Kerk en S e li o o 1. F i n a n t i e 1. Yissclicr ij. Scheepraa rt. II andc 1. bedoelden debatten gezegd dal de bespreking van liet, onderwerp oppervlakkig '''as geweest, Spr. geeft dit toe, maar voegt daaraan toe hoe zou het mogelijk zyn om een zoo uitge breid onderwerp in een paar uur grondig te behandelen. Spr. zat thans niet zoo oppei vlakkig zijn maar liever een enkel pnnt wat uitvoeriger bespreken, maar vooraf wenscht hij een ver keerden indruk weg te nemen die in de vorige vergadering door het door hem gesprokene schijnt te zijn ontstaan. in een of in beide Schiedamsehe bladen is in liet verslag vermeld als zou door Spi. bij de behandeling der burgerlijke programma's in verband met de staatspensionneering daartegen over is gesteld het socialistisch program. Dit is niet juist geweest en daarom wil Spr. nu verklaren dat hij daartegenover heeft willen stellen het landelijk comité, een commissie die gevormd is uit de verschillende werkliaden- Tereenigingen ongeacht tot welke politieke of godsdienstige partij zij behooren. Trouwens liet beeft volstrekt niet in de be doeling gelegen om in die vergadering over socialistische beginselen te spreken, doch alleen om propaganda te maken voor het doel van het comité. Wanneer hier ter stede een comité tot stand mocht komen dan zal het volstrekt niets uit rokken of tot vooizitter van dat comité zal Jen benoemd een liberaal, en radicaal, een k holiek of wie ook, en hoe meer verscheiden heid van partijen m het comité zal zijn, iioe aangenamer liet zal wezen. Slechts ééns partij bestaat er die blijkbaar' niet met bet denkbeeld van staatspensionneeiing kan mede gaan en dat is de anarchistische, lu hunne organen Recht voor Allen en de An-arch>e is de vrees uitgedrukt dat door staats pensionneering de werkman afhankelijk zal worden van den staat. Maar dit is een vrees die Spr. volstrekt niet deelt. De ervaring heeft dit trouwens geleerd en wij zien jui.-t dat de gepensionneerden hunne bezwaren, op- en aan merkingen publiceerett met hunnen naam onder teekend. Daarentegen is tui de werkman vol komen afhankelijk hetzij hij is opgenomen bij zijn kinderen of leeft door particuliere of openbare liefdadigheid. Spr. is dan ook volkomen overtuigd dat pensioen krachtens een tvel de onafhankelijkheid verhoogt. Dezen avond zal Spr. besteden om met cijfers aan te toonen de wanverhouding in de levens kans van gegoeden, minvermogenden en arbei ders. In een reeks cijfers, ontleend aan de statis tieken toont spr. aan hoe de sterfte onder de kinderen bij de arbeiders ruim twee maal grooter is dan bij de gegoeden, zoowel hier te lande als elders en ook gemiddeld over de geheele beschaafde wereld. In een rijk als Zweden waar de landbouw hoofdzakelijk wordt beoefend is de verhouding iets minder sterk. Verschillende statistieken omtrent de sterfte bij verschillende leeftijden, woningen, vrouwen enz. worden door Spr. medegedeeld die allen neerkwamen op het zelfde resultaat, n.l. dat de arbeiders er het slechtst aan toe zijn. Deze cijfers toonen, zooals spr. zegt, volkomen aan, dat de ongunstige levenskans van den arbeider bij die van den gegoede is het gevolg van de maatschappelijke toestanden en niet, zooals veelal wordt beweerd, een natuurlijke zaak. Spr. eindigt zijn re le met de mededeeling dat hij gaarne bereid is om elke viaag die tot hem gericht wordt naar aanleiding van hetgeen hij heeft gezegd naar zijn vermogen te beant woorden en om gelegenheid te geven tot debat. Nadat een der hoorders van de gelegenheid tot het vragen van inlichtingen gebiuik had gemaakt op een wijze die door den heer van der Goes onder instemming der vergadering als geklets werd gequalificeerd, werd door den lieer v. E s gevraagd, of de hoogere sterfte onder de arbeiderskinderen wel moest worden toege schreven in hoofdzaak aan de oorz.aken dooi den spr. genoemd. Spr. wees daarbij op het feit dat de gegoeden voor het meerendeel '2, hoog stens 3 kinderen hebben, terwijl de arbeiders er gewoonlijk 6, 7 en 8 bezitten. Het aantal kinderen was dus grooter en de vrouwen hadden meer weerstandsvermogen verloren. Ook vroeg deze spr. wat de werkzaamheden waren van het comité. De heer N. Tak vroeg of de cijfers, door spr. genoemd, waren genomen uifpartij-statis- tïeken of uit regeerings-statistieken, omdat hij aan de laatste de meeste waarde toekent. De beer v. d. Goes, de sprekers beant woordende, zeide dat hij den heer v. Es toe stemt dat de gegoeden minder kinderen heb ben, maar die wanverhouding tusschen het aan tal kinderen bij gegoeden en bij arbeiders had maatschappelijke oorzaken en staafde dus zijn bewering. Aan den heer Tak antwoordde de heer v. d. Goes dat de door hem gebruikte statistieken waren officieele regeerings-statistieken. Op de tweede vraag van den heer v. Es antwoordt spr. dat het hoofdcomité te Amster dam de leiding heeft van de geheele beweging en dat de plaatselijke comité's zich bezig hou den met het maken van propaganda in de plaatsen waar zij gevestigd zijn en iri de omlig gende plaatsen waar nog geen comité's zijn. De heer A. Beukers vraagt wat de kindersterfte en de daaraan ontleende statis tische cijfers eigenljjk te maken hebben met de staatspensionneering van oude werklieden. De heer Van der Goes antwoordt hierop dat zij dienden om aan te toonen dat de wan verhoudingen die in de maatschappij beslaan, zijn de gevolgen van de maatschappelijke toestanden. Wil men die wanverhoudingen trachten weg te nomen, dan is liet noodig, dat rnen wete waai de fouten schuilen. Ten slotte slaakt spr. de verzuchting dat men wel weder zal zeggen, dat de behandeling opper vlakkig is geweekt, maar daar is een maal niets aan te doen. Wil men nadere inlichtingen, hij is bereid ze te geveri. Wil men nog weder een vergadering over dit onderwerp beleggen, men noodige hem of anderen uit het woord te voeren en zij zullen bereid zijn. Maar met het oog op hetgeeD na afloop der openbare vergadering nog moet geschieden, sluit spr. thans de openbare veigadering, daarbij alle vertegenwoordigers van vereeriigingen uitnoodigend nog eten te blijven om gezamenlijk de eerste stappen te doen tot oprichting van een plaatselijk comité te Schiedam. ■t Naar wij vernemen hebben naar omleiding van botenbedoelde bespreking een vijftal per sonen op zich genomen de besturen van de ver schillende hier bestaande vereenigingen uit te noodigen om het onderwerp staatspensionnee ring te brengen in de leden-vergadering teneinde daarna gezamenlijk bijeen te komen om te spreken over een eventueele oprichting van een plaatselijk comité alhier. f In IÏ.-K. Volksbond. de groote zaal der Officieren-Vereeniging sprak gisteren in een door de afd, Schiedam van den R.-K. Volksbond voor R.-K. patroons en arbeiders belegde vergadering, de Algemeene Voorzitter van den Bond, de heer VV. C. J. Pastoors. De zaal was goed gevuld. Aanwezig w.u-en ook de geestelijke adviseur der afd,, kapelaan A. G. van den Berg, en kapelaan Pesttna, die, evenals de spreker van den avond, bij hun binnentreden met appluu" werden begroet. De voorzitter der afdeeling, de heer C. J. IV i 1 1 e m a n, opent de vergadering met een woord van dank aan den heer Pastoors voor zijn bereidwilligheid om hier het woord te voeren. Tevens dankt hij namens het bestuur voor de talrijke opkomst. Het doei der ver gadering is propaganda te maken voor de vak- afdeelingen van den R.-K. Volksbond, waarbij ieder arbeider van Roomsclie beginselen zicli behoort aan te sluiten. De spreker van dezen avond zal nochtans in hoofdzaak een belangrijk onderdeel der arbeidersquaeslie bespreken Minimum-loon en maximum-arbeidstijd. De heer Pastoors, met applaus begroet, heeft gaarne de uitnoodiging aangenomen oin hier het woord te voeren, omdat liet hem opnieuw gelegen heid schenkt te spreken over het brandende vraag stuk van onze dagen; hot arbeidersvraagstuk. liet doet spr. genoegen, ofschoon bij dit niet had verwacht, in eigen kring op te tredeu, en bij wil beginnen met een ceresaluut te brengen aan den koninklijken werkman, den H. Jozef, die de ccr had het brood te mogen verdienen door zijn arbeid voor den Godmcnsch en voor zijn moeder, de H. Maagd Maria. Het doel van deze vergadering is de bespreking van minimum-loon en maximum-arbeidstijd, wenechen die niet in de verre toekomst liggen, maar voor ons allen bereikbaar zijn. Spr. zal daarbij evenwel een aansporing voegen om toe te treden tot de vakvcr ecniging. Minimum-loon en maximum-arbeidsduur is de kern, maar ook het hocus-pocus derarbeidersijuaestie. Men is er bang voor. Toch is het niet zoo schrikwekkend het bevat zelfs heil in zich. Het eerste nut is de stabiliteit. De maatschappij beeft behoefte aan rust. Van bet woelige maat schappelijk leven is de werkmansstand de dupe. Daarom is die stand er ook op uit stabiliteit te krijgen. Met hen, die nog steeds het laissez faire, laissez aller huldigen, is op dit punt niets te beginnen. Wij zullen hen maar laten dommelen, zegt spr. Geen hervorming zonder strijd. Voor de gewenschte verandering is ook moeite noodig. Maar daarvoor mogen wij niet terugdeinzen, waar het grootste deel van het volk het eischt. Een groot werk, een spoorweg kost ook veel moeite; toch komen zij tot stand. Maar het publiek Iet er meer op, ziet ineer het algemeen belang. Daarom moet ook de publieke opinie bewerkt worden. Allereerst moeten dat doen de leden van den ge meenteraad. Want de gemeente moet het voorbeeld geven en zorgen dat haar arbeiders een menschwaar- dig bestaan hebben. Niet alleen voor de werklieden, ook voor de ge meente zelf. Want spr. vraagt of het niet in het belang der gemeente zelf is, dat de gemeentenaren in bloeiende positie verhoeren. Hoogere Iconen kunnen noch de gemeente noch do gemeenschap verarmen. Goede loonen doen de op brengst stijgen. Daarover zijn de verschillende socio logen het eens, en in ons vaderland ook de inspec teurs van den arbeid. De laatsten zeggen dat hooger loon en korter arbeidstijd voordeelig is én voor de patroons én voor de arbeiders én voor het werk. De arbeider, beter betaald, beter gevoed, minder vermoeid, zal met tncer ijver werken. Hij zal dan ook iets voor den ouden dag kunnen wegleggen. Lange arbeidsduur doet de opbrengst verminderen. De geestkracht, de opgewektheid, de kracht verdwijnt. Do arbeider wordt dikwijls baloorig en zoekt zijn troost in de herberg. Het voortbestaan van het zgn. vrije arbeidscontract is een ellende voor de maatschappij. Er bestaat in onze dagen eigenlijk geen arbeidscontract. In de revolutie heeft men het arbeidscontract der gilden aan flarden gescheurd, zegt spr. De arbeider kan thans niet bedingen en overeen komen; hij moet zijn arbeidskracht uit nood geven wanneer die gevraagd wordt. Het is tegen het algemeen belang, dat het familieleven wordt ver woest, dat men kweekt een verbitterde massa, dat een flinke werkman moet werken tegen een te laag loon. klaar het is in het algemeen belang wanneer de arbeid weer tot zijn waarde komt, wanneer een flinke arbeidsstand wordt gekweekt; dan zal orde en rust weerkceren cn het vaderland weder tot bloei gerakeD. (Applaus.) In verschillende lauden is de zaak aanhangig en reeds doorgevoerd. Tti Oostenrijk is een arbeidsdag van 11 uur vastgesteld, in Zwitserland eveneens, sedert 1S78 reeds, behalve bij het verkeerswezen waar die op 12 uur is gesteld. In Amerika voor arbeiders direct of indirect in dienst van den staat op S uur. In Belgis Leeft Arthur Verhagen, de voor zitter van den Volksbond, vooral voor dc invoering van minimum-loon geijverd. Uok daar heeft men in provincies en in 51 gemeenten boven bUUO inw. met succes bepalingen omtrent minimum-Joon en maximum -arbeidstijd ingevoerd. Eu nu in ous vaderland. Lu 18(15 bracht de heer Gerritsen de zaak in de Kamer ter sprake. Met een paar stemmen meerderheid werd het voorstel ver werpen. l)e departementen van justitie en waterstaat hebben echter in hun bestekken den 11-urigcn arbeids dag ingevoerd. Zal het werk niet duurder worden? Wel iets, maar dit is slechts een klein percentage, hetgeen spr. met voorbeelden toelicht. Eu al is het dan iets duurder, dit mag g' a bezwaar zijn wanneer de werkman daardoor e^.. fatsoenlijk bestaan krijgt. Er moet dm voor de zaak worden geijverd. Men late zich niet teleurstellen door een weigering, zoo als liior te Schiedam. Niet allen dié in een gemeen teraad zitting hebben, zijn tot oordeelen bevoegd over deze quaestie. Maar daarom moeten er ook man nen van de practijk werden afgevaardigd. De arbeiders moeten steeds voor hun zaak ijveren. Dit moeten zij vooral doen in de vakvereenigiugen. Waar de Bond verdeeld is in vakverecnigingen, kan het bestuur van den Bond niet overal voor zorgen. Daarom moet ieder zich hij zijn vakvcrecniging aan sluiten. Want hoe zou de strijd der arbeiders tot een goed einde kunnen gevoerd worden, indien de leiders niet kunnen rekenen op dc arbeiders zeiven. Dc Bond als zoodanig kan niet veel doen, maar de vakvereenigiugen zeer veel." De vakvcrecniging is de sociale werkplaats der arbeiders. Niet alleen om zijn maatschappelijke, ook omzijn zedelijke positie tc verbeteren, moet arbeider zich aansluiten bij de vakvereeuiging. Wi t zou er van do metaalbewerkers m Engeland gewor ,en zijn zonder hun heerlijke orgUjisnriC. Zij hebben den strijd ver lor. umaar die z il worden hervat. En die strijd «al ..verslaan naar andere landen. Daarom is organisatie noodig. Nier enkelen moeten op de bres, maar allen voor één ca één voor allen Maar wij moeten den strijd klaar houden. Spr. onderschrijft gaarne het protest uit de at'deeling Schiedam opgegaan tegeu de meening van een in vloedrijk man dat dc encycliek Jientm A'w'ffrcw niet voor Nederland geschreven is. Die meening bestrijdt spr. De Rennu Xovnrum is immers de basis van het program der Katholieke staatspartij en wanneer die encycliek niet voor Nederland ware. bestemd geweest, dan zou de Paus wel hebben geschrevenEncycliek Jientm Xorarum, over den toestand d„r arbeiders, voor dc geheele wereld, behalve voor Nederland. Wij mouten komen tot meerder liefde onder elkan der, tot meerder liefde voor God en Kerk, voor God en Vaderland. Christus heeft gezegdIk zal u de gerechtigheid brengen. Wcluu, de Christus der gerechtigheid, de God Israels zal ons ter overwinning leiden, aldus eindigt spr. zijn met gloed uitgesproken rede, die warm wordt toegejuicht. De V' o o i' z i 11 e r geeft gelegenheid tot debat. De heer Kloppers vraagt wat de vak ver eeniging zou moeten doen, indien men blijft weigeren minimum-loon en maximum-arbeids duur toe te staan. De beer Elgers meent dat Schiedam zou uitschitteren, waar het geldt het z.g.n. »laat-maar-vraaien-systeem." Hoe weinig wordt er niet in den gemeenteraad over de arbeiders gesproken. Z. i. mogen de patroons niet op de gemeente wachten. Hij meent ook dat het lang zal duren eer te Schiedam arbeiders in den Raad komen. De heer Willeman, de voorzitter der af- deeling, heeft met groote instemming de rede van den spreker gevolgd. Maar spr. vraagt of de maximum-arbeidstijd niet het ge,nar met zich brengt, dat de werklieden zich in hun vrijen tijd het misbruik van steiken drank zullen eigen maken. Hij doet die vraag omdat dit argument dik wijls er tegen wordt aangevoerd. Verder wijst hij op de quaestie van de zgn. nbeuDhazen", die door voor particulieren in bun vrijen tijd te ai beiden, hun patroons bena- declen. Ilij vraagt hoe de spreker daarover denkt. Eindelqk: wat moet de patroon doen, die graag wil, maar afstuit op den onwil der andere patroons De lieer Pastoors beantwoordt eerst de beide eerste debatters, wier vragen vrijwel samengaan. De arbeiders hebben een organisatie door te maken om klaar te zijn, wanneer liet noodig is. Als alle middelen zijn uitgeput, dan blijft er slechts één overhet werk neer te leggen. Maar voor dien strijd zijn noodig wapens en amunitie; anders komen de arbeiders er nog dieper onder. Wanneer herhaaldelijk met gemeente en patroons is geconfereerd, dan mag de arbeider bet werk neerleggen, mits do leiders de ver antwoording kunnen aanvaarden voor de ge zinnen die achter hen staan. Het vereenigingsleven is duur, zegt men dik wijls. Dat is ook zoo maar het geld dat gevraagd wordt, is een wapen voor den strijd. De arbeiders moeten solidair en tot groote offers bereid zijn. Nog zegt spr. dat niet altijd arbeiders in den Raad noodig zijn. Het is verkieslijk, maar indien dit niet gaat, dan zoeke men mannen die de belangen der arbeiders voorstaan. Den heer Willeman antwoordt spr. dat er bewijzen te over zijn uit de practyk dat meer dere vrijen tijd niet leidt tot drankmisbruik. In Engeland is het loon liet hoogst, in België het laagst, en juist in België is het drankge bruik veel grooter dan in Engeland. En ook in ons vaderland is in de streken waar het meest gedronken wordt, ook de arbeidstijd het langst. Voor benadeeling der patroons vreest spr. niet. In de bouwvakken is beunhazen onmoge lijk, Heeft de patroon het druk, dan betaalt hy het overwerk ook liooger. Daarbij zal hel mini mum-loon maken dat de arbeider in korter arbeidstijd een behooilijk bestaan vindt. Eindelijk wat kunnen de patroons doen, die wèl willen Door samenwerking van arbeiders en goedgezinde patroons kunnen de onwillige patroons gedwongen worden, zooals te Amster dam gebleken is in den strijd der typografen. Daarom raadt hij de patroons te Schiedam te doen als in Amsterdam. De voorzitter, de heer W i [f e ma n, sluit hierna met een woord van dank aan den spre ker de vergadering, waarna gelegenheid werd gegeven om zich aan te melden voor ver schillende vak vereenigingen van den Bond. Nep. Iïerv. Kerk. Beroepen; Te Schore en Vlake (Z.-Bev.), W. A. Ecrdbeek, cantl. te 's-Gravenhage. Te Kootwijk, B. A. de Jong,te Gicsen-Nieuwkerk. Aangenomen: Daar Zoelmond, P. H. Hngen- holtz, eand. Bedankt: Voor Vlijmen, A. Carlier te Spankeren; voor Varen en Dalen (Geld.), door M. W. Snoep, te Wissekerke. Bedankt: Voor Urk. door T. A. Bakker; te '«-Gravendeel. Pu-K. Kerk. De bisschop van Haarlem heeft ocnoemd tot kape laan alhier in dc parochie van Allerh. Hart van Jesus (Vondelstraat) den heer YV, C. C. Albers.van St. Anna, aldaar. Hoooer Ouderwijs. LeiOtn C'andidaats-examen godgeleerdheid 2e ge deelte .J. M. Dammers. Améenlmn: Theoretisch geneeskundig examen Jan. van de Ree: eerste natuurkundig examen Hekster «1 J. W. Tjecnk Willink. Utrecht: 2c natuurk, examen. Th. L. do Groot doet. examen rechtswetenschap. Tb. Snellen. Oaml ex. Theol. IE A. France en H. J. Olt- lniis. cand. ex. llcchtsw.J. A. Philipse. Faillissementen. Uitgesproken: Groningen, 21 Januari II. Lijbcring, behanger te Groningen. Rechtur-coinmissaris inr. de Sitter cura tor, mr. J. van Gilse te Groningen. L. ten Cate, sleenkolenhandclaai' te Groniningen. Rechter-commis- sans, jhr, mr. O. Q. van Swinderenmr. A. Rieteina, curator te Groningen. Arnhem, 20 Januari. .1. W. van Bronkhirst te Eist (Rheuen). Rechtercommissaris, mr. G. Wttewnal arator, mr. A. J. A. A. baron van Heemstra te Ooster beek. Geëindigd: de faillissementen van T. de Vries, timmerman te Amsterdam; D. Ilaitog, koopman te 's-Gravcnhage. (SM.) SCilEVENIN'GEN, 20 Januari. Heden werd alhier de vangst van een bomschuit verkocht, besomming f 100. Tongen golden 55 tot 70 c,, tarbot f6 tot 7, kabel jauw f 2.50 tot 3.75, griet f *1 tot 1.25, schelvisch 30 tot 40 c. per stuk; groote schol f9.50 tot li, braad f7.50 tot 8, l'olk f2 tot 3, rog f 2.40 tot 't, bot f3.50 tot d per mand. Een levende kreeft bracht f2.50 op. De besomming van een partij toggervisch, gisteren avond aangevoerd was f 150. J.iMUIDEN, 2<3 Januari, lieden waren aan de markt 5 sloepen met 7001800 groote-, 1100—2500 kleine schelvisch, 25140 kabeljauwen, 10 loggers met 130 220 tongen, vrat tarbot griet, 15—30 kabeljauwen, 0lt mandjes schol. De volgende prijzen werden be steed groote levende schelvisch f 59 a 67, kleine idem f21 a 34 per groothonderd; groote doode idem f 13.50 a 15.50, kleine ideir. f5 a 7.50 per mand vair40 stuks; groote tongen 65 a 75 c., kleine en middel id. 30 a 50 c., groote tarbot f6.10 a 9, kleine idem f3 a 4.25, griet f 1.25 a 2.50, levandc kabeljauw f3 a 4.10, doode idem f 1 20 a 1.50, rog 60 a 75 c., alles per stuk. Hoogwater te Sclilcdam. Jan. 28 v.m. 8.05 n,m. 8.21 29 8.13 9.05 Kon cn Haan. /.•onvopgaiig Jan. 28: 7.52 v.m. oiHeigang 4.37 n.in, t 297.50 Eerste kwartier 29 Jan. 4.39 Vollo Maan 6 Febr. PARIJS, 26 Januari. Tarwe. Loopende maand fr 28.60, Febr. fr. 28.70, Maart/April fr. 28.35, 4 mud, v. Maart fr. 28.40, vast. Itogge. Loopende maand fr 17.50, Febr. fr. 17.50, Maart/April fr. 17.75, 4 mnd. v. Maart fr. 17.75, prijsh. HAMBURG, 26 Januari. Petroleum loco 4.80, brief, dito -.— geld. Spiritus per Jan./Febr. 20%, MrL/Apr. 19%. Stemming: vast. BUDAPEST, 20 Januari. Tarwe kalm maar prijsh. BRUSSEL, 2ti Januari. Tarwe en Mais prijsh. LONDEN, 26 Januari Aanvoer van Eng. Tarwe 100 qrs., vreemde 15,100 qrs., Eng. Gerst 300 qrs., vreemde 2,400 qrs. Tarwe en Gerst vast. Mais kalm. Amerlkaansche Goederenmarkt. NEW-YORK, 26 Januari. Tarwe. Jan. Febr. Maart. April. Mei, Mn 26 Jan. 106% 10i7/a 102%90% 89% 25 106% 103% 101%95% 24 107 103% 100 95% Maïs. Jan. Febr. Maart. Mei. Juni, Aug. 26 Jan. 34%34%35% 25 i>- 34 35 /g 89 89

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1898 | | pagina 6