeft uitgebreid
en thans vier Evangelisten telt die in verschil
lende deelcn der stad werkzaam zijn.
Een klein ziekenhuis en eene groote evan
gelische drukkerij werden mede door hem aldaar
gesticht. De laatste jaren woonde hij te Utrecht,
doch zijn werkzaamheden te Brussel bleef hij
toch waarnemen.
De overledene was ook godsdienstleeraar in
de gevangenissen te Utrecht.
Ned. Ondervr. Genootschap,
liet hoofd bestuur van liet Nederlandsch On-„
derwijzersgenootschap is voor het jaar 1898 als
volgt samengesteld: G. Meyer voorzitter te Am-
sterdam, G. J. Ligthurt, vice-voorzitter te 's-Gra-
venhage, P. de Geus, eerste secretaris, gedele
geerde in het schoolmuseum, J. W. Teepe,
tweede secretaris, A. Stokvis eerste penning-
meestor, A. J. Straatman, tweede penningmees
ter, commissaris van de paedagogische bibliot
heek, allen te Amsterdam, W. F. Hillebrand
te Garmervvolde en J. J. Dikker te Zwolle.
Uit het hoofdbestuur treden de heeren G.
Kappenberg te Amsterdam en L. Gerhard te
Utrecht. In de vaeature-Kappenburg is nog
niet voorzien.
Bakkerij-Tentoonstelling'.
Naar wij vernemen, heeft de burgemeester
van 's-Gravenhage het, eere-voorzitterschap aan
vaard van het Uitvoerend comité der dezen
zomer aldaar te houden internationale tentoon
stelling van bakkerij, maalderij en kookkunst,
terwijl de ministers van waterstaat, handelen
njjverheid, van buitenlandsche en van binnen-
landsche zaken hun steun hebben toegezegd,
voor zooverre het op den weg der regeering
ligt om dien te geven.
Bij Kon. beGuit is benoemd tot ridder in de
orde van den Nederl. Leeuw, mr. G. J. Goe-
koop, voorzitter van de ontbonden commissie,
ingesteld bij Koninklijk besluit van 18 Februari
1895 no. 18.
Te Davos-Plalz is op 87-jatigen leeftijd over
leden de gepens. officier van liet O. I. leger C.
D. J. van der Star.
Te Helder is op 43-jai igen leeftijd overleden
secretaris dier gemeente.
de beer J. Prinsen,
EERSTE KAMER.
Avondzitting van Dinsdag S.> Januari.
De werkzaamheden worden hervat.
Ingekomen was ceno kennisgeving vau het over
lijden van Jhr. Mr. Yerbeijen, lid der Kamer.
De voorzitter, Mr. van Naamen van Eemnes, zegt
het volgende
„Mijne Ileeren!
„Met diejten weemoed hebben wij bet overlijden ver
nomen van ons hoog geacht medelid,Jhr. Mr. Verhcijen.
.,I)e velerlei betrekkingen, waartoe het vertrouwen
des Konings en van zijne medeburgers hem riepen,
vervelde hij steeds met de meeste ijver en nauwge
zetheid, waardoor hij algemeen geacht en geeerd werd.
..Zijn open cn beminnelijk karakter, z.ijno goede
hoedanigheden cn zijn aangename omgang deden hem
tallooze vriendeu verwerven.
„Ook wij, die het voorrecht hadden hem zoovele
jaren in ons midden tc zien, leerden z.ijno kennis,
zijue ervaring, zijn ijver en zijn persoon op bijzondo
ren prijs te .stellen.
„Zijn heengaan heeft dan ook een groote leegte
achtergelaten; zijne nagedachtenis zal bij ons steeds
in eere worden gehouden.
„Moge dc Almachtige zijne diep bedroefde familie
de kracht scheuken lnar onherstelbaar verlies met,
stille onderwerping tc dragen.
Het overlijdensbericht zal mot oen brief van rouw
beklag vanwege de Kamer worden beantwoord.
Na mededceling vau eenige ingekomen stukken
enz., is de vergadering verdaagd tot Woensdag
ochtend ten 11 ure tor behandeling van do Staats-
begrooung voor 1898.
Zitting van Woensdag 26 Januari.
In behandeling kwam heden de Staatsbcgrooting.
El' werden algemeene beschouwingen gevoerd.
Dc heer Van Lier opende ze met acte te nemen
van do regeeringsverklaring dat zij het Kiesrecht
als staatkundig vraagstuk in de eerste 4 jaren zal
laten rustende afschaffing der rijkstollen toe te
juichen mits geen Dttdccl toebrengende aan andere
belangenen te zeggen, dat buiten de progressie
er andere middelen zijn om tot voorziening iu de be
langen der gemeenten.
De heer Van don Biesen ontkende dat do
aankondiging van een voorstel tot invoering van
den persoonlijken dienstplicht in het Zuiden, althans
in Noordbrabant, met vreugde is ontvangen. Het
voorstel daartoe zal een twistappel onder het volk
brengeu en het Kabinet, dat op geen partij kan
steunen en afhankelijk is van dc socialisten, is tc
zwak voor dergelijke ingrijpende maatregelen welke
der natie een dwangjuk oplegt, en dat iu liet kroniugs-
jaar. Ware de stelling van Amsterdam tijdig in orde
gebracht, Nederland zou zich dat dwangjuk niet
behoeven op t# leggen.
Do heer Schim m el penninckvandorOye
vroeg regeling van het arbeidscontract; tariefver-
hooging voor goederen die hier te lande kunnen
worden gemaakt, cn betuigde zijn instemming met
de nota van den heer v. d. Putte omtrent de nood
zakelijkheid van schepen it, double usage, dienende
toi verdediging zoowel van Nederland als van Indié.
De hoor GodindcBcaufor tstf ULet ministerie
niet den eisch van homogenifcit en zulks met 't oog
op het gemis cener eendrachtige partij, nl constateerde
spr. merkwaardige eensgezindheid van dit Kabinet
ten opzichte van de afwerking der Amsterdamseho
stelling waartegen vier vroegere kamerleden, zittende
in dit ministerie, eertijds 'hadden gestemd, terwijl
minister Borgesius cn Lelie hun anti-militari3tische
neigingen lieten varen.
Ook hij verklaarde zich tegen reagcercn tegen het
kiesrecht dat hij in deze zittiugperiode niet aan dc
orde wil gesteld zien cn door dit minister!" ok niet
voorgesteld kan worden, wil het zijn een Kabinet
van liberale, in plaats van democratische concentratie.
Hij wcuselit geruststelling op dit punt vooral door
don Min. v. Binneul. Zaken en meende te kunnen voer
spellen dat wanneer dit ministerie den radicalen cn
Bocialistischen kant uitgaat, het felle bestrijding zal
vinden bij do vereenigdo anti-revolutionnairen cn
katholieken.
De heer Van Alphen besprak de taak der
marine bij de binnenlandsche verdediging en spoorde
den nieuwen Minister van Marine aan tot indiening
van een vast plan van organisatie voor de zeemacht,
waarin schepen voor dubbel gebruik kunnen voor
komen al acht hij de bestaande bodems daartoe minder
geschikt.
De heer A1 b e r d a betuigde ingenomenheid met
aangekondigde vosrstcllon tot invoering van per
soonlijken dienstplicht en leerplicht.
Toch acht hij de oorlogsuitgaven nog altijd te
hoog in evenredigheid tot andere en bepleitte hij
voor kleine staten de invoering van scheidsreehte-
lijke beslissingen. Hij wensebt gevoerd te zien een
staatkunde berustende op menschkunde, een inwen
dige politiek doordrongen van het beginsel dat de
staat is een weldoener, en gegrond op rechtvaardig
heid.
De heer van Aseh van Wijck was niet in
genomen met de samenstelling van het Kabinet, en
meende dat een vooruitstrevende liberale Regeering
had moeten optreden, die zich onthouden had van
strijd tegen het cleriealisme.
Sterk laakte bij vooropstellen van leerplicht, waar
door e«n twistappel wordt opgeworpen en de school
strijd wordt heropend daar geen rekening wordt go-
houden met grieven van duizenden in den lande.
Ook de vaccinedvvang moot afgeschaft worden voor
invoering van leerplicht. Hij bevoelt der Regeering
aan een nationale politiek te voeren.
De heer Muller waarschuwde tegen overdrij
ving in 't voeren van sociale politiek met het oog op
protectionistische gevaren.
De heer Breebaart ziet in 't optreden van
deze Regeering een belangrijke stap voor den Land
bouw voorwaarts gedaan. Namens de landbouwver-
tcgenwoordigers dankt hij de Regeering voor de
landbouwconcentratie.
De heer Rutgers van Rozenburg achtte
dit Kabinet gerechtvaardigd als constitutioneel Ka
binet, geen ideaal Kabinet, maar een dat bestemd is
tot samenwerking met het Parlement, hetwelk nit
vele fractien bestaat. Hij zal het Kabinet steunen
dat veel kan tot stand brengen als de partijen niet
slechts oog hebben voor eigenbelang en als de IW
zich niet laat influenceeren door voorparlemeatea
doorpolitiek-clnricale catechiseermeesters enz. Voorai
moet leerplicht krachtig worden voorgesteld. Half
werk zou zonder vrucht agitatie verwekken.
Dc Minister van Financiën dankt voor
de instemming waarmede het optreden van dit
Kabinet is begroet. Hij verzekert dat de Reneeritw
ten opzichte van het werkplan dat zij haar zdre
gesteld heeft, eenstemmig is, en daarop komt 't z i
aan. Dit Kabinet is anti-elericanl in zoover als*'t
gekant is tegen kerkelijke overheersckiDg. Maar dit
Kabinet eerbiedigt ieders godsdienstige gezindheid
Door invoering van persoonlijken dienstplicht gaat
niet een van de vrijheden van het Nederlandsche
volk verloren, maar een van de privilegiëndatnia
mag worden gehandhaafd.
Bij leerplicht zal vooral het relatieve schoolver
zuim worden bestreden.
Uit financieel oogpunt is afschaffing van a??e tollen
onmogelijk. Bij partieele afschaffing zal op alle be
langen worden gelet.
Hij bestrijdt de meening als zou protectie een
middel tot bevordering van werkverschaffing zijn
Hij dankt dc Kamer dat het Marine-debat tot later
verschoven is.
Do Regeering is niet blind voor de gevaren van
verkeerde ontwikkeling der sociale politiek.
Tegenover de rede van den heer Godin de Beaufort
merk t de Minister ten slotte op dat het voor het
Kabinet niet in de eerste plaats de vraag moet zijn-
„wat moet ik doen om een meerderheid te krijgen?"
maar „wat is mijn plicht te doen?"
Na korte replieken werd het algemeen debat ge-
sloten.
Jubileum-voorstelling Albregt-Engelman.
Tal van vrienden der eerbiedwaardige kun-
rientutwse mevrouw Albregt-Engelman wates
gisteravond opgegaan naar de Officieren-Yen-
euniging om de hulde hunner tegenwoordigheid
U* bieden aan de bekwame tooneelspeelster,
nu zij op baar rondgang door ons land Schiedam
tils een van de eerste plaatsen bezocht, waar-
atrt haar zooveel hechte banden uit vroegeren
tijd bonden.
Het was vol in de Officieren-vereen;gingen
een feestelijke stemming heersclite bij de hon
derden aanwezigen.
Bij het voorstukje »Oué Sientje" klonk, toen
de eigenaardige typische figuur der jubilaresse
ten tooncele verschenen was, een warm applaus.
Toen ging het bijna monologe gelegenheids
stuk van Justus van Maurik. waarin mevrouw
Albregt gelegenheid had hare eigenaardige kunst
tot zijn recht te doen komen. De vrouw uit bet
volk, de typische hofjesbewoonster, met haar
goede hart en haar kleine zwaklteidjes werd
met zoo'n gloed en zoo'n volmaaktheid door
haar uitgebeeld, dat telkens een hartelijk applaus
door de zaal klonk. Wij kunnen bier in geen
critiek treden van Van Maurik's jongste penne-
vrucht; als gelegenheid zijne oude vriendin ge
schonken, om te schitteren met hare jonge
gaven, moeten wij het waardecren, zonder meer,
en als zoodanig kan hel lof verdienen.
Toen het scherm gedaald was en weder was
gerezen, traden oude vrienden der jubilaresse
ten tooneele, vormende het bestuur der Olficieren-
Vereeniging.
De heer II. A. M. Roelants uit naam daarvan
nam het woord. In warme, intieme woorden
sprak hij de kunstenares.se toe, er aan herin
nerende hoe zij bijna op denzelflen dng voor
tien jaren in deze zaal haar veertigjarig jubi
leum vierde, hoe zoovelen van toen ook nu
weder gekomen waren en hoe wat ook mocht
verdwijnen, de roem van haar groot talent zou
blijven voortbestaaD,
Knikkende bij een aardige herinnering uit
vroegeten tijd, met haar geestigon lach om de
lippen, slond mevr. Albregt daar te luisteren
naar de hartelijke woorden van den ouden haar
sympathieken vriend en dankbaar aanvaardde
zij de bloemenhulde namens de Officieren-
Vereeniging haar gebracht. In een geroerd
woord dankte zij, het publiek vol aandoening
eren toesprekend.
Toen kwam s Talent en Geboorte", een too-
neelspel van Ernest Legouvé van twijfelachtige
waarde, met veel ouderwetsche rhetoriek, ver
zwakt nog door het middelmatige spel der
meeste vertooners.
Toch, wat deed dit er toe. Mevrouw Albregt-
Engelman wilde men zien; om haar te huldigen
kwam men, en men kon dit des te beter, nu
zij verre boven de anderen uitstak schier m
alles. Wat zouden wij hier afdalen in eer. be
spreking van hare medespelers. Slechts een
woord van hulde aan den heer Malherbe, die
dikwijls zich boven het middelmatige verhief,
zij hier gebracht.
Hoog boven allen was het spel van de jubila
resse. Zij was bezield en bezielde; zij gaf warmte
en gloed, met hare kostelijke typeering, met
haar geestig spel, met haar onwaardeerbaar
gebaar. Dat alles werd door het publiek op
prijs gesteld, gelijk het verdiende.
Na het eerste bedrijf betrad de feestcommissie,
die zich ook nu weder warm had gemaakt om
door de burgerij een klein huldeblijk aan ae
zoo uitnemende kunstenaresse te doen aan
bieden, het tooneel. De heer Horn voerde
namens haar het woord; hij herinnerde er op
geestige wijze aan, hoe, al mocht ook het
jsluiten van Schiedam" voor Janus uit ïOue
Sientje" gewenscht zijn geweest, mevr. Albregt-
Engelman Schiedam nooit zou willen sluiten,
omdat zij in Schiedam zoovele hartelijke vrien
den en vereerde' s had, die ware kunst op hoogen
prijs weten t* Reilen. Daarom had zij ook ge*.
